Ovidius, Metamorphoses, 03 HIDE LINKS TO MANUSCRIPTS
| 1 | Iamque deus posita fallacis imagine tauri |
| 2 | cpl1661.19 r se confessus erat Dictaeaque rura tenebat, |
| 3 | cum pater ignarus Cadmo perquirere raptam |
| 4 | imperat et poenam, si non invenerit, addit |
| 5 | cbo125.28r exilium, facto pius et sceleratus eodem. |
| 6 | bcul403.10r orbe pererrato (quis enim deprendere possit |
| 7 | furta Iovis?) profugus patriamque iramque parentis |
| 8 | vitat Agenorides Phoebique oracula supplex |
| 9 | consulit et, quae sit tellus habitanda, requirit. |
| 10 | 'bos tibi' Phoebus ait 'solis occurret in arvis, |
| 11 | nullum passa iugum curvique inmunis aratri. |
| 12 | hac duce carpe vias et, qua requieverit herba, |
| 13 | moenia fac condas Boeotiaque illa vocato.' |
| 14 | bav1663.25 v vix bene Castalio Cadmus descenderat antro, |
| 15 | csg866.19 incustoditam lente videt ire iuvencam |
| 16 | nullum servitii signum cervice gerentem. |
| 17 | subsequitur pressoque legit vestigia gressu |
| 18 | auctoremque viae Phoebum taciturnus adorat. |
| 19 | iam vada Cephisi Panopesque evaserat arva: |
| 20 | bos stetit et tollens speciosam cornibus altis |
| 21 | ad caelum frontem mugitibus inpulit auras |
| 22 | atque ita respiciens comites sua terga sequentis |
| 23 | procubuit teneraque latus submisit in herba. |
| 24 | Cadmus agit grates peregrinaeque oscula terrae |
| 25 | figit et ignotos montes agrosque salutat. |
| 26 | Sacra Iovi facturus erat: iubet ire ministros |
| 27 | et petere e vivis libandas fontibus undas. |
| 28 | silva vetus stabat nulla violata securi, |
| 29 | et specus in media virgis ac vimine densus |
| 30 | efficiens humilem lapidum conpagibus arcum |
| 31 | uberibus fecundus aquis; ubi conditus antro |
| 32 | Martius anguis erat, cristis praesignis et auro; |
| 33 | igne micant oculi, corpus tumet omne venenis, |
| 34 | tresque vibrant linguae, triplici stant ordine dentes. |
| 35 | slu1092.25 v quem postquam Tyria lucum de gente profecti |
| 36 | cbo125.28v infausto tetigere gradu, demissaque in undas |
| 37 | urna dedit sonitum, longo caput extulit antro |
| 38 | caeruleus serpens horrendaque sibila misit. |
| 39 | effluxere urnae manibus sanguisque reliquit |
| 40 | corpus et attonitos subitus tremor occupat artus. |
| 41 | ille volubilibus squamosos nexibus orbes |
| 42 | torquet et inmensos saltu sinuatur in arcus |
| 43 | ac media plus parte leves erectus in auras |
| 44 | despicit omne nemus tantoque est corpore, quanto, |
| 45 | si totum spectes, geminas qui separat arctos. |
| 46 | nec mora, Phoenicas, sive illi tela parabant |
| 47 | bav1663.26 r sive fugam, sive ipse timor prohibebat utrumque, |
| 48 | occupat: hos morsu, longis conplexibus illos, |
| 49 | hos necat adflati funesta tabe veneni. |
| 50 | Fecerat exiguas iam sol altissimus umbras: |
| 51 | quae mora sit sociis, miratur Agenore natus |
| 52 | bcul403.10v vestigatque viros. tegumen derepta leoni |
| 53 | pellis erat, telum splendenti lancea ferro |
| 54 | et iaculum teloque animus praestantior omni. |
| 55 | cpl1661.19 v ut nemus intravit letataque corpora vidit |
| 56 | victoremque supra spatiosi tergoris hostem |
| 57 | tristia sanguinea lambentem vulnera lingua, |
| 58 | 'aut ultor vestrae, fidissima pectora, mortis, |
| 59 | aut comes' inquit 'ero.' dixit dextraque molarem |
| 60 | sustulit et magnum magno conamine misit. |
| 61 | illius inpulsu cum turribus ardua celsis |
| 62 | moenia mota forent, serpens sine vulnere mansit |
| 63 | loricaeque modo squamis defensus et atrae |
| 64 | duritia pellis validos cute reppulit ictus; |
| 65 | at non duritia iaculum quoque vicit eadem, |
| 66 | quod medio lentae spinae curvamine fixum |
| 67 | constitit et totum descendit in ilia ferrum. |
| 68 | cbo125.29r ille dolore ferox caput in sua terga retorsit |
| 69 | slu1092.26 r vulneraque adspexit fixumque hastile momordit, |
| 70 | idque ubi vi multa partem labefecit in omnem, |
| 71 | vix tergo eripuit; ferrum tamen ossibus haesit. |
| 72 | tum vero postquam solitas accessit ad iras |
| 73 | causa recens, plenis tumuerunt guttura venis, |
| 74 | spumaque pestiferos circumfluit albida rictus, |
| 75 | terraque rasa sonat squamis, quique halitus exit |
| 76 | ore niger Stygio, vitiatas inficit auras. |
| 77 | ipse modo inmensum spiris facientibus orbem |
| 78 | cingitur, interdum longa trabe rectior adstat, |
| 79 | inpete nunc vasto ceu concitus imbribus amnis |
| 80 | fertur et obstantis proturbat pectore silvas. |
| 81 | bav1663.26 v cedit Agenorides paulum spolioque leonis |
| 82 | bav1669.10 v sustinet incursus instantiaque ora retardat |
| 83 | cuspide praetenta: furit ille et inania duro |
| 84 | vulnera dat ferro figitque in acumine dentes. |
| 85 | iamque venenifero sanguis manare palato |
| 86 | coeperat et virides adspergine tinxerat herbas; |
| 87 | sed leve vulnus erat, quia se retrahebat ab ictu |
| 88 | laesaque colla dabat retro plagamque sedere |
| 89 | cedendo arcebat nec longius ire sinebat, |
| 90 | donec Agenorides coniectum in guttura ferrum |
| 91 | usque sequens pressit, dum retro quercus eunti |
| 92 | obstitit et fixa est pariter cum robore cervix. |
| 93 | pondere serpentis curvata est arbor et ima |
| 94 | parte flagellari gemuit sua robora caudae. |
| 95 | Dum spatium victor victi considerat hostis, |
| 96 | vox subito audita est; neque erat cognoscere promptum, |
| 97 | unde, sed audita est: 'quid, Agenore nate, peremptum |
| 98 | bcul403.11r serpentem spectas? et tu spectabere serpens.' |
| 99 | cbo125.29v ille diu pavidus pariter cum mente colorem |
| 100 | perdiderat, gelidoque comae terrore rigebant: |
| 101 | ecce viri fautrix superas delapsa per auras |
| 102 | Pallas adest motaeque iubet supponere terrae |
| 103 | slu1092.26 v vipereos dentes, populi incrementa futuri. |
| 104 | paret et, ut presso sulcum patefecit aratro, |
| 105 | spargit humi iussos, mortalia semina, dentes. |
| 106 | inde (fide maius) glaebae coepere moveri, |
| 107 | primaque de sulcis acies adparuit hastae, |
| 108 | cpl1661.20 r tegmina mox capitum picto nutantia cono, |
| 109 | mox umeri pectusque onerataque bracchia telis |
| 110 | exsistunt, crescitque seges clipeata virorum: |
| 111 | sic, ubi tolluntur festis aulaea theatris, |
| 112 | surgere signa solent primumque ostendere vultus, |
| 113 | csg866.20 cetera paulatim, placidoque educta tenore |
| 114 | tota patent imoque pedes in margine ponunt. |
| 115 | bav1663.27 r Territus hoste novo Cadmus capere arma parabat: |
| 116 | 'ne cape!' de populo, quem terra creaverat, unus |
| 117 | exclamat 'nec te civilibus insere bellis!' |
| 118 | atque ita terrigenis rigido de fratribus unum |
| 119 | comminus ense ferit, iaculo cadit eminus ipse; |
| 120 | hunc quoque qui leto dederat, non longius illo |
| 121 | vivit et exspirat, modo quas acceperat auras, |
| 122 | exemploque pari furit omnis turba, suoque |
| 123 | Marte cadunt subiti per mutua vulnera fratres. |
| 124 | iamque brevis vitae spatium sortita iuventus |
| 125 | sanguineam tepido plangebat pectore matrem, |
| 126 | quinque superstitibus, quorum fuit unus Echion. |
| 127 | is sua iecit humo monitu Tritonidis arma |
| 128 | fraternaeque fidem pacis petiitque deditque: |
| 129 | hos operis comites habuit Sidonius hospes, |
| 130 | cbo125.30r cum posuit iussus Phoebeis sortibus urbem. |
| 131 | Iam stabant Thebae, poteras iam, Cadme, videri |
| 132 | exilio felix: soceri tibi Marsque Venusque |
| 133 | contigerant; huc adde genus de coniuge tanta, |
| 134 | tot natos natasque et, pignora cara, nepotes, |
| 135 | hos quoque iam iuvenes; sed scilicet ultima semper |
| 136 | exspectanda dies hominis, dicique beatus |
| 137 | slu1092.27 r ante obitum nemo supremaque funera debet. |
| 138 | Prima nepos inter tot res tibi, Cadme, secundas |
| 139 | causa fuit luctus, alienaque cornua fronti |
| 140 | addita, vosque, canes satiatae sanguine erili. |
| 141 | at bene si quaeras, Fortunae crimen in illo, |
| 142 | non scelus invenies; quod enim scelus error habebat? |
| 143 | Mons erat infectus variarum caede ferarum, |
| 144 | bcul403.11v iamque dies medius rerum contraxerat umbras |
| 145 | et sol ex aequo meta distabat utraque, |
| 146 | cum iuvenis placido per devia lustra vagantes |
| 147 | participes operum conpellat Hyantius ore: |
| 148 | 'lina madent, comites, ferrumque cruore ferarum, |
| 149 | bav1663.27 v fortunaeque dies habuit satis; altera lucem |
| 150 | cum croceis invecta rotis Aurora reducet, |
| 151 | propositum repetemus opus: nunc Phoebus utraque |
| 152 | distat idem meta finditque vaporibus arva. |
| 153 | sistite opus praesens nodosaque tollite lina!' |
| 154 | iussa viri faciunt intermittuntque laborem. |
| 155 | Vallis erat piceis et acuta densa cupressu, |
| 156 | nomine Gargaphie succinctae sacra Dianae, |
| 157 | cuius in extremo est antrum nemorale recessu |
| 158 | cpl1661.20 v arte laboratum nulla: simulaverat artem |
| 159 | ingenio natura suo; nam pumice vivo |
| 160 | et levibus tofis nativum duxerat arcum; |
| 161 | fons sonat a dextra tenui perlucidus unda, |
| 162 | cbo125.30v margine gramineo patulos incinctus hiatus. |
| 163 | hic dea silvarum venatu fessa solebat |
| 164 | virgineos artus liquido perfundere rore. |
| 165 | quo postquam subiit, nympharum tradidit uni |
| 166 | armigerae iaculum pharetramque arcusque retentos, |
| 167 | altera depositae subiecit bracchia pallae, |
| 168 | vincla duae pedibus demunt; nam doctior illis |
| 169 | Ismenis Crocale sparsos per colla capillos |
| 170 | colligit in nodum, quamvis erat ipsa solutis. |
| 171 | slu1092.27 v excipiunt laticem Nepheleque Hyaleque Rhanisque |
| 172 | et Psecas et Phiale funduntque capacibus urnis. |
| 173 | dumque ibi perluitur solita Titania lympha, |
| 174 | ecce nepos Cadmi dilata parte laborum |
| 175 | per nemus ignotum non certis passibus errans |
| 176 | pervenit in lucum: sic illum fata ferebant. |
| 177 | qui simul intravit rorantia fontibus antra, |
| 178 | sicut erant, nudae viso sua pectora nymphae |
| 179 | percussere viro subitisque ululatibus omne |
| 180 | inplevere nemus circumfusaeque Dianam |
| 181 | corporibus texere suis; tamen altior illis |
| 182 | bav1669.11 r bav1663.28 r ipsa dea est colloque tenus supereminet omnis. |
| 183 | qui color infectis adversi solis ab ictu |
| 184 | nubibus esse solet aut purpureae Aurorae, |
| 185 | is fuit in vultu visae sine veste Dianae. |
| 186 | quae, quamquam comitum turba est stipata suarum, |
| 187 | in latus obliquum tamen adstitit oraque retro |
| 188 | flexit et, ut vellet promptas habuisse sagittas, |
| 189 | quas habuit sic hausit aquas vultumque virilem |
| 190 | bcul403.12r perfudit spargensque comas ultricibus undis |
| 191 | addidit haec cladis praenuntia verba futurae: |
| 192 | 'nunc tibi me posito visam velamine narres, |
| 193 | cbo125.31r sit poteris narrare, licet!' nec plura minata |
| 194 | dat sparso capiti vivacis cornua cervi, |
| 195 | dat spatium collo summasque cacuminat aures |
| 196 | cum pedibusque manus, cum longis bracchia mutat |
| 197 | cruribus et velat maculoso vellere corpus; |
| 198 | additus et pavor est: fugit Autonoeius heros |
| 199 | et se tam celerem cursu miratur in ipso. |
| 200 | ut vero vultus et cornua vidit in unda, |
| 201 | 'me miserum!' dicturus erat: vox nulla secuta est! |
| 202 | ingemuit: vox illa fuit, lacrimaeque per ora |
| 203 | non sua fluxerunt; mens tantum pristina mansit. |
| 204 | quid faciat? repetatne domum et regalia tecta |
| 205 | slu1092.28 r an lateat silvis? pudor hoc, timor inpedit illud. |
| 206 | Dum dubitat, videre canes, primique Melampus |
| 207 | Ichnobatesque sagax latratu signa dedere, |
| 208 | Cnosius Ichnobates, Spartana gente Melampus. |
| 209 | cpl1661.21 r inde ruunt alii rapida velocius aura, |
| 210 | Pamphagos et Dorceus et Oribasos, Arcades omnes, |
| 211 | csg866.21 Nebrophonosque valens et trux cum Laelape Theron |
| 212 | et pedibus Pterelas et naribus utilis Agre |
| 213 | Hylaeusque ferox nuper percussus ab apro |
| 214 | deque lupo concepta Nape pecudesque secuta |
| 215 | bav1663.28 v Poemenis et natis comitata Harpyia duobus |
| 216 | et substricta gerens Sicyonius ilia Ladon |
| 217 | et Dromas et Canache Sticteque et Tigris et Alce |
| 218 | et niveis Leucon et villis Asbolos atris |
| 219 | praevalidusque Lacon et cursu fortis Aello |
| 220 | et Thoos et Cyprio velox cum fratre Lycisce |
| 221 | et nigram medio frontem distinctus ab albo |
| 222 | Harpalos et Melaneus hirsutaque corpore Lachne |
| 223 | et patre Dictaeo, sed matre Laconide nati |
| 224 | cbo125.31v Labros et Argiodus et acutae vocis Hylactor |
| 225 | quosque referre mora est: ea turba cupidine praedae |
| 226 | per rupes scopulosque adituque carenti+a saxa, |
| 227 | quaque est difficilis quaque est via nulla, sequuntur. |
| 228 | ille fugit per quae fuerat loca saepe secutus, |
| 229 | heu! famulos fugit ipse suos. clamare libebat: |
| 230 | 'Actaeon ego sum: dominum cognoscite vestrum!' |
| 231 | verba animo desunt; resonat latratibus aether. |
| 232 | prima Melanchaetes in tergo vulnera fecit, |
| 233 | proxima Theridamas, Oresitrophos haesit in armo: |
| 234 | tardius exierant, sed per conpendia montis |
| 235 | anticipata via est; dominum retinentibus illis, |
| 236 | bcul403.12v cetera turba coit confertque in corpore dentes. |
| 237 | iam loca vulneribus desunt; gemit ille sonumque, |
| 238 | etsi non hominis, quem non tamen edere possit |
| 239 | slu1092.28 v cervus, habet maestisque replet iuga nota querellis |
| 240 | et genibus pronis supplex similisque roganti |
| 241 | circumfert tacitos tamquam sua bracchia vultus. |
| 242 | at comites rapidum solitis hortatibus agmen |
| 243 | ignari instigant oculisque Actaeona quaerunt |
| 244 | et velut absentem certatim Actaeona clamant |
| 245 | (ad nomen caput ille refert) et abesse queruntur |
| 246 | nec capere oblatae segnem spectacula praedae. |
| 247 | vellet abesse quidem, sed adest; velletque videre, |
| 248 | non etiam sentire canum fera facta suorum. |
| 249 | bav1663.29 r undique circumstant, mersisque in corpore rostris |
| 250 | dilacerant falsi dominum sub imagine cervi, |
| 251 | nec nisi finita per plurima vulnera vita |
| 252 | ira pharetratae fertur satiata Dianae. |
| 253 | Rumor in ambiguo est; aliis violentior aequo |
| 254 | visa dea est, alii laudant dignamque severa |
| 255 | cbo125.32r virginitate vocant: pars invenit utraque causas. |
| 256 | sola Iovis coniunx non tam, culpetne probetne, |
| 257 | eloquitur, quam clade domus ab Agenore ductae |
| 258 | gaudet et a Tyria collectum paelice transfert |
| 259 | in generis socios odium; subit ecce priori |
| 260 | cpl1661.21 v causa recens, gravidamque dolet de semine magni |
| 261 | esse Iovis Semelen; dum linguam ad iurgia solvit, |
| 262 | 'profeci quid enim totiens per iurgia?' dixit, |
| 263 | 'ipsa petenda mihi est; ipsam, si maxima Iuno |
| 264 | rite vocor, perdam, si me gemmantia dextra |
| 265 | sceptra tenere decet, si sum regina Iovisque |
| 266 | et soror et coniunx, certe soror. at, puto, furto est |
| 267 | contenta, et thalami brevis est iniuria nostri. |
| 268 | concipit - id derat - manifestaque crimina pleno |
| 269 | fert utero et mater, quod vix mihi contigit, uno |
| 270 | de Iove vult fieri: tanta est fiducia formae. |
| 271 | fallat eam faxo; nec sum Saturnia, si non |
| 272 | ab Iove mersa suo Stygias penetrabit in undas.' |
| 273 | slu1092.29 r Surgit ab his solio fulvaque recondita nube |
| 274 | limen adit Semeles nec nubes ante removit |
| 275 | quam simulavit anum posuitque ad tempora canos |
| 276 | sulcavitque cutem rugis et curva trementi |
| 277 | membra tulit passu; vocem quoque fecit anilem, |
| 278 | ipsaque erat Beroe, Semeles Epidauria nutrix. |
| 279 | ergo ubi captato sermone diuque loquendo |
| 280 | ad nomen venere Iovis, suspirat et 'opto, |
| 281 | Iuppiter ut sit' ait; 'metuo tamen omnia: multi |
| 282 | bcul403.13r bav1669.11 v nomine divorum thalamos iniere pudicos. |
| 283 | bav1663.29 v nec tamen esse Iovem satis est: det pignus amoris, |
| 284 | si modo verus is est; quantusque et qualis ab alta |
| 285 | Iunone excipitur, tantus talisque, rogato, |
| 286 | cbo125.32v det tibi conplexus suaque ante insignia sumat!' |
| 287 | Talibus ignaram Iuno Cadmeida dictis |
| 288 | formarat: rogat illa Iovem sine nomine munus. |
| 289 | cui deus 'elige!' ait 'nullam patiere repulsam, |
| 290 | quoque magis credas, Stygii quoque conscia sunto |
| 291 | numina torrentis: timor et deus ille deorum est.' |
| 292 | laeta malo nimiumque potens perituraque amantis |
| 293 | obsequio Semele 'qualem Saturnia' dixit |
| 294 | 'te solet amplecti, Veneris cum foedus initis, |
| 295 | da mihi te talem!' voluit deus ora loquentis |
| 296 | opprimere: exierat iam vox properata sub auras. |
| 297 | ingemuit; neque enim non haec optasse, neque ille |
| 298 | non iurasse potest. ergo maestissimus altum |
| 299 | aethera conscendit vultuque sequentia traxit |
| 300 | nubila, quis nimbos inmixtaque fulgura ventis |
| 301 | addidit et tonitrus et inevitabile fulmen; |
| 302 | qua tamen usque potest, vires sibi demere temptat |
| 303 | nec, quo centimanum deiecerat igne Typhoea, |
| 304 | nunc armatur eo: nimium feritatis in illo est. |
| 305 | est aliud levius fulmen, cui dextra cyclopum |
| 306 | saevitiae flammaeque minus, minus addidit irae: |
| 307 | slu1092.29 v tela secunda vocant superi; capit illa domumque |
| 308 | intrat Agenoream. corpus mortale tumultus |
| 309 | csg866.22 non tulit aetherios donisque iugalibus arsit. |
| 310 | inperfectus adhuc infans genetricis ab alvo |
| 311 | eripitur patrioque tener (si credere dignum est) |
| 312 | cpl1661.22 r insuitur femori maternaque tempora conplet. |
| 313 | furtim illum primis Ino matertera cunis |
| 314 | educat, inde datum nymphae Nyseides antris |
| 315 | occuluere suis lactisque alimenta dedere. |
| 316 | Dumque ea per terras fatali lege geruntur |
| 317 | cbo125.33r tutaque bis geniti sunt incunabula Bacchi, |
| 318 | bav1663.30 r forte Iovem memorant diffusum nectare curas |
| 319 | seposuisse graves vacuaque agitasse remissos |
| 320 | cum Iunone iocos et 'maior vestra profecto est, |
| 321 | quam quae contingit maribus' dixisse 'voluptas.' |
| 322 | illa negat. placuit quae sit sententia docti |
| 323 | quaerere Tiresiae: Venus huic erat utraque nota. |
| 324 | nam duo magnorum viridi coeuntia silva |
| 325 | corpora serpentum baculi violaverat ictu |
| 326 | deque viro factus (mirabile) femina septem |
| 327 | egerat autumnos; octavo rursus eosdem |
| 328 | bcul403.13v vidit, et 'est vestrae si tanta potentia plagae' |
| 329 | dixit, 'ut auctoris sortem in contraria mutet, |
| 330 | nunc quoque vos feriam.' percussis anguibus isdem |
| 331 | forma prior rediit, genetivaque venit imago. |
| 332 | arbiter hic igitur sumptus de lite iocosa |
| 333 | dicta Iovis firmat: gravius Saturnia iusto |
| 334 | nec pro materia fertur doluisse suique |
| 335 | iudicis aeterna damnavit lumina nocte; |
| 336 | at pater omnipotens (neque enim licet inrita cuiquam |
| 337 | facta dei fecisse deo) pro lumine adempto |
| 338 | scire futura dedit poenamque levavit honore. |
| 339 | Ille per Aonias fama celeberrimus urbes |
| 340 | inreprehensa dabat populo responsa petenti; |
| 341 | slu1092.30 r prima fide vocisque ratae temptamina sumpsit |
| 342 | caerula Liriope, quam quondam flumine curvo |
| 343 | inplicuit clausaeque suis Cephisos in undis |
| 344 | vim tulit: enixa est utero pulcherrima pleno |
| 345 | infantem nymphe, iam tunc qui posset amari, |
| 346 | Narcissumque vocat. de quo consultus, an esset |
| 347 | tempora maturae visurus longa senectae, |
| 348 | cbo125.33v fatidicus vates 'si se non noverit' inquit. |
| 349 | vana diu visa est vox auguris: exitus illam |
| 350 | bav1663.30 v resque probat letique genus novitasque furoris. |
| 351 | namque ter ad quinos unum Cephisius annum |
| 352 | addiderat poteratque puer iuvenisque videri: |
| 353 | multi illum iuvenes, multae cupiere puellae; |
| 354 | sed fuit in tenera tam dura superbia forma, |
| 355 | nulli illum iuvenes, nullae tetigere puellae. |
| 356 | adspicit hunc trepidos agitantem in retia cervos |
| 357 | vocalis nymphe, quae nec reticere loquenti |
| 358 | nec prior ipsa loqui didicit, resonabilis Echo. |
| 359 | Corpus adhuc Echo, non vox erat et tamen usum |
| 360 | garrula non alium, quam nunc habet, oris habebat, |
| 361 | reddere de multis ut verba novissima posset. |
| 362 | fecerat hoc Iuno, quia, cum deprendere posset |
| 363 | sub Iove saepe suo nymphas in monte iacentis, |
| 364 | illa deam longo prudens sermone tenebat, |
| 365 | dum fugerent nymphae. postquam hoc Saturnia sensit, |
| 366 | cpl1661.22 v 'huius' ait 'linguae, qua sum delusa, potestas |
| 367 | parva tibi dabitur vocisque brevissimus usus,' |
| 368 | reque minas firmat. tantum haec in fine loquendi |
| 369 | ingeminat voces auditaque verba reportat. |
| 370 | ergo ubi Narcissum per devia rura vagantem |
| 371 | vidit et incaluit, sequitur vestigia furtim, |
| 372 | quoque magis sequitur, flamma propiore calescit, |
| 373 | non aliter quam cum summis circumlita taedis |
| 374 | bcul403.14r admotas rapiunt vivacia sulphura flammas. |
| 375 | slu1092.30 v o quotiens voluit blandis accedere dictis |
| 376 | et mollis adhibere preces! natura repugnat |
| 377 | nec sinit, incipiat, sed, quod sinit, illa parata est |
| 378 | exspectare sonos, ad quos sua verba remittat. |
| 379 | cbo125.34r forte puer comitum seductus ab agmine fido |
| 380 | dixerat: 'ecquis adest?' et 'adest' responderat Echo. |
| 381 | hic stupet, utque aciem partes dimittit in omnis, |
| 382 | bav1669.12 r voce 'veni!' magna clamat: vocat illa vocantem. |
| 383 | respicit et rursus nullo veniente 'quid' inquit |
| 384 | 'me fugis?' et totidem, quot dixit, verba recepit. |
| 385 | bav1663.31 r perstat et alternae deceptus imagine vocis |
| 386 | 'huc coeamus' ait, nullique libentius umquam |
| 387 | responsura sono 'coeamus' rettulit Echo |
| 388 | et verbis favet ipsa suis egressaque silva |
| 389 | ibat, ut iniceret sperato bracchia collo; |
| 390 | ille fugit fugiensque 'manus conplexibus aufer! |
| 391 | ante' ait 'emoriar, quam sit tibi copia nostri'; |
| 392 | rettulit illa nihil nisi 'sit tibi copia nostri!' |
| 393 | spreta latet silvis pudibundaque frondibus ora |
| 394 | protegit et solis ex illo vivit in antris; |
| 395 | sed tamen haeret amor crescitque dolore repulsae; |
| 396 | extenuant vigiles corpus miserabile curae |
| 397 | adducitque cutem macies et in aera sucus |
| 398 | corporis omnis abit; vox tantum atque ossa supersunt: |
| 399 | vox manet, ossa ferunt lapidis traxisse figuram. |
| 400 | inde latet silvis nulloque in monte videtur, |
| 401 | omnibus auditur: sonus est, qui vivit in illa. |
| 402 | Sic hanc, sic alias undis aut montibus ortas |
| 403 | luserat hic nymphas, sic coetus ante viriles; |
| 404 | inde manus aliquis despectus ad aethera tollens |
| 405 | 'sic amet ipse licet, sic non potiatur amato!' |
| 406 | dixerat: adsensit precibus Rhamnusia iustis. |
| 407 | csg866.23 fons erat inlimis, nitidis argenteus undis, |
| 408 | quem neque pastores neque pastae monte capellae |
| 409 | slu1092.31 r contigerant aliudve pecus, quem nulla volucris |
| 410 | cbo125.34v nec fera turbarat nec lapsus ab arbore ramus; |
| 411 | gramen erat circa, quod proximus umor alebat, |
| 412 | silvaque sole locum passura tepescere nullo. |
| 413 | hic puer et studio venandi lassus et aestu |
| 414 | procubuit faciemque loci fontemque secutus, |
| 415 | dumque sitim sedare cupit, sitis altera crevit, |
| 416 | dumque bibit, visae correptus imagine formae |
| 417 | spem sine corpore amat, corpus putat esse, quod umbra est. |
| 418 | cpl1661.23 r adstupet ipse sibi vultuque inmotus eodem |
| 419 | haeret, ut e Pario formatum marmore signum; |
| 420 | bcul403.14v spectat humi positus geminum, sua lumina, sidus |
| 421 | bav1663.31 v et dignos Baccho, dignos et Apolline crines |
| 422 | inpubesque genas et eburnea colla decusque |
| 423 | oris et in niveo mixtum candore ruborem, |
| 424 | cunctaque miratur, quibus est mirabilis ipse: |
| 425 | se cupit inprudens et, qui probat, ipse probatur, |
| 426 | dumque petit, petitur, pariterque accendit et ardet. |
| 427 | inrita fallaci quotiens dedit oscula fonti, |
| 428 | in mediis quotiens visum captantia collum |
| 429 | bracchia mersit aquis nec se deprendit in illis! |
| 430 | quid videat, nescit; sed quod videt, uritur illo, |
| 431 | atque oculos idem, qui decipit, incitat error. |
| 432 | credule, quid frustra simulacra fugacia captas? |
| 433 | quod petis, est nusquam; quod amas, avertere, perdes! |
| 434 | ista repercussae, quam cernis, imaginis umbra est: |
| 435 | nil habet ista sui; tecum venitque manetque; |
| 436 | tecum discedet, si tu discedere possis! |
| 437 | Non illum Cereris, non illum cura quietis |
| 438 | abstrahere inde potest, sed opaca fusus in herba |
| 439 | spectat inexpleto mendacem lumine formam |
| 440 | perque oculos perit ipse suos; paulumque levatus |
| 441 | cbo125.35r ad circumstantes tendens sua bracchia silvas |
| 442 | 'ecquis, io silvae, crudelius' inquit 'amavit? |
| 443 | slu1092.31 v scitis enim et multis latebra opportuna fuistis. |
| 444 | ecquem, cum vestrae tot agantur saecula vitae, |
| 445 | qui sic tabuerit, longo meministis in aevo? |
| 446 | et placet et video; sed quod videoque placetque, |
| 447 | non tamen invenio' - tantus tenet error amantem - |
| 448 | 'quoque magis doleam, nec nos mare separat ingens |
| 449 | nec via nec montes nec clausis moenia portis; |
| 450 | exigua prohibemur aqua! cupit ipse teneri: |
| 451 | nam quotiens liquidis porreximus oscula lymphis, |
| 452 | hic totiens ad me resupino nititur ore. |
| 453 | posse putes tangi: minimum est, quod amantibus obstat. |
| 454 | quisquis es, huc exi! quid me, puer unice, fallis |
| 455 | bav1663.32 r quove petitus abis? certe nec forma nec aetas |
| 456 | est mea, quam fugias, et amarunt me quoque nymphae! |
| 457 | spem mihi nescio quam vultu promittis amico, |
| 458 | cumque ego porrexi tibi bracchia, porrigis ultro, |
| 459 | cum risi, adrides; lacrimas quoque saepe notavi |
| 460 | me lacrimante tuas; nutu quoque signa remittis |
| 461 | et, quantum motu formosi suspicor oris, |
| 462 | verba refers aures non pervenientia nostras! |
| 463 | iste ego sum: sensi, nec me mea fallit imago; |
| 464 | uror amore mei: flammas moveoque feroque. |
| 465 | quid faciam? roger anne rogem? quid deinde rogabo? |
| 466 | quod cupio mecum est: inopem me copia fecit. |
| 467 | o utinam a nostro secedere corpore possem! |
| 468 | votum in amante novum, vellem, quod amamus, abesset. |
| 469 | iamque dolor vires adimit, nec tempora vitae |
| 470 | cpl1661.23 v longa meae superant, primoque exstinguor in aevo. |
| 471 | nec mihi mors gravis est posituro morte dolores, |
| 472 | cbo125.35v hic, qui diligitur, vellem diuturnior esset; |
| 473 | nunc duo concordes anima moriemur in una.' |
| 474 | Dixit et ad faciem rediit male sanus eandem |
| 475 | et lacrimis turbavit aquas, obscuraque moto |
| 476 | slu1092.32 r reddita forma lacu est; quam cum vidisset abire, |
| 477 | 'quo refugis? remane nec me, crudelis, amantem |
| 478 | desere!' clamavit; 'liceat, quod tangere non est, |
| 479 | adspicere et misero praebere alimenta furori!' |
| 480 | dumque dolet, summa vestem deduxit ab ora |
| 481 | nudaque marmoreis percussit pectora palmis. |
| 482 | bav1669.12 v pectora traxerunt roseum percussa ruborem, |
| 483 | non aliter quam poma solent, quae candida parte, |
| 484 | parte rubent, aut ut variis solet uva racemis |
| 485 | ducere purpureum nondum matura colorem. |
| 486 | quae simul adspexit liquefacta rursus in unda, |
| 487 | non tulit ulterius, sed ut intabescere flavae |
| 488 | igne levi cerae matutinaeque pruinae |
| 489 | bav1663.32 v sole tepente solent, sic attenuatus amore |
| 490 | liquitur et tecto paulatim carpitur igni; |
| 491 | et neque iam color est mixto candore rubori, |
| 492 | nec vigor et vires et quae modo visa placebant, |
| 493 | nec corpus remanet, quondam quod amaverat Echo. |
| 494 | quae tamen ut vidit, quamvis irata memorque, |
| 495 | indoluit, quotiensque puer miserabilis 'eheu' |
| 496 | dixerat, haec resonis iterabat vocibus 'eheu'; |
| 497 | cumque suos manibus percusserat ille lacertos, |
| 498 | haec quoque reddebat sonitum plangoris eundem. |
| 499 | ultima vox solitam fuit haec spectantis in undam: |
| 500 | 'heu frustra dilecte puer!' totidemque remisit |
| 501 | verba locus, dictoque vale 'vale' inquit et Echo. |
| 502 | ille caput viridi fessum submisit in herba, |
| 503 | cbo125.36r lumina mors clausit domini mirantia formam: |
| 504 | tum quoque se, postquam est inferna sede receptus, |
| 505 | in Stygia spectabat aqua. planxere sorores |
| 506 | csg866.24 naides et sectos fratri posuere capillos, |
| 507 | planxerunt dryades; plangentibus adsonat Echo. |
| 508 | iamque rogum quassasque faces feretrumque parabant: |
| 509 | slu1092.32 v nusquam corpus erat; croceum pro corpore florem |
| 510 | inveniunt foliis medium cingentibus albis. |
| 511 | Cognita res meritam vati per Achaidas urbes |
| 512 | attulerat famam, nomenque erat auguris ingens; |
| 513 | spernit Echionides tamen hunc ex omnibus unus |
| 514 | contemptor superum Pentheus praesagaque ridet |
| 515 | verba senis tenebrasque et cladem lucis ademptae |
| 516 | obicit. ille movens albentia tempora canis |
| 517 | 'quam felix esses, si tu quoque luminis huius |
| 518 | orbus' ait 'fieres, ne Bacchica sacra videres! |
| 519 | namque dies aderit, quam non procul auguror esse, |
| 520 | cpl1661.24 r qua novus huc veniat, proles Semeleia, Liber, |
| 521 | quem nisi templorum fueris dignatus honore, |
| 522 | mille lacer spargere locis et sanguine silvas |
| 523 | bav1663.33 r foedabis matremque tuam matrisque sorores. |
| 524 | eveniet! neque enim dignabere numen honore, |
| 525 | meque sub his tenebris nimium vidisse quereris.' |
| 526 | talia dicentem proturbat Echione natus; |
| 527 | dicta fides sequitur, responsaque vatis aguntur. |
| 528 | Liber adest, festisque fremunt ululatibus agri: |
| 529 | turba ruit, mixtaeque viris matresque nurusque |
| 530 | vulgusque proceresque ignota ad sacra feruntur. |
| 531 | 'Quis furor, anguigenae, proles Mavortia, vestras |
| 532 | attonuit mentes?' Pentheus ait; 'aerane tantum |
| 533 | aere repulsa valent et adunco tibia cornu |
| 534 | cbo125.36v et magicae fraudes, ut, quos non bellicus ensis, |
| 535 | non tuba terruerit, non strictis agmina telis, |
| 536 | femineae voces et mota insania vino |
| 537 | obscenique greges et inania tympana vincant? |
| 538 | vosne, senes, mirer, qui longa per aequora vecti |
| 539 | hac Tyron, hac profugos posuistis sede penates, |
| 540 | nunc sinitis sine Marte capi? vosne, acrior aetas, |
| 541 | o iuvenes, propiorque meae, quos arma tenere, |
| 542 | non thyrsos, galeaque tegi, non fronde decebat? |
| 543 | este, precor, memores, qua sitis stirpe creati, |
| 544 | slu1092.33 r illiusque animos, qui multos perdidit unus, |
| 545 | sumite serpentis! pro fontibus ille lacuque |
| 546 | interiit: at vos pro fama vincite vestra! |
| 547 | ille dedit leto fortes: vos pellite molles |
| 548 | et patrium retinete decus! si fata vetabant |
| 549 | stare diu Thebas, utinam tormenta virique |
| 550 | moenia diruerent, ferrumque ignisque sonarent! |
| 551 | essemus miseri sine crimine, sorsque querenda, |
| 552 | non celanda foret, lacrimaeque pudore carerent; |
| 553 | at nunc a puero Thebae capientur inermi, |
| 554 | quem neque bella iuvant nec tela nec usus equorum, |
| 555 | sed madidus murra crinis mollesque coronae |
| 556 | purpuraque et pictis intextum vestibus aurum, |
| 557 | bav1663.33 v quem quidem ego actutum (modo vos absistite) cogam |
| 558 | adsumptumque patrem commentaque sacra fateri. |
| 559 | an satis Acrisio est animi, contemnere vanum |
| 560 | numen et Argolicas venienti claudere portas: |
| 561 | Penthea terrebit cum totis advena Thebis? |
| 562 | ite citi' (famulis hoc imperat), 'ite ducemque |
| 563 | attrahite huc vinctum! iussis mora segnis abesto!' |
| 564 | hunc avus, hunc Athamas, hunc cetera turba suorum |
| 565 | cbo125.37r corripiunt dictis frustraque inhibere laborant. |
| 566 | acrior admonitu est inritaturque retenta |
| 567 | cpl1661.24 v et crescit rabies remoraminaque ipsa nocebant: |
| 568 | sic ego torrentem, qua nil obstabat eunti, |
| 569 | lenius et modico strepitu decurrere vidi; |
| 570 | at quacumque trabes obstructaque saxa tenebant, |
| 571 | spumeus et fervens et ab obice saevior ibat. |
| 572 | Ecce cruentati redeunt et, Bacchus ubi esset, |
| 573 | quaerenti domino Bacchum vidisse negarunt; |
| 574 | 'hunc' dixere 'tamen comitem famulumque sacrorum |
| 575 | cepimus' et tradunt manibus post terga ligatis |
| 576 | sacra dei quendam Tyrrhena gente secutum. |
| 577 | adspicit hunc Pentheus oculis, quos ira tremendos |
| 578 | slu1092.33 v fecerat, et quamquam poenae vix tempora differt, |
| 579 | 'o periture tuaque aliis documenta dature |
| 580 | morte,' ait, 'ede tuum nomen nomenque parentum |
| 581 | et patriam, morisque novi cur sacra frequentes!' |
| 582 | bav1669.13 r ille metu vacuus 'nomen mihi' dixit 'Acoetes, |
| 583 | patria Maeonia est, humili de plebe parentes. |
| 584 | non mihi quae duri colerent pater arva iuvenci, |
| 585 | lanigerosve greges, non ulla armenta reliquit; |
| 586 | pauper et ipse fuit linoque solebat et hamis |
| 587 | decipere et calamo salientis ducere pisces. |
| 588 | ars illi sua census erat; cum traderet artem, |
| 589 | 'accipe, quas habeo, studii successor et heres,' |
| 590 | bav1663.34 r dixit 'opes,' moriensque mihi nihil ille reliquit |
| 591 | praeter aquas: unum hoc possum adpellare paternum. |
| 592 | mox ego, ne scopulis haererem semper in isdem, |
| 593 | addidici regimen dextra moderante carinae |
| 594 | flectere et Oleniae sidus pluviale capellae |
| 595 | Taygetenque Hyadasque oculis Arctonque notavi |
| 596 | cbo125.37v ventorumque domos et portus puppibus aptos. |
| 597 | forte petens Delum Chiae telluris ad oras |
| 598 | adplicor et dextris adducor litora remis |
| 599 | doque levis saltus udaeque inmittor harenae: |
| 600 | nox ibi consumpta est; aurora rubescere primo |
| 601 | coeperat: exsurgo laticesque inferre recentis |
| 602 | admoneo monstroque viam, quae ducat ad undas; |
| 603 | ipse quid aura mihi tumulo promittat ab alto |
| 604 | csg866.25 prospicio comitesque voco repetoque carinam. |
| 605 | 'adsumus en' inquit sociorum primus Opheltes, |
| 606 | utque putat, praedam deserto nactus in agro, |
| 607 | virginea puerum ducit per litora forma. |
| 608 | ille mero somnoque gravis titubare videtur |
| 609 | vixque sequi; specto cultum faciemque gradumque: |
| 610 | nil ibi, quod credi posset mortale, videbam. |
| 611 | et sensi et dixi sociis: 'quod numen in isto |
| 612 | slu1092.34 r corpore sit, dubito; sed corpore numen in isto est! |
| 613 | quisquis es, o faveas nostrisque laboribus adsis; |
| 614 | his quoque des veniam!' 'pro nobis mitte precari!' |
| 615 | Dictys ait, quo non alius conscendere summas |
| 616 | ocior antemnas prensoque rudente relabi. |
| 617 | hoc Libys, hoc flavus, prorae tutela, Melanthus, |
| 618 | hoc probat Alcimedon et, qui requiemque modumque |
| 619 | voce dabat remis, animorum hortator, Epopeus, |
| 620 | hoc omnes alii: praedae tam caeca cupido est. |
| 621 | 'non tamen hanc sacro violari pondere pinum |
| 622 | perpetiar' dixi: 'pars hic mihi maxima iuris' |
| 623 | bav1663.34 v inque aditu obsisto: furit audacissimus omni |
| 624 | de numero Lycabas, qui Tusca pulsus ab urbe |
| 625 | exilium dira poenam pro caede luebat; |
| 626 | is mihi, dum resto, iuvenali guttura pugno |
| 627 | cbo125.38r rupit et excussum misisset in aequora, si non |
| 628 | haesissem, quamvis amens, in fune retentus. |
| 629 | inpia turba probat factum; tum denique Bacchus |
| 630 | (Bacchus enim fuerat), veluti clamore solutus |
| 631 | sit sopor aque mero redeant in pectora sensus, |
| 632 | 'quid facitis? quis clamor?' ait 'qua, dicite, nautae, |
| 633 | huc ope perveni? quo me deferre paratis?' |
| 634 | 'pone metum' Proreus, 'et quos contingere portus |
| 635 | ede velis!' dixit; 'terra sistere petita.' |
| 636 | 'Naxon' ait Liber 'cursus advertite vestros! |
| 637 | illa mihi domus est, vobis erit hospita tellus.' |
| 638 | per mare fallaces perque omnia numina iurant |
| 639 | sic fore meque iubent pictae dare vela carinae. |
| 640 | dextera Naxos erat: dextra mihi lintea danti |
| 641 | 'quid facis, o demens? quis te furor,' inquit 'Acoete,' |
| 642 | pro se quisque, 'tenet? laevam pete!' maxima nutu |
| 643 | pars mihi significat, pars quid velit ore susurro. |
| 644 | obstipui 'capiat' que 'aliquis moderamina!' dixi |
| 645 | slu1092.34 v meque ministerio scelerisque artisque removi. |
| 646 | increpor a cunctis, totumque inmurmurat agmen; |
| 647 | e quibus Aethalion 'te scilicet omnis in uno |
| 648 | nostra salus posita est!' ait et subit ipse meumque |
| 649 | explet opus Naxoque petit diversa relicta. |
| 650 | tum deus inludens, tamquam modo denique fraudem |
| 651 | bcul403.15r senserit, e puppi pontum prospectat adunca |
| 652 | et flenti similis 'non haec mihi litora, nautae, |
| 653 | promisistis' ait, 'non haec mihi terra rogata est! |
| 654 | quo merui poenam facto? quae gloria vestra est, |
| 655 | si puerum iuvenes, si multi fallitis unum?' |
| 656 | iamdudum flebam: lacrimas manus inpia nostras |
| 657 | ridet et inpellit properantibus aequora remis. |
| 658 | cbo125.38v per tibi nunc ipsum (nec enim praesentior illo |
| 659 | bav1663.35 r est deus) adiuro, tam me tibi vera referre |
| 660 | quam veri maiora fide: stetit aequore puppis |
| 661 | haud aliter, quam si siccam navale teneret. |
| 662 | illi admirantes remorum in verbere perstant |
| 663 | velaque deducunt geminaque ope currere temptant: |
| 664 | inpediunt hederae remos nexuque recurvo |
| 665 | serpunt et gravidis distinguunt vela corymbis. |
| 666 | ipse racemiferis frontem circumdatus uvis |
| 667 | pampineis agitat velatam frondibus hastam; |
| 668 | quem circa tigres simulacraque inania lyncum |
| 669 | pictarumque iacent fera corpora pantherarum. |
| 670 | exsiluere viri, sive hoc insania fecit |
| 671 | sive timor, primusque Medon nigrescere toto |
| 672 | corpore et expresso spinae curvamine flecti |
| 673 | incipit. huic Lycabas 'in quae miracula' dixit |
| 674 | 'verteris?' et lati rictus et panda loquenti |
| 675 | naris erat, squamamque cutis durata trahebat. |
| 676 | at Libys obstantis dum vult obvertere remos, |
| 677 | in spatium resilire manus breve vidit et illas |
| 678 | iam non esse manus, iam pinnas posse vocari. |
| 679 | slu1092.35 r alter ad intortos cupiens dare bracchia funes |
| 680 | bracchia non habuit truncoque repandus in undas |
| 681 | corpore desiluit: falcata novissima cauda est, |
| 682 | bav1669.13 v qualia dividuae sinuantur cornua lunae. |
| 683 | undique dant saltus multaque adspergine rorant |
| 684 | emerguntque iterum redeuntque sub aequora rursus |
| 685 | inque chori ludunt speciem lascivaque iactant |
| 686 | corpora et acceptum patulis mare naribus efflant. |
| 687 | de modo viginti (tot enim ratis illa ferebat) |
| 688 | restabam solus: pavidum gelidumque trementi |
| 689 | cbo125.39r corpore vixque meum firmat deus 'excute' dicens |
| 690 | 'corde metum Diamque tene!' delatus in illam |
| 691 | accessi sacris Baccheaque sacra frequento.' |
| 692 | 'Praebuimus longis' Pentheus 'ambagibus aures,' |
| 693 | inquit 'ut ira mora vires absumere posset. |
| 694 | praecipitem, famuli, rapite hunc cruciataque diris |
| 695 | corpora tormentis Stygiae demittite nocti!' |
| 696 | bav1663.35 v protinus abstractus solidis Tyrrhenus Acoetesbcul403.15v |
| 697 | clauditur in tectis; et dum crudelia iussae |
| 698 | instrumenta necis ferrumque ignesque parantur, |
| 699 | cpl1661.26 r sponte sua patuisse fores lapsasque lacertis |
| 700 | sponte sua fama est nullo solvente catenas. |
| 701 | Perstat Echionides, nec iam iubet ire, sed ipsecsg866.26 |
| 702 | vadit, ubi electus facienda ad sacra Cithaeron |
| 703 | cantibus et clara bacchantum voce sonabat. |
| 704 | ut fremit acer equus, cum bellicus aere canoro |
| 705 | signa dedit tubicen pugnaeque adsumit amorem, |
| 706 | Penthea sic ictus longis ululatibus aether |
| 707 | movit, et audito clamore recanduit ira. |
| 708 | Monte fere medio est, cingentibus ultima silvis, |
| 709 | purus ab arboribus, spectabilis undique, campus: |
| 710 | hic oculis illum cernentem sacra profanis |
| 711 | prima videt, prima est insano concita cursu, |
| 712 | prima suum misso violavit Penthea thyrsoslu1092.35 v |
| 713 | mater et 'o geminae' clamavit 'adeste sorores! |
| 714 | ille aper, in nostris errat qui maximus agris, |
| 715 | ille mihi feriendus aper.' ruit omnis in unum |
| 716 | turba furens; cunctae coeunt trepidumque sequuntur, |
| 717 | iam trepidum, iam verba minus violenta loquentem, |
| 718 | iam se damnantem, iam se peccasse fatentem. |
| 719 | saucius ille tamen 'fer opem, matertera' dixitcbo125.39v |
| 720 | 'Autonoe! moveant animos Actaeonis umbrae!' |
| 721 | illa, quis Actaeon, nescit dextramque precanti |
| 722 | abstulit, Inoo lacerata est altera raptu. |
| 723 | non habet infelix quae matri bracchia tendat, |
| 724 | trunca sed ostendens dereptis vulnera membris |
| 725 | 'adspice, mater!' ait. visis ululavit Agave |
| 726 | collaque iactavit movitque per aera crinem |
| 727 | avulsumque caput digitis conplexa cruentis |
| 728 | clamat: 'io comites, opus hoc victoria nostra est!' |
| 729 | non citius frondes autumni frigore tactas |
| 730 | iamque male haerentes alta rapit arbore ventus, |
| 731 | quam sunt membra viri manibus direpta nefandis.bav1663.36 r |
| 732 | talibus exemplis monitae nova sacra frequentant |
| 733 | turaque dant sanctasque colunt Ismenides aras. |