, Articulus 1
| arg | Ad primum sic proceditur. Videtur quod ironia, per quam aliquis minora de se fingit, non sit peccatum. Nullum enim peccatum procedit ex divina confortatione. Ex qua procedit quod aliquis de se minora dicat, secundum illud Prov. XXX, 'visio quam locutus est vir cum quo est Deus, et qui, Deo secum morante confortatus, ait, stultissimus sum virorum'. Et Amos VII dicitur, 'respondit Amos, non sum propheta'. Ergo ironia, per quam aliquis minora de se dicit, non est peccatum. |
| a2 | Praeterea, Gregorius dicit, in epistola ad Augustinum Anglorum episcopum, 'bonarum mentium est ibi suas culpas agnoscere ubi culpa non est'. Sed omne peccatum repugnat bonitati mentis. Ergo ironia non est peccatum. |
| a3 | Praeterea, fugere superbiam non est peccatum. 'Sed aliqui minora de seipsis dicunt fugientes tumidum', ut philosophus dicit, IV Ethic. Ergo ironia non est peccatum. |
| sc | Sed contra est quod Augustinus dicit, in libro de verbis Apost., 'cum humilitatis causa mentiris, si non eras peccator antequam mentireris, mentiendo efficeris'. |
| co | Respondeo dicendum quod hoc quod aliqui minora de se dicant, potest contingere dupliciter. Uno modo, salva veritate, dum scilicet maiora quae sunt in seipsis, reticent; quaedam vero minora detegunt et de se proferunt, quae tamen in se esse recognoscunt. Et sic minora de se dicere non pertinet ad ironiam, nec est peccatum secundum genus suum, nisi per alicuius circumstantiae corruptionem. Alio modo aliquis dicit minora a veritate declinans, puta cum asserit de se aliquid vile quod in se non recognoscit; aut cum negat de se aliquid magnum quod tamen percipit in seipso esse. Et sic pertinet ad ironiam, et est semper peccatum. |
| ad1 | Ad primum ergo dicendum quod duplex est sapientia, et duplex stultitia. Est enim quaedam sapientia secundum Deum, quae humanam vel mundanam stultitiam habet adiunctam, secundum illud I ad Cor. III, 'si quis inter vos sapiens videtur esse in hoc saeculo, stultus fiat, ut sit sapiens'. Alia vero est sapientia mundana, quae, ut ibidem subditur. Stultitia est apud Deum. Ille ergo qui a Deo confortatur. Confitetur se esse stultissimum secundum reputationem humanam, quia scilicet mundana contemnit, quae hominum sapientia quaerit. Unde et ibidem subditur, et sapientia hominum non est mecum, et postea subdit, et novi sanctorum scientiam. Vel potest dici sapientia hominum esse quae humana ratione acquiritur, sapientia vero sanctorum quae ex divina inspiratione habetur. Amos autem negavit se esse prophetam origine, quia scilicet non erat de genere prophetarum. Unde et ibidem subdit, nec filius prophetae. |
| ad2 | Ad secundum dicendum quod ad bonitatem mentis pertinet ut homo ad iustitiae perfectionem tendat. Et ideo in culpam reputat non solum si deficiat a communi iustitia, quod vere culpa est, sed etiam si deficiat a iustitiae perfectione, quod quandoque culpa non est. Non autem culpam dicit quod pro culpa non recognoscit, quod ad ironiae mendacium pertineret. |
| ad3 | Ad tertium dicendum quod homo non debet unum peccatum facere ut aliud vitet. Et ideo non debet mentiri qualitercumque ut vitet superbiam. Unde Augustinus dicit, super Ioan., 'non ita caveatur arrogantia ut veritas relinquatur'. Et Gregorius dicit quod 'incaute sunt humiles qui se mentiendo illaqueant'. |