Hildegardis Abbatissa, Vita Disibodi, CAPUT PRIMUM [Sancti genus, parentes a tyrannis expulsi, profectus in litteris, electio in episcopum, abdicatio et recessus e patria.]
| 1 | In mystica visione , ut Deus voluit, propter petitionem et iussionem praelatorum meorum, scilicet Hebigeri [Helingeri] abbatis cunctorumque fratrum, in Monte beati Disibodi Deo famulantium, de vita et meritis eiusdem beati Patris aspiciebam, et post prolatas visiones libri vitae meritorum, anno Dominicae Incarnationis millesimo centesimo septuagesimo, regnante Frederico Romanorum imperatore, sub pressura apostolicae sedis, fere per triennium in lecto aegritudinis iacens, ex divinae pietate sapientiae, vocem de coelo, vigilans corpore et animo, sic dicentem audivi: Electus Dei Disibodus ab infantia sua Spiritu Sancto, ut beatus Nicolaus, et beatus Benedictus eorumque consimiles inspiratus, ad omne bonum, quod vidit et audivit, sitibundo corde anhelabat. Quapropter de ipso dici potest: Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem propter inimicos tuos, ut destruas inimicum et ultorem [Psal. VIII]. |
| 2 | Quod sic intelligendum est . In bono affectu infantium, loquelam nondum habentium, et illorum, qui magis lac sugere, quam mirabilia facere deberent, tu, qui Dominus omnium es, ad perfectam duxisti nominis tui laudem, cum mirabilia tua in eis saepe operatus es: scilicet cum eos, nondum plenam medullam habentes, ita inspirasti, quod multa in loquendo et operando nescienter proferebant; et cum alios, contra carnis iura, tanta fortitudine roborasti, quod toto desiderio ad coelestia tendentes, officia carnis peccando non exercebant. |
| 3 | In his autem nullus dubietatem apprehendat, quia serpentinus dolus, in beatis illis, bona et sancta haec facere non valebat; nam haec fecisti propter inimicos tuos, videlicet perditos angelos, quatenus ad confusionem suam, virtutem tuam in puerili ignorantia viderent; et ut destruas inimicum, quippe illum, qui in omnibus bonis te abneget. |
| 4 | Et ultorem: videlicet hunc, qui lapides et iacula impietatis suae contra verba et miracula tua, reprehendendo ea, proiicit. |
| 5 | Haec mala in supradictis beatis hominibus nihil praevalebant, quoniam ea, quae recta sunt, loquebantur: Deus enim in beato Disibodo ab infantia eius usque ad decrepitam aetatem ipsius, in donis suis operatus est; ita quod pueritia illius in nequitia non ludebat, et quod iuventus eius in lascivia non ardebat, et quod maturitas senectutis ipsius ad sinistram non respiciebat. |
| 6 | Ipse namque omnem pompam saeculi huius ita corde et corpore reliquit, quod quidam illum stultum, quidam vanum, quidam errantem, quidam vero mirabilem in operibus suis per hoc esse affirmabant, dicentes: Quid est hoc quod iste facit? |
| 7 | Parentes igitur beati Disibodi, in libertate saeculi pollentes, de excellenti genere Hibernensium originem duxerant, sed tamen pompam et gloriam mundi superfluitate non habebant. Unde quidam tyrannorum, in superbia tumentes, cum in eadem regione quamplurimos per tyrannidem sibi subiugassent, etiam parentes beati huius viri, qui eo tempore puer erat, opprimere et ditioni suae subiugare nitebantur. |
| 8 | Ipsi autem libertatis generis sui non immemores, duram iniustamque subiectionem recusantes ab illis declinabant, et ad remotiora loca eiusdem regionis se longe contulerunt, et iuxta quoddam flumen, quod de mari funditur , una cum filio suo beato Disibodo, omnique facultate sua, in quodam oppido mansionem acceperunt, ubi et eum litteris caeterisque liberalibus artibus imbuendum, religiosis viris commendaverunt. |
| 9 | At ipse per gratiam sancti Spiritus ea quae a doctoribus suis bona audiebat, capaci ingenio bonae memoriae commendabat, et ex hoc parentibus suis, in afflictione exsilii laborantibus, non parvum gaudium faciebat. Sic puer iste de die in diem proficiens, corporeque et sanctitate crescens, de studio in studium bonorum operum, orando et eleemosynas dando ascendebat, ita quod ad omne, quod de Deo audire vel discere potuit, toto desiderio properabat, et sic per gradus virtutum et per incrementa aetatis suae, singulis sacris ordinibus susceptis, ad gradum presbyteratus, cum triginta esset annorum, pertingebat. |
| 10 | Quo cum timore Domini suscepto, fecit ut bonus pigmentarius, qui in horto suo quaeque pigmenta et aromata plantat, semper studens ut hortus suus viridis et non aridus sit. |
| 11 | In his namque studiis idem sanctus memor fuit verborum Sapientiae, ubi dicit: Messui myrrham meam cum aromatibus meis [Cant. V, 1]. Quod sic intelligendum est : Ego qui iustis operibus insudare debeo, bona intentione mortificationem carnis meae praebeo Deo, cum propter amorem ipsius vitiis peregrinus fieri, et communem immunditiam illorum fugere, nullamque societatem cum illis habere desidero; quoniam in aromatibus virtutum, ipsum verum Deum amare, et venerari festino; cum amore coelestis desiderii de corde meo, ipso adiuvante, non deficiet. |
| 12 | In hac recta et sancta voluntate sanctus iste, quasi mortuus saeculo fuit, ita quod multi haec videntes, fecerunt quasi eum non cognoscerent, et quod cum eo manere abhorrerent; quia ipse se totum spiritui et non carni servire cogebat. |
| 13 | Cumque in huiusmodi virtutibus Deo laudabiliter serviret, et ob hoc illis, qui Deum diligebant, irreprehensibilis placeret, accidit ut quidam antistes, in eiusdem regionis partibus, de praesenti vita ad vitam futuram emigraret: et cum populus tam minorum quam maiorum, secundum consuetudinem, convenisset, ut alium sibi in praesulem eligeret, quidam illorum, qui mores honestatis, et vitam sanctitatis beati Disidodi cognoverunt, eum sibi in antistitem unanimiter elegerunt . Quidam autem, quorum vita et conversatio reprehensibilis erat, hoc fieri prohibebant, dicentes: «Quid prodest hominem tacitum et non loquentem, et populum non cognoscentem, magistrum fieri? |
| 14 | » |
| 15 | Sed Deus super beatum hunc respexit, ut scriptum est: Humilem et pauperem iustificare [Psal. LXXXI, 3]. Quod sic intelligendum est: Iustum, qui se propter Deum ad terram humiliat, et qui se egenum et pauperem toto corde confitetur, in operibus sanctificare; quia iustitia, aperto oculo pietatis, in eum respicit. Hic etenim humilis, paupertatem semper desiderabat, et in columbino oculo simplicitatis, in Deum semper aspexit; quatenus aeternas divitias sibi compararet; unde et Deus ipsum dilexit. |
| 16 | Mortem quoque pro morte habuit, et omnia deficientia pro nihilo computavit, omniaque opera sua in Deum posuit, et ideo Deus eum elegit. Supernus namque iudex virum istum communi populo occultaverat, sed eum se diligentibus manifestaverat; unde, quamvis quibusdam obstupescentibus, ipsum magistrum et antistitem esse voluit. |
| 17 | Cumque beatus iste a prudentioribus praefatum onus suscipere cogeretur, ipse se indignum tantae dignitatis reclamans, vi qua potuit, manus et pedes retraxit; sed tamen, illis impellentibus et praevalentibus, qui Deum timebant, etiam nolens, divina autem ordinatione, in sedem episcopatus positus est. In quo episcopus ipse felix iustitiam Dei clamare et docere coepit, et omnes, quos potuit, subiectos esse Deo monuit, et quod ab infantia sua per Spiritum sanctum imbutus esset, nunc erudiendo manifestavit, bonaque exempla sanctitatum et virtutum paterno affectu eis in se praebuit. |
| 18 | Quidam autem ob merita virtutum, quales in ipso videbant, eum amabant, ac intenta cordis aure doctrinam eius cupiebant; quidam vero, qui Deum post tergum proiecerant, super hunc sanctum furendo clamabant: «Iste vivit quasi homo non sit: unde et nos inhumane vivere cogit. Et quis poterit eum audire?» Et multis iniuriis eum afficiebant. |
| 19 | Ipse autem paucos et fideles homines ad se colligebat, qui ei et consolationem, et adiutorium praebebant. Et cor suum quotidie propter Deum afflixit, dicens: «O Domine Deus! ego servus tuus, ante pietatem tuam prosternor, faciens quae iussisti. Tu enim scis quod te solum desidero; quapropter confido, quod desiderium meum quandoque implebis: quemadmodum scriptum est: Delectare in Domino, et dabit tibi petitiones cordis tui [Psal. XXXVI, 4].» Quod sic intelligendum est: O! homo, qui in peccatis conceptus et natus es, carnis contra affectum delectare in praeceptis illius qui te creavit; ad memoriam quoque reducens, quis ille sit, qui te liberavit. Quod cum feceris, dabit tibi quae petis, quoniam ea, quae petenda sunt, non petis, sed cordis tui afflictionem, humiliato spiritu, illi ostendens, et clamando et dolendo, te ipsum ut pecus, ea quae recta sunt ad laborandum constringes. |
| 20 | Itaque qui poenitere, et mala sua hoc modo emendare studuerint, prudentiores filiis lucis sunt; quia ipsi hoc nec voluerint nec fecerint. Deo namque placet, ut homo durum bellum contra se ipsum, et contra draconem habeat, ut qui hoc habuerit, huius et preces et desideria Deus festinanter implevit, quemadmodum et in beato Disibodo fecit, qui dura bella habuit, quandiu in corpore vixit, sed tamen ea bono fine feliciter consummavit. |
| 21 | Interim autem, dum sanctus iste populo suo verbis et exemplis in fide, praefatae dignitatis praeesset, magna irrisio, magnum schisma tota illa regione ebullivit, aliis quidem Veteri et Novo Testamento resistentibus, Christumque abnegantibus, aliis haereses haereticorum appetentibus; aliis sectam Iudaeorum apprehendentibus, aliis sectam paganorum diligentibus . Aliis non humane, sed in confusione pecudum, turpi studio vivere ardentibus, aliis autem disciplinam propter humanitatem quidem habentibus, nulla tamen bona facere studentibus. His maximis erroribus et confusionibus beatus Disibodus se viriliter et intrepide opponens, multa opprobria, multasque iniurias patienter sustinuit, optans praesentem vitam magis perdere, quam tantis et tam inconvenientibus malis consentire. |
| 22 | Cumque ista per aliquos annos sine eradicatione eorumdem malorum, cum periculo etiam corporis sui, sustinnisset, taedio tandem affectus ad Deum in orationibus suis cum magno planctu dixit: «O Deus! et o Iudex omnium sanctorum hominum! quid prodest mihi cum populo isto laborare, qui iustitiam tuam rabidis morsibus transfigit?» Denique fautores praefatorum errorum, cum populo, eisdem erroribus implicato, videntes quod beatus iste erroribus et pravitati eorum non consentiret, sed quod eos ubique constanter, absque timore mortis argueret, plurimas insidias ei posuerunt, et tandem coadunato agmine incredulorum, de sede sua multis contumeliis affectum expulerunt. |
| 23 | Ipse autem malens Deo in quiete servire, quam sine fructu utilitatis diutius tardare, paucis et religiosis viris ad se collectis sedem dignitatis suae, quam per decem annos strenue et religiose rexerat; patriam et omnia quae habebat, pro Christi nomine reliquit, dicens, nec sibi, nec aliis prodesse ut ibi maneret. |
| 24 | Ubi tam magna incredulitas cum duritia iniquitatis excreverat, et peregrinationem, quandiu optaverat, pro aeterna vita laeto animo arripuit . |