Hildegardis Abbatissa, Physica, 4, Caput VI. DE SAPPHIRO.
| 1 | Sapphirus calidus est; secundum tempus meridianum crescit , cum sol in ardore suo tam fortiter ardet quod aer aliquantum de ardore eius obstruatur, et tunc splendor solis de nimio ardore, quem tunc habet, aerem ita transverberat, quod idem splendor tunc tam pleniter non apparet ut tunc facit cum aera liquantum temperatus est; et ideo etiam turbidus est, et etiam magis igneus, quam aereus aut quam aquosus; et plenam charitatem sapientiae designat. |
| 2 | Et homo qui vell in oculo habet, sapphirum in manu sua teneat, et eum in ipsa sive igne calefaciat, et vell in oculo suo cum lapide madido tangat, et sic per tres dies in mane et in nocte faciat, et vell minorabitur, et evanescet. Et si alicui oculi prae dolore rubent et seregent, aut cui caligant, sapphirum ieiunus in os suum ponat, et de saliva oris sui madidus fiat, et tunc de eadem saliva qua idem lapis madefactus est digito accipiat, et oculos suos circumliniat, ita quod etiam oculos interius tangat, et sanabuntur, et clari erunt. |
| 3 | Sed et homo qui totus virgichtiget est, ita quod in capite et in reliquo corpore suo per nimiam oppressionem patientiam habere non potest, eumdem lapidem in os suum ponat, et gicht in eo cessabit. |
| 4 | Homo quoque qui bonum intellectum et bonam scientiam habere desiderat, sapphirum in mane diei, cottidie cum de lecto surgit, ieiunus in os suum ponat, et eum ita per brevem horam, scilicet tam diu in ore teneat dum de saliva qua ille madefactus est sufficienter in se trahat, ac eum deinde de ore suo tollat, et modicum vini teneat ad ignem et in vasculo calefaciat, atque ipsum in fumum eiusdem vini teneat, ut inde sudando madefiat, et sic lingua sua de humiditate illius linguat, ac etiam de eodem vino salivam, de qua idem lapis incaluit, in ventrem illius hominis ducit, et sic ille purum intellectum et puram scientiam habebit, et etiam stomachus eius ex hoc sanus erit. |
| 5 | Sed et qui stultus est, ita quod omnis scientia in eo deficit, sed tamen prudens esse vellet et prudens esse non potest, nec post maliciam respicit, nec se ad eam extendit, iste linguam sapphiro ieiunus saepe ungat, quod calor et virtus cum calida humiditate salivae noxios humores qui intellectum hominis opprimunt fugant, et sic homo bonum intellectum capit. |
| 6 | Et qui in ira valde movetur, sapphirum in os suum mox ponat, et ita exstinguetur, et ab eo cessabit. Quod si lapis iste in purissimum, scilicet gebrant golt, annulum, absque blech mal positus est, et si etiam sub eodem lapide nihil aliud est, quam aurum, tunc homo eumdem absque blechmal, in quem lapis iste positus est, in os suum pro medicina ponat, et ei non oberit; si autem quidquam aliud ibi est quam aurum, tunc non valet, et eum in os suum non ponat, quia diversitas ibi in annulo est. |
| 7 | Et si aliquis homo in maligno spiritu possessus est, alius homo faciat sapphirum in terram poni, et terram illam in corio sue, et ita ad collum illius suspende et dic: «O tu, turpissime spiritus, ab hoc homine festinanter recede, sicut in primo casu tuo gloria splendoris tui a te citissime cecidit;» et malignus ipse spiritus multum torquebitur, et ab eodem homine recedet, nisi acerrimus et nequissimus spiritus sit: et melius habebit. |
| 8 | Quod si etiam dyabolus virum aliquem ad amorem alicuius feminae instigaverit, ita quod, absque magicis et absque invocationibus daemonum, in amorem illius insanire inceperit, et si mulieri hoc molestum fuerit, ipsa modicum vini super sapphirum ter fundat, et totiens dicat: «Ego vinum hoc in ardentibus viribus super te fundo, sicut Deus splendorem tuum, praevaricante angelo, abstraxit, ut ita amorem libidinis ardentis viri huius de me abstrahas. |
| 9 | » Quod si femina illa hoc facere noluerit, alius homo, cui amor ille molestus est, pro ipsa idem faciat, et viro illo, ieiuno aut pranso, et aut scienti aut ignoranti, per tres dies aut plures, ad bibendum det. Sed si etiam femina in amore alicuius viri ardet, et viro hoc molestum est, ipse eaedem feminae cum vino et sapphiro faciat, ut praedictum est, incensus amor ille cessabit. |