Hildegardis Abbatissa, Epistulae, EPISTULA CXVI. T. ABBATISSAE ANTURNACENSIS AD HILDEGARDEM. [Certa fieri cupit de quibusdam monasterii eius consuetudinibus, praesertim an solas nobiles virgines admittat.]
| 0 | HILDEGARDI magistrae sponsarum Christi, T. dicta magistra sororum Anturnacensium, summis spiritibus quandoque coniungi in coelestibus. |
| 1 | De sanctitatis vestrae opinione celebris fama late pervolans quaedam mira et stupenda auribus nostris insonuit, summaeque religionis ac singularis propositi vestri excellentiam exiguitati nostrae maxime commendavit. Multorum namque testimonio didicimus de secretis coelestibus plurima mortalibus intellectu difficilia et rara, vobis divinitus ascribendum revelari, et quaeque vobis agenda, non deliberatione humana, sed Deo edocente ordinari. |
| 2 | Aliud etiam quoddam de consuetudine vestra ad nos pervenit, virgines videlicet vestras festis diebus pro ornamento candidis quibusdam uti velaminibus, coronas etiam decenter contextas capitibus earum desuper impositas, et his utraque parte et retro angelicas imagines insertas; in fronte autem Agni figuram decenter impressam: insuper et digitos earumdem quibusdam decorari annulis: quae omnia, ut credimus, ad amorem superni Sponsi ducitis, cum iustum sit ut sint mulieres cum verecundia se componentes, non in tertis crinibus, neque auro, neque margaritis, aut veste pretiosa. |
| 3 | Praeterea, et quod his omnibus non minus mirandum nobis videtur, in consortium vestrum genere tantum spectabiles et ingenuas introducere, quod nos plurimum etiam admiramur. Scimus tamen vos hoc rationabili causa facere, cum non ignoratis ipsum Dominum in primitiva Ecclesia piscatores, modicos et pauperes elegisse, ac B. Petrum conversis postea ad fidem gentibus dixisse: In veritate comperi quod non est personarum acceptor Deus [Act. X] Verborum insuper Apostoli non immemores ad Corinthios dicentis: Non multi potentes, non multi nobiles, sed ignobilia et contemptibilia huius mundi elegit Deus [I Cor. I]. Omnia quippe praecedentium Patrum instituta, quibus cunctos, maxime spirituales, informari condecet, pro posse nostro persectantes, vestra etiam iusta et sancta omnino esse scimus. |
| 4 | Tanta namque, o sponsa Christi venerabilis, consuetudinis vestrae novitas exiguitatis nostrae modulum longe incomparabiliter excellit, atque non modicam admirationem nobis incutit. Igitur nos tantillulae profectibus vestris intime congaudentes, de hac re tamen aliquid a vobis certius experiri cupientes, litteras nostras sanctitati vestrae placuit dirigere, humiliter ac devotissime obsecrantes, quatenus eius auctoritate talis religio adaugeatur, dignitas vestra in proximo non dedignetur nobis rescribere. |
| 5 | Valete et in orationibus vestris memores nostri estote. |
| 6 | RESPONSUM HILDEGARDIS. [Mulieres non debere quaerere ornatum, virgines decere vestes candidas; discernendas esse nobiles ab ignobilibus, ne se odio habeant.] |
| 7 | Fons vivus dicit: Mulier intra cubiculum lateat, ita quod magnam verecundiam habeat, quia magna pericula horribilis lasciviae species in primam mulierem sufflavit. Quomodo? Forma mulieris fulminavit et radiavit in prima radice, in qua formatum est hoc in quo omnis creatura latet. Quomodo? In duabus partibus scilicet, in altera parte ex parte facturae digiti Dei, et in altera supernae pulchritudinis. O quam mira res es, quae in sole fundamentum posuisti, et terram superasti! |
| 8 | Sed Paulus apostolus, qui in summa volavit, et in terra tacuit, ita quod non revelavit quod absconsum fuit, haec attendit: Mulier quae subiacet virili potestati mariti sui, illi coniuncta in prima costa, magnam verecundiam habere debet, sic quod non debet dare aut revelare praeconium proprii vasculi viri sui ad alienum locum qui ad illam non pertinet. |
| 9 | Et hoc faciat in verbo illo quod Dominator terrae dicit: Quod Deus coniunxit, homo non separet [Matth. XIX], in irrisione diaboli. Audi: terra sudat viriditatem graminis, usquedum eam hiems superat; et hiems aufert pulchritudinem floris illius, et illa tegit viriditatem sui floris, deinde non valens se revelare, quasi nunquam aruerit, quia hiems illam abstulit. Ideo non debet mulier se in crinibus suis sublevare, nec ornare, nec exigere in ulla sublimitate coronae, et auri ullius rei, nisi in voluntate viri sui, secundum quod illi in recta mensura placuerit. |
| 10 | Haec non pertinent ad virginem; sed ipsa stat in simplicitate et integritate pulchra paradisi, qui nunquam aridus apparebit, sed semper permanet in plena viriditate floris virgae. Virgo non habet tegmen crinium viriditatis suae in praecepto, sed in propria voluntate sua per summam humilitatem se tegit, quoniam homo pulchritudinem animae abscondet, ne accipiter eam per superbiam rapiat. Virgines coniunctae sunt in Spiritu sancto sanctimoniae et aurorae virginitatis: unde decet illas pervenire ad summum sacerdotem, sicut holocaustum Deo dedicatum. |
| 11 | Quapropter decet per licentiam et per revelationem in mystico spiramine digiti Dei, quod virgo candidam vestem induat, in clara significatione desponsationis Christi, videns quod intextae integritati mens eius solidetur. Considerans etiam quis ille sit cui coniuncta est, sicut scriptum est: Habent nomen eius, et nomen Patris eius scriptum in frontibus eius [Apoc. XIV]. Et iterum, sequuntur Agnum quocunque ierit (ibid.). Deus etiam habet scrutinium, scrutationes in omni persona, ita quod minor ordo super superiorem non ascendat, sicut Satanas et primus homo fecerunt, qui altius volare voluerunt quam positi essent. |
| 12 | Et quis homo congreget omnem gregem suum in unum stabulum, scilicet boves, asinos, oves, hoedos, ita quod non dissipet se? Ideo et discretio sit in hoc, ne diversus populus in unum gregem congregatus, in superbia elationis et in ignominia diversitatis dissipetur, et praecipue ne honestas morum ibi dirumpatur, cum se invicem odio dilaniant, quando altior ordo super inferiorem cadit, et quando inferior super altiorem ascendit, quia Deus discernit populum in terra sicut et in coelo, videlicet angelos, archangelos, thronos, dominationes, cherubim et seraphim discernens. Et hi omnes a Deo amantur, sed tamen aequalia nomina non habent. |
| 13 | Superbia amat principes et nobiles in persona elationis; et iterum illos odit, cum ipsam interimunt. Et scriptum est: Deus potentes non abiicit, cum et ipse sit potens (Iob XXXVI). Ipse autem personas non amat, sed opera quae gustum habent in illo, sicut Filius Dei dicit: Meus cibus est, ut faciam voluntatem Patris mei [Ioan. IV]. Ubi humilitas est, ibi semper Christus epulatur, et ideo necesse est ut illi homines discernantur qui plus vanum honorem quam humilitatem appetunt, cum haec videret quae illis superiora sunt. Morbida etiam ovis abiiciatur, ne totus grex contaminetur. Deus bonum intellectum hominibus infundit, ne nomen ipsorum deleatur. |
| 14 | Bonum enim est ne homo montem apprehendat, quem movere non poterit, sed in valle subsistat, paulatim discens quod capere potest. Haec dicta sunt a vivente lumine, et non ab homine. Qui audit, videat et credat unde sint. |