Hildegardis Abbatissa, Divina Opera, 4, CV. Expositio capituli primi Evangelii secundum Ioannem, ab eo loco ubi scriptum est: 'In principio erat Verbum,' usque ad id, 'plenum gratis et veritatis.' In qua scilicet expositione tractatur de aeternitate Verbi Dei, de creaturis quomodo in arte Creatoris sine coaeternitate ipsius erant antequam essent in se ipsis. De creatione angelorum et ultione zeli Dei in apostatas spiritus, de consilio faciendi hominis ad imaginem Dei, et quomodo vis potentiae, et lux sapientiae Conditoris in opificio humani corporis resplendeat. De Incarnatione Dei et verbis doctrinae, et exemplis iustitiae, quae mundo edidit. Item de reparatione lapsi hominis et felicitate eius post hanc vitam.
Hildegardis Abbatissa, Divina Opera, 4, CV. Expositio capituli primi Evangelii secundum Ioannem, ab eo loco ubi scriptum est: 'In principio erat Verbum,' usque ad id, 'plenum gratis et veritatis.' In qua scilicet expositione tractatur de aeternitate Verbi Dei, de creaturis quomodo in arte Creatoris sine coaeternitate ipsius erant antequam essent in se ipsis. De creatione angelorum et ultione zeli Dei in apostatas spiritus, de consilio faciendi hominis ad imaginem Dei, et quomodo vis potentiae, et lux sapientiae Conditoris in opificio humani corporis resplendeat. De Incarnatione Dei et verbis doctrinae, et exemplis iustitiae, quae mundo edidit. Item de reparatione lapsi hominis et felicitate eius post hanc vitam.
| 1 | 'In principio erat Verbum.' Quod sic intellectui patet: Qui sine initio sum, et a quo omnia initia procedunt, et qui Antiquus dierum sum dico: Ego per memetipsum dies sum qui a sole nunquam processi, sed de quo sol accensus est. |
| 1 | 'In principio erat Verbum.' Quod sic intellectui patet: Qui sine initio sum, et a quo omnia initia procedunt, et qui Antiquus dierum sum dico: Ego per memetipsum dies sum qui a sole nunquam processi, sed de quo sol accensus est. |
| 2 | Ego etiam ratio sum quae ab alio non sonuit, sed ex qua omnis rationalitas spirat. |
| 2 | Ego etiam ratio sum quae ab alio non sonuit, sed ex qua omnis rationalitas spirat. |
| 3 | Ad intuitum igitur faciei meae specula feci, in quibus omnia miracula antiquitatis meae quae nunquam deficient considero, ac eadem specula in laudibus concinentia paravi, quia vocem ut tonitruum habeo cum qua totum orbem terrarum viventibus sonis omnium creaturarum moveo. |
| 3 | Ad intuitum igitur faciei meae specula feci, in quibus omnia miracula antiquitatis meae quae nunquam deficient considero, ac eadem specula in laudibus concinentia paravi, quia vocem ut tonitruum habeo cum qua totum orbem terrarum viventibus sonis omnium creaturarum moveo. |
| 4 | Haec ego Antiquus dierum facio, quoniam per Verbum meum, quod sine initio semper in me fuit et est, quemdam magnum lucidum, et cum eo innumerabiles scintillas, scilicet angelos, prodire iussi, qui ut in lumine suo evigilaverunt, mei obliti sunt, et sicut ego sum esse voluerunt. |
| 4 | Haec ego Antiquus dierum facio, quoniam per Verbum meum, quod sine initio semper in me fuit et est, quemdam magnum lucidum, et cum eo innumerabiles scintillas, scilicet angelos, prodire iussi, qui ut in lumine suo evigilaverunt, mei obliti sunt, et sicut ego sum esse voluerunt. |
| 5 | Et ideo in magno tonitru ultio zeli mei, in praesumptione quia mihi contradixerunt, illos deiecit, quia solummodo unus Deus est, et alius esse non potest. |
| 5 | Et ideo in magno tonitru ultio zeli mei, in praesumptione quia mihi contradixerunt, illos deiecit, quia solummodo unus Deus est, et alius esse non potest. |
| 6 | Unde parvum opus, quod homo est, in me dictavi, et illud ad imaginem et similitudinem meam feci, ita ut in aliquo secundum me operaretur, quoniam Filius meus in homine indumento carnis operiendus erat. |
| 6 | Unde parvum opus, quod homo est, in me dictavi, et illud ad imaginem et similitudinem meam feci, ita ut in aliquo secundum me operaretur, quoniam Filius meus in homine indumento carnis operiendus erat. |
| 7 | Illud quoque de rationalitate mea rationale institui, et in eo possibilitatem meam signavi, sicut rationalitas hominis in arte sua per nomina et per numerum omnia comprehendit, quia homo nullam rem alio modo nisi per nomina discernit, nec multiplicitatem rerum nisi per numerum cognoscit. |
| 7 | Illud quoque de rationalitate mea rationale institui, et in eo possibilitatem meam signavi, sicut rationalitas hominis in arte sua per nomina et per numerum omnia comprehendit, quia homo nullam rem alio modo nisi per nomina discernit, nec multiplicitatem rerum nisi per numerum cognoscit. |
| 8 | Angelus etiam fortitudinis sum, quoniam angelicis agminibus per miracula me annuntio, et quia omnibus creaturis in fide me ostendo, ubi me creatorem esse cognoscunt, sed tamen a nullis perfecte pronuntiari possum. |
| 8 | Angelus etiam fortitudinis sum, quoniam angelicis agminibus per miracula me annuntio, et quia omnibus creaturis in fide me ostendo, ubi me creatorem esse cognoscunt, sed tamen a nullis perfecte pronuntiari possum. |
| 9 | Homo quippe vestimentum illud est, quo Filius meus circumamictus in regali potentia, se Deum omnis creaturae et vitam vitae ostendit. |
| 9 | Homo quippe vestimentum illud est, quo Filius meus circumamictus in regali potentia, se Deum omnis creaturae et vitam vitae ostendit. |
| 10 | Sed agmen angelorum qui regali potentiae illius specialiter adsunt, nemo praeter Deum dinumerare potest, nec illos qui eum Deum omnis creaturae singulariter profitentur, ullus ad finem producere valet, nec eos qui ipsum vitam omnis vitae specialiter vociferantur, ulla lingua sufficit determinare. |
| 10 | Sed agmen angelorum qui regali potentiae illius specialiter adsunt, nemo praeter Deum dinumerare potest, nec illos qui eum Deum omnis creaturae singulariter profitentur, ullus ad finem producere valet, nec eos qui ipsum vitam omnis vitae specialiter vociferantur, ulla lingua sufficit determinare. |
| 11 | Unde beati sunt qui cum illo habitant. |
| 11 | Unde beati sunt qui cum illo habitant. |
| 12 | Deus autem omne opus suum in forma hominis designavit, ut praedictum est, sicut etiam hic per quaedam exempla in ipso demonstratur. |
| 12 | Deus autem omne opus suum in forma hominis designavit, ut praedictum est, sicut etiam hic per quaedam exempla in ipso demonstratur. |
| 13 | Nam in circulo cerebri hominis dominationem suam ostendit, quia cerebrum corpus totum tenet et regit; et in crinibus capitis eius possibilitatem suam, quae ornamentum ipsius est, designat, quemadmodum crines caput ornant. |
| 13 | Nam in circulo cerebri hominis dominationem suam ostendit, quia cerebrum corpus totum tenet et regit; et in crinibus capitis eius possibilitatem suam, quae ornamentum ipsius est, designat, quemadmodum crines caput ornant. |
| 14 | In superciliis quoque oculorum illius fortitudinem suam demonstrat, quoniam supercilia tutamen oculorum hominis sunt, ita ut quaeque nociva ab eis avertant, et decorem faciei ostendant et ut pennae ventorum sunt, quibus illi sublevantur et sustentantur, velut avis quae pennis suis interdum volat, interdum a volatu cessat, quoniam de fortitudine Dei ventus flat, et flatus venti pennae ipsius sunt. |
| 14 | In superciliis quoque oculorum illius fortitudinem suam demonstrat, quoniam supercilia tutamen oculorum hominis sunt, ita ut quaeque nociva ab eis avertant, et decorem faciei ostendant et ut pennae ventorum sunt, quibus illi sublevantur et sustentantur, velut avis quae pennis suis interdum volat, interdum a volatu cessat, quoniam de fortitudine Dei ventus flat, et flatus venti pennae ipsius sunt. |
| 15 | Sed et in oculis hominis scientiam suam, per quam omnia praevidet et praescit, declarat, quia plurima in se ostendunt, quia lucidi et aquosi sunt, quemadmodum umbra aliarum creaturarum in aqua apparet. |
| 15 | Sed et in oculis hominis scientiam suam, per quam omnia praevidet et praescit, declarat, quia plurima in se ostendunt, quia lucidi et aquosi sunt, quemadmodum umbra aliarum creaturarum in aqua apparet. |
| 16 | Homo enim in visu omnia cognoscit et discernit, et si visu careret, in his velut mortuus esset. |
| 16 | Homo enim in visu omnia cognoscit et discernit, et si visu careret, in his velut mortuus esset. |
| 17 | In auditu etiam eius omnes sonos laudum secretorum mysteriorum et angelicorum agminum, in quibus ipse Deus laudatur, aperit, quoniam indignum esset si nonnisi per se cognosceretur, cum homo ab homine in auditu cognoscatur, ubi etiam in semetipso omnia intelligit, et velut inanis esset, si auditu careret. |
| 17 | In auditu etiam eius omnes sonos laudum secretorum mysteriorum et angelicorum agminum, in quibus ipse Deus laudatur, aperit, quoniam indignum esset si nonnisi per se cognosceretur, cum homo ab homine in auditu cognoscatur, ubi etiam in semetipso omnia intelligit, et velut inanis esset, si auditu careret. |
| 18 | In naribus autem sapientiam, quae odorifera ordinatio in omnibus artibus est, ostendit, ita ut homo per odorem cognoscat quid sapientia ordinet. |
| 18 | In naribus autem sapientiam, quae odorifera ordinatio in omnibus artibus est, ostendit, ita ut homo per odorem cognoscat quid sapientia ordinet. |
| 19 | Odoratus enim in omnibus dilatatur illa trahendo quatenus sciat quae et qualia ea sint. |
| 19 | Odoratus enim in omnibus dilatatur illa trahendo quatenus sciat quae et qualia ea sint. |
| 20 | Sed per os hominis Deus Verbum suum, per quod omnia creavit, designat, sicut etiam ore omnia sono rationalitatis proferuntur, quia homo plurima profert sonando, quemadmodum Verbum Dei creando in amplexione charitatis fecit, ita ut operi suo nihil necessarium desit. |
| 20 | Sed per os hominis Deus Verbum suum, per quod omnia creavit, designat, sicut etiam ore omnia sono rationalitatis proferuntur, quia homo plurima profert sonando, quemadmodum Verbum Dei creando in amplexione charitatis fecit, ita ut operi suo nihil necessarium desit. |
| 21 | Et sicut genae et mentum ori circumposita sunt, sic eidem Verbo cum sonuit illud principium omnis creaturae afficit, cum omnia creata sunt, et sic: 'In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. |
| 21 | Et sicut genae et mentum ori circumposita sunt, sic eidem Verbo cum sonuit illud principium omnis creaturae afficit, cum omnia creata sunt, et sic: 'In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. |
| 22 | ' Quod sic intellectui patet: In principio incoeptionis illius, cum voluntas Dei ad pariendum facturam creaturarum se iam aperuit, quae sine initio in ipso fuit, quatenus se non aperuisset, erat Verbum absque principio illius incoeptionis, 'et Verbum erat apud Deum,' sicut verbum in rationalitate est, quoniam rationalitas verbum in se habet, et in rationalitate est verbum, et haec a se divisa non sunt. |
| 22 | ' Quod sic intellectui patet: In principio incoeptionis illius, cum voluntas Dei ad pariendum facturam creaturarum se iam aperuit, quae sine initio in ipso fuit, quatenus se non aperuisset, erat Verbum absque principio illius incoeptionis, 'et Verbum erat apud Deum,' sicut verbum in rationalitate est, quoniam rationalitas verbum in se habet, et in rationalitate est verbum, et haec a se divisa non sunt. |
| 23 | Nam sine principio ante principium creaturarum, et etiam in principio ipsarum erat Verbum, et idem Verbum ante principium, et in ipso principio creaturarum erat apud Deum, et nullo modo Deo divisum, quoniam Deus in verbo suo voluit ut Verbum suum omnia crearet, sicut ante saecula praeordinaverat. |
| 23 | Nam sine principio ante principium creaturarum, et etiam in principio ipsarum erat Verbum, et idem Verbum ante principium, et in ipso principio creaturarum erat apud Deum, et nullo modo Deo divisum, quoniam Deus in verbo suo voluit ut Verbum suum omnia crearet, sicut ante saecula praeordinaverat. |
| 24 | Et quare dicitur Verbum? |
| 24 | Et quare dicitur Verbum? |
| 25 | Quia cum sonante voce omnes creaturas suscitavit, et eas ad se vocavit. |
| 25 | Quia cum sonante voce omnes creaturas suscitavit, et eas ad se vocavit. |
| 26 | Nam quod Deus in verbo dictavit, hoc Verbum sonando iussit, et quod Verbum iussit, hoc Deus in verbo dictavit. Et ita Deus erat Verbum. Verbum enim in Deo fuit, et Deus in illo omnem voluntatem suam secreto dictavit, et verbum sonuit, et omnes creaturas produxit et sic Verbum et Deus unum sunt. |
| 26 | Nam quod Deus in verbo dictavit, hoc Verbum sonando iussit, et quod Verbum iussit, hoc Deus in verbo dictavit. Et ita Deus erat Verbum. Verbum enim in Deo fuit, et Deus in illo omnem voluntatem suam secreto dictavit, et verbum sonuit, et omnes creaturas produxit et sic Verbum et Deus unum sunt. |
| 27 | Cum autem verbum Dei sonuit, omnem creaturam quae ante aevum in Deo praeordinata et disposita fuit ad se vocavit, et per vocem eius omnia ad vitam suscitata sunt, sicut etiam in homine designavit, qui Verbum in corde suo occulte dictat antequam illud emittat, quod in emissione secum est, et sic dictatus verbi in verbo est. |
| 27 | Cum autem verbum Dei sonuit, omnem creaturam quae ante aevum in Deo praeordinata et disposita fuit ad se vocavit, et per vocem eius omnia ad vitam suscitata sunt, sicut etiam in homine designavit, qui Verbum in corde suo occulte dictat antequam illud emittat, quod in emissione secum est, et sic dictatus verbi in verbo est. |
| 28 | Quando enim verbum Dei sonuit, idem verbum in omni creatura apparuit, et idem sonus in omni creatura vita fuit. |
| 28 | Quando enim verbum Dei sonuit, idem verbum in omni creatura apparuit, et idem sonus in omni creatura vita fuit. |
| 29 | Unde etiam de eodem verbo rationalitas hominis opera sua operatur, et de eodem sono opera sua sonando, clamando et cantando profert, quia per acumen artis suae in creaturis citharas, et tympana sonando sonare facit, quoniam homo secundum Deum per viventem animam rationalis est, et anima eius cum calore suo carnem ad se trahit, in qua prima figura digiti Dei quam in Adam formaverat apparet, et quam eadem anima vivificando, et plenitudine sua in incremento replendo pertransit. |
| 29 | Unde etiam de eodem verbo rationalitas hominis opera sua operatur, et de eodem sono opera sua sonando, clamando et cantando profert, quia per acumen artis suae in creaturis citharas, et tympana sonando sonare facit, quoniam homo secundum Deum per viventem animam rationalis est, et anima eius cum calore suo carnem ad se trahit, in qua prima figura digiti Dei quam in Adam formaverat apparet, et quam eadem anima vivificando, et plenitudine sua in incremento replendo pertransit. |
| 30 | Caro enim sine rationali anima se non movet, anima autem carnem movet et vivere facit. |
| 30 | Caro enim sine rationali anima se non movet, anima autem carnem movet et vivere facit. |
| 31 | Nam caro rationali animae adest, quemadmodum omnes creaturae Verbo adsunt. |
| 31 | Nam caro rationali animae adest, quemadmodum omnes creaturae Verbo adsunt. |
| 32 | Quapropter hominem in voluntate Patris creavit. |
| 32 | Quapropter hominem in voluntate Patris creavit. |
| 33 | Sed quemadmodum homo sine connexionibus venarum homo non esset, sic etiam sine creaturis vivere non posset; et quia mortalis est, operi suo vitam non praestat, quoniam ipse incipiens vita a Deo est; Deus autem operi suo vitam dat, quia ipse vita sine incoeptione vitae est. |
| 33 | Sed quemadmodum homo sine connexionibus venarum homo non esset, sic etiam sine creaturis vivere non posset; et quia mortalis est, operi suo vitam non praestat, quoniam ipse incipiens vita a Deo est; Deus autem operi suo vitam dat, quia ipse vita sine incoeptione vitae est. |
| 34 | 'Hoc erat in principio apud Deum,' scilicet in principio illo de quo Moyses servus meus per me inspiratus loquitur dicens: 'In principio creavit Deus coelum et terram [Gen. I],' quia Verbum quod sonuit fiat, sicut etiam ibidem scriptum est, 'Dixitque Deus: Fiat lux,' erat in eodem in principio cum creatura a Creatore initium acciperet apud Deum, id est in una aequalitate divinitatis, quoniam istud Verbum quod apud Deum est, illi aequale in divinitate est, videlicet quia Verbum quod in Deo est, a Deo inseparabile est et consubstantiale illi existit. |
| 34 | 'Hoc erat in principio apud Deum,' scilicet in principio illo de quo Moyses servus meus per me inspiratus loquitur dicens: 'In principio creavit Deus coelum et terram [Gen. I],' quia Verbum quod sonuit fiat, sicut etiam ibidem scriptum est, 'Dixitque Deus: Fiat lux,' erat in eodem in principio cum creatura a Creatore initium acciperet apud Deum, id est in una aequalitate divinitatis, quoniam istud Verbum quod apud Deum est, illi aequale in divinitate est, videlicet quia Verbum quod in Deo est, a Deo inseparabile est et consubstantiale illi existit. |
| 35 | Sic omnia per ipsum facta sunt, quoniam cunctae creaturae per Verbum Dei, ut Pater voluit, factae sunt, quia nullus Creator est nisi solus Deus. |
| 35 | Sic omnia per ipsum facta sunt, quoniam cunctae creaturae per Verbum Dei, ut Pater voluit, factae sunt, quia nullus Creator est nisi solus Deus. |
| 36 | Omnia enim utilia quae res formatae et vitales sunt, per ipsum factae sunt. |
| 36 | Omnia enim utilia quae res formatae et vitales sunt, per ipsum factae sunt. |
| 37 | Ipse etiam in brachiis hominis et in iuncturis illis adhaerentibus fortitudinem firmamenti cum signis suis, quae ipsum firmamentum sufferunt et regunt, ostendunt, quemadmodum brachia cum iuncturis articulorum suorum dominationem et operationem totius corporis manifestant. |
| 37 | Ipse etiam in brachiis hominis et in iuncturis illis adhaerentibus fortitudinem firmamenti cum signis suis, quae ipsum firmamentum sufferunt et regunt, ostendunt, quemadmodum brachia cum iuncturis articulorum suorum dominationem et operationem totius corporis manifestant. |
| 38 | Nam etiam dextra ut auster, et sinistra ut aquilo sunt, qui firmamentum sunt ne procedat ultra quam positum est, ut scriptum est. |
| 38 | Nam etiam dextra ut auster, et sinistra ut aquilo sunt, qui firmamentum sunt ne procedat ultra quam positum est, ut scriptum est. |
| 39 | Et in his omnibus inter nos et vos chaos magnum firmamentum est, scilicet ne tenebrae lucem exstinguant, et ne lux tenebras expellat. |
| 39 | Et in his omnibus inter nos et vos chaos magnum firmamentum est, scilicet ne tenebrae lucem exstinguant, et ne lux tenebras expellat. |
| 40 | 'Et sine ipso factum est nihil,' quoniam sine Verbo Dei facta est nulla creatura, quia per Verbum Dei omnis creatura, tam visibilis quam invisibilis, facta est, quae in illa essentia, videlicet viventis Spiritus, aut viriditatis aut virtutis subsistit; et sine ipso non factum est aliquid, praeter malum quod a diabolo est, et ideo ab oculis Dei proiectum ad nihilum deductum est, quoniam solummodo unus Deus est, et alius non est. |
| 40 | 'Et sine ipso factum est nihil,' quoniam sine Verbo Dei facta est nulla creatura, quia per Verbum Dei omnis creatura, tam visibilis quam invisibilis, facta est, quae in illa essentia, videlicet viventis Spiritus, aut viriditatis aut virtutis subsistit; et sine ipso non factum est aliquid, praeter malum quod a diabolo est, et ideo ab oculis Dei proiectum ad nihilum deductum est, quoniam solummodo unus Deus est, et alius non est. |
| 41 | Rationalis quoque homo, in quem possibilitas operandi a Deo posita est, peccatum fecit, quod in nihilum ducitur, quia a Deo creatum non est, et huic nihilo Deus inexterminabiles tenebras posuit, quoniam fugiendo lumen recusavit. |
| 41 | Rationalis quoque homo, in quem possibilitas operandi a Deo posita est, peccatum fecit, quod in nihilum ducitur, quia a Deo creatum non est, et huic nihilo Deus inexterminabiles tenebras posuit, quoniam fugiendo lumen recusavit. |
| 42 | Sed 'quod factum est in ipso vita erat,' quia omnia quae creata sunt, in ipsius Creatoris ratione apparuerunt, quoniam in praescientia eius fuerunt, non tamen illi coaeterna, sed ab ipso praescita et praevisa ac praeordinata. |
| 42 | Sed 'quod factum est in ipso vita erat,' quia omnia quae creata sunt, in ipsius Creatoris ratione apparuerunt, quoniam in praescientia eius fuerunt, non tamen illi coaeterna, sed ab ipso praescita et praevisa ac praeordinata. |
| 43 | Deus enim unica vita est, quae non accepit initium vitae illius, quae initium habet. |
| 43 | Deus enim unica vita est, quae non accepit initium vitae illius, quae initium habet. |
| 44 | Quapropter omne 'quod factum est in ipso vita erat,' quia ab eo praescitum fuit; et Deo vivebat, ita ut Deus nunquam recordationem illius habere coeperit, quoniam illud nunquam oblivioni tradiderat, quia in praescientia eius erat, quamvis in formis suis nondum temporaliter fuisset. |
| 44 | Quapropter omne 'quod factum est in ipso vita erat,' quia ab eo praescitum fuit; et Deo vivebat, ita ut Deus nunquam recordationem illius habere coeperit, quoniam illud nunquam oblivioni tradiderat, quia in praescientia eius erat, quamvis in formis suis nondum temporaliter fuisset. |
| 45 | Nam sicut non est quin Deus sit, sic non est quin per ipsum opera illa in creaturis procederent, quae in sapientia eius praescita et praeordinata fuerant. |
| 45 | Nam sicut non est quin Deus sit, sic non est quin per ipsum opera illa in creaturis procederent, quae in sapientia eius praescita et praeordinata fuerant. |
| 46 | Et sicut hoc quod in creatione factum est, in Deo vita sine exstinctione fuit, quia creandum erat, ubi factae creaturae nihil deerat, quin plenitudinem profectus sui in crescendo haberet, ita etiam quae homo operatur, ipsi vita sunt ei ad vitam succurrendo, quia in ipsis subsistit et perficitur. |
| 46 | Et sicut hoc quod in creatione factum est, in Deo vita sine exstinctione fuit, quia creandum erat, ubi factae creaturae nihil deerat, quin plenitudinem profectus sui in crescendo haberet, ita etiam quae homo operatur, ipsi vita sunt ei ad vitam succurrendo, quia in ipsis subsistit et perficitur. |
| 47 | Sed et quoniam Deus sine initio et sine fine plena vita est, ideo etiam opus suum in ipso vita est, quod in hoc nullo modo illudetur, quemadmodum et Deus in pectorali loco hominis designavit, ubi homo desiderando, componendo et ascendendo unamquamque rem, scilicet bonam et malam, in cogitationibus suis congregat, considerans quid sibi placeat vel displiceat, quia quod sibi placet cum gaudio conservat, quatenus ei vitam retineat, et quod sibi displicet indignando a se proiicit, ne vitam eius laedat. |
| 47 | Sed et quoniam Deus sine initio et sine fine plena vita est, ideo etiam opus suum in ipso vita est, quod in hoc nullo modo illudetur, quemadmodum et Deus in pectorali loco hominis designavit, ubi homo desiderando, componendo et ascendendo unamquamque rem, scilicet bonam et malam, in cogitationibus suis congregat, considerans quid sibi placeat vel displiceat, quia quod sibi placet cum gaudio conservat, quatenus ei vitam retineat, et quod sibi displicet indignando a se proiicit, ne vitam eius laedat. |
| 48 | Sic omne quod Deus fecit, in ipso vita est, quoniam illud a Deo vitale in natura sua est. |
| 48 | Sic omne quod Deus fecit, in ipso vita est, quoniam illud a Deo vitale in natura sua est. |
| 49 | Unde et sicut Verbum Patris carnalem vitam hominibus dedit cum eos creavit, ita etiam cum tunicam suam induit, spiritalem vitam eis ostendit, quatenus per alienam vitam, et non secundum carnem incedendo in turbas spiritalium se dilatarent, et ita utrumque populum in manu sua tenet, quoniam ipse Filius Dei, Deus et homo est. |
| 49 | Unde et sicut Verbum Patris carnalem vitam hominibus dedit cum eos creavit, ita etiam cum tunicam suam induit, spiritalem vitam eis ostendit, quatenus per alienam vitam, et non secundum carnem incedendo in turbas spiritalium se dilatarent, et ita utrumque populum in manu sua tenet, quoniam ipse Filius Dei, Deus et homo est. |
| 50 | Spiritalem quippe populum in amore complectitur, quia Filius Dei est; saecularem autem secundum iustitiam habet qua dictum est: 'Crescite et multiplicamini [Gen. I],' quoniam Filius hominis est. |
| 50 | Spiritalem quippe populum in amore complectitur, quia Filius Dei est; saecularem autem secundum iustitiam habet qua dictum est: 'Crescite et multiplicamini [Gen. I],' quoniam Filius hominis est. |
| 51 | 'Et vita erat lux hominum,' quoniam vita quae creaturas suscitaverat, vita vitae hominis, quia per eam vivit, existens, ratione et scientia lucem hominibus dabat, in qua Deum fide aspicerent, eum Creatorem suum agnoscentes, et ipsa luce ita perfusi, quemadmodum lux diei mundum illuminat. |
| 51 | 'Et vita erat lux hominum,' quoniam vita quae creaturas suscitaverat, vita vitae hominis, quia per eam vivit, existens, ratione et scientia lucem hominibus dabat, in qua Deum fide aspicerent, eum Creatorem suum agnoscentes, et ipsa luce ita perfusi, quemadmodum lux diei mundum illuminat. |
| 52 | Homo enim alas scientiae per coelum intelligit, quod solem et lunam producit, quia dies scientiam bonam, nox malam demonstrat, velut sol diem, luna noctem manifestat. |
| 52 | Homo enim alas scientiae per coelum intelligit, quod solem et lunam producit, quia dies scientiam bonam, nox malam demonstrat, velut sol diem, luna noctem manifestat. |
| 53 | Et ut homo cum creaturis sine luminibus istis in officio vitae suae velut caecus esset, et ut corpus eius sine spiritu vivere non posset, sic etiam homo sine alis scientiae quid esset non intelligeret. |
| 53 | Et ut homo cum creaturis sine luminibus istis in officio vitae suae velut caecus esset, et ut corpus eius sine spiritu vivere non posset, sic etiam homo sine alis scientiae quid esset non intelligeret. |
| 54 | Unde 'lux in tenebris lucet,' quemadmodum lux diei per lunam in nocte lucet, quatenus homo in bonis operibus mala opera cognoscat, quae a luce separata sunt, quoniam bona scientia ratio ne suffulta malam reprehendit, et eam a se expellit. |
| 54 | Unde 'lux in tenebris lucet,' quemadmodum lux diei per lunam in nocte lucet, quatenus homo in bonis operibus mala opera cognoscat, quae a luce separata sunt, quoniam bona scientia ratio ne suffulta malam reprehendit, et eam a se expellit. |
| 55 | 'Et tenebrae eam non comprehenderunt,' velut nox diem obnubilare non potest, quia malum hoc illud quod bonum est nec scire nec intelligere vult, sed illud fugit. |
| 55 | 'Et tenebrae eam non comprehenderunt,' velut nox diem obnubilare non potest, quia malum hoc illud quod bonum est nec scire nec intelligere vult, sed illud fugit. |
| 56 | Haec Deus in corde hominis declarat, quod vita et firmamentum totius corporis est, et totum corpus sustentat, quia in corde cogitatio hominis ordinatur et voluntas pascitur. |
| 56 | Haec Deus in corde hominis declarat, quod vita et firmamentum totius corporis est, et totum corpus sustentat, quia in corde cogitatio hominis ordinatur et voluntas pascitur. |
| 57 | Unde et voluntas quasi lux hominum est, quoniam sicut lux omnia penetrat, sic et voluntas in eo quod desiderat abundat, atque in eodem desiderio suo, quod pro luce sibi computat, in tenebras malorum operum quae perficere vult saepe ambulat. |
| 57 | Unde et voluntas quasi lux hominum est, quoniam sicut lux omnia penetrat, sic et voluntas in eo quod desiderat abundat, atque in eodem desiderio suo, quod pro luce sibi computat, in tenebras malorum operum quae perficere vult saepe ambulat. |
| 58 | Sed 'tenebrae' eamdem voluntatem ita 'non comprehendunt,' ut illi scientiam boni abstrahere possint, quin bonum sciat, quamvis hoc non faciat. |
| 58 | Sed 'tenebrae' eamdem voluntatem ita 'non comprehendunt,' ut illi scientiam boni abstrahere possint, quin bonum sciat, quamvis hoc non faciat. |
| 59 | 'Fuit homo missus a Deo,' qui gustum humi non habebat, quia missus a superno Creatore et non ab homine fuerat, quoniam calor Verbi Dei ariditatem carnis illorum qui eum genuerunt, viridem fecerat, ita ut etiam caro ipsius in plurimis operibus velut aliena consuetudine in peccatis nascentium esset. |
| 59 | 'Fuit homo missus a Deo,' qui gustum humi non habebat, quia missus a superno Creatore et non ab homine fuerat, quoniam calor Verbi Dei ariditatem carnis illorum qui eum genuerunt, viridem fecerat, ita ut etiam caro ipsius in plurimis operibus velut aliena consuetudine in peccatis nascentium esset. |
| 60 | Nam qui eum genuerunt per gratiam Dei attacti, ipsum procrearunt, et ita per gratiam Dei processit in testimonium Filii Dei missus. |
| 60 | Nam qui eum genuerunt per gratiam Dei attacti, ipsum procrearunt, et ita per gratiam Dei processit in testimonium Filii Dei missus. |
| 61 | Unde et angelus Ioannem eum nominavit. |
| 61 | Unde et angelus Ioannem eum nominavit. |
| 62 | 'Cui nomen Ioannes erat,' quia opera quae fecit nomini ipsius concordabant, quoniam gratia Dei ipsum praeveniendo et subsequendo confortaverat. |
| 62 | 'Cui nomen Ioannes erat,' quia opera quae fecit nomini ipsius concordabant, quoniam gratia Dei ipsum praeveniendo et subsequendo confortaverat. |
| 63 | Gratia enim Verbi, quod Deus est, Ioannem misit motione vicissitudinum morum illorum, qui in vicissitudinibus hominum in peccatis nascentium mundavit, et ob hoc quamdam stabilitatem secundum rectitudinem spirituum habuit, qui nec vicissitudinem morum hominum habent, nec peccare desiderant. |
| 63 | Gratia enim Verbi, quod Deus est, Ioannem misit motione vicissitudinum morum illorum, qui in vicissitudinibus hominum in peccatis nascentium mundavit, et ob hoc quamdam stabilitatem secundum rectitudinem spirituum habuit, qui nec vicissitudinem morum hominum habent, nec peccare desiderant. |
| 64 | Deus autem, qui mirabilis existit, ad ventrem hominis miracula quae in Ioanne fecit, conformat. |
| 64 | Deus autem, qui mirabilis existit, ad ventrem hominis miracula quae in Ioanne fecit, conformat. |
| 65 | Venter enim vires creaturarum quas recipit et emittit postulat, ut de succo earum sicut Deus constituit pascatur. |
| 65 | Venter enim vires creaturarum quas recipit et emittit postulat, ut de succo earum sicut Deus constituit pascatur. |
| 66 | Sed tamen in omnibus creaturis, scilicet in animalibus, in reptilibus, in volatilibus, et in piscibus, in herbis et in pomiferis quaedam occulta mysteria Dei latent, quae nec homo, nec alia ulla creatura scit aut sentit, nisi quantum eis a Deo datum est. |
| 66 | Sed tamen in omnibus creaturis, scilicet in animalibus, in reptilibus, in volatilibus, et in piscibus, in herbis et in pomiferis quaedam occulta mysteria Dei latent, quae nec homo, nec alia ulla creatura scit aut sentit, nisi quantum eis a Deo datum est. |
| 67 | Ioannes autem mirabiliter ad elementa missus est, et mirabiliter ab eis pastus est, et sicut quodam modo a consuetudine peccati abstractus erat, sic quoque per abstinentiam mirabiliter de elementis vixit. |
| 67 | Ioannes autem mirabiliter ad elementa missus est, et mirabiliter ab eis pastus est, et sicut quodam modo a consuetudine peccati abstractus erat, sic quoque per abstinentiam mirabiliter de elementis vixit. |
| 68 | Et ipse purus homo digne et laudabiliter nuntius ante occultum Filium Dei fuit, per quem mundus cum innumerabili numero positus est, et omnes creaturae creatae sunt. |
| 68 | Et ipse purus homo digne et laudabiliter nuntius ante occultum Filium Dei fuit, per quem mundus cum innumerabili numero positus est, et omnes creaturae creatae sunt. |
| 69 | Quod etiam per ventrem designatur, quia sicut mundus omnia capit, ita et venter alias creaturas in comestione in se recipit. |
| 69 | Quod etiam per ventrem designatur, quia sicut mundus omnia capit, ita et venter alias creaturas in comestione in se recipit. |
| 70 | Sed et quemadmodum omnis creatura a Deo processit, sic et Adam omnes homines in forma sua portavit, quibus Dei Filius vera pascua subministravit, cum hominem in humanitate sua portavit. |
| 70 | Sed et quemadmodum omnis creatura a Deo processit, sic et Adam omnes homines in forma sua portavit, quibus Dei Filius vera pascua subministravit, cum hominem in humanitate sua portavit. |
| 71 | 'Hic venit in testimonium ut testimonium perhiberet de lumine, ut omnes crederent per illum,' quoniam Ioannes in mirabilibus rebus per consuetudinem carnalis nativitatis mirifice homo factus et mirabilis homo existens, venit divina dispensatione in testimonium mysteriorum Dei, ut testimonium per virtutes quae in ipso operabantur perhiberet de lumine, scilicet de Deo, de quo omnia lumina accenduntur, ut omnes qui per Spiritum sanctum ignei sunt crederent Deo per testificationes illius, quas mirabiliter proferebat. |
| 71 | 'Hic venit in testimonium ut testimonium perhiberet de lumine, ut omnes crederent per illum,' quoniam Ioannes in mirabilibus rebus per consuetudinem carnalis nativitatis mirifice homo factus et mirabilis homo existens, venit divina dispensatione in testimonium mysteriorum Dei, ut testimonium per virtutes quae in ipso operabantur perhiberet de lumine, scilicet de Deo, de quo omnia lumina accenduntur, ut omnes qui per Spiritum sanctum ignei sunt crederent Deo per testificationes illius, quas mirabiliter proferebat. |
| 72 | Venit itaque testando divinitatem, humana forma indutam. |
| 72 | Venit itaque testando divinitatem, humana forma indutam. |
| 73 | Et sicut ipse in arida natura quantum ad ipsam sine viriditate natus est, sic Filium meum ex Virgine Maria sine peccato natum dixit. |
| 73 | Et sicut ipse in arida natura quantum ad ipsam sine viriditate natus est, sic Filium meum ex Virgine Maria sine peccato natum dixit. |
| 74 | 'Hoc ideo volui, quatenus per miraculum istud quod in Ioanne operatus sum, homines miraculis Filii mei crederent. |
| 74 | 'Hoc ideo volui, quatenus per miraculum istud quod in Ioanne operatus sum, homines miraculis Filii mei crederent. |
| 75 | ' Et sicut in Ioanne testimonium hoc apparuit, sic etiam in femoribus hominis verum testimonium declaratum est, quae testimonium omnium nascentium sunt, et propago totius corporis sui quod videt, palpat, cogitat et optat, et in scientia sua omnia computat quae operatur. |
| 75 | ' Et sicut in Ioanne testimonium hoc apparuit, sic etiam in femoribus hominis verum testimonium declaratum est, quae testimonium omnium nascentium sunt, et propago totius corporis sui quod videt, palpat, cogitat et optat, et in scientia sua omnia computat quae operatur. |
| 76 | Nam homo miraculum Dei est, et ideo iustum est ut mirabilibus Dei testimonium det. |
| 76 | Nam homo miraculum Dei est, et ideo iustum est ut mirabilibus Dei testimonium det. |
| 77 | 'Non erat ille lux, sed ut testimonium perhiberet de lumine,' quia Ioannes non fuit illa lux quae nunquam dividitur, nec mutatur, videlicet quae Deus est. |
| 77 | 'Non erat ille lux, sed ut testimonium perhiberet de lumine,' quia Ioannes non fuit illa lux quae nunquam dividitur, nec mutatur, videlicet quae Deus est. |
| 78 | Sed venit a Deo missus, quatenus testimonium daret de illo qui verum lumen existens, omnia lumina accendit, quoniam Deus absque omni indigentia necessitatis ullius in se et per se est, quia ipse omnia in omnibus facturus erat. |
| 78 | Sed venit a Deo missus, quatenus testimonium daret de illo qui verum lumen existens, omnia lumina accendit, quoniam Deus absque omni indigentia necessitatis ullius in se et per se est, quia ipse omnia in omnibus facturus erat. |
| 79 | Unde et in omni factura operis sui est. |
| 79 | Unde et in omni factura operis sui est. |
| 80 | Hinc etiam Ioannes testificatum testimonium de Christo nuntiavit, quoniam ut pomum testis est radicis qualis sit, sic ipse in mirabilibus Dei surrexit. |
| 80 | Hinc etiam Ioannes testificatum testimonium de Christo nuntiavit, quoniam ut pomum testis est radicis qualis sit, sic ipse in mirabilibus Dei surrexit. |
| 81 | Quapropter et mirabilia eius testificatus est. |
| 81 | Quapropter et mirabilia eius testificatus est. |
| 82 | Homo autem designatum opus et lumen a Deo est, quod vivere incipit, et in carne quandoque deficiet, et exinde Deo testimonium perhibet, quia Deus sic non est. |
| 82 | Homo autem designatum opus et lumen a Deo est, quod vivere incipit, et in carne quandoque deficiet, et exinde Deo testimonium perhibet, quia Deus sic non est. |
| 83 | 'Erat lux vera,' quae nunquam umbra ulla obumbrata est, et cui nunquam tempus serviendi vel dominandi, minuendi seu augendi datum est; sed quae ordinatio omnis ordinationis et lux omnis luminis est, et ex se lucens. |
| 83 | 'Erat lux vera,' quae nunquam umbra ulla obumbrata est, et cui nunquam tempus serviendi vel dominandi, minuendi seu augendi datum est; sed quae ordinatio omnis ordinationis et lux omnis luminis est, et ex se lucens. |
| 84 | Deus enim nunquam in aliquo mane, in ulla aurora surrexit, sed ante aevum semper fuit. |
| 84 | Deus enim nunquam in aliquo mane, in ulla aurora surrexit, sed ante aevum semper fuit. |
| 85 | 'Quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum,' quoniam haec lux cum spiraculo vitae perfundit omnem hominem carnem et ossa habentem, et in praesentem mundum crescentis et deficientis mutabilitatis per ortum incoeptionis venientem, ut quando sol cum luminaribus suis eum susceperit, creaturas aspiciat et cognoscat. |
| 85 | 'Quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum,' quoniam haec lux cum spiraculo vitae perfundit omnem hominem carnem et ossa habentem, et in praesentem mundum crescentis et deficientis mutabilitatis per ortum incoeptionis venientem, ut quando sol cum luminaribus suis eum susceperit, creaturas aspiciat et cognoscat. |
| 86 | Deus enim per viventem scintillam animae primum hominem suscitavit, quem de limo formavit, ita ut ille per eamdem animae scintillam de limo caro et sanguis factus sit. |
| 86 | Deus enim per viventem scintillam animae primum hominem suscitavit, quem de limo formavit, ita ut ille per eamdem animae scintillam de limo caro et sanguis factus sit. |
| 87 | Unde et in posteris ipsius cum spuma per naturam hominis mulsa fuerit, per igneam scintillam animae caro et sanguis pleniter efficitur, quia, si hoc modo per calorem animae non suscitaretur, caro et sanguis pleniter non efficeretur, quemadmodum materia primi hominis limus permansisset si per animam mutatus non fuisset. |
| 87 | Unde et in posteris ipsius cum spuma per naturam hominis mulsa fuerit, per igneam scintillam animae caro et sanguis pleniter efficitur, quia, si hoc modo per calorem animae non suscitaretur, caro et sanguis pleniter non efficeretur, quemadmodum materia primi hominis limus permansisset si per animam mutatus non fuisset. |
| 88 | Nam sicut per aquam et ignem panis ex farina efficitur, sic etiam per ignem animae caro et sanguis fit. |
| 88 | Nam sicut per aquam et ignem panis ex farina efficitur, sic etiam per ignem animae caro et sanguis fit. |
| 89 | Homo enim quasi lux aliarum creaturarum in terra commorantium est, quae multoties ad ipsum currunt, et qui eum multo amore lambunt. |
| 89 | Homo enim quasi lux aliarum creaturarum in terra commorantium est, quae multoties ad ipsum currunt, et qui eum multo amore lambunt. |
| 90 | Unde etiam et homo a creatura in cuius amore ardet, ea vult, diligenter saepius inquirit. |
| 90 | Unde etiam et homo a creatura in cuius amore ardet, ea vult, diligenter saepius inquirit. |
| 91 | Creatura autem quae hominem non diligit ipsum fugit, et omnia quae ad eum respiciunt conculcat et dissipat, quoniam timore eius perterrita, ipsum esse moleste fert, et ideo multoties eum invadit quatenus ei vitam excutiat. |
| 91 | Creatura autem quae hominem non diligit ipsum fugit, et omnia quae ad eum respiciunt conculcat et dissipat, quoniam timore eius perterrita, ipsum esse moleste fert, et ideo multoties eum invadit quatenus ei vitam excutiat. |
| 92 | 'In mundo erat,' cum regale indumentum de carne Virginis induit, ubi sancta Divinitas in uterum illius se reclinavit, quia in aliena natura homo factus est, et non sicut alius homo, quoniam caro ipsius per sanctam divinitatem inflammata est. |
| 92 | 'In mundo erat,' cum regale indumentum de carne Virginis induit, ubi sancta Divinitas in uterum illius se reclinavit, quia in aliena natura homo factus est, et non sicut alius homo, quoniam caro ipsius per sanctam divinitatem inflammata est. |
| 93 | Quapropter post novissimum diem, cum quilibet homo transfiguratus fuerit, animae electorum corpora sua per fidem in coelum levabunt, quae prius in mundo erant. |
| 93 | Quapropter post novissimum diem, cum quilibet homo transfiguratus fuerit, animae electorum corpora sua per fidem in coelum levabunt, quae prius in mundo erant. |
| 94 | Haec Deus per semetipsum in virtute sua faciet, quam nulla creatura exterminare potest, quia tunc homo, ut praedictum est, carne induetur, et ossa ipsius medulla implebuntur, sed ampli . . . . . . . si cibi et potus et vita non deficiet, quoniam tunc in viribus divinitatis sine omni vicissitudine diversitatis procedet, quia in bono membrum Christi est, qui in mundo multas passiones et plurima opprobria sustinuit, quamvis Filius Dei esset. |
| 94 | Haec Deus per semetipsum in virtute sua faciet, quam nulla creatura exterminare potest, quia tunc homo, ut praedictum est, carne induetur, et ossa ipsius medulla implebuntur, sed ampli . . . . . . . si cibi et potus et vita non deficiet, quoniam tunc in viribus divinitatis sine omni vicissitudine diversitatis procedet, quia in bono membrum Christi est, qui in mundo multas passiones et plurima opprobria sustinuit, quamvis Filius Dei esset. |
| 95 | Quod diabolus omnis fallaciae inventor scire non potuit, qui initium habuit, et illum cum omnibus membris suis, quae Deum respuunt, negare festinavit; sed tamen quin homo in indeficientem vitam elevaretur impedire non potuit. |
| 95 | Quod diabolus omnis fallaciae inventor scire non potuit, qui initium habuit, et illum cum omnibus membris suis, quae Deum respuunt, negare festinavit; sed tamen quin homo in indeficientem vitam elevaretur impedire non potuit. |
| 96 | 'Et mundus per ipsum factus est,' ita ut mundus ab ipso, non ipse a mundo exortus sit, quoniam creatura per Verbum Dei processit, scilicet quidquid creaturarum, tam invisibilium quam visibilium, est, quia quaedam sunt quae nec videri nec tangi possunt, quaedam autem et videntur et tanguntur. |
| 96 | 'Et mundus per ipsum factus est,' ita ut mundus ab ipso, non ipse a mundo exortus sit, quoniam creatura per Verbum Dei processit, scilicet quidquid creaturarum, tam invisibilium quam visibilium, est, quia quaedam sunt quae nec videri nec tangi possunt, quaedam autem et videntur et tanguntur. |
| 97 | Sed homo utrumque in se habet, animam scilicet et corpus, quoniam ad imaginem et similitudinem Dei factus est. |
| 97 | Sed homo utrumque in se habet, animam scilicet et corpus, quoniam ad imaginem et similitudinem Dei factus est. |
| 98 | Unde et verbo iubet, ac manibus operatur. |
| 98 | Unde et verbo iubet, ac manibus operatur. |
| 99 | Sic Deus hominem secundum se ordinavit, quia Filium suum de homine incarnari voluit. |
| 99 | Sic Deus hominem secundum se ordinavit, quia Filium suum de homine incarnari voluit. |
| 100 | 'Et mundus eum non cognovit,' quoniam filii mundi, videlicet qui mundum sequuntur, propter caecitatem ignorantiae suae ipsum venientem nescierunt, nec eum operantem cognoverunt, quemadmodum infans scientiae et operationis nescius est. |
| 100 | 'Et mundus eum non cognovit,' quoniam filii mundi, videlicet qui mundum sequuntur, propter caecitatem ignorantiae suae ipsum venientem nescierunt, nec eum operantem cognoverunt, quemadmodum infans scientiae et operationis nescius est. |
| 101 | Quapropter et hic in femore ac in genibus hominis Deus ignorantem infantiam incredulorum demonstrat, quia sicut infans incedere non potest, quoniam et medullae et ossa eius nondum firmata sunt, eo quod per lac et per mollem cibum alatur; et quoniam sine cruribus et sine pedibus per femur ac per genua adultus homo incedere non valet, ita cum scientia et sensus incredulorum ab igne sancti Spiritus vacui erant, per quem Deum agnoscere debuerant, in via rectitudinis ambulare non poterunt. |
| 101 | Quapropter et hic in femore ac in genibus hominis Deus ignorantem infantiam incredulorum demonstrat, quia sicut infans incedere non potest, quoniam et medullae et ossa eius nondum firmata sunt, eo quod per lac et per mollem cibum alatur; et quoniam sine cruribus et sine pedibus per femur ac per genua adultus homo incedere non valet, ita cum scientia et sensus incredulorum ab igne sancti Spiritus vacui erant, per quem Deum agnoscere debuerant, in via rectitudinis ambulare non poterunt. |
| 102 | 'In propria venit,' quia mundum creaverat, et quoniam humanam carnem induerat. |
| 102 | 'In propria venit,' quia mundum creaverat, et quoniam humanam carnem induerat. |
| 103 | Unde et omnes creaturae ipsum ostenderunt, ut nummus dominum suum ostendit. |
| 103 | Unde et omnes creaturae ipsum ostenderunt, ut nummus dominum suum ostendit. |
| 104 | Nam Deus mundum creavit, quem homini tabernaculam praeparare voluit; et quia hominem induere voluit, idcirco eum ad imaginem et similitudinem suam fecit. |
| 104 | Nam Deus mundum creavit, quem homini tabernaculam praeparare voluit; et quia hominem induere voluit, idcirco eum ad imaginem et similitudinem suam fecit. |
| 105 | Quapropter omnia ipsius propria erant. |
| 105 | Quapropter omnia ipsius propria erant. |
| 106 | 'Et sui eum non receperunt,' scilicet qui sui erant quoniam eos creaverat, quia eos specialiter ad imaginem suam fecerat; sed tamen eum neglexerunt, ubi eum Factorem suum esse non cognoverunt, et ab ipso solo se creatos non intellexerunt. |
| 106 | 'Et sui eum non receperunt,' scilicet qui sui erant quoniam eos creaverat, quia eos specialiter ad imaginem suam fecerat; sed tamen eum neglexerunt, ubi eum Factorem suum esse non cognoverunt, et ab ipso solo se creatos non intellexerunt. |
| 107 | Increduli namque humanitatem illius non receperunt, nec propter obcaecationem incredulitatis suae Deum in humana forma cognoverunt. |
| 107 | Increduli namque humanitatem illius non receperunt, nec propter obcaecationem incredulitatis suae Deum in humana forma cognoverunt. |
| 108 | Unde et in cruribus hominis iuventus ipsius designatur, quae stulta et inutilis est, ubi viriditates et flores et aliam creaturam attendit, et ubi sapientiorem se aliis existimat, quia medulla et ossa eius tunc pleniter firmata sunt. |
| 108 | Unde et in cruribus hominis iuventus ipsius designatur, quae stulta et inutilis est, ubi viriditates et flores et aliam creaturam attendit, et ubi sapientiorem se aliis existimat, quia medulla et ossa eius tunc pleniter firmata sunt. |
| 109 | Sic Iudaei et pagani fecerunt, qui vanitatem saeculi diligentes, se putabant scire quod nesciebant, et esse quod non erant, et illum qui eis carnem et spiritum dederat, per fidem non attenderunt. |
| 109 | Sic Iudaei et pagani fecerunt, qui vanitatem saeculi diligentes, se putabant scire quod nesciebant, et esse quod non erant, et illum qui eis carnem et spiritum dederat, per fidem non attenderunt. |
| 110 | Quemadmodum enim iuventus in creaturis decepta delectatur, ita mundus tunc in vanitate conversabatur; et ideo necessarium fuit ut Deus illis se ipsum ostenderet, et eos ad se colligeret, sicut etiam asinam et pullum eius absolvi et sibi adduci iussit, ubi se ipsum cum lege veritatis super eos posuit. |
| 110 | Quemadmodum enim iuventus in creaturis decepta delectatur, ita mundus tunc in vanitate conversabatur; et ideo necessarium fuit ut Deus illis se ipsum ostenderet, et eos ad se colligeret, sicut etiam asinam et pullum eius absolvi et sibi adduci iussit, ubi se ipsum cum lege veritatis super eos posuit. |
| 111 | 'Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri,' quoniam omnibus hominibus utriusque sexus qui eum receperunt credendo eum esse Deum et hominem, quia Deus primum fide capitur, deinde quod Deus homo factus est recipitur, dedit potentia sua potentialiter potestatem hanc, ut propria voluntate sua filii Patris sui in coelesti regno fiant, id est ut participationem regni sui haeredes haereditatis eius facti secum habeant, et hoc ea potestate qua filius haeres patris sui existit. |
| 111 | 'Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri,' quoniam omnibus hominibus utriusque sexus qui eum receperunt credendo eum esse Deum et hominem, quia Deus primum fide capitur, deinde quod Deus homo factus est recipitur, dedit potentia sua potentialiter potestatem hanc, ut propria voluntate sua filii Patris sui in coelesti regno fiant, id est ut participationem regni sui haeredes haereditatis eius facti secum habeant, et hoc ea potestate qua filius haeres patris sui existit. |
| 112 | Nam quia eum Deum et Creatorem suum cognoverunt, et eum charitate amplexi et fide osculati sunt, et omnia sua ab eo diligenter et caute sciscitati sunt, ros Spiritus sancti in eos cecidit, ita ut tota Ecclesia ab eis germinare et fructum supernorum gaudiorum proferre incoeperit. |
| 112 | Nam quia eum Deum et Creatorem suum cognoverunt, et eum charitate amplexi et fide osculati sunt, et omnia sua ab eo diligenter et caute sciscitati sunt, ros Spiritus sancti in eos cecidit, ita ut tota Ecclesia ab eis germinare et fructum supernorum gaudiorum proferre incoeperit. |
| 113 | Quapropter datum est eis ut per virtutem verae fidei filii Dei sint. |
| 113 | Quapropter datum est eis ut per virtutem verae fidei filii Dei sint. |
| 114 | 'His qui credunt in nomine eius,' istis qui fidem hanc credendo habent, quod in nomine ipsius per baptismum salvi fiant, participatio coelestis regni datur, quoniam omnia opera sua in ardenti amore quasi Deum videant faciunt, et non in umbra fidei nomen Dei sine operibus colendo ubi deos alienos abiiciunt, qui se ipsos facere non possunt, et a se ipsis non sunt, sed qui socii hominum sunt. |
| 114 | 'His qui credunt in nomine eius,' istis qui fidem hanc credendo habent, quod in nomine ipsius per baptismum salvi fiant, participatio coelestis regni datur, quoniam omnia opera sua in ardenti amore quasi Deum videant faciunt, et non in umbra fidei nomen Dei sine operibus colendo ubi deos alienos abiiciunt, qui se ipsos facere non possunt, et a se ipsis non sunt, sed qui socii hominum sunt. |
| 115 | Nomen autem hoc, in quo vera credulitas est, tale est, quod initio caret, et quod per ipsum omnes creaturae surrexerunt, et quod vita est, per quam omnis vita spirat. |
| 115 | Nomen autem hoc, in quo vera credulitas est, tale est, quod initio caret, et quod per ipsum omnes creaturae surrexerunt, et quod vita est, per quam omnis vita spirat. |
| 116 | Unde et ab omni creatura sua adoratur. |
| 116 | Unde et ab omni creatura sua adoratur. |
| 117 | Secundum autem has tres vires quae in hoc nomine sunt, omnis creatura quae nomen habet ex tribus viribus subsistit. |
| 117 | Secundum autem has tres vires quae in hoc nomine sunt, omnis creatura quae nomen habet ex tribus viribus subsistit. |
| 118 | Sed et arida et putrida creatura nomine caret, quoniam vitalis non est. |
| 118 | Sed et arida et putrida creatura nomine caret, quoniam vitalis non est. |
| 119 | Nomini autem vitalis creaturae tres vires adsunt, quarum altera videtur et altera scitur, sed tertia non videtur. |
| 119 | Nomini autem vitalis creaturae tres vires adsunt, quarum altera videtur et altera scitur, sed tertia non videtur. |
| 120 | Corpus enim vitalis rei videtur, et quod gignit scitur; sed unde vitalis fit, nec cognoscitur nec videtur. |
| 120 | Corpus enim vitalis rei videtur, et quod gignit scitur; sed unde vitalis fit, nec cognoscitur nec videtur. |
| 121 | Sic et Deus magna mirabilia per pedes hominis manifestavit, quia sicut pedes totum corpus sustentant, et quo vult illud portant, sic etiam fides nomen Dei cum mirabilibus quae et videri et non videri, et quae cognosci et non cognosci possunt, fortiter sustinet, ac ubique magnifice fert. |
| 121 | Sic et Deus magna mirabilia per pedes hominis manifestavit, quia sicut pedes totum corpus sustentant, et quo vult illud portant, sic etiam fides nomen Dei cum mirabilibus quae et videri et non videri, et quae cognosci et non cognosci possunt, fortiter sustinet, ac ubique magnifice fert. |
| 122 | Et corpus hominis et opera eius videntur; sed multo plus in ipso est id quod nec videtur nec cognoscitur. |
| 122 | Et corpus hominis et opera eius videntur; sed multo plus in ipso est id quod nec videtur nec cognoscitur. |
| 123 | Sed cum tanta obscuritas in homine sit, quomodo manifestus ille esset qui eum creavit? |
| 123 | Sed cum tanta obscuritas in homine sit, quomodo manifestus ille esset qui eum creavit? |
| 124 | Nam hunc nullus hominum in saeculo vivens scire potest sicuti est. |
| 124 | Nam hunc nullus hominum in saeculo vivens scire potest sicuti est. |
| 125 | 'Qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt. |
| 125 | 'Qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt. |
| 126 | ' Filius enim Dei dixit: 'Quod natum est ex carne, caro est; et quod natum est ex spiritu, spiritus est [Ioan. III],' quoniam caro de carne in peccatis concepta nata est; sed quia Deus spiritus est, per ipsum omnes spiritus orti sunt, nec spiritus in carnem, nec caro in spiritum vertitur; sed per carnem et spiritum homo perficitur, alioquin homo nec esset nec nominaretur. |
| 126 | ' Filius enim Dei dixit: 'Quod natum est ex carne, caro est; et quod natum est ex spiritu, spiritus est [Ioan. III],' quoniam caro de carne in peccatis concepta nata est; sed quia Deus spiritus est, per ipsum omnes spiritus orti sunt, nec spiritus in carnem, nec caro in spiritum vertitur; sed per carnem et spiritum homo perficitur, alioquin homo nec esset nec nominaretur. |
| 127 | Deus quippe Adam plasmavit, ut aeternaliter immutabilis viveret; sed ille inobedientia praevaricatus est consilium serpentis audiendo. |
| 127 | Deus quippe Adam plasmavit, ut aeternaliter immutabilis viveret; sed ille inobedientia praevaricatus est consilium serpentis audiendo. |
| 128 | Quapropter et idem serpens eum omnino periturum existimavit, quod tamen Deus noluit, qui mundi exsilium illi praeparavit, in quo filios suos in peccatis concepit et genuit. |
| 128 | Quapropter et idem serpens eum omnino periturum existimavit, quod tamen Deus noluit, qui mundi exsilium illi praeparavit, in quo filios suos in peccatis concepit et genuit. |
| 129 | Sicque cum omni genere suo mortalis factus, per conceptam spumam peccati in putredinem vertitur, usque ad novissimum diem cum Deus hominem renovabit, ita ut postea immutabili vita, ut Adam creatus fuit, vivat. |
| 129 | Sicque cum omni genere suo mortalis factus, per conceptam spumam peccati in putredinem vertitur, usque ad novissimum diem cum Deus hominem renovabit, ita ut postea immutabili vita, ut Adam creatus fuit, vivat. |
| 130 | Haec autem vita in filiis qui in peccatis concepti et nati sunt nequaquam esse potuit; sed in humanitate Filii Dei exorta est, per quem supernus Pater recordatus est ut hominem liberaret qui perierat. |
| 130 | Haec autem vita in filiis qui in peccatis concepti et nati sunt nequaquam esse potuit; sed in humanitate Filii Dei exorta est, per quem supernus Pater recordatus est ut hominem liberaret qui perierat. |
| 131 | Isti enim qui per virtutem bonorum operum filii Dei efficiuntur, hanc potestatem ut filii Dei sint non habent ex coagulatione sanguinis parentum, in qua sanguinei sunt, nec ex voluntate infirmioris carnis quae ad partum pullulat, nec ex voluntate fortioris partis illius quae ad gignendum robusta est; sed ex remuneratione divinae revelationis in ablutione baptismi, et in ignea effusione Spiritus sancti hoc accipiunt quod modo ex Deo nascuntur, et haeredes regni eius efficiuntur. |
| 131 | Isti enim qui per virtutem bonorum operum filii Dei efficiuntur, hanc potestatem ut filii Dei sint non habent ex coagulatione sanguinis parentum, in qua sanguinei sunt, nec ex voluntate infirmioris carnis quae ad partum pullulat, nec ex voluntate fortioris partis illius quae ad gignendum robusta est; sed ex remuneratione divinae revelationis in ablutione baptismi, et in ignea effusione Spiritus sancti hoc accipiunt quod modo ex Deo nascuntur, et haeredes regni eius efficiuntur. |
| 132 | Deus enim omnia opera sua priusquam formarentur, praeviderat, quae postea in creatione formatae formae in se vacuae non remanserunt, sed vitalia facta sunt. |
| 132 | Deus enim omnia opera sua priusquam formarentur, praeviderat, quae postea in creatione formatae formae in se vacuae non remanserunt, sed vitalia facta sunt. |
| 133 | Caro enim sine vita caro non esset, quoniam cum vita ab ea recesserit, in defectu deficit. |
| 133 | Caro enim sine vita caro non esset, quoniam cum vita ab ea recesserit, in defectu deficit. |
| 134 | Spiraculum autem quod Deus in Adam misit igneum et intelligibile ac vita fuit. |
| 134 | Spiraculum autem quod Deus in Adam misit igneum et intelligibile ac vita fuit. |
| 135 | Unde et per calorem eius limus terrae rubicundus in sanguine factus est Et sicut omnis creatura in praescientia Dei ante aevum fuit, sic etiam et adhuc omnes nascituri homines in praescientia ipsius sunt. |
| 135 | Unde et per calorem eius limus terrae rubicundus in sanguine factus est Et sicut omnis creatura in praescientia Dei ante aevum fuit, sic etiam et adhuc omnes nascituri homines in praescientia ipsius sunt. |
| 136 | Sed homo intelligibilis et sensibilis est; intelligibilis scilicet quia omnia intelligit, sensibilis quoniam ea quae sibi adsunt sentit, quia Deus totam carnem hominis vita implet, cum in eam spiraculum vitae mittit. |
| 136 | Sed homo intelligibilis et sensibilis est; intelligibilis scilicet quia omnia intelligit, sensibilis quoniam ea quae sibi adsunt sentit, quia Deus totam carnem hominis vita implet, cum in eam spiraculum vitae mittit. |
| 137 | Quapropter et praescientiam boni et mali eligit quod sibi placet, et reprobat quod sibi displicet. |
| 137 | Quapropter et praescientiam boni et mali eligit quod sibi placet, et reprobat quod sibi displicet. |
| 138 | Deus autem considerat quid sibi homo proponat. |
| 138 | Deus autem considerat quid sibi homo proponat. |
| 139 | Quod si homo sibi illa proposuerit quae a Deo non sunt, Deus ab eo se subtrahit, et mox illi occurrunt qui primum malum incoeperunt, videlicet qui coelum destruere voluerunt, quod Deum non tetigit, quoniam indecens esset, ut Deus seipsum destrueret. |
| 139 | Quod si homo sibi illa proposuerit quae a Deo non sunt, Deus ab eo se subtrahit, et mox illi occurrunt qui primum malum incoeperunt, videlicet qui coelum destruere voluerunt, quod Deum non tetigit, quoniam indecens esset, ut Deus seipsum destrueret. |
| 140 | Si autem homo ad nomen Patris sui anhelaverit, et illum bono desiderio vocaverit, angelica praesidia illi aderunt, ne per inimicos impediatur, et Deus per delectationem desiderii bonorum operum quasi lac illi suaviter primum immittit, ac deinde pluviam gratiae suae illi infundit, per quam de virtute in virtutem fortiter ascendat. |
| 140 | Si autem homo ad nomen Patris sui anhelaverit, et illum bono desiderio vocaverit, angelica praesidia illi aderunt, ne per inimicos impediatur, et Deus per delectationem desiderii bonorum operum quasi lac illi suaviter primum immittit, ac deinde pluviam gratiae suae illi infundit, per quam de virtute in virtutem fortiter ascendat. |
| 141 | Et hoc modo ille in huiusmodi virtutibus usque ad obitum suum semper novus est. |
| 141 | Et hoc modo ille in huiusmodi virtutibus usque ad obitum suum semper novus est. |
| 142 | Sed qui modicum quid et non magnum facere potest, semper in impetu vadit, ut idem quod potest perficiat; qui vero multa et magna facere valet, moderationem in eis cum temperamento habet. |
| 142 | Sed qui modicum quid et non magnum facere potest, semper in impetu vadit, ut idem quod potest perficiat; qui vero multa et magna facere valet, moderationem in eis cum temperamento habet. |
| 143 | Diabolus enim unum vult, scilicet, ut animas in mortem seducat, nec aliud facere quaerit nec facere potest, et vix sustinet donec illud perficiat quod facere valet. |
| 143 | Diabolus enim unum vult, scilicet, ut animas in mortem seducat, nec aliud facere quaerit nec facere potest, et vix sustinet donec illud perficiat quod facere valet. |
| 144 | Deus autem quia in omnibus et per omnia potens est, in cunctis operibus suis moderationem habet, et cum temperamento discretionis facit quatenus homo fortior et promptior in stabilitate bonorum fiat. |
| 144 | Deus autem quia in omnibus et per omnia potens est, in cunctis operibus suis moderationem habet, et cum temperamento discretionis facit quatenus homo fortior et promptior in stabilitate bonorum fiat. |
| 145 | Nam unusquisque qui in impetu vadit, multoties in ruinam se ponit. |
| 145 | Nam unusquisque qui in impetu vadit, multoties in ruinam se ponit. |
| 146 | Sed homo significatio totius honoris Dei est, quoniam bona scientia quae in ipso est angelica agmina quae Deo laudabiliter serviunt demonstrat; mala vero scientia quam habet, potestatem Dei manifestat, quia Deus illam vicit cum primum hominem de paradiso expulit. |
| 146 | Sed homo significatio totius honoris Dei est, quoniam bona scientia quae in ipso est angelica agmina quae Deo laudabiliter serviunt demonstrat; mala vero scientia quam habet, potestatem Dei manifestat, quia Deus illam vicit cum primum hominem de paradiso expulit. |
| 147 | Sic in omni homine fit, quoniam in illo qui per bonam scientiam bonum eligendo operatur, bonitas Dei ostenditur; et in illo qui malum arripiendo illud perficit, potestas Dei declaratur, quia Deus illud quandoque diiudicat, quandoque remittit. |
| 147 | Sic in omni homine fit, quoniam in illo qui per bonam scientiam bonum eligendo operatur, bonitas Dei ostenditur; et in illo qui malum arripiendo illud perficit, potestas Dei declaratur, quia Deus illud quandoque diiudicat, quandoque remittit. |
| 148 | Homo itaque hoc modo, ut praedictum est, vita est, et omnia quae ipsi adhaerent per ipsum vitalia sunt, quoniam Deus hominem cum omnibus appendiciis suis sub sole creavit, quatenus in terra solus non sit, quemadmodum ipse Deus in coelo solus non est, sed in omnibus coelestibus harmoniis glorificatur. |
| 148 | Homo itaque hoc modo, ut praedictum est, vita est, et omnia quae ipsi adhaerent per ipsum vitalia sunt, quoniam Deus hominem cum omnibus appendiciis suis sub sole creavit, quatenus in terra solus non sit, quemadmodum ipse Deus in coelo solus non est, sed in omnibus coelestibus harmoniis glorificatur. |
| 149 | Haec autem quae in terra circa hominem sunt, cum eo in terra perdurant, quousque numerus ille impleatur quem Deus impleri constituit. |
| 149 | Haec autem quae in terra circa hominem sunt, cum eo in terra perdurant, quousque numerus ille impleatur quem Deus impleri constituit. |
| 150 | Post futuram autem resurrectionem beatus homo non indiget ut crescat aut ab ullo pascatur, quia in claritate illa tunc erit quae nunquam transibit nec mutabitur. |
| 150 | Post futuram autem resurrectionem beatus homo non indiget ut crescat aut ab ullo pascatur, quia in claritate illa tunc erit quae nunquam transibit nec mutabitur. |
| 151 | Hac namque claritate per sanctam Trinitatem beatus homo tunc induetur, et illum inspiciet, qui terminum initii et finis nunquam habuit; et ob hoc senio et taedio nunquam afficietur, quia etiam semper et nova psallendo citharizabit. |
| 151 | Hac namque claritate per sanctam Trinitatem beatus homo tunc induetur, et illum inspiciet, qui terminum initii et finis nunquam habuit; et ob hoc senio et taedio nunquam afficietur, quia etiam semper et nova psallendo citharizabit. |
| 152 | Itaque, ut praedictum est, per vitam caro vivit, et nisi per vitam caro plene non esset; et ita caro cum vita, et vita cum carne unum sunt. |
| 152 | Itaque, ut praedictum est, per vitam caro vivit, et nisi per vitam caro plene non esset; et ita caro cum vita, et vita cum carne unum sunt. |
| 153 | Haec Deus attendit quando in Adam per spiraculum quod in illum misit carnem et sanguinem roboravit, quoniam carnem illam tunc inspexit qua induendus erat, et illam in ardenti amore habuit. |
| 153 | Haec Deus attendit quando in Adam per spiraculum quod in illum misit carnem et sanguinem roboravit, quoniam carnem illam tunc inspexit qua induendus erat, et illam in ardenti amore habuit. |
| 154 | 'Et Verbum caro factum est, et habitavit in nobis. |
| 154 | 'Et Verbum caro factum est, et habitavit in nobis. |
| 155 | ' Verbum enim quod apud Deum aeternaliter ante aevum erat, et quod Deus erat, per ardorem Spiritus sancti carnem de utero Virginis assumpsit, quem ita induit, quemadmodum venae compago carnis sunt, et ut ipsae sanguinem portant, et tamen sanguis non sunt. |
| 155 | ' Verbum enim quod apud Deum aeternaliter ante aevum erat, et quod Deus erat, per ardorem Spiritus sancti carnem de utero Virginis assumpsit, quem ita induit, quemadmodum venae compago carnis sunt, et ut ipsae sanguinem portant, et tamen sanguis non sunt. |
| 156 | Deus enim hominem ita creaverat, ut omnis creatura ei serviret. |
| 156 | Deus enim hominem ita creaverat, ut omnis creatura ei serviret. |
| 157 | Unde etiam Deum decuit quatenus indumentum carnis in homine acciperet. |
| 157 | Unde etiam Deum decuit quatenus indumentum carnis in homine acciperet. |
| 158 | Sic etenim Verbum carnem induit, scilicet quod Verbum et caro unum sunt, non tamen sicut alterum in alterum transmutatum sit, sed unum in unitate personae sint. |
| 158 | Sic etenim Verbum carnem induit, scilicet quod Verbum et caro unum sunt, non tamen sicut alterum in alterum transmutatum sit, sed unum in unitate personae sint. |
| 159 | Sed et corpus indumentum animae est, et anima cum carne officia operandi habet. |
| 159 | Sed et corpus indumentum animae est, et anima cum carne officia operandi habet. |
| 160 | Corpus autem sine anima nihil esset, et anima sine corpore non operaretur, unde unum in homine sunt, et homo sinit, et sic opus Dei, videlicet homo, ad imaginem et similitudinem Dei factus est. |
| 160 | Corpus autem sine anima nihil esset, et anima sine corpore non operaretur, unde unum in homine sunt, et homo sinit, et sic opus Dei, videlicet homo, ad imaginem et similitudinem Dei factus est. |
| 161 | Cum enim spiraculum hominis a Deo mittitur, idem spiraculum et caro unus homo efficitur. |
| 161 | Cum enim spiraculum hominis a Deo mittitur, idem spiraculum et caro unus homo efficitur. |
| 162 | Verbum autem Dei ex inarata carne Virginis absque omni calore incendii carnem assumpsit, ita ut Verbum Verbum sit, et caro caro, et unum sint, quia Verbum quod sine tempore ante tempora in Patre fuit, se non immutavit, sed tantum carnem induit. |
| 162 | Verbum autem Dei ex inarata carne Virginis absque omni calore incendii carnem assumpsit, ita ut Verbum Verbum sit, et caro caro, et unum sint, quia Verbum quod sine tempore ante tempora in Patre fuit, se non immutavit, sed tantum carnem induit. |
| 163 | 'Et habitavit in nobis,' quoniam homo factus sine peccato ut homo habitat in nobis, humanitatem nostram non negligens ubi et nos cum spiraculo vitae hominis sumus ad imaginem et similitudinem eius facti. |
| 163 | 'Et habitavit in nobis,' quoniam homo factus sine peccato ut homo habitat in nobis, humanitatem nostram non negligens ubi et nos cum spiraculo vitae hominis sumus ad imaginem et similitudinem eius facti. |
| 164 | Quapropter et nos in ipso habitamus, quoniam opus ipsius sumus, et quia in praescientia sua nos semper habuit, nec nostri oblitus est. |
| 164 | Quapropter et nos in ipso habitamus, quoniam opus ipsius sumus, et quia in praescientia sua nos semper habuit, nec nostri oblitus est. |
| 165 | 'Et vidimus gloriam eius,' quia nos qui cum ipso eramus, specialiter vidimus eum in mirabili natura absque omni peccato venientem. |
| 165 | 'Et vidimus gloriam eius,' quia nos qui cum ipso eramus, specialiter vidimus eum in mirabili natura absque omni peccato venientem. |
| 166 | 'Et gloriam quasi Unigeniti a Patre,' manifestante, quia mirabiliter ante saecula a Patre natus Unigenitus, gloriam suam mirabiliter a Patre veniens ostendit, ubi eum Virgo de ardore Spiritus sancti concepit, nec operis viri indiguit, cum alius quilibet homo a viro, scilicet ex patre, cum peccato seminetur. |
| 166 | 'Et gloriam quasi Unigeniti a Patre,' manifestante, quia mirabiliter ante saecula a Patre natus Unigenitus, gloriam suam mirabiliter a Patre veniens ostendit, ubi eum Virgo de ardore Spiritus sancti concepit, nec operis viri indiguit, cum alius quilibet homo a viro, scilicet ex patre, cum peccato seminetur. |
| 167 | Deus enim hominem de limo formaverat, et in illum spiraculum vitae miserat. |
| 167 | Deus enim hominem de limo formaverat, et in illum spiraculum vitae miserat. |
| 168 | Unde et Verbum Dei in homine regale vestimentum cum rationali anima assumpsit, et illud totum ad se traxit et in eo permansit. |
| 168 | Unde et Verbum Dei in homine regale vestimentum cum rationali anima assumpsit, et illud totum ad se traxit et in eo permansit. |
| 169 | Nam et spiraculum quod in homine anima nominatur carnem perfundit, et illam pro delectabili vestimento et decoro ornamento habet. |
| 169 | Nam et spiraculum quod in homine anima nominatur carnem perfundit, et illam pro delectabili vestimento et decoro ornamento habet. |
| 170 | Quapropter et eum amat, et ipsi consentit, nec tamen in ea videri potest. |
| 170 | Quapropter et eum amat, et ipsi consentit, nec tamen in ea videri potest. |
| 171 | Ex natura quoque et ex desiderio animae homo vestem vitae postulat, et quoniam Deus nullam creaturam sine viribus vacuam creavit, ideo homo mirabilia semper operatur. |
| 171 | Ex natura quoque et ex desiderio animae homo vestem vitae postulat, et quoniam Deus nullam creaturam sine viribus vacuam creavit, ideo homo mirabilia semper operatur. |
| 172 | Et idem Verbum 'plenum gratiae et veritatis' est, quia in plena gratia erat omnis in divinitate creando, et in humanitate redimendo; et in plena veritate exstitit, quoniam nullum mendacium iniquitatis et peccati ipsum tetigit, nec se ipsi associavit, quia Dominus est qui praelio suo mala vicit, quae sine ipso nihil sunt. |
| 172 | Et idem Verbum 'plenum gratiae et veritatis' est, quia in plena gratia erat omnis in divinitate creando, et in humanitate redimendo; et in plena veritate exstitit, quoniam nullum mendacium iniquitatis et peccati ipsum tetigit, nec se ipsi associavit, quia Dominus est qui praelio suo mala vicit, quae sine ipso nihil sunt. |
| 173 | Nam ipsum Verbum, scilicet verus Dei Filius, plenum est gratia, dando et remittendo secundum suam misericordiam, qui se ipsum in divinitate non exinanivit, sed humanitatem induit; et humanitas ipsius plena est, quoniam nulla ruga peccati humanae naturae eum tetigit. |
| 173 | Nam ipsum Verbum, scilicet verus Dei Filius, plenum est gratia, dando et remittendo secundum suam misericordiam, qui se ipsum in divinitate non exinanivit, sed humanitatem induit; et humanitas ipsius plena est, quoniam nulla ruga peccati humanae naturae eum tetigit. |
| 174 | Plenus etiam veritatis est, quia dat, remittit et iudicat ut iustum est; quod homo non facit, quoniam in ruga peccatorum conceptus et natus est. |
| 174 | Plenus etiam veritatis est, quia dat, remittit et iudicat ut iustum est; quod homo non facit, quoniam in ruga peccatorum conceptus et natus est. |
| 175 | Sic Deus rotundus, rotae similis est, omnia creando et bona volendo, ac bona perficiendo. |
| 175 | Sic Deus rotundus, rotae similis est, omnia creando et bona volendo, ac bona perficiendo. |
| 176 | Voluntas enim Dei omnia praeparavit quae Verbum Dei creavit. |
| 176 | Voluntas enim Dei omnia praeparavit quae Verbum Dei creavit. |
| 177 | Omnis itaque homo qui Deum timet et diligit, verbis istis devotionem cordis sui aperiat, ac ea et ad salutem corporum et animarum hominum non quidem ab homine, sed per me qui sum prolata sciat. |
| 177 | Omnis itaque homo qui Deum timet et diligit, verbis istis devotionem cordis sui aperiat, ac ea et ad salutem corporum et animarum hominum non quidem ab homine, sed per me qui sum prolata sciat. |