Cassianus, Collationes, 3, 22, 5

monumenta.ch > Cassianus > 5
Cassianus, Collationes, 3, 22, IV. Interrogatio an ad sacrosanctam communionem accedere liceat nocturna illusione pollutum? <<< >>> VI. Quod nonnumquam pollutio corporis culpa vacet, et inimici factione contingat, exemplo ostenditur.

Cassianus, Collationes, 3, 22, CAPUT V. Responsio, quando reatum contrahat haec passio dormienti?

1	Theonas: Omni quidem industria, quantum in nobis est, studere debemus, ut immaculatam castimoniae puritatem illo vel maxime tempore teneamus, quo venerandis assistere optamus altaribus; et vigilantissima circumspectione praecavendum est, ne carnis integritas praecedente tempore custodita, in ea praecipue in qua nos ad communionem salutaris convivii praeparamus nocte, fraudetur.
2	Verum si hostis ille nequissimus ut nobis coelestis remedii subtrahat medicinam, custodiam sopitae mentis illuserit, ita dumtaxat ut nullo reprehensibili interveniente pruritu, nullo contaminetur oblectationis assensu, sed egestionem aut naturali necessitate propulsam, aut certe impugnatione diaboli absque sensu voluptatis elicitam, ad impedimentum nostrae sanctificationis obtenderit, possumus et debemus ad gratiam salutaris cibi confidenter accedere.
3	Sin vero nostro vitio haec fuerit egesta concretio, convenientes conscientiam nostram illud Apostolicum formidemus: Qui manducaverit panem et biberit calicem Domini indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini. Probet autem primum semetipsum homo, et sic de pane illo edat et de calice bibat [I Cor. XI]. Qui enim manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit non discernens corpus Domini: id est, nequaquam illum coelestem cibum a communium escarum vilitate secernens, nec talem esse diiudicans, quem non nisi pura liceat mente vel carne praesumere.
4	Denique infert: Ideo inter vos multi infirmi et imbecilles, et dormiunt multi; [Interpretatur hic abbas verba illa Apostoli: Ideo inter vos multi infirmi, et imbecilles, et dormiunt multi, de infirmitate spiritali, seu morbo animi, et morte itidem spiritali, id est, peccato lethali: cum plerique Patres tam Graeci, quam Latini de morbis et mortibus corporalibus interpretentur, quibus a Deo immissis multi apud Corinthios in primitiva Ecclesia puniebantur, ob indignam Eucharistiae perceptionem. Cuius rei alia quaedam exempla habes apud Cyprianum in sermone de lapsis, Palladium in Lausiacis, Sophronium in Prato spirituali.] spiritales scilicet infirmitates ac mortes ex hac specialiter dicens praesumptione generari. Multi enim qui eum [Lips. in marg. cum] illicita usurpatione praesumunt, infirmantur fide, et imbecilli sunt mente, passionum scilicet languoribus involuti, et dormiunt somno peccati, ab hoc sopore lethali nequaquam salutari sollicitudine resurgentes. Deinde sequitur: Quod si nosmetipsos diiudicaremus, non utique iudicaremur: hoc est, si nosmetipsos perceptione sacramentorum, quotiescumque peccati vulnere praevenimur, iudicaremus indignos, impenderemus utique studium ut per poenitudinis emendationem ad ea digne possemus accedere, et non tamquam indigni severissimis infirmitatum flagris castigaremur a Domino, ut vel sic compuncti ad remedia nostrorum vulnerum recurramus, ne digni praesentis saeculi brevissima correptione non habiti, in futuro simul cum huius mundi peccatoribus condemnemur. Quod etiam in Levitico evidenti denuntiatione praecipitur: [Citavit etiam hunc locum Cassianus lib. VI Institut. cap. 8, ubi vide notata. Porro haec sententia apud LXX non reperitur Levitici VII, ut hic citatur; sed huic similis est Levitici XXII: Omnis homo qui accesserit ad ea quae consecrata sunt, in quo est immunditia, peribit coram Domino.] Omnis mundus manducabit carnes; et anima quaecumque comederit de carnibus sacrificii salutaris quod est Domini, in qua est immunditia, peribit coram Domino [Levit. II]. In Deuteronomio quoque a spiritalibus castris immundus similiter mystice segregatur: [Ad hunc locum alludens D. Gregorius: Testamentum, inquit, veteris legis pollutum Domino dicit: et nisi lotum aqua, etiam usque ad vesperam intrare Ecclesiam non concedit. Quod tamen aliter intelligens populus spiritalis, (id est Christianus) quasi per somnium eum illudi reputat; qui tentatus immunditia, vanis imaginibus in cogitatione inquinatur. Sed lavandus est aqua, ut culpam cogitationum lacrymis abluat; et nisi prius ignis tentationis recesserit, reum se quasi ad vesperam, cognoscat. Ita citat Gratianus, licet paulo aliter habeat origin. Gregorii. Isidorus quoque in eamdem sententiam scribens: Nocturnum, inquit (Comment. in Deuter. cap. XX) somnium est tentatio occulta, per quam tenebrosa cogitatione turpe aliquid concipitur, quod tamen corporis opere non expletur. Sed somnio nocturno pollutus egredi extra castra praecipitur: quia videlicet dignum est, ut qui immunda cogitatione polluitur, indignum se cunctorum fidelium societatibus arbitretur. Culpae suae meritum ante oculos ponat, et ex bonorum se existimatione despiciat. Pollutum ergo extra castra exire, est turpi impugnatione laborantem sese ex continentium comparatione despicere. Qui ad vesperam aqua lavatur, cum defectum suum conspiciens, ad poenitentiae lamenta convertitur, ut fletibus diluat omne quod animum occulta inquinatione accusat. Sed post occasum solis ad castra redeat, quia defervescente tentationis ardore, necesse est ut iterum fiduciam erga societatis bonum sumat. Post aquam quippe occumbente sole ad castra revertitur, qui post lamenta poenitentiae frigescente flamma cogitationis illicitae, ad fidelium merita praesumenda reparatur, ut iam se a caeteris longe esse non aestimet qui mundum se per obitum intimi ardoris gaudet. Hucusque Isidorus. Addit et alio loco (Lib. III Sentent. c. 6): Qui nocturna illusione polluitur, quamvis extra memoriam cogitationum sese persentiat inquinatum; tamen hoc, ut tentaretur, culpae suae tribuat, suamque immunditiam statim fletibus tergat.] Si fuerit, inquit, inter vos homo qui nocturno pollutus sit somnio, egredietur extra castra, et non revertetur priusquam ad vesperam ablutus aqua sit, et post solis occasum regredietur in castra [Deuter. XX].