Cassianus, Collationes, 2, 13, 17

monumenta.ch > Cassianus > 17
Cassianus, Collationes, 2, 13, XVI. De gratia Dei, eo quod humanae fidei transcendat angustias. <<< >>> XVIII. Definitio Patrum, eo quod liberum arbitrium ad salvandum non sit idoneum.

Cassianus, Collationes, 2, 13, CAPUT XVII. De inscrutabili dispensatione Dei.

1	[Conclusio est et fere complexio praecedentium errorum. Cum enim hactenus docuerit quosdam naturae meritis, quosdam gratia Dei salvari; sive initium salutis et gratiae in quibusdam ex viribus liberi arbitrii, in aliis ex praeveniente Dei auxilio provenire, consequens est duo esse genera hominum in Ecclesia, unum eorum qui volentes et spontanei salventur, alterum eorum qui nolentes et nihil minus cogitantes invitentur et trahantur; proinde Christum non omnium salvatorem, sed quorumdam tantummodo susceptorem et adiutorem dici debere, quod multis argumentis confutat D. Prosper. Qua occasione, quod hucusque dilatum est, non praetermittendum hoc loco videtur ut lectorem moneamus, ex his quae hactenus sunt disputata manifestum evadere, non immerito a gravissimis theologis redargui Petrum Ciaconium, Cassiani, ut vocant, scholiastem, quod dum Cassiano, plusquam oportuit, favere eiusque sententiam, tam in libris Institutionum quam Collationum, ab errore vindicare studuit, ipse se iisdem errorum laqueis implicarit, concedens plane cum ipso aliquod initium gratiae et salutis ex nobis. Sic enim propositione tertia, ubi admittit aliquam peccati detestationem et dolorem ex solo naturali iudicio et facultate, qui sit initium iustificationis; et ibidem fatetur Deum quorumdam esse susceptorem, quorumdam vero salvatorem; quia hos omnino praevenit, ab aliis praevenitur (Gab. Vasquez in I part. disp. 91 cap. 11). Propositione secunda admittit quamdam dispositionem et praeparationem remotam ad gratiam, ex bono usu et operibus moralibus liberi arbitrii, contra communem sententiam theologorum, de qua vide Bellarminum lib VI de Gratia cap. 5. Propositione quinta aperte fatetur orationem, seu orandi affectum et conatum aliquem ex bono naturae posse depromi, ut per eum quadamtenus gratia Dei digni reddamur, et eam impetremus: quae sunt ipsissima Massiliensium placita, a summis pontificibus, conciliis et aliis Patribus damnata, ut ex dictis constat. Haec et alia in propositionibus Ciaconii ex Cassiano collectis non satis caute scripta, et non levi animadversione digna, studiosus lector observabit, quae hactenus satis superque sunt refutata.] Per haec igitur exempla quae de evangelicis protulimus monumentis, evidentissime poterimus advertere, diversis atque innumeris modis et inscrutabilibus viis, Deum salutem humani generis procurare, et quorumdam quidem volentium et sitientium cursum ad maiorem invitare flagrantiam; quosdam vero etiam nolentes invitosque compellere, et nunc quidem ut impleantur ea quae utiliter a nobis desiderata perspexerit, adiuvare; nunc vero etiam ipsius sancti desiderii inspirare principia, et vel initium boni operis vel perseverantiam condonare.
2	Inde est quod orantes non solum protectorem ac salvatorem, sed etiam adiutorem ac susceptorem Dominum proclamamus. In eo enim quod prior advocat, et ignorantes nos atque invitos attrahit ad salutem, protector atque salvator est; in eo autem quod annitentibus nobis opem ferre, refugientesque suscipere ac munire consuevit, susceptor ac refugium nominatur.
3	Denique hanc dispensationis Dei multiplicem largitatem beatus Apostolus mente pertractans et in quoddam immensum atque interminabile pietatis Dei pelagus se incidisse conspiciens, exclamavit: O altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei! quam inscrutabilia sunt iudicia eius, et investigabiles viae eius! Quis enim cognovit sensum Domini [Rom. XI]? Huius ergo scientiae admirationem quam ille talis ac tantus gentium magister expavit, evacuare conabitur quisquis crediderit illius inaestimabilis abyssi profunditatem humana ratione se posse metiri.
4	Nam qui ad plenum dispensationes Dei, quibus salutem in hominibus operatur, vel mente concipere, vel disserere se posse confidit, proculdubio impugnans Apostolicae sententiae veritatem scrutabilia esse Dei iudicia et vestigabiles vias eius, profana pronuntiabit audacia, ipso quoque Domino haec ad eos ita testante: Non enim cogitationes meae cogitationes vestrae, neque viae vestrae viae meae, dicit Dominus; quia sicut exaltantur coeli a terra, sic exaltatae sunt viae meae a viis vestris, et cogitationes meae a cogitationibus vestris (Isaiae LV). Hanc igitur dispensationem atque amorem suum, quem nobis tribuere Dominus indefessa pietate dignatur, volens humanae affectionis motu exprimere, nec inveniens in hac creatura talem charitatis affectum, cui eum comparare dignius posset, tenerrimis piae matris visceribus comparavit, et utitur quidem hoc exemplo, quia charius aliud in natura hominum non potest inveniri, dicens: Numquid oblivisci potest mulier infantem suum, ut non misereatur filio uteri sui (Isaiae XLIX)? Sed non contentus hac comparatione, transcendit eam confestim atque subiungit, dicens: Et si illa oblita fuerit, ego tamen non obliviscar tui (Ibid.).