Cassianus, Collationes, 2, 13, 11

monumenta.ch > Cassianus > 11
Cassianus, Collationes, 2, 13, X. De liberi arbitrii infirmitate. <<< >>> XII. Quod voluntas bona nec semper gratiae, nec semper sit homini tribuenda.

Cassianus, Collationes, 2, 13, CAPUT XI. Utrum bonam voluntatem nostram sequatur, an praecedat gratia Dei.

1	Et ita sunt haec quodammodo indiscrete permixta atque confusa, [Inter Pelagianos quidem, aut Semipelagianos, at non inter catholicos, quibus pro confesso et indubitato est omne initium bonae voluntatis a Deo provenire, ut superius ostensum est. Triplex autem error et absurditas hic committitur. Primus, quia pariter condemnantur et errare dicuntur tam qui voluntatem bonam ex Dei fatentur nasci misericordia, ut catholici; quam qui e contrario asserunt gratiam ex bona pendere voluntate, ut Pelagiani. Secundus, quod nihilominus utraque sententia suscipienda decernitur, dum unius in Matthaeo et Paulo, alterius in Zachaeo et latrone exemplum et specimen praetenditur; quasi e duobus malis unum bonum, e duobus mendaciis una veritas confici et coalescere possit. Tertius, quod alterius partis, utpote erroneae et Pelagianae, exempla proposita sint falsa et erronea, ut ex sequentibus patet.] ut quid ex quo pendeat inter multos magna quaestione volvatur, id est, utrum quia initium bonae voluntatis praebuerimus, misereatur nostri Deus; an quia Deus miseretur, consequamur bonae voluntatis initium?
2	Multi enim singula haec quaerentes ac iusto amplius asserentes, variis sibique contrariis sunt erroribus involuti. Si enim dixerimus nostrum esse bonae principium voluntatis, quid fuit in persecutore Paulo, quid in publicano Matthaeo, quorum unus cruori ac suppliciis innocentum, alius violentiis ac rapinis publicis incubans attrahitur ad salutem?
3	Sin vero gratia Dei semper inspirari bonae voluntatis principia dixerimus, [Respondet Prosper et fidem Zachaeo, et latroni pietatem a Deo fuisse inspiratam, et utrumque divina vocatione praeventum. Qui enim illuxit in corde Matthaei publicani, et Pauli tunc Ecclesiam persequentis, ipse et in corde Zachaei et in corde crucifixi latronis illuxit; non enim Domini vox otiosa fuit cum Zachaeum, qui quaerebat videre eum, quis esset, compellare dignatus est dicens: Zachaee, festinans descende, quia hodie in domo tua oportet me manere. Et non praeparavit sibi eius animum, cuius elegit hospitium?] quid de Zachaei fide, quid de illius in cruce latronis pietate dicimus, qui desiderio suo vim quamdam regnis coelestibus inferentes, specialia vocationis monita praevenerunt? Consummationem vero virtutum et exsecutionem mandatorum Dei, si nostro deputaverimus arbitrio, quomodo oramus: Confirma, Deus, hoc quod operatus es in nobis [Psal. LXVII]; et, Opera manuum nostrarum dirige super nos [Psal. LXXXIX]? Scimus [Vide collat. 24 cap. 17.] ad maledicendum Israeli Balaam fuisse conductum [Num. XXII], sed videmus maledicere cupienti non fuisse permissum.
4	Custoditur Abimelech, ne Rebeccam tangens peccet in Deum [Genes. XX]. Ioseph fratrum livore distrahitur, ut descensio filiorum Israel in Aegyptum fieret, et illis de germani nece tractantibus, futurae famis remedia pararentur. Quod idem Ioseph a fratribus agnitus manifestat, dicens: Nolite pavere, nec durum vobis videatur quod vendidistis me in his regionibus: pro salute enim vestra misit me Dominus ante vos.
5	Et infra: Praemisit enim me Dominus, ut reservemini super terram, et escas ad vivendum possitis habere. Non vestro consilio, sed voluntate Dei huc missus sum, qui fecit me quasi patrem Pharaonis, et dominum totius domus eius, et principem in terra Aegypti [Genes. XLV]. Et cum post obitum patris formidantibus fratribus suspicionem timoris auferret: Nolite, inquit, timere; numquid Dei possumus resistere voluntati?
6	Vos cogitastis adversum me malum, et Deus vertit illud in bonum, ut exaltaret me, sicut impraesentiarum cernitis, et salvos faceret populos multos [Genes. L]. Quod etiam beatus David oeconomice tunc factum in psalmo centesimo quarto similiter declarat, dicens: Et vocavit famem super terram, et omne firmamentum panis contrivit.
7	Misit ante eos virum, in servum venumdatus est Ioseph. Haec duo, id est, vel gratia Dei, vel liberum arbitrium, sibi quidem invicem videntur adversa, sed utraque concordant, et [Non ita tamen, ut in quibusdam hominibus voluntas gratiam, in aliis gratia praeveniat voluntatem; sed ut in omnibus voluntas gratiam subsequatur. Alioqui enim si aufertur liberum arbitrium cum a gratia praevenitur, aufertur etiam gratia cum a libero arbitrio praevenitur; sicque alterum homini subtrahatur. Porro circa hunc locum a D. Antonino relatum Petrus Maturus saepius a me citatus (Ubi supra cap. III) haec annotavit: Ioannes Cassianus, Chrysostomi auditor, medium se statuens inter eos qui cum catholicis affirmant nos Dei gratia praeveniri, et inter eos qui cum Pelagianis asserunt nos Dei gratiam praevenire, docuit quosdam sua voluntate divinam gratiam antevertere, quorumdam vero voluntates a divina gratia praeverti. Prosper Rhegiensis episcopus adversus hanc Cassiani opinionem disputavit peculiari volumine, cui titulus est de Libero Arbitrio, Sixtus Senens. lib. VI Biblioth. annot. 183. Prosperi sententiam confirmant Augustinus in lib. de Praedest. Sanct. c. 2, et lib. II contra duas epistolas Pelagianorum c. 9, et lib. de Praedest. et Gratia cap. 10, et lib. de Ecclesiae Dogmatibus c. 44; et Fulgentius de Incarnatione et Gratia Christi c. 18; D. Thomas in 1-2, q. 109, art. 6, et 2-2, q. 6, a. 1; et ipse D. Antoninus in IV part. Summae tit. 9, c. 5, § 4, et c. 6 § 1. Quod etiam in concilio Trident. sess. 6 c. 5 definitum est, et can. 3. Idem etiam concilium Arausicanum II, c. 6, et Milevitanum, c. 5, ante statuerunt. Haec ipse.] utraque nos pariter debere suscipere, pietatis ratione colligimus, ne unum horum homini subtrahentes, ecclesiasticae fidei regulam excessisse videamur. Nam [Hoc commentum superius (Cap. 8 et 9) aliis atque aliis verbis inculcatum et refutatum est: quod et ab ipso Pelagio damnatum asserit Prosper in concilio Palaestino in causa ipsius congregato.] cum viderit nos Deus ad bonum velle deflectere, occurrit, dirigit atque confortat.
8	Ad vocem enim clamoris tui statim ut audierit respondebit tibi (Isaiae XXX). Et Invoca me, inquit, in die tribulationis tuae, et eruam te, glorificabis me [Ps. XLIX]. Et rursus si nos nolle vel intepuisse perspexerit, adhortationes salutiferas admovet cordibus nostris, quibus voluntas bona vel reparetur vel formetur in nobis.