Cassianus, Collationes, 2, 13, 3

monumenta.ch > Cassianus > 3
Cassianus, Collationes, 2, 13, II. Interrogatio quare merita virtutum laborantis industriae non deputentur? <<< >>> IV. Obiectio, quemadmodum gentiles absque gratia Dei, castimoniam habuisse dicantur.

Cassianus, Collationes, 2, 13, CAPUT III. Responsio, quod sine adiutorio Dei non solum perfectio castitatis, sed omnino nihil boni perfici possit.

1	Chaeremon: Hoc ipso quod proposuistis exemplo, evidentius approbatur nihil posse proficere sine adiutorio Dei, laborantis industriam. Nec enim agricola cum omnes conatus suos in excolendis expenderit terris, confestim etiam proventum segetum et ubertatem frugum suae poterit industriae deputare, quam irritam esse frequenter expertus est, nisi eam et pluviarum opportunitas et hyemis tranquilla serenitas subsequatur: ita ut adultos iam fructus ac perfecta maturitate solidatos, quodammodo de manu tenentium viderimus plerumque praereptos, nihilque laborantibus illam iugem sudoris instantiam contulisse, quia non fuit Domini opitulatione directa.
2	Sicut igitur inertibus agricolis, qui sua frequenter vomere arva non subigunt, hanc ubertatem segetum pietas divina non confert, ita laborantibus pernox sollicitudo non proderit, nisi misericordia Domini fuerit prosperata. In quo tamen humana superbia nullatenus se gratiae Dei vel exaequare vel admiscere contendat, participemque se in muneribus Dei per hoc conetur inserere, ut laborem suum auctorem esse divinae existimet largitatis, ac proventum copiosissimarum frugum industriae suae meritis respondisse glorietur.
3	Consideret namque ac veridica examinatione perpendat, quod ne ipsos quidem conatus, quos pro desiderio opulentiae intentus exercuit, suis viribus impendere potuisset, nisi eum ad exercendum omne opus ruris, protectio Domini ac misericordia roborasset: et inefficax eius voluntas fuisset ac virtus, nisi etiam peragendi copiam, quae nonnumquam vel siccitatis vel imbrium nimietate fraudatur, divina clementia praestitisset.
4	Nam cum et bonum virtutis [Lips. in marg. bonum virtus], et sanitas corporis, et omnium effectus operum actuumque prosperitas a Domino fuerit condonata, orandum est ne fiat ei sicut scriptum est, coelum aereum et terra ferrea; et ne residuum locustae comedat bruchus, et residuum bruchi eruca devoret, et residuum erucae rubigo consumat [Ioel. I]. Nec in hoc tantum eget divinitatis auxilio agricolae laborantis industria, nisi etiam insperatos avertat casus, quibus etiamsi desiderata fructuum fecunditate ager fuerit opimatus, non solum spei suae vana exspectatione frustrabitur, verum etiam perceptarum et reconditarum iam vel in area vel in horreo frugum ubertate fraudabitur.
5	Quibus manifeste colligitur, [Vera et catholica sententia, quam et D. Prosper valde commendat in ipso sui operis velut praeambulo (Cap. 3), ubi verum a falso discernens, et suum de hac collatione iudicium proferens: Quae tamen, inquit, inter initia disputationis a veritatis pietate non dissonat, et iusto honorari praeconio mereretur; nisi praecipiti, laevoque [Al. levique] progressu ab inchoata rectitudine deviaret. Nam post comparationem agricolae, cui formam sub gratia ac fide viventis aptavit, et cuius infructuosum esse dixit laborem, nisi per omnia Dei auxilio iuvaretur; intulit definitionem catholicissimam, dicens: Quibus manifeste colligitur non solum actuum, verum etiam cogitationum bonarum ex Deo esse principium, etc. Ita S. Prosper; ac rursus sub finem sui opusculi, praecipuas huius collationis definitiones colligens, hanc eamdem primam ponit definitionem, quam et amplectitur et catholicam esse confitetur. Est enim haec assertio praecipuum catholicae doctrinae adversus Pelagianos fundamentum: cui si Collator inhaesisset, longissime ab erroris periculo ac suspicione abfuisset.] non solum actuum, verum etiam cogitationum bonarum ex Deo esse principium, qui nobis et initia sanctae voluntatis inspirat, et virtutem atque opportunitatem eorum quae recte cupimus, tribuit peragendi: Omne enim datum bonum, et omne donum perfectum desursum est descendens a patre luminum [Iacob. I], [D. Antoninus postquam hoc caput huius collationis maiori ex parte, et ipsius Cassiani verbis more suo retulisset, subiecit nonnulla quae non sunt Cassiani, cum nec in manuscriptis, nec in excusis exemplaribus habeantur, sed vel ipsius Antonini, mendose tamen, exscripta vel edita; vel potius ab alio perperam addita et inserta, adeoque censoria animadversione digna. Siquidem post illa verba Cassiani: Qui incipit, Quae bona sunt, et exsequitur, Et consummat in nobis, subiicitur apud Antoninum: Itaque si attrahimur, nostrum non est quod sequimur, sed illius a quo trahimur: resistere vero et nolle sequi, nostrum est. Sic ibi. In quem locum R. P. Petrus Maturus suam non omisit adhibere censuram, dignam quidem, quae hic inseratur: «Obrepsit, inquit, hoc in loco D. Antonini error sane gravis, quem statueram emendare, substitutis ipsis Cassiani verbis: quia tamen res haec magni momenti visa est propter pravas haereticorum opiniones, ideo primo verba ipsius Cassiani, deinde quorumdam aliorum de ea re sententias subiiciemus. Ille igitur sic: Nostrum, inquit, est, ut quotidie nos attrahentem gratiam Dei humiliter subsequamur: vel certe dura cervice et incircumcisis, ut dictum est, auribus eidem resistentes per Hieremiam mereamur audire: Numquid qui cadit non resurget, et qui aversus est non revertetur? Quare ergo aversus est in Hierusalem populus iste aversione contentiosa? Induraverunt cervices, noluerunt reverti (Hierem. VIII et 17 et 19). Haec ille. Sic Augustinus de Spiritu et Littera cap. 34: Profecto et ipsum velle credere Deus operatur in homine, et in omnibus misericordia eius praevenit nos; consentire autem vocationi Dei, vel ab ea dissentire, propriae voluntatis est. Et lib. II de Peccat. mer. et remiss. cap. 5: Adiutor noster Deus dicitur; nec adiuvare potest, nisi qui aliquid sponte conatur: quia non sicut in lapidibus insensatis, aut sicut in eis, quorum natura rationem voluntatemque non condidit, salutem nostram Deus operatur in nobis. Et lib. de Praedest. et Gratia cap. 9: Deus tempora officiaque distribuens, ordinavit ut vocatione ipsius bonorum principia sumeremus, vocati autem atque illuminati vias mandatorum eius boni ingenii intelligentia nosceremus, et eas libero vel eligeremus vel relinqueremus arbitrio. Prosper libro II de Vocatione Gent. cap. 26: Hanc abundantiorem gratiam ita credimus atque experimur potentem, ut nullo modo arbitremur esse violentam, qua quidquid in salvandis hominibus agitur, ex sola Dei voluntate peragatur, cum etiam ipsis parvulis per alienae voluntatis subveniatur obsequium. Et lib. contra Collatorem cap. 20: Bonam, inquit, voluntatem, eam scilicet qua adhaeretur Deo, nec negandum est hominis esse propriam, et confitendum est Deo inspirante conceptam. Et multi alii quos videre poteris apud Canisium in fine operis catechist. de Iustificatione num. 9, et Sotum de Nat. et Gratia lib. I cap. 15. Quod etiam definivit concilium Trident. sess. 6, cap. 5, et can. 6.» Hucusque apud D. Antonium Petr. Maturus.] qui et incipit quae bona sunt, et exsequitur, et consummat in nobis, dicente Apostolo, Qui autem dat semen seminanti, et panem ad manducandum praestabit, et multiplicabit semen vestrum, et crescere faciet fructus iustitiae vestrae [II Cor. IX]. Nostrum vero est, ut quotidie attrahentem nos gratiam Dei humiliter subsequamur, vel certe dura cervice et incircumcisis, ut scriptum est [Actor. VII], auribus eidem resistentes, per Ieremiam mereamur audire, Numquid qui cadit non resurget, aut qui aversus est non revertetur [Ierem. VIII]? Quare ergo aversus est populus iste in Ierusalem aversione contentiosa?
6	Induraverunt cervices suas, noluerunt reverti.