monumenta.ch > Cassianus > 27 > 12
Cassianus, Collationes, 2, 11, XI. Interrogatio, cur affectum timoris et spei dixerit imperfectum. <<<     >>> XIII. De timore qui de charitatis magnitudine generatur.

Cassianus, Collationes, 2, 11, CAPUT XII. Responsio de diversitate perfectionum.

1	Chaeremon: [Textus subobscurus: paraphrasis Dionysii paulo clarior, quae sic habet: Scriptura divina excitat et hortatur nostri arbitrii libertatem ad gradus perfectionum diversos, iuxta mensuram, dispositionem et statum cuiuslibet mentis, etc.] Pro statu atque mensura uniuscuiusque mentis Scriptura divina ad diversos perfectionum gradus arbitrii nostri provocat libertatem. Nec enim poterat uniformis omnibus perfectionis corona proponi, quia nec omnium una virtus, aut voluntas aut fervor est; et idcirco ipsarum quodammodo perfectionum diversos ordines diversasque mensuras sermo divinus instituit. Quod ita esse [Tangit differentiam inter beatitudines evangelicas, sive in Evangelio commemoratas et praedicatas, et inter praemia eis repromissa inter se collata: quae tamen differentia praemiorum non tam in re quam in verbis consistit. Sive enim haec ad praesentem vitam referantur, sive ad futuram, omnia concurrunt et se mutuo complectuntur aut consequuntur. Sed si verborum vim seu emphasim spectes, maius praemium sonat regnum coelorum (quod duobus beatitudinibus, primae et octavae, repromittitur) quam possessio terrae, sive terrenae, sive coelestis, et sic de caeteris, prout hic declaratur. Neque attinet inquirere cur sex tantummodo beatitudines et earum praemia hic enumeret Auctor, cum apud Matthaeum octo commemorentur, quod satis habuerit his exemplis ostendere diversos et inaequales esse gradus perfectionum (qui scopus et argumentum huius cap.), sicut diversi sunt gradus beatitudinum evangelicarum, et praemiorum eis repromissorum, prout in Evangelio exprimuntur. Verum hic opportune D. Thomam audiemus plenius haec et accuratius ex veterum Patrum sententia explicantem in hunc modum (1-2, q. 69, a. 2 et 4): Dicendum, inquit, quod circa ista praemia, expositores sacrae Scripturae diversimode sunt locuti. Quidam enim omnia ista praemia ad futuram beatitudinem pertinere dicunt: sicut Ambrosius super Lucam (In cap. de Beatitud. tomo V). Augustinus vero (Lib. I de serm. Dom. in monte c. 9) dicit ea ad praesentem vitam pertinere. Chrysostomus autem (Homil. 6 in Matth.) in suis homiliis quaedam eorum dicit pertinere ad futuram vitam, quaedam autem ad praesentem. Ad cuius evidentiam considerandum est quod spes futurae beatitudinis potest esse in nobis propter duo. Primo quidem propter aliquam praeparationem vel dispositionem ad futuram beatitudinem, quod est per modum meriti; alio modo per quamdam inchoationem imperfectam futurae beatitudinis in viris sanctis, etiam in hac vita. Aliter enim habetur spes fructificationis arboris, cum virescit frondibus; et aliter cum iam primordia fructuum incipiunt apparere. Sic igitur ea quae in beatitudinibus tanguntur, tamquam merita, sunt quaedam praeparationes, vel dispositiones ad beatitudinem, vel perfectam, vel inchoatam; ea vero quae ponuntur tamquam praemia, possunt esse vel ipsa beatitudo perfecta, et sic pertinent ad futuram vitam; vel aliqua inchoatio beatitudinis, sicut est in viris perfectis, et sic praemia pertinent ad praesentem vitam. Cum enim aliquis incipit proficere in actibus virtutum et donorum, potest sperari de eo quod perveniet ad perfectionem viae, et ad perfectionem patriae. Haec S. Thomas. Addit vero in altero articulo, quod etiam ad hunc locum pertinet: Praemia secundum additionem se habent ad invicem. Nam plus est possidere terram regni coelorum quam simpliciter habere. Multa enim habemus quae non firmiter et pacifice possidemus. Plus est etiam consolari in regno quam habere et possidere; multa enim cum dolore possidemus. Plus est etiam saturari quam simpliciter consolari. Nam saturitas abundantiam consolationis importat; misericordia vero excedit saturitatem, ut plus scilicet homo accipiat quam meruerit vel desiderare potuerit. Adhuc autem maius est Deum videre; sicut maior est, qui in curia regis non solum prandet, sed etiam faciem regis videt: summam autem dignitatem in domo regia filius regis habet. Hactenus Doctor Angelicus, immo divinus: qui quidem illam beatitudinem et praemiorum varietatem et habitudinem ad se invicem aliter et subtilius consideravit et exposuit, quam hoc loco explicatur.] evangelicarum quoque beatitudinum varietas evidenter ostendit. Licet enim beati dicantur quorum sunt regna coelorum, et beati qui possidebunt terram, et beati qui consolationem recipient, et beati qui saturitate potientur [Matth. V]; tamen multum credimus interesse inter habitationem regni coelorum et possessionem illius quaecumque est terrae, et inter perceptionem consolationis et plenitudinem saturitatemque iustitiae; multumque distare inter illos qui misericordiam consequentur et illos qui gloriosissima visione Dei perfrui merebuntur.
2	Alia enim gloria solis, et alia gloria lunae, et alia gloria stellarum. Stella enim a stella differt in gloria, ita et resurrectio mortuorum [I Cor. XV]. Cum igitur iuxta hunc modum Scriptura divina timentes Deum laudet et dicat: Beati omnes qui timent Dominum [Psalm. CXXVII], et plenam per hoc illis beatitudinem repromittat; iterum tamen dicit: Timor non est in charitate, sed perfecta charitas foras mittit timorem, quoniam timor poenam habet.
3	Qui autem timet non est perfectus in charitate [I Ioan. IV]. Et rursus, cum servire Deo gloriosum sit, et dicatur: Servite Domino in timore [Psalm. II]. Et: [Agnoscit et hanc lectionem D. Hieronymus; vulgata autem lectio: Parum est, ut sis mihi servus (Isa. XLIX), etc.] Magnum tibi est vocari servum meum [Isa. XLIX]. Et: Beatus servus ille, quem, cum venerit dominus suus, invenerit sic facientem [Luc. XII]. Tamen ad apostolos dicitur: Iam non dicam vos servos, quia servus nescit quid faciat dominus suus.
4	Vos autem dico amicos, quia omnia quaecumque audivi a Patre meo, nota feci vobis [Ioan. XV]. Et iterum: Vos amici mei estis, si feceritis ea quae praecipio vobis (Ibid.). Videtis ergo perfectionum gradus esse diversos, et de excelsis ad excelsiora nos a Domino provocari, ut ita is qui in timore Dei beatus et perfectus exstiterit, ambulans, sicut scriptum est, de virtute in virtutem [Psalm. LXXXIII], et de perfectione ad aliam perfectionem, id est, de timore ad spem, mentis alacritate conscendens, ad beatiorem denuo statum, quod est charitas, invitetur. Et qui fuerit fidelis servus ac prudens, ad amicitiae sodalitatem et adoptionem transeat filiorum. [Solutio propositae difficultatis, quomodo timoris et spei affectus dixerit imperfectos? Nimirum respectu charitatis, quamvis in suo genere et gradu suam habeant perfectionem: in qua tamen minime sistendum; sed gradatim a timore ad spem, et a spe ad charitatem progrediendum, quod etiam dixit cap. 7.] Secundum ergo hunc sensum nostra quoque est intelligenda sententia, non quod contemplationem perpetuae illius poenae, vel beatissimae retributionis, quae repromittitur sanctis, nullius pronuntiemus esse momenti; sed quia cum sint utiles, et sectatores suos ad initia beatitudinis introducant, charitas rursum, in qua plenior fiducia perpetuumque iam gaudium est, assumens eos de timore servili et mercenaria spe, ad dilectionem Dei et adoptionem transfert filiorum, et quodammodo perfectiores facit de perfectis.
5	Multae enim, ait Salvator, mansiones sunt apud Patrem meum [Ioan. XIV]. Et licet omnia astra esse videantur in coelo, inter claritatem tamen solis et lunae atque luciferi, caeterarumque stellarum multa distantia est. Et idcirco beatus Apostolus, non solum timori ac spei, sed etiam cunctis charismatibus, quae magna ac mirifica habentur, eam praeferens [Cur Apostolus charitatem viam nominaverit, indicat S. Thomas paucis verbis (2-2, q. 24, art. 4): Ex hoc dicimur esse viatores, quod in Deum tendimus, qui est ultimus finis nostrae beatitudinis. In hac autem via tanto magis procedimus, quanto Deo magis propinquamus; cui non appropinquatur passibus corporis, sed affectibus mentis. Hanc autem propinquitatem facit charitas, quia per ipsam mens Deo unitur. Ideo Apostolus charitatem viam nominat, dicens primae ad Corinth. XII: Adhuc excellentiorem viam vobis demonstro.] supra modum, excellentiorem omnibus charitatem ostendit.
6	Nam cum vellet, expleto omni catalogo spiritualium charismatum, virtutum eius membra describere, ita praefatus est: Et adhuc supra modum excellentiorem viam vobis demonstro. Si linguis hominum loquar et angelorum, et si habuero prophetiam, et noverim mysteria omnia, et omnem scientiam, et si habuero omnem fidem, ita ut montes transferam, et si distribuero in cibos pauperum omnes facultates meas, et si tradidero corpus meum ita ut ardeam, charitatem autem non habuero, nihil mihi prodest [I Cor. XII ] [et XIII]. Videtis ergo nihil pretiosius, nihil perfectius, nihilque sublimius, et (ut ita dixerim) nihil charitate perennius inveniri.
7	Sive enim prophetiae evacuabuntur, sive linguae cessabunt, sive scientia destruetur; charitas autem numquam excidet (Ibid.), sine qua non solum illa praecellentissima charismatum genera, sed etiam martyrii ipsius gloria vacuatur.

Cassianus HOME
csg576.13

Cassianus, Collationes, 2, 11, XI. Interrogatio, cur affectum timoris et spei dixerit imperfectum. <<<     >>> XIII. De timore qui de charitatis magnitudine generatur.
monumenta.ch > Cassianus > 27 > 12

© 2006 - 2025 Monumenta Informatik