Cassianus, Collationes, 1, 05, 14

monumenta.ch > Cassianus > 14
Cassianus, Collationes, 1, 5, XIII. De varia oppugnatione omnium vitiorum. <<< >>> XV. Nihil nos posse adversum vitia sine auxilio Dei, nec debere nos in eorum extolli victoria.

Cassianus, Collationes, 1, 5, CAPUT XIV. De instituendo adversum vitia certamine secundum ipsorum infestationem.

1	Quamobrem ita nobis adversus haec arripienda sunt praelia, ut [Commendatur hic examen particulare, quo quis studet explorare vitium in quod seu natura, seu prava consuetudine magis propendet et frequentius labitur. De quo S. Chrysostomus homil. 73 ad populum: Quemque vestrum, inquit, rogo, ut si non antea, deinceps saltem quem se plus aliis vexare defectum cognoverit, hunc ex anima praecidere studeat, et pia quadam cogitatione, quasi spiritali utens gladio, seipsum a vitio liberet. Et homil. 82 in Ioannem: Discamus igitur et vitia nostra recensentes, et tempore corrigamus, et hoc mense unum, alio aliud, et ita consequenter meliores efficiamur. Sic enim tamquam per gradus quosdam ascendentes per scalam Iacob ad coelum perveniemus.] unusquisque vitium quo maxime infestatur explorans, adversus illud arripiat principale certamen, omnem curam mentis ac sollicitudinem erga illius impugnationem observationemque defigens, adversus illud quotidiana ieiuniorum dirigens spicula, contra illud cunctis momentis cordis suspiria crebraque gemituum tela contorquens, adversus illud vigiliarum labores ac meditationes sui cordis impendens, indesinenter quoque orationum ad Deum fletus fundens, et impugnationis suae exstinctionem ab illo specialiter ac iugiter poscens.
2	Impossibile namque est de qualibet passione triumphum quempiam promereri, priusquam intellexerit industria vel labore proprio victoriam certaminis semet obtinere non posse; cum tamen ut valeat emundari, necesse sit eum die noctuque in omni cura et sollicitudine permanere. Cumque se ab ea senserit absolutum, rursum latebras sui cordis simili intentione perlustret, et exploret quam sibi inter reliquas perspexerit diriorem, atque adversus eam specialius omnia spiritus arma commoveat, et ita semper validioribus superatis celerem de residuis habebit facilemque victoriam: quia et mens triumphorum processu reddetur fortior, et infirmorum [Lips. in marg. infirmiorum] pugna succedens promptiorem ei proventum faciet praeliorum; ut fieri solet ab his qui coram regibus mundi huius omnigenis congredi bestiis, praemiorum contemplatione, consueverunt, quod spectaculi genus vulgo [Pancarpum notavit Ciaconius fuisse spectaculi genus, in quo homines ad id mercede conducti cum bestiis omnis generis decertabant, ut hoc loco innuitur. Usus olim ea voce Secundinus haereticus D. Augustinum irridens, qui veteri Instrumento ad litteram fidem haberet: Forte, inquit, post Daretis et Entelli certamen, Iacob et ipsius pammachiam spectare volueras? An numerum Amorrhaeorum, an pancarpum in arca Noe conspicere disposueras? Haec ille, significans illud quod Genes. VI legimus: Tolles igitur tecum ex omnibus escis, quae mandi possunt, et comportabis apud te, et erunt tam illis quam tibi in cibum. Hoc vocat ille pancarpon. Cui respondet Augustinus: Nomine Pancarpi, qui in ludicris muneribus edi solet, propter omnium generum bestias, exagitatis arcam Noe, quae per omne genus animalium, futuram ex omnibus gentibus figurabat Ecclesiam (Lib. advers. Secundinum, c. 23), etc. Imperator etiam Iustinianus novella constitutione 105 sic scribit: [Graeca citat Ciaconius, sed corrupte impressa: ideo Latina substitui.] Magna voluptate populum implebit tam spectatum (ut vocant) pancarpum, quasi omnium arborum fructibus concinnata silva, quam homines cum feris decertantes, nomenque affectantes audacis, nec non ferae ab eis humi prostratae, etc. Haec ibi. Quod si quis quaerat qua ratione venationem illam, in qua homines cum bestiis omnis generis depugnabant, pancarpum (quae vox omnem fructum significat) appellarint, dicam fortasse id per translationem factum. Cum enim lancem, quam omni genere fructuum refertam deorum templis inferebant, ab re pancarpiam dicerent, per translationem coronas etiam ex variis floribus contextas, licet nihil fructus inesset, Festo Pompeio teste, pancarpias vocabant. Inde ergo et venationem quae omni genere bestiarum constabat pancarpum appellaverunt. Ita Ciaconius paucis omissis. Cuychius paulo aliter, sed eodem fere spectans: Forte, inquit, hinc tracta est appellatio, quod qui victores evaserant, pancarpiis donabantur, hoc est, coronis ex variis et pene omnibus florum generibus compositis. Ex dictis satis intelligitur quid inter pancarpum et pancarpiam sit discriminis. Dicitur etiam eucarpus et eucarpia eodem aut affini significatu (Tert. lib. advers. Valent. c. 12).] pancarpum nuncupatur. Hi, inquam, feras quascumque fortiores robore vel feritatis rabie conspexerint diriores, adversus eas primae congressionis certamen arripiunt, quibus exstinctis, reliquas, quae minus terribiles minusque vehementes sunt, exitu faciliore prosternunt.
3	Ita et vitiis semper robustioribus superatis, atque infirmioribus succedentibus, parabitur nobis absque ullo discrimine perfecta victoria. Nec tamen putandum quod principaliter quis contra unum dimicans vitium, et velut incautus aliorum tela prospiciens, inopinato ictu facilius valeat sauciari, quod nequaquam fiet. Impossibile namque est eum qui pro cordis sui emundatione sollicitus erga impugnationem vitii cuiuslibet intentionem suae mentis armaverit, adversus caetera quoque vitia generalem quemdam horrorem et custodiam similem non habere.
4	Quo enim modo vel de illa, qua absolvi desiderat, passione merebitur obtinere victoriam, qui se indignum purgationis praemio aliorum facit contagio vitiorum? Sed cum principalis cordis nostri intentio velut specialem sibi pugnam adversus unam exceperit passionem, pro ipsa orabit attentius, peculiari sollicitudine ac studio supplicans, ut eam diligentius observare, et per haec celerem mereatur obtinere victoriam.
5	Hunc namque nos ordinem praeliorum exercere debere, nec tamen de nostra virtute confidere, etiam legislator his docet verbis: Non timebis eos, quia Dominus Deus tuus in medio tui est. Deus magnus et terribilis, ipse consumet nationes has in conspectu tuo paulatim atque per partes. Non poteris delere eas pariter, ne forte multiplicentur contra te bestiae terrae.
6	Dabitque eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo, et interficiet illos donec penitus deleantur [Deuter. VII].