monumenta.ch > Cassianus > 6
Cassianus, Collationes, 1, 4, V. Quod studium et industria nostra nihil sine adiutorio Dei praevaleat. <<<     >>> VII. De utilitate eius pugnae quam Apostolus ponit in colluctatione carnis et spiritus.

Cassianus, Collationes, 1, 4, CAPUT VI. Quod utile nobis sit interdum a Domino derelinqui.

1 In tantum vero illum, quem diximus, abscessum, et, ut ita loquar, desertionem Dei, beatus David utilem esse cognovit, ut nequaquam maluerit orare ne a Deo penitus in nullo relinqueretur. Hoc enim sciebat incongruum esse vel sibi, vel humanae naturae ad quamlibet pervenienti perfectionem; sed temperari eam potius deprecatus sit, dicens: [Id est, penitus, omnino, Graece ἕως σφόδρα, i. e. usque nimis, ut infra legit Ciaconius. Quantum vero differat relinqui a Deo, et penitus seu usquequaque derelinqui, apposite ad hunc locum explicat D. Ambrosius Davidis exemplo: Quia, inquit, nullus potest perfectus esse sine favore Dei, neque tutus, ideo rogare debet ne penitus eum derelinquat Deus. Nam supra rogavit David ne derelinqueretur, dicens: Ne derelinquas me, Domine Deus meus; hic ait: Ne derelinquas me usquequaque; hoc est, multum. Supra forte quasi adhuc imperfectus, et in magnis perturbationibus positus se derelinqui timebat; hic autem iam fortior, non timet derelinqui, ut tentetur; sed rogat ne penitus derelinquatur. Plerumque autem derelinquit Deus, quos vult probari: penitus autem derelinquit, quos deserit. Dereliquit penitus Iudam; non dereliquit autem S. Iob, in cuius patrimonium ius tyrannidis adversario tribuit, in cuius corpus potestatem diabolo dedit; in animam autem non dedit: nam si dedisset in animam, penitus dereliquisset eum, etc.] Non me derelinquas usquequaque [Psal. CXVIII]. Ac si diceret aliis verbis: Scio quod derelinquere soleas utiliter tuos sanctos, ut eos probes.
2 Aliter enim ab adversario tentari non possunt, nisi a te paulisper fuerint derelicti; et ideo non rogo ut numquam me derelinquas, quia non expedit mihi, ut non vel meam infirmitatem sentiens dicam: Bonum mihi quia humiliasti me [Psal. CXVIII]; vel exercitium non habeam praeliandi, quod sine dubio habere non potero, si mihi semper et indisrupte cohaeserit protectio divina. Suffultum namque me tua defensione tentare diabolus non audebit, illud obiiciens et exprobrans, vel mihi, vel tibi, quod adversus athletas tuos [Unde et diabolus, i. e. criminator, seu calumniator, dicitur Apoc. XII: Proiectus est accusator fratrum nostrorum, qui accusabat illos ante conspectum Dei nostri die ac nocte. In die accusat, verba sunt B. Gregorii (Moral. I, cap. 9), cum prosperis male nos uti insinuat; in nocte accusat, cum in adversis nos non habere patientiam demonstrat.] solet calumniosa voce proferre.
3 Numquid gratis Iob colit Deum: Nonne tu vallasti eum ac domum eius, universamque substantiam eius per circuitum [Iob. I]? Sed magis peto ne me usquequaque deseras, quod Graece dicitur [Ciaconius et nostri manuscripti legunt, ἕως σφόδρα. Ex textu Graeco illius versiculi, quod proprie sonat, usque nimis, pro quo Latinus interpres vertit, usquequaque. At prior lectio Latinae expositioni, quae subiungitur, magis respondet, usque ad nimietatem; quae verba in quibusdam codicibus (Basileens.) et apud Dionysium sola habentur, Graecis omissis. Porro ex hoc etiam loco nemo non videt has collationes Latine, non Graece fuisse scriptas.] μεχρὶ πρὸς ἀγαντεῖον, id est, usque ad nimietatem. Quantum enim mihi utile est si me paululum subrelinquas, ut desiderii mei constantia comprobetur, tantum noxium est si pro meritis ac delictis meis nimium me deseri patiaris; quia nulla virtus humana, si diutius in tentatione tuo deseratur auxilio, sua poterit constantia perdurare, et non protinus adversarii vel potentia vel factione succumbere, nisi tu ipse, qui es humanarum virium conscius, ac luctaminum moderator, non permiseris tentari nos super id quod possumus, sed feceris cum tentatione etiam exitum, ut sustinere possimus [I Cor. X]. Tale quid et in Iudicum libro, cap. III, super exterminatione [Gentes illas spiritales vocat, quod earum nominibus in Scriptura expressis spiritalia vitia, quibus fidelium mentes impugnantur, mystice designentur. De quibus vide D. Hieronymum, et alios vocum Hebraicarum interpretes.] gentium spiritalium, quae adversantur Israeli, mystice legimus designatum: [D. Gregorius, lib. IV Moralium cap. 25, producto hoc testimonio subdit: Ad hoc namque quaedam vitia nostra retinentur, ut sese nostra intentio sollicitam in certamine semper exerceat, et eo de victoria non superbiat, quo vivere in se hostes conspicit, a quibus adhuc vinci formidat. Israel ergo reservatis hostibus eruditur, quando in quibusdam vitiis minimis elatio virtutis nostrae comprimitur, ut in parvis sibi resistentibus discat, quod ex se maiora non subiget. Haec Gregorius, et his similia lib. III Dialog. cap. 14.] Hae sunt gentes quas Dominus dereliquit, ut erudiret in eis Israelem, et haberent consuetudinem cum hostibus praeliandi.
4 Et iterum post pauca: [Non ut sciret Deus omnium cognitor, etiam futurorum; sed ut scirent ipsi, et sua conscientia vel gloriarentur, vel convincerentur, utrum audirent mandata Dei, etc., ait D. Augustinus (Q. 17, super Iud.). Deus enim qui novit omnia, non eget aliquo experimento aut probatione ad aliquid praevidendum aut pernoscendum; sed dicitur tentare, probare, experiri, metaphorice nimirum et quoad effectum: primo quia ita se gerit, quasi tentaret aut exploraret aliquid incognitum; secundo quia quod per se ipsum novit, id, ut aliis innotescat, efficit: quemadmodum Abrahae dixit: Nunc cognovi quod timeas Dominum (Genes. XII), id est, cognoscere te feci. Porro quod ad locum hunc attinet, simile quidpiam in profanis historiis de Scipione Nasica legitur, qui Carthaginem Romani imperii aemulam nolebat everti, ne populus Romanus tali hoste liberatus, otio ac desidia torpesceret. Qua de re D. Augustinus libro primo de Civitate Dei cap. 30, adversus Romanos gentiles disputans: Non propterea, inquit, cupitis habere pacem, et omni genere copiarum abundare ut his bonis honeste utamini, hoc est, modeste, sobrie, temperanter, pie; sed ut infinita varietas voluptatum insanis effusionibus exquiratur, secundisque rebus, ea mala oriantur in moribus, quae saevientibus peiora sint hostibus. At ille Scipio pontifex maximus vester, ille totius senatus iudicio vir optimus, istam vobis, metuens calamitatem, nolebat aemulam tunc imperii Romani Carthaginem dirui, et decernenti ut dirueretur, contradicebat Catoni, timens infirmis animis hostem securitatem, et tamquam pupillis civibus idoneum tutorem, necessarium videns esse terrorem. Nec eum sententia fefellit: reipsa probatum est quam verum diceret, etc.] Dimisitque eos Deus, ut in ipsis experiretur Israelem, utrum audirent mandata Domini, quae praeceperat patribus eorum per manum Moysis, an non. Quam utique pugnam non invidens Deus quieti Israelis, nec male eidem consulens, sed sciens esse utilissimam, reservavit, ut dum gentium semper istarum impugnatione deprimeretur, numquam se sentiret auxilio Domini non egere, et ob id semper in eius meditatione et invocatione persistens, nec inertia solveretur, nec bellandi usum et exercitia virtutis amitteret.
5 Frequenter enim quos superare non potuerunt adversa, securitas et prosperitas deiecerunt.
Cassianus HOME

bav560.46 csg574.84 ubbB_V_0013.42v

© 2006 - 2025 Monumenta Informatik