Cassianus, Collationes, 1, 03, 6

monumenta.ch > Cassianus > 6
Cassianus, Collationes, 1, 3, V. Quod et desidioso vocatio prima non prosit, et strenuo postrema non obsit. <<< >>> VII. Quemadmodum singularum renuntiationum sit appetenda perfectio.

Cassianus, Collationes, 1, 3, CAPUT VI. Expositio trium abrenuntiationum.

1	Nunc de abrenuntiationibus disserendum est, quas tres esse et Patrum traditio, et Scripturarum sanctarum demonstrat auctoritas, quasque unumquemque nostrum omni studio oportet implere. Prima est qua corporaliter universas divitias mundi facultatesque contemnimus; secunda qua mores, ac vitia, affectusque pristinos animi carnisque respuimus; tertia qua mentem nostram de praesentibus universis ac visibilibus evocantes, futura tantummodo contemplamur, et ea quae sunt invisibilia concupiscimus. Quae tria, ut simul perficiantur, etiam Abrahae legimus Dominum praecepisse, cum dicit ad eum: Exi de terra tua, et de cognatione tua, et de domo patris tui [Genes. XII]. Primum dixit de terra tua, id est, de facultatibus mundi huius, opibusque terrenis; secundo de cognatione tua, id est, de conversatione, et moribus, vitiisque prioribus, quae nobis a nostra nativitate cohaerentia velut affinitate quadam et consanguinitate cognata sunt; tertio de domo patris tui, id est, omni memoria mundi huius quae oculorum occurrit obtutibus.
2	De duobus enim patribus, id est, sive de illo quem deserere, sive de eo quem debemus expetere, ita per David ex persona Dei canitur: Audi, filia, et vide, et inclina aurem tuam, et obliviscere populum tuum, et domum patris tui [Psal. XLIV]. Nam qui dicit Audi, filia, pater utique est, et illum cuius domum vel populum monet oblivioni dari, patrem nihilominus suae filiae fuisse testatur, quod ita fit cum mortificati cum Christo ab elementis huius mundi contemplamur, secundum Apostolum, iam non ea quae videntur, sed quae non videntur; quae enim videntur, temporalia sunt; quae autem non videntur, aeterna [II Cor. IV]. Et exeuntes corde de hac temporali ac visibili domo, in illam domum in qua iugiter sumus permansuri, nostros oculos mentemque dirigimus. Quod tunc implebimus, cum in carne ambulantes non secundum carnem militare Domino coeperimus, illam beati Apostoli sententiam opere ac virtute clamantes, [Sic et Tertullianus lib. de Corona Militis c. 13 pro eo quod Graece habetur πολίτευμα, et in nostra versione, conversatio. Idem lib III adversus Marcionem (Et lib. de Cor. Mil. cap. 12): Apostolus, inquit, matrem nostram sursum esse designat, et πολίτευμα nostrum, id est, municipatum in coelis esse pronuntians, etc. Hilarius vero lib. I de Trinitate legit: Nostra autem exspectatio in coelis est.] Noster autem municipatus in coelis est [Phil. III]. His tribus abrenuntiationibus proprie [De his tribus libris qui sine ulla controversia Salomoni regi tribuuntur, eorumque mystica significatione, ordine et analogia, copiose et ad hunc locum satis accommodate disserit Origenes homilia prima in Cantica Canticorum, ubi ex versione Hieronymi haec habentur: Oportet igitur secundum hanc sapientissimi Salomonis doctrinam (Eccles. I), eum qui sapientiam scire desiderat, incipere ab eruditione morali, et intelligere illud quod scriptum est: Concupisti sapientiam; serva mandata, et Dominus dabit eam tibi. Ob hoc magister hic, qui primos homines divinam philosophiam docet, operis sui exordium Proverbiorum posuit libellum, in quo, ut diximus, moralis traditur locus, ut cum intellectu moribusque quis profecerit, veniat etiam ad naturalis intelligentiae disciplinam, atque ibi rerum causas naturasque distinguens, agnoscat vanitatem vanitatum relinquendam, ad aeterna autem et perpetua properandum. Et ideo post Proverbia ad Ecclesiasten venitur, qui docet, ut diximus, visibilia omnia et corporea, caduca esse et fragilia Quae utique cum ita esse deprehenderit is qui sapientiae studet, sine dubio contemnet ea atque despiciet; et universo, ut ita dicam, saeculo renuntians, tendet ad invisibilia et aeterna, quae spiritualibus quidem sensibus, sed adopertis amorum quibusdam figuris, docentur in Canticis Canticorum. Ideo enim novissimum locum tenet hic liber, ut tunc ad eum veniatur, cum et moribus quis fuerit defaecatis, et rerum corruptibilium atque incorruptibilium scientiam distinctionemque didicerit, per quae in nullo possit ex his figuris quibus sponsae ad sponsum coelestis, id est, animae perfectae, amor ad Verbum Dei describitur ac formatur, offendere. Et post pauca: Hanc ergo triplicem philosophiae formam, etiam in illis sanctis ac beatis viris arbitror praesignatam, pro quorum sanctissimis institutionibus Deus summus dici voluit Deus Abraham, Deus Isaac, Deus Iacob (Gen. XXVI et XXXII). Abraham tamquam moralem declarat philosophiam, per obedientiam, etc. Isaac quoque naturalem philosophiam tenet, et cum puteos fodit, et rerum profunda rimatur. Sed et Iacob inspectivum tenet locum, quippe qui et Israel ob divinorum contemplationem nominatus sit, et castra coeli viderit, et domum Dei atque angelorum vias, id est, scalas a terris in coelum porrectas prospexit (Gen. XXVIII). Unde et merito invenimus tres istos beatos viros altaria fixisse Deo, hoc est, philosophiae suae consecrasse profectus, quo scilicet docerent, non haec ad artes humanas, sed ad Dei gratiam referenda. Sed et in tabernaculis degunt, ut per haec ostendant neque in terris habendum esse aliquid proprium huic qui divinae philosophiae studet, sed semper promovendum, non tam de loco ad locum, quam de scientia inferiorum ad scientiam perfectorum. Sed et alia multa in Scripturis divinis invenies, quae ordinem hunc, quem in libellis Salomonis contineri diximus, secundum hanc eamdem formam designant. Si quis ergo primum locum in emendandis moribus mandatisque servandis qui per Proverbia designatur implevit, post haec autem, deprehensa vanitate mundi et rerum caducarum fragilitate perspecta, venit in hoc ut renuntiet mundo et omnibus quae in mundo sunt, consequenter veniet etiam ad contemplanda et desideranda ea quae non videntur et aeterna sunt; ad quae tamen ut pervenire possimus, indigemus divina misericordia, si forte valeamus perspecta pulchritudine Verbi Dei, salutari in eum amore succendi, ut et ipse dignetur huiusmodi animam diligere, quam desiderium sui habere perspexerit. Hucusque Origenes; quem imitatus eius homiliae interpres D. Hieronymus in Ecclesiasten commentans: Salomon, inquit (Cap. I), iuxta numerum vocabulorum, tria volumina edidit, Proverbia, Ecclesiasten et Canticum Canticorum. In Proverbiis parvulum docens, et quasi de officiis per sententias erudiens. Unde et ad filium, eius sermo crebro repetitur. In Ecclesiaste vero maturae virum aetatis instituens, ne quidquam in mundi rebus putet esse perpetuum, sed caduca et brevia universa quae cernimus. Ad extremum iam consummatum virum, et calcato saeculo praeparatum, in Cantico Canticorum, sponsi iungit amplexibus. Nisi enim prius reliquerimus vitia et, pompis saeculi renuntiantes, expeditos nos ad adventum Christi paraverimus, non possumus dicere: Osculetur me osculo oris sui. Haec D. Hieronymus. Similia et his consentanea habent D. Basilius, Ambrosius, Theodoretus, Gregorius Magnus in suis praefationibus in Cantica, et Isidorus Hispalensis in Allegoriis sacrae Scripturae] tres libri Salomonis aptantur.
3	Nam Proverbia primae abrenuntiationi conveniunt, quibus concupiscentia carnalium rerum ac terrena vitia resecantur; secundae abrenuntiationi Ecclesiastes, ubi universa quae aguntur sub sole vanitas pronuntiantur; tertiae Canticum Canticorum, in quo mens visibilia cuncta transcendens Verbo Dei iam coelestium rerum contemplatione coniungitur.