monumenta.ch > Cassianus > 11
Cassianus, Collationes, 1, 2, X. Responsio, quemadmodum possideatur vera discretio. <<<     >>> XII. Confessio verecundiae, ob quam confunderemur cogitationes nostras senioribus revelare

Cassianus, Collationes, 1, 2, CAPUT XI. Verba abbatis Serapionis, et de marcore patefactarum cogitationum, et de periculo propriae confidentiae.

1	Cum adhuc essem puerulus, inquit, et cum abbate [Huius nomine inscribuntur, ut cum eo habitae, tres collationes: vigesima prima, quae est de remissione Quinquagesimae; vigesima secunda, de nocturnis illusionibus; et vigesima tertia, de eo quod Apostolus ait; Non enim quod volo bonum, hoc facio, etc. Dictus autem Theon, et Theona, vel Theonas: de quo idem Cassianus collatione 21 cap. 9, et Palladius Lausia. 50: Vidimus, inquit, alium non procul a civitate, in solitudine, nomine Theonam, virum sanctum, in domuncula seorsum inclusum, qui tempore triginta annorum silentium exercuerat, etc. De eodem Sozomenus lib. VI cap. 28, Nicephor. lib. XI cap. 34, et Histor. Triparti. lib. I cap. 8. Meminit et Sophronius in Prato Spirit. cap. 27. Fuit alter Theonas (ne quis forte eumdem existimet), episcopus Alexandriae, de quo Eusebius in Chronico et Histor. lib. VII cap. ultimo, Nicephorus Callisti lib. VI cap 34, et Nicephor. episcopus in Chronico.] Theone commanerem, haec mihi fuerat inimici impugnatione consuetudo ingesta, ut postquam refecissem hora nona cum sene, unum [Alias paximacium, de quo alibi diximus, et infra dicturi sumus (Lib. IV Institut. cap. 14. coll. 2). Legitur et paxamidium in Vita Pauli simplicis, et apud Palladium Lausia. 28, et paximas et paxamadium in Vitis Patrum, quod Cuychius (cap. 19; et collat. 12, cap. 15) panem bis coctum significare dicit; auctore, credo, Suida, apud quem παξαμᾶς δίπυρος ἄρτος, id est, panis bis coctus dicitur.] paxamacium quotidie in sinu meo latenter absconderem, quod sero illo ignorante occulte edebam.
2	Quod furtum, licet convenientia [Al. conniventia] voluptatis et inoliti semel desiderii incontinentia sine cessatione committerem, expleta tamen concupiscentia fraudulenta, ad memetipsum revertens super admisso furti crimine, gravius cruciabar, quam super esu eius fueram iucundatus. Cumque illud molestissimum opus velut ab exactoribus Pharaonis [Exod. V] indictum mihi vice laterum singulis diebus explere non sine dolore cordis mei compellerer, nec tamen eruere me possem ab hac eorum saevissima tyrannide, et clandestinum furtum seni manifestare confunderer, contigit Dei nutu de hoc me captivitatis iugo volentis eripere, ut quidam fratres cellam senis obtentu aedificationis expeterent.
3	Cumque refectione transacta, collatio spiritalis coepisset agitari, respondensque senex propositis interrogationibus eorum, de gastrimargiae vitio et occultarum cogitationum dominatione dissereret, earumque naturam et atrocissimam vim quam haberent, donec celarentur, exponeret, compunctus ego collationis huius virtute, et conscientia redarguente perterritus, velut qui crederem ob hoc ea fuisse prolata, quod seni Dominus secreta mei pectoris revelasset, in occultos primum gemitus excitatus, deinde cordis mei compunctione crescente, in apertos singultus lacrymasque prorumpens, paxamacium, [Haud multum dissimile, sed exitu ac fine lugubri horrendum exemplum cuiusdam monachi, qui se cum fratribus ieiunare simulans occulte comedebat, legitur apud D. Gregorium lib. IV Dialog. cap. 38, in haec verba; Est etiam nunc apud nos Athanasius ex Isauria presbyter, qui in diebus suis I conii rem terribilem narrat evenisse. Ibi namque, ut ait, quoddam Monasterium Thongolaton dicitur, in quo quidam monachus magnae aestimationis habebatur. Bonis quippe cernebatur moribus, atque in omni sua actione compositus; sed, sicut ex fine res patuit, longe aliter quam apparebat fuit. Nam cum ieiunare se cum fratribus demonstraret, occulte manducare consueverat, quod eius vitium fratres omnino nesciebant. Sed corporis superveniente molestia, ad vitae extrema perductus est. Qui cum esset in fine, fratres ad se omnes qui monasterio inerant, congregari fecit. At illi tali, ut putabant, viro moriente, magnum quid ac delectabile se ab eo audire crediderqut. Quibus inse, afflictus et tremens, compulsus est prodere cui hosti traditus cogebatur exire. Nam dixit: Quando me vobiscum credebatis ieiunare, occulte comedebam: et ecce nunc ad devorandum draconi traditus sum, qui cauda sua mea genua pedesque colligavit; caput vero suum intra meum os mittens, spiritum meum ebibens extrahit. Quibus dictis statim defunctus est, atque ut poenitendo se liberare potuisset, a dracone, quem viderat, exspectatus non est. Quo nimirum constat quia ad solam utilitatem audientium viderit, qui eum hostem, cui traditus fuerat, et innotuit, et non evasit. Ita D. Gregorius.] quod consuetudine vitiosa clancule subtraxeram comedendum, de sinu furti mei conscio ac susceptore produxi, ipsumque in medium proferens, quemadmodum quotidie latenter ederem, prostratus in terram, cum veniae postulatione confessus sum, et ubertim profusis lacrymis, ut absolutionem durissimae captivitatis a Domino deposcerent, imploravi.
4	Tunc senex: Confide, ait, o puer, [Confessionis virtus et efficacia; de qua aliud simile et memorabile exemplum habes apud Ioan. Climac. gradu 4, qui est de obedientia.] absolvit te ab hac captivitate, etiam me tacente, confessio tua. Victorem namque adversarium tuum hodie triumphasti, validius eum tua confessione elidens, quam ipse fueras ab eo tua taciturnitate deiectus: quem utique nequaquam vel tua, vel alterius responsione [Lips. in marg. reprehensione] confutans, in te nunc usque permiseras dominari, secundum illam Salomonis sententiam [Eccles. VIII]: [Ita D. Hieronymus eamdem sententiam vertit ex Hebraeo. At vetus translatio habet; Quia non profertur cito contra malos sententia, absque timore ullo filii hominum perpetrant mala.] Quia non fit contradictio his qui faciunt malum cito, ideo repletum est cor filiorum hominum in ipsis, ut faciant mala.
5	Et idcirco iam te post hanc publicationem tuam nequissimus spiritus iste inquietare non poterit, nec in te latibulum sibi teterrimus serpens deinceps usurpabit, de tenebris tui cordis confessione salutari protractus ad lucem. Nec dum senex haec verba compleverat, et ecce lampas accensa de meo sinu procedens ita cellam replevit odore sulfureo, ut vehementia fetoris ipsius vix in ea residere nos permitteret.
6	Resumensque senex admonitionem, Ecce, inquit, Dominus tibi veritatem sermonum meorum visibiliter approbavit, ut passionis incentorem de corde tuo confessione salubri fugatum, oculis pervideres, patefactumque hostem nequaquam locum in te ulterius habiturum, aperta eius expulsione, cognosceres. Itaque secundum sententiam senis, Ita est, inquit, in me confessionis huius virtute dominatio diabolicae illius tyrannidis exstincta atque in perpetuum consopita, ut numquam mihi ne memoriam quidem concupiscentiae huius ulterius tentaverit inimicus ingerere, nec me post haec aliquando pulsatum furtivi illius desiderii instigatione persenserim.
7	Quem sensum in Ecclesiaste quoque pulcherrime legimus figuratum: [Graeca translatio hoc loco nonnihil differt a nostra Vulgata, quae sic habet: Si mordeat serpens in silentio, nihil eo minus habet, qui occulte detrahit. Graeca vero Latine ita sonat, ut hic fere exprimitur: Si mordeat serpens non in strepitu, vel sibilo, nihil est amplius incantanti. Quamobrem huius sententiae duplex sensus redditur a divo Hieronymo iuxta duplicem eius versionem. Prior est: Serpens et detractor aequales sunt. Quomodo enim ille occulte mordens venenum inserit, sic iste clam detrabens virus pectoris sui infundit in fratrem, et nihil habet a serpente amplius. Alter sensus: Si quem serpens diabolus momorderit, et nullo conscio eum peccati veneno infecerit; si tacuerit, qui percussus est, et non egerit poenitentiam, nec vulnus suum fratri et magistro voluerit confiteri, magister qui linguam habet ad curandum, facile ei prodesse non poterit. Si enim erubescat aegrotus vulnus medico confiteri; quod ignorat, medicina non curat. Ita divus Hieronymus. Atque hunc posteriorem sensum illi versioni et suo instituto congruentem hic abbas secutus est, cui et Graeci Patres astipulantur. Sic enim Olympiodorus hunc locum explanat; Si peccati serpens mordeat in silentio, hoc est, ita ut peccator admissum scelus nolit confiteri, nullam salutem ei poterit praestare is qui sancta incantatione eum susceperit, donec sua peccata confiteri noluerit. Cui consonat in sua Metaphrasi divus Gregorius Neocaesariensis: Occultum, inquiens, serpentis morsum incantatores non medicabuntur. Occultus enim morsus serpentis est peccatum a peccatore celatum: qui morsus ab incantatoribus, quantumvis prudentibus, id est, viris spiritualibus et sacerdotibus, non poterit curari, donec per confessionem in palam veniat.] Si momorderit, inquit, serpens non in sibilo, non est abundantia incantatori [Eccles. X], taciti serpentis morsum perniciosum esse designans, id est, si per confessionem suggestio seu cogitatio diabolica incantatori cuiquam, spiritali scilicet viro, qui carminibus Scripturarum mederi protinus vulneri, et extrahere de corde consuevit noxia venena serpentis, patefacta non fuerint, succurrere periclitanti periturove non poterit.
8	Hoc igitur modo ad scientiam discretionis verae pervenire facillime poterimus, ut seniorum vestigia subsequentes, neque agere quidquam novi, neque discernere nostro iudicio praesumamus; sed quemadmodum nos vel traditio illorum vel vitae probitas informarit, in omnibus gradiamur. Qua institutione firmatus, non modo ad perfectam discretionis rationem quisque perveniet, verum etiam a cunctis insidiis inimici tutissimus permanebit.
9	Nullo namque alio vitio tam praecipitem diabolus monachum pertrahit ac perducit ad mortem, quam cum eum, neglectis consiliis seniorum, in suo iudicio persuaserit ac definitione doctrinave confidere. Etenim cum omnes artes ac disciplinae humano ingenio repertae, et quae nihil amplius quam vitae huius temporariae commodis prosunt, licet manu palpari queant et oculis pervideri, recte tamen a quoquam sine instituentis doctrina nequeant comprehendi; [Ita divus Hieronymus suum Rusticum monachum serio admonet his verbis: Mihi quidem placet ut habeas sanctorum contubernium, nec ipse te doceas, et absque doctore ingrediaris viam quam numquam ingressus es, statimque tibi in partem alteram declinandum sit, et errori pateas, plusque aut minus ambules quam necesse est; ne aut currens lasseris, aut moram faciens obdormias. Idem in celebri illa ad Paulinum epistola graviter perstringit quosdam absque praeceptoribus iactitare divinarum Scripturarum notitiam: Agricolae (Epist. 103), inquit, caementarii, fabri metallorum, lignorumque caesores, lanarii quoque, et fullones, et caeteri, qui variam supellectilem et vilia opuscula fabricantur, absque doctore esse non possunt quod cupiunt; quod medicorum est promittunt medici, tractant fabrilia fabri; sola scripturarum ars est quam sibi passim omnes vindicant, etc. Rursus in epistola ad Pammachium de erroribus Origenis haec inter alia (Epist. 65): Dum essem iuvenis, miro discendi ferebar ardore, nec iuxta quorumdam praesumptionem ipse me docui; et subdit postmodum, idem se adhuc fecisse, dum canis spargeretur caput, et putarent homines ipsum finem fecisse discendi. Similiter divus Augustinus sermone centesimo duodecimo de tempore: Sicut caecus, inquit, sine ductore, sic homo sine doctore viam rectam vix graditur.] quam ineptum est credere hanc solam non egere doctore, quae et invisibilis et occulta est, et quae non nisi corde purissimo pervidetur, cuius error non temporale damnum, nec quod facile reparetur, sed animae perditionem parit, mortemque perpetuam!
10	Habet enim non adversus visibiles, sed invisibiles atque immites hostes diurnum nocturnumque conflictum, nec contra unum seu duos, sed contra innumerabiles catervas spiritale certamen, cuius casus tanto perniciosior cunctis, quanto et infestior inimicus, et congressus occultior. Et ideo semper seniorum summa diligentia sunt sectanda vestigia, atque ad eos cuncta quae in nostris cordibus oriuntur, sublato confusionis velamine, deferenda.

Cassianus HOME
csg574.44 ubbB_V_0013.17v

Cassianus, Collationes, 1, 2, X. Responsio, quemadmodum possideatur vera discretio. <<<     >>> XII. Confessio verecundiae, ob quam confunderemur cogitationes nostras senioribus revelare
monumenta.ch > Cassianus > 11

© 2006 - 2025 Monumenta Informatik