Augustinus, Sermones, 11, SERMO LXXXIX. De verbis Evangelii Lucae, cap. XVII, 21, Regnum Dei intra vos est: et de verbis Apostoli ad Rom., cap. XIV, 17, Regnum Dei non est esca, etc.
| 1 | [Exordium.] Audivimus cum Evangelium legeretur, dicente Domino, Regnum Dei intra vos est. Et quia sciebat quod non omnes poterant intelligere quod dicebat; cum dixisset, Regnum Dei intra vos est, quasi ab aliquo interrogaretur, subdidit dicens, Regnum Dei non est esca et potus, sed iustitia et pax et gaudium. Rogo ergo vos, fratres charissimi, consideremus conscientias nostras; videamus, si regnum intra arcellas animae nostrae repositum habemus. Si est ibi iustitia, si pax, si gaudium, securi sumus; quia regnum Dei intra nos esse cognoscimus. Sed quae est ista iustitia, quae pax, quod gaudium, diligenter attendite. |
| 2 | [Iustitia perfecta.] Iustitia ergo vera et perfecta, ipsa est quae non facit aliis quod sibi non vult. Sed dicit aliquis: Quis potest omnibus hominibus bene facere? Potest tamen omnibus hominibus bene velle: quod cum feceris, dicit tibi evangelista, Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonae voluntatis [Luc. II, 14]. Potest dicere aliquis, Facultatem non habeo: numquid potest dicere, Bonam voluntatem habere non possum? Ipsa est ergo vera iustitia, quae omnibus hominibus quod sibi vult optat; hoc quod sibi vult, illis evenire desiderat. Ipsa est vera iustitia, quae pro amore Dei, non solum amicos, sed etiam ipsos diligit inimicos. Sed istam veram iustitiam, fratres, tunc aliis bene impendimus, si et nos habere desideramus. Nam quomodo quisquam aliis largitur, quod in se ipso habere non cognoscitur? Sed forte aliquis interrogat, quomodo in nobis iustitiam servare debemus. |
| 3 | [Iustitia a iure dicendo inter duas partes adversas. Ius animae, et ius carnis. Iustus in alios esse nequit, qui non est in se.] Attendite, fratres, iustitia videtur mihi quod inde nomen accepit, quia intra duas partes adversas et contrarias sibi iuste iudicare consuevit. Eia, fratres, agnoscamus et in nobis duo quaedam esse contraria. Nam caro concupiscit adversus spiritum, et spiritus adversus carnem [Galat. V, 17]. Habemus ergo et interiorem hominem, et exteriorem: habemus carnem et animam; hoc est, habemus dominam et ancillam. Si ergo vis ut tibi credam, quod possis iuste causam alterius iudicare, in te ipso volo primum agnoscere. Esto iustus iudex in te ipso : tribue animae quod dignum est; reserva carni quod opus est: tribue dominae quod illi sufficiat in aeternum; et hoc tantum reserva ancillae, unde vivere possit in mundo. Nam si domina humiliatur, et ancilla erigitur; si dominae aut parum aut nihil reponitur in coelo, et totum ancillae reservatur in mundo; ecce iam in nobismetipsis iusti non esse cognoscimur. Et quomodo causa alterius directo ordine a nobis auditur, quando in nobis et in nostra causa nihil iustitiae reservatur? Hoc solum scio, fratres, quod nunquam alterius causam iuste iudicare poterit, qui inter animam et carnem suam iustitiam tenere noluerit. In anima enim et in mente ad imaginem Dei facti sumus; secundum carnem vero de limo terrae formati sumus. Qui ergo plus amat carnem quam animam suam, imaginem Dei vult deponere deorsum, et terram erigere sursum: et qui in se ipso tam iniustus est; si causam alterius audierit, sine dubio iustitiam non tenebit. Et ideo qui iustitiam tenere desiderat, a se ipso incipiat; et in se prius iustitiam teneat, et inter carnem et animam suam iustus iudex esse consuescat. Carni victum et vestitum simplicem et mediocrem reservet in mundo; et quod est melius, animam per eleemosynas ponat in coelo. Nam si aliter fecerit, et se non emendaverit, si in hoc perseverare voluerit, quomodo iudicat in hoc saeculo, sic iudicandus est in futuro. Et hoc quidem de vera iustitia breviter dictum sit. |
| 4 | [Pax vera. Multis displicet Deus. Pax perfecta est, si cum Deo.] Pax enim quae sit vera, debetis agnoscere. Non est enim illa vera pax, quam sibi invicem videntur praestare raptores et ebriosi, maledici et superbi. Ista non est dicenda pax, quae de radice charitatis non consurgit. Qui ergo pacem veram desiderat, primum cum Deo pacem habere contendat. Sed dicit aliquis: Quis est qui pacem cum Deo habere non velit? Ille utique qui sic non vivit, quomodo Deus praecepit esse vivendum. Quis est hic qui pacem cum Deo non habeat? Cui displicet Deus. Sed dicit aliquis: Et quis ita insanus est, ut illi displiceat Deus? Si te ipsum discutio, forte te ipsum invenio, cui displicet Deus. Dic mihi, rogo te, nunquam murmurasti contra abundantiam pluviarum? nunquam ariditatem questus es siccitatum? nunquam murmurasti contra felicitatem malorum hominum? nunquam iratus es contra violentiam ventorum? et ut quod est amplius dicam, nunquam blasphemasti, quando vinearum fructus amplius non collegisti? et si in omnibus istis te contra Deum agnoscis et intelligis non murmurasse, scito te pacem veram cum Deo habere in omnibus quae tibi acciderint: clama quod ille beatissimus Iob cum conscientia secura clamabat, Dominus dedit, Dominus abstulit; sicut Domino placuit, ita factum est: sit nomen Domini benedictum [Iob I, 21]. Nam si quando bene tibi est, laudas Dominum, et quando tibi male est, murmuras contra Dominum; non habes pacem cum Deo, nec potes dicere cum Psalmista, Benedicam Dominum in omni tempore [Psal. XXXIII, 2]. Quis est qui benedicit Dominum in omni tempore? Quem non felicitas corrumpit, nec adversitas terret. Prima ergo et vera pax est, ut cum Deo pacifici simus. Cum hoc factum fuerit, etiam in nobis ipsis pacem habere poterimus. Nam qui cum Deo pacem habere noluerit, in se ipso pacem habere non poterit. Sit ergo pacifica cum Deo anima nostra, ut animae nostrae sit subdita caro nostra; nam si te non regit superior, cruciat te et affligit inferior. Inclinet sub iugo Dei cervicem suam anima tua; ut et sub iugo animae tuae collum suum subiiciat caro tua. Tunc erit pax vera atque perfecta, quando non solum cum aliis, sed etiam nobiscum pacifici sumus. Sed quia adhuc in praelio sumus, et contra diabolum pugnamus, ne de victoria desperemus, si cum Deo pacifici sumus. Et si Deo coniuncti sumus, quomodo potest fieri, ut diabolum timeamus? Talem imperatorem tecum habes; et diabolum times? Sub tali rege militas; et de victoria dubitas? Adversatur quidem quotidie diabolus; sed praesto est Christus. Ille vult premere, iste levare; ille vult occidere, iste vivificare: sed securi estote, fratres; plus valet ad erigendum Christus, quam ad deprimendum diabolus. Si ergo, sicut supra diximus, iustitiam et pacem toto corde servemus, tunc etiam verum gaudium habere poterimus. |
| 5 | [Gaudium verum, regnum coelorum: et hoc Christus. Iustitiae atque pacis fructus est.] Quod est verum gaudium, fratres, nisi regnum coelorum? Quod regnum coelorum, nisi Christus Dominus noster? Nam quod verum gaudium Christus sit, in Evangelio legimus. Sic enim angeli ad pastores dixerunt: Ecce evangelizamus vobis gaudium magnum. Attendite, fratres, et videte quia verum gaudium non est, nisi Christus Dominus noster . Sic enim Angeli suo testimonio firmaverunt. Cum enim dixissent, Evangelizamus vobis gaudium magnum quod erit omni populo; statim subiecerunt, Quia natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus Dominus [Luc. II, 10, 11]. Scio, fratres, quod verum gaudium omnes homines habere volunt: sed ipse se circumvenit, qui non vult agrum colere, et vult de fructu gaudere; ipse se decipit, qui non vult arborem plantare, et vult poma colligere. Verum gaudium non possidetur, nisi pax et iustitia teneatur. Prima est enim et quasi radix iustitia; secunda, pax; tertia, gaudium: de iustitia nascitur pax, de pace gaudium generatur. Iustitia et pax quasi bona opera esse videntur; gaudium vero fructus esse bonorum operum intelligitur. Nunc ergo faciendo iustitiam et pacem tenendo, quasi in bono opere parvo tempore laboramus: sed postea de fructu bonorum operum sine fine gaudebimus. Audi Apostolum de Christo dicentem, Ipse est pax nostra, qui fecit utraque unum [Ephes. II, 14]. Gaudium vero quod ipse sit Christus, iam antea diximus: et Dominus Iesus Christus in Evangelio, cum suis discipulis loqueretur, ita eos exhortatus est, dicens: Iterum, inquit, videbo vos, et gaudebit cor vestrum, et gaudium vestrum nemo tollet a vobis [Ioan. XVI, 22]. Quid est, Gaudium vestrum nemo tollet a vobis; nisi, me ipsum Dominum nemo tollet a vobis ? Attendite conscientias vestras, fratres charissimi: si est in vobis iustitia, id est, si omnibus hominibus hoc vultis et desideratis et optatis, quod vobis ipsis; si est in vobis pax quae non solum ad amicos, sed etiam usque ad ipsos perveniat inimicos; scitote quia regnum coelorum, hoc est, Christus Dominus, manet in vobis. Qui vero ad conscientiam suam recurrens, non ibi invenerit iustitiam, sed avaritiam; non pacem, sed discordiam: non gaudium de spe vitae aeternae, sed carnalem laetitiam de amore luxuriae: agnoscat et intelligat, quia non in illo regnat rex Legis Christus, sed crudelis tyrannus. Modo, fratres, dum adhuc vivimus in hoc corpore, possumus nos cum Dei adiutorio emendare atque corrigere. Si vero nos multis criminibus involutos ultimus dies invenerit, corrigendi tempus non erit. Erit enim tunc sicut omnibus sanctis aeternum gaudium, ita peccatoribus sine fine supplicium; sed illis hoc erit, qui se per poenitentiam emendare noluerunt. Tunc dicturus est Christus ad sinistram positis, Discedite a me, maledicti, in ignem aeternum: ad dexteram vero positis, Venite, benedicti, percipite regnum quod vobis paratum est ab origine mundi [Matth. XXV, 41, 34]. Ad quam beatitudinem nos Dominus sub sua protectione perducat; cui est honor et gloria et imperium cum Patre et sancto Spiritu in saecula saeculorum. Amen. |