Augustinus, De musica, 5, CAPUT III. - Versus unde dictus.
| 1 | M. Recte sane. |
| 2 | Quare iam illud responde, cum in omnibus quae aliqua temporis parte metimur, aliud praecedat, aliud subsequatur, aliud incipiat, aliud terminet; nihilne tibi videatur inter partem praecedentem atque incipientem, et illam quae subsequatur ac terminet, interesse oportere. |
| 3 | D. Interesse arbitror. |
| 4 | M. Dic ergo quid intersit inter has duas partes versus, quarum una est, Cornua velatarum; altera vero est, vertimus antennarum (Aeneid. lib. 3, v. 549). |
| 5 | Non enim ut idem poeta, obvertimus, sed si ita versus enuntietur, Cornua velatarum vertimus antennarum; nonne saepius repetendo efficitur incertum, quae pars prior sit, quae posterior? Neque enim minus idem stat versus, cum ita profertur: Vertimus antennarum cornua velatarum. |
| 6 | D. Plane incertum fieri video. |
| 7 | M. Censesne vitandum? D. Censeo. |
| 8 | M. Vide igitur utrum hic satis vitatum sit. |
| 9 | Una pars versus est et ea praececedens, Arma virumque cano; altera subsequens, Troiae qui primus ab oris; quae usque adeo inter se differunt, ut si ordinem vertas, et hoc modo pronunties, Troiae qui primus ab oris, arma virumque cano, alios pedes metiri necesse sit. |
| 10 | D. Intelligo. |
| 11 | M. At vide, utrum ista ratio in aliis servata sit. |
| 12 | Nam cuius dimensionis est pars incipiens, Arma virumque cano, eiusdem esse agnoscis, Italiam fato. |
| 13 | Littora multum ille et. |
| 14 | Vi superum saevae. |
| 15 | Multa quoque et bello. |
| 16 | Inferretque deos. |
| 17 | Albanique patres. |
| 18 | Ne multa, persequere caeteros quantum voles, has priores partes versuum eiusdem dimensionis invenies, id est quinto semipede articulatas. |
| 19 | Rarissime omnino si non hoc ita est; ita ut posteriores sint istae non minus inter se pariles: Troiae qui primus ab oris. |
| 20 | Profugus Lavinaque venit. |
| 21 | Terris iactatus et alto. |
| 22 | Memorem Iunonis ob iram. |
| 23 | Passus dum conderet urbem. |
| 24 | Latio genus unde Latinum. |
| 25 | Atque altae moenia Romae. |
| 26 | D. Manifestissimum est. |
| 27 | M. Quinque igitur et septem semipedes versum heroicum in duo membra partiuntur, quem sex pedibus quaternorum temporum constare notissimum est: et sine concinnitate quidem duorum membrorum, sive ista, sive aliqua alia, versus nullus est. |
| 28 | In quibus omnibus hoc ratio demonstravit esse servandum, ut non possit pars prior in posteriore, et posterior in priore loco poni. |
| 29 | Quod si aliter fuerit, non iam versus, nisi nominis abusione, dicetur: erit autem rhythmus et metrum, qualia rarissime longis carminibus interponere quae versibus contexuntur, non indecorum est: quale idem ipsum est quod paulo ante commemoravi: Cornua velatarum vertimus antennarum. |
| 30 | Quamobrem non mihi versus ex eo appellatus videtur, ut nonnulli putant, quod a certo fine ad eiusdem numeri caput reditur, ut nomen ductum sit ab iis qui se vertunt dum via redeunt; nam hoc illi cum his etiam metris, quae versus non sunt, apparet esse commune: sed magis fortasse a contrario nomen invenit, ut quemadmodum grammatici deponens verbum quod r litteram non deponit, sicuti est, lucror, et, conqueror, appellaverunt; ita quod duobus membris confit, quorum neutrum in alterius loco salva lege numerorum constituitur, quia verti non potest, versus vocetur. |
| 31 | Sed utramlibet harum originem vocabuli tu licet probes, vel utramque improbes, et aliam quaeras, aut contemnas mecum totum hoc quaestionis genus; nihil ad hoc tempus pertinet. |
| 32 | Cum enim satis res ipsa quae hoc nomine significatur, appareat, non est de verbi stirpe laborandum. |
| 33 | Nisi quid habes ad haec. |
| 34 | D. Ego vero nihil, sed perge ad caetera. |