Orosius, IV
Edition: Karl Zangemeister, 1882
Caput 17
1 Anno ab urbe condita DXLIII Claudius Marcellus Syracusas opulentissimam urbem Siciliae secunda oppugnatione vix cepit, quam cum iam pridem obsedisset, Archimedis Syracusani civis admirabili ingenio praediti machinis repulsus expugnare non potuit.
2 decimo anno post quam Hannibal in Italiam venerat, Cn. Fulvio P. Sulpicio consulibus Hannibal de Campania movit exercitum et cum ingenti clade omnium per Sedicinum Suessanumque agrum via Latina profectus ad Anienem fluvium tribus milibus ab urbe consedit incredibili totius civitatis metu,
3 cum senatu populoque diversis curis trepido matronae quoque amentes pavore per propugnacula currerent et convehere in muros saxa primaeque pro muris pugnare gestirent.
4 ipse autem cum expeditis equitibus usque ad portam Collinam infestus accessit, deinde omnes copias in aciem direxit, sed et consules Fulviusque proconsule non detrectavere pugnam.
5 at ubi expositae utrimque acies constiterunt, in conspectu Romae praemium victoris futurae tantus se subito imber e nubibus grandine mixtus effudit, ut turbata agmina vix armis retentis in sua se castra colligerent.
6 deinde cum serenitate reddita in campum copiae atque in aciem redissent, rursum violentior fusa tempestas maiore metu mortalium audaciam cohercuit territosque exercitus refugere in tentoria coegit.
7 tunc conversus in religionem Hannibal dixisse fertur, potiundae sibi Romae modo voluntatem non dari, modo potestatem.
8 Respondeant nunc mihi obtrectatores veri Dei hoc loco: Hannibalem a capessenda subruendaque Roma utrum Romana abstinuit fortitudo an divina miseratio ? aut forsitan conservati isti dedignantur fateri, quod Hannibal et victor extimuit et cedens probavit ac -
9 si istam divinam tutelam per pluviam de caelo venisse manifestum est, ipsam autem pluviam opportunis et necessariis temporibus non nisi per Christum, qui est verus Deus, ministrari - etiam ab huiusmodi satis certo sciri nec negari posse existimo:
10 maxime nunc - quando ad documentum potentiae eius, cum siccitate turbante pluviam poscere adsidue contingit, et alternis vicibus nunc gentiles nunc Christiani rogant nec umquam etiam ipsis testibus factum est, ut optati imbres superveniant nisi in die, quo rogari Christum et Christianis rogare permittitur -
11 procul dubio constat, urbem Romam per hunc eundem verum Deum, qui est Christus Iesus, ordinantem secundum placitum ineffabilis iudicii sui, et tunc ad futurae fidei credulitatem servatam fuisse et nunc pro parte sui incredula castigatam.
12 At vero in Hispania ambo Scipiones a fratre Hasdrubalis interfecti sunt. in Campania Capua capta est a Q. Fulvio proconsule; principes Campanorum veneno mortem sibi consciverunt; senatum omnem Capuae etiam prohibente senatu Romano Fulvius suppliciis necavit.
13 interfectis in Hispania Scipionibus cum, omnibus incusso pavore cunctantibus, Scipio se admodum adulescens ultro obtulisset et pudenda penuria esset aerarii,
14 Claudio Marcello et Valerio Laevino auctoribus qui tunc consules erant aurum argentumque signatum ad quaestores palam omnes senatores in publicum contulerunt, ita ut nihil praeter anulos singulos bullasque sibi ac filiis et deinde per filias uxoresque suas singulas tantum auri uncias et argenti non amplius quam singulas libras relinquerent.