| 335 | promeritam; nec me meminisse pigebit Elissae, |
| 336 | dum memor ipse mei, dum spiritus hos regit artus. |
| 337 | Pro re pauca loquar. Neque ego hanc abscondere furto |
| 338 | speravi -- ne finge -- fugam, nec coniugis umquam |
| 339 | praetendi taedas, aut haec in foedera veni. |
| |
| 340 | Me si fata meis paterentur ducere vitam |
| 341 | auspiciis et sponte mea componere curas, |
| 342 | urbem Troianam primum dulcisque meorum |
| 343 | reliquias colerem, Priami tecta alta manerent, |
| 344 | et recidiva manu posuissem Pergama victis. |
| |
| 345 | Sed nunc Italiam magnam Gryneus Apollo, |
| 346 | Italiam Lyciae iussere capessere sortes: |
| 347 | hic amor, haec patria est. Si te Karthaginis arces, |
| 348 | Phoenissam, Libycaeque aspectus detinet urbis, |
| 349 | quae tandem, Ausonia Teucros considere terra, |
| |
| 350 | invidia est? Et nos fas extera quaerere regna. |
| 351 | Me patris Anchisae, quotiens umentibus umbris |
| 352 | nox operit terras, quotiens astra ignea surgunt, |
| 353 | admonet in somnis et turbida terret imago; |
| 354 | me puer Ascanius capitisque iniuria cari, |
| |
| 355 | quem regno Hesperiae fraudo et fatalibus arvis. |
| 356 | Nunc etiam interpres divom, Iove missus ab ipso -- |
| 357 | testor utrumque caput -- celeris mandata per auras |
| 358 | detulit; ipse deum manifesto in lumine vidi |
| 359 | intrantem muros, vocemque his auribus hausi. |
| |
| 360 | Desine meque tuis incendere teque querelis: |
| 361 | Italiam non sponte sequor. |
| 362 | Talia dicentem iamdudum aversa tuetur, |
| 363 | huc illuc volvens oculos, totumque pererrat |
| 364 | luminibus tacitis, et sic accensa profatur: |
| |
| 365 | Nec tibi diva parens, generis nec Dardanus auctor, |
| 366 | perfide; sed duris genuit te cautibus horrens |
| 367 | Caucasus, Hyrcanaeque admorunt ubera tigres. |
| 368 | Nam quid dissimulo, aut quae me ad maiora reservo? |
| 369 | Num fletu ingemuit nostro? Num lumina flexit? |
| |
| 370 | Num lacrimas victus dedit, aut miseratus amantem est? |
| 371 | Quae quibus anteferam? Iam iam nec maxuma Iuno, |
| 372 | nec Saturnius haec oculis pater aspicit aequis. |
| 373 | Nusquam tuta fides. Eiectum litore, egentem |
| 374 | excepi, et regni demens in parte locavi; |
| |
| 375 | amissam classem, socios a morte reduxi. |
| 376 | Heu furiis incensa feror! Nunc augur Apollo, |
| 377 | nunc Lyciae sortes, nunc et Iove missus ab ipso |
| 378 | interpres divom fert horrida iussa per auras. |
| 379 | Scilicet is Superis labor est, ea cura quietos |
| |
| 380 | sollicitat. Neque te teneo, neque dicta refello. |
| 381 | I, sequere Italiam ventis, pete regna per undas. |
| 382 | Spero equidem mediis, si quid pia numina possunt, |
| 383 | supplicia hausurum scopulis, et nomine Dido |
| 384 | saepe vocaturum. Sequar atris ignibus absens, |
| |
| 385 | et, cum frigida mors anima seduxerit artus, |
| 386 | omnibus umbra locis adero. Dabis, improbe, poenas. |
| 387 | Audiam et haec Manis veniet mihi fama sub imos. |
| 388 | His medium dictis sermonem abrumpit, et auras |
| 389 | aegra fugit, seque ex oculis avertit et aufert, |
| |
| 390 | linquens multa metu cunctantem et multa parantem |
| 391 | dicere. Suscipiunt famulae, conlapsaque membra |
| 392 | marmoreo referunt thalamo stratisque reponunt. |
| 393 | At pius Aeneas, quamquam lenire dolentem |
| 394 | solando cupit et dictis avertere curas, |
| |
| 395 | multa gemens magnoque animum labefactus amore, |
| 396 | iussa tamen divom exsequitur, classemque revisit. |
| 397 | Tum vero Teucri incumbunt, et litore celsas |
| 398 | deducunt toto naves: natat uncta carina; |
| 399 | frondentisque ferunt remos et robora silvis |
| |
| 400 | infabricata, fugae studio. |
| 401 | Migrantis cernas, totaque ex urbe ruentis. |
| 402 | Ac velut ingentem formicae farris acervum |
| 403 | cum populant, hiemis memores, tectoque reponunt; |
| 404 | it nigrum campis agmen, praedamque per herbas |
| |
| 405 | convectant calle angusto; pars grandia trudunt |
| 406 | obnixae frumenta umeris; pars agmina cogunt |
| 407 | castigantque moras; opere omnis semita fervet. |
| 408 | Quis tibi tum, Dido, cernenti talia sensus? |
| 409 | quosve dabas gemitus, cum litora fervere late |
| |
| 410 | prospiceres arce ex summa, totumque videres |
| 411 | misceri ante oculos tantis clamoribus aequor? |
| 412 | Improbe Amor, quid non mortalia pectora cogis? |
| 413 | Ire iterum in lacrimas, iterum temptare precando |
| 414 | cogitur, et supplex animos submittere amori, |
| |
| 415 | ne quid inexpertum frustra moritura relinquat. |
| 416 | Anna, vides toto properari litore; circum |
| 417 | undique convenere; vocat iam carbasus auras, |
| 418 | puppibus et laeti nautae imposuere coronas. |
| 419 | Hunc ego si potui tantum sperare dolorem, |
| |
| 420 | et perferre, soror, potero. Miserae hoc tamen unum |
| 421 | exsequere, Anna, mihi. Solam nam perfidus ille |
| 422 | te colere, arcanos etiam tibi credere sensus; |
| 423 | sola viri mollis aditus et tempora noras. |
| 424 | I, soror, atque hostem supplex adfare superbum: |
| |
| 425 | non ego cum Danais Troianam exscindere gentem |
| 426 | Aulide iuravi, classemve ad Pergama misi, |
| 427 | nec patris Anchisae cineres Manisve revelli, |
| 428 | cur mea dicta neget duras demittere in auris. |
| 429 | Quo ruit? Extremum hoc miserae det munus amanti: |
| |
| 430 | exspectet facilemque fugam ventosque ferentis. |
| 431 | Non iam coniugium antiquum, quod prodidit, oro, |
| 432 | nec pulcro ut Latio careat regnumque relinquat: |
| 433 | tempus inane peto, requiem spatiumque furori, |
| 434 | dum mea me victam doceat fortuna dolere. |
| |
| 435 | Extremam hanc oro veniam -- miserere sororis -- |
| 436 | quam mihi cum dederit, cumulatam morte remittam. |
| 437 | Talibus orabat, talisque miserrima fletus |
| 438 | fertque refertque soror: sed nullis ille movetur |
| 439 | fletibus, aut voces ullas tractabilis audit; |
| |
| 440 | fata obstant, placidasque viri deus obstruit auris. |
| 441 | Ac, velut annoso validam cum robore quercum |
| 442 | Alpini Boreae nunc hinc nunc flatibus illinc |
| 443 | eruere inter se certant; it stridor, et altae |
| 444 | consternunt terram concusso stipite frondes; |
| |
| 445 | ipsa haeret scopulis, et, quantum vertice ad auras |
| 446 | aetherias, tantum radice in Tartara tendit: |
| 447 | haud secus adsiduis hinc atque hinc vocibus heros |
| 448 | tunditur, et magno persentit pectore curas; |
| 449 | mens immota manet; lacrimae volvuntur inanes. |
| |
| 450 | Tum vero infelix fatis exterrita Dido |
| 451 | mortem orat; taedet caeli convexa tueri. |
| 452 | Quo magis inceptum peragat lucemque relinquat, |
| 453 | vidit, turicremis cum dona imponeret aris, |
| 454 | horrendum dictu, latices nigrescere sacros, |
| |
| 455 | fusaque in obscenum se vertere vina cruorem. |
| 456 | Hoc visum nulli, non ipsi effata sorori. |
| 457 | Praeterea fuit in tectis de marmore templum |
| 458 | coniugis antiqui, miro quod honore colebat, |
| 459 | velleribus niveis et festa fronde revinctum: |
| |
| 460 | hinc exaudiri voces et verba vocantis |
| 461 | visa viri, nox cum terras obscura teneret; |
| 462 | solaque culminibus ferali carmine bubo |
| 463 | saepe queri et longas in fletum ducere voces; |
| 464 | multaque praeterea vatum praedicta priorum |
| |
| 465 | terribili monitu horrificant. Agit ipse furentem |
| 466 | in somnis ferus Aeneas; semperque relinqui |
| 467 | sola sibi, semper longam incomitata videtur |
| 468 | ire viam, et Tyrios deserta quaerere terra. |
| 469 | Eumenidum veluti demens videt agmina Pentheus, |
| |
| 470 | et solem geminum et duplicis se ostendere Thebas; |
| 471 | aut Agamemnonius scaenis agitatus Orestes |
| 472 | armatam facibus matrem et serpentibus atris |
| 473 | cum fugit, ultricesque sedent in limine Dirae. |
| 474 | Ergo ubi concepit furias evicta dolore |
| |
| 475 | decrevitque mori, tempus secum ipsa modumque |
| 476 | exigit, et, maestam dictis adgressa sororem, |
| 477 | consilium voltu tegit, ac spem fronte serenat: |
| 478 | Inveni, germana, viam -- gratare sorori -- |
| 479 | quae mihi reddat eum, vel eo me solvat amantem. |
| |
| 480 | Oceani finem iuxta solemque cadentem |
| 481 | ultimus Aethiopum locus est, ubi maxumus Atlas |
| 482 | axem humero torquet stellis ardentibus aptum: |
| 483 | hinc mihi Massylae gentis monstrata sacerdos, |
| 484 | Hesperidum templi custos, epulasque draconi |
| |
| 485 | quae dabat, et sacros servabat in arbore ramos, |
| 486 | spargens umida mella soporiferumque papaver. |
| 487 | Haec se carminibus promittit solvere mentes |
| 488 | quas velit, ast aliis duras immittere curas, |
| 489 | sistere aquam fluviis, et vertere sidera retro; |
| |
| 490 | nocturnosque movet Manis: mugire videbis |
| 491 | sub pedibus terram, et descendere montibus ornos. |
| 492 | Testor, cara, deos et te, germana, tuumque |
| 493 | dulce caput, magicas invitam accingier artes. |
| 494 | Tu secreta pyram tecto interiore sub auras |
| |
| 495 | erige, et arma viri, thalamo quae fixa reliquit |
| 496 | impius, exuviasque omnis, lectumque iugalem, |
| 497 | quo perii, superimponas: abolere nefandi |
| 498 | cuncta viri monumenta iuvat, monstratque sacerdos. |
| 499 | Haec effata silet; pallor simul occupat ora. |
| |
| 500 | Non tamen Anna novis praetexere funera sacris |
| 501 | germanam credit, nec tantos mente furores |
| 502 | concipit, aut graviora timet, quam morte Sychaei: |
| 503 | ergo iussa parat. |
| 504 | At regina, pyra penetrali in sede sub auras |
| |
| 505 | erecta ingenti taedis atque ilice secta, |
| 506 | intenditque locum sertis, et fronde coronat |
| 507 | funerea; super exuvias ensemque relictum |
| 508 | effigiemque toro locat, haud ignara futuri. |
| 509 | Stant arae circum, et crines effusa sacerdos |
| |
| 510 | ter centum tonat ore deos, Erebumque Chaosque, |
| 511 | tergeminamque Hecaten, tria virginis ora Dianae. |
| 512 | Sparserat et latices simulatos fontis Averni, |
| 513 | falcibus et messae ad lunam quaeruntur aenis |
| 514 | pubentes herbae nigri cum lacte veneni; |
| |
| 515 | quaeritur et nascentis equi de fronte revolsus |
| 516 | et matri praereptus amor. |
| 517 | Ipsa mola manibusque piis altaria iuxta, |
| 518 | unum exuta pedem vinclis, in veste recincta, |
| 519 | testatur moritura deos et conscia fati |
| |
| 520 | sidera; tum, si quod non aequo foedere amantes |
| 521 | curae numen habet iustumque memorque, precatur. |
| 522 | Nox erat, et placidum carpebant fessa soporem |
| 523 | corpora per terras, silvaeque et saeva quierant |
| 524 | aequora: cum medio volvuntur sidera lapsu, |
| |
| 525 | cum tacet omnis ager, pecudes pictaeque volucres, |
| 526 | quaeque lacus late liquidos, quaeque aspera dumis |
| 527 | rura tenent, somno positae sub nocte silenti |
| 528 | [lenibant curas, et corda oblita laborum]. |
| 529 | At non infelix animi Phoenissa, nec umquam |
| |
| 530 | Solvitur in somnos, oculisve aut pectore noctem |
| 531 | accipit: ingeminant curae, rursusque resurgens |
| 532 | saevit amor, magnoque irarum fluctuat aestu. |
| 533 | Sic adeo insistit, secumque ita corde volutat: |
| 534 | En, quid ago? Rursusne procos inrisa priores |
| |
| 535 | experiar, Nomadumque petam conubia supplex, |
| 536 | quos ego sim totiens iam dedignata maritos? |
| 537 | Iliacas igitur classes atque ultima Teucrum |
| 538 | iussa sequar? Quiane auxilio iuvat ante levatos, |
| 539 | et bene apud memores veteris stat gratia facti? |
| |
| 540 | Quis me autem, fac velle, sinet, ratibusve superbis |
| 541 | invisam accipiet? Nescis heu, perdita, necdum |
| 542 | Laomedonteae sentis periuria gentis? |
| 543 | Quid tum, sola fuga nautas comitabor ovantes, |
| 544 | an Tyriis omnique manu stipata meorum |
| |
| 545 | inferar, et, quos Sidonia vix urbe revelli, |
| 546 | rursus agam pelago, et ventis dare vela iubebo? |
| 547 | Quin morere, ut merita es, ferroque averte dolorem. |
| 548 | Tu lacrimis evicta meis, tu prima furentem |
| 549 | his, germana, malis oneras atque obicis hosti. |
| |
| 550 | Non licuit thalami expertem sine crimine vitam |
| 551 | degere, more ferae, tales nec tangere curas! |
| 552 | Non servata fides cineri promissa Sychaeo! |
| 553 | Tantos illa suo rumpebat pectore questus. |
| 554 | Aeneas celsa in puppi, iam certus eundi, |
| |
| 555 | carpebat somnos, rebus iam rite paratis. |
| 556 | Huic se forma dei voltu redeuntis eodem |
| 557 | obtulit in somnis, rursusque ita visa monere est -- |
| 558 | omnia Mercurio similis, vocemque coloremque |
| 559 | et crinis flavos et membra decora iuventa: |
| |
| 560 | Nate dea, potes hoc sub casu ducere somnos, |
| 561 | nec, quae te circum stent deinde pericula, cernis, |
| 562 | demens, nec Zephyros audis spirare secundos? |
| 563 | Illa dolos dirumque nefas in pectore versat, |
| 564 | certa mori, varioque irarum fluctuat aestu. |
| |
| 565 | Non fugis hinc praeceps, dum praecipitare potestas? |
| 566 | Iam mare turbari trabibus, saevasque videbis |
| 567 | conlucere faces, iam fervere litora flammis, |
| 568 | si te his attigerit terris Aurora morantem. |
| 569 | Heia age, rumpe moras. Varium et mutabile semper |
| |
| 570 | femina. Sic fatus, nocti se immiscuit atrae. |
| 571 | Tum vero Aeneas, subitis exterritus umbris, |
| 572 | corripit e somno corpus, sociosque fatigat: |
| 573 | Praecipites vigilate, viri, et considite transtris; |
| 574 | solvite vela citi. Deus aethere missus ab alto |
| |
| 575 | festinare fugam tortosque incidere funes |
| 576 | ecce iterum stimulat. Sequimur te, sancte deorum, |
| 577 | quisquis es, imperioque iterum paremus ovantes. |
| 578 | Adsis o placidusque iuves, et sidera caelo |
| 579 | dextra feras. Dixit, vaginaque eripit ensem |
| |
| 580 | fulmineum, strictoque ferit retinacula ferro. |
| 581 | Idem omnes simul ardor habet, rapiuntque ruuntque; |
| 582 | litora deseruere; latet sub classibus aequor; |
| 583 | adnixi torquent spumas et caerula verrunt. |
| 584 | Et iam prima novo spargebat lumine terras |
| |
| 585 | Tithoni croceum linquens Aurora cubile. |
| 586 | Regina e speculis ut primum albescere lucem |
| 587 | vidit, et aequatis classem procedere velis, |
| 588 | litoraque et vacuos sensit sine remige portus, |
| 589 | terque quaterque manu pectus percussa decorum, |
| |
| 590 | flaventesque abscissa comas, Pro Iuppiter, ibit |
| 591 | hic ait et nostris inluserit advena regnis? |
| 592 | Non arma expedient, totaque ex urbe sequentur, |
| 593 | deripientque rates alii navalibus? Ite, |
| 594 | ferte citi flammas, date vela, impellite remos! -- |
| |
| 595 | Quid loquor, aut ubi sum? Quae mentem insania mutat? |
| 596 | Infelix Dido, nunc te facta impia tangunt. |
| 597 | Tum decuit, cum sceptra dabas. -- En dextra fidesque, |
| 598 | quem secum patrios aiunt portare Penates, |
| 599 | quem subiisse umeris confectum aetate parentem! |
| |
| 600 | Non potui abreptum divellere corpus, et undis |
| 601 | spargere? Non socios, non ipsum absumere ferro |
| 602 | Ascanium, patriisque epulandum ponere mensis? -- |
| 603 | Verum anceps pugnae fuerat fortuna: -- fuisset. |
| 604 | Quem metui moritura? Faces in castra tulissem, |
| |
| 605 | implessemque foros flammis, natumque patremque |
| 606 | cum genere extinxem, memet super ipsa dedissem. |
| 607 | Sol, qui terrarum flammis opera omnia lustras, |
| 608 | tuque harum interpres curarum et conscia Iuno, |
| 609 | nocturnisque Hecate triviis ululata per urbes, |
| |
| 610 | et Dirae ultrices, et di morientis Elissae, |
| 611 | accipite haec, meritumque malis advertite numen, |
| 612 | et nostras audite preces. Si tangere portus |
| 613 | infandum caput ac terris adnare necesse est, |
| 614 | et sic fata Iovis poscunt, hic terminus haeret: |
| |
| 615 | at bello audacis populi vexatus et armis, |
| 616 | finibus extorris, complexu avulsus Iuli, |
| 617 | auxilium imploret, videatque indigna suorum |
| 618 | funera; nec, cum se sub leges pacis iniquae |
| 619 | tradiderit, regno aut optata luce fruatur, |
| |
| 620 | sed cadat ante diem, mediaque inhumatus harena. |
| 621 | Haec precor, hanc vocem extremam cum sanguine fundo. |
| 622 | Tum vos, o Tyrii, stirpem et genus omne futurum |
| 623 | exercete odiis, cinerique haec mittite nostro |
| 624 | munera. Nullus amor populis, nec foedera sunto. |
| |
| 625 | Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor, |
| 626 | qui face Dardanios ferroque sequare colonos, |
| 627 | nunc, olim, quocumque dabunt se tempore vires. |
| 628 | Litora litoribus contraria, fluctibus undas |
| 629 | imprecor, arma armis; pugnent ipsique nepotesque. |
| |
| 630 | Haec ait, et partis animum versabat in omnis, |
| 631 | invisam quaerens quam primum abrumpere lucem. |
| 632 | Tum breviter Barcen nutricem adfata Sychaei; |
| 633 | namque suam patria antiqua cinis ater habebat: |
| 634 | Annam cara mihi nutrix huc siste sororem; |
| |
| 635 | dic corpus properet fluviali spargere lympha, |
| 636 | et pecudes secum et monstrata piacula ducat: |
| 637 | sic veniat; tuque ipsa pia tege tempora vitta. |
| 638 | Sacra Iovi Stygio, quae rite incepta paravi, |
| 639 | perficere est animus, finemque imponere curis, |
| |
| 640 | Dardaniique rogum capitis permittere flammae. |
| 641 | Sic ait: illa gradum studio celerabat anili. |
| 642 | At trepida, et coeptis immanibus effera Dido, |
| 643 | sanguineam volvens aciem, maculisque trementis |
| 644 | interfusa genas, et pallida morte futura, |
| |
| 645 | interiora domus inrumpit limina, et altos |
| 646 | conscendit furibunda rogos, ensemque recludit |
| 647 | Dardanium, non hos quaesitum munus in usus. |
| 648 | Hic, postquam Iliacas vestes notumque cubile |
| 649 | conspexit, paulum lacrimis et mente morata, |
| |
| 650 | incubuitque toro, dixitque novissima verba: |
| 651 | Dulces exuviae, dum fata deusque sinebant, |
| 652 | accipite hanc animam, meque his exsolvite curis. |
| 653 | Vixi, et, quem dederat cursum fortuna, peregi, |
| 654 | et nunc magna mei sub terras ibit imago. |
| |
| 655 | Urbem praeclaram statui; mea moenia vidi; |
| 656 | ulta virum, poenas inimico a fratre recepi; |
| 657 | felix, heu nimium felix, si litora tantum |
| 658 | numquam Dardaniae tetigissent nostra carinae! |
| 659 | Dixit, et, os impressa toro, Moriemur inultae, |
| |
| 660 | sed moriamur ait. Sic, sic iuvat ire sub umbras: |
| 661 | Hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto |
| 662 | Dardanus, et nostrae secum ferat omina mortis. |
| 663 | Dixerat; atque illam media inter talia ferro |
| 664 | conlapsam aspiciunt comites, ensemque cruore |
| |
| 665 | spumantem, sparsasque manus. It clamor ad alta |
| 666 | atria; concussam bacchatur Fama per urbem. |
| 667 | Lamentis gemituque et femineo ululatu |
| 668 | tecta fremunt; resonat magnis plangoribus aether, |
| 669 | non aliter, quam si immissis ruat hostibus omnis |
| |
| 670 | Karthago aut antiqua Tyros, flammaeque furentes |
| 671 | culmina perque hominum volvantur perque deorum. |
| 672 | Audiit exanimis, trepidoque exterrita cursu |
| 673 | unguibus ora soror foedans et pectora pugnis |
| 674 | per medios ruit, ac morientem nomine clamat: |
| |
| 675 | Hoc illud, germana, fuit? Me fraude petebas? |
| 676 | Hoc rogus iste mihi, hoc ignes araeque parabant? |
| 677 | Quid primum deserta querar? Comitemne sororem |
| 678 | sprevisti moriens? Eadem me ad fata vocasses: |
| 679 | idem ambas ferro dolor, atque eadem hora tulisset. |
| |
| 680 | His etiam struxi manibus, patriosque vocavi |
| 681 | voce deos, sic te ut posita crudelis abessem? |
| 682 | Exstinxti te meque, soror, populumque patresque |
| 683 | Sidonios urbemque tuam. Date volnera lymphis |
| 684 | abluam, et, extremus si quis super halitus errat, |
| |
| 685 | ore legam. Sic fata, gradus evaserat altos, |
| 686 | semianimemque sinu germanam amplexa fovebat |
| 687 | cum gemitu, atque atros siccabat veste cruores. |
| 688 | Illa, graves oculos conata attollere, rursus |
| 689 | deficit; infixum stridit sub pectore vulnus. |
| |
| 690 | Ter sese attollens cubitoque adnixa levavit; |
| 691 | ter revoluta toro est, oculisque errantibus alto |
| 692 | quaesivit caelo lucem, ingemuitque reperta. |
| 693 | Tum Iuno omnipotens, longum miserata dolorem |
| 694 | difficilisque obitus, Irim demisit Olympo, |
| |
| 695 | quae luctantem animam nexosque resolveret artus. |
| 696 | Nam quia nec fato, merita nec morte peribat, |
| 697 | sed misera ante diem, subitoque accensa furore, |
| 698 | nondum illi flavum Proserpina vertice crinem |
| 699 | abstulerat, Stygioque caput damnaverat Orco. |
| |
| 700 | Ergo Iris croceis per caelum roscida pennis, |
| 701 | mille trahens varios adverso sole colores, |
| 702 | devolat, et supra caput adstitit: Hunc ego Diti |
| 703 | sacrum iussa fero, teque isto corpore solvo. |
| 704 | Sic ait, et dextra crinem secat: omnis et una |
| |
| 705 | dilapsus calor, atque in ventos vita recessit. |