| 3 | it tectis Argoa manus, simul urbe profusi |
| 4 | Aenidae caris socium digressibus haerent. |
| |
| 5 | dant Cererem lectumque pecus nec palmite Bacchum |
| 6 | Bithyno Phrygiove satum, sed quem sua noto |
| 7 | colle per angustae Lesbos freta suggerit Helles. |
| 8 | ipse agit Aesonidae iunctos ad litora gressus |
| 9 | Cyzicus abscessu lacrimans, |
| |
| 10 | quas dabat et picto Clite variaverat auro, |
| 11 | tum galeam et patriae telum insuperabile dextrae |
| 12 | addidit. ipse ducis pateras et Thessala contra |
| 13 | frena capit manibusque datis iunxere penates. |
| 14 | Tu mihi nunc causas infandaque proelia, Clio, |
| |
| 15 | pande virum; tibi enim superum data, virgo, facultas |
| 16 | nosse animos rerumque vias. cur talia passus |
| 17 | arma, quid hospitiis iunctas concurrere dextras |
| 18 | Iuppiter? unde tubae nocturnaque movit Erinys? |
| 19 | Dindyrna sanguineis famulum bacchata lacertis |
| |
| 20 | dum volucri quatit asper equo silvasque fatigat |
| 21 | Cyzicus, ingenti praedae deceptus amore |
| 22 | adsuetum Phrygias dominam vectare per urbes |
| 23 | oppressit iaculo redeuntem ad frena leonem. |
| 24 | et nunc ille iubas captivaque postibus ora |
| |
| 25 | muneribus primas coniunx Percosia vestes |
| 26 | imposuit, spolium infelix divaeque pudendum. |
| 27 | quae postquam Haemoniam tantae non immemor irae |
| 28 | aerisono de monte ratem praefixaque regum |
| 29 | scuta videt, nova monstra viro, nova funera volvit, |
| |
| 30 | ut socias in nocte manus utque impia bella |
| 31 | conserat et saevis erroribus implicet urbem. |
| 32 | nox erat et leni canebant aequora sulco |
| 33 | et iam prona leves spargebant sidera somnos. |
| 34 | aura vehit; religant tonsas veloque Procneson |
| |
| 35 | et te iam medio fiaventem, Rhyndace, ponto |
| 36 | spumosumque legunt fracta Scylaceon ab unda. |
| 37 | ipse diem longe solisque cubilia Tiphys |
| 38 | consulit, ipse ratem vento stellisque ministrat. |
| 39 | atque illum non ante sopor luctamine tanto |
| |
| 40 | lenit agens divum imperiis; cadit inscia clavo |
| 41 | dextera demittitque oculos, solataque puppis |
| 42 | turbine flectit iter portuque refertur amico. |
| 43 | Vt notis adlapsa vadis, dant aethere longo |
| 44 | signa tubae vox et mediis emissa tenebris |
| |
| 45 | "hostis habet portus, soliti rediere Pelasgi." |
| 46 | rupta quies; deus ancipitem lymphaverat urbem |
| 47 | Mygdoniae Pan iussa ferens saevissima Matris, |
| 48 | Pan nemorum bellique potens, quern lucis ab horis |
| 49 | antra tenent, patet ad medias per devia noctes |
| |
| 50 | saetigerum latus et torvae coma sibila frontis. |
| 51 | vox omnes super una tubas, qua conus et enses, |
| 52 | qua trepidis auriga rotis nocturnaque muris |
| 53 | claustra cadunt; talesque metus non Martia cassis |
| 54 | Eumenidumque comae, non tristis ab aethere Gorgo |
| |
| 55 | sparserit aut tantis aciem raptaverit umbris. |
| 56 | ludus et ille deo, pavidum praesepibus aufert |
| 57 | cum pecus et profugi sternunt dumeta iuvenci. |
| 58 | Ilicet ad regem clamor ruit. exsilit altis |
| 59 | somnia dira toris simulacraque pallida linquens |
| |
| 60 | Cyzicus. ecce super foribus Bellona reclusis |
| 61 | nuda latus passuque movens orichalca sonoro |
| 62 | adstitit et triplici pulsans fastigia crista |
| 63 | inde ciere virum. sequitur per moenia demens |
| 64 | ille deam et fatis extrema in proelia tendit, |
| |
| 65 | qualis in Alciden et Thesea Rhoecus iniqui |
| 66 | nube meri geminam Pholoen maioraque cernens |
| 67 | antra ruit, qualisve redit venatibus actis |
| 68 | lustra pater Triviamque canens umeroque Learchum |
| 69 | advehit, at miserae declinant lumina Thebae. |
| |
| 70 | iamque adeo nec porta ducern nec pone moratur |
| 71 | excubias sortita manus, quae prima furenti |
| 72 | advolat; hinc alii subeunt, ut proxima quaeque |
| 73 | iutremuit domus et motus accepit inanes. |
| 74 | At Minyas anceps fixit pavor; aegra virorum |
| |
| 75 | corda labant, nec quae regio aut discrimina cernunt, |
| 76 | cur galeae clipeique micent, num pervigil armis |
| 77 | donec et hasta volans immani turbine transtris |
| 78 | insonuit monuitque ratem rapere obvia caeca |
| 79 | arma manu. princeps galeam constringit Iason |
| |
| 80 | vociferans "primarn hanc nati, pater, accipe pugnam |
| 81 | vosque, viri, optatos huc adfore credite Colchos." |
| 82 | Bistonas in medios ceu Martius exsilit astris |
| 83 | currus, ubi ingentes animae clamorque tubaeque |
| 84 | sanguineae iuvere deum, non segnius ille |
| |
| 85 | occupat arva furens; sequitur vis omnis Achivum. |
| 86 | adglomerant latera et densis thoracibus horrens |
| 87 | stat manus, aegisono quam nec fera pectore virgo |
| 88 | dispulerit nec dextra Iovis Terrorque Pavorque, |
| 89 | Martis equi. sic contextis umbonibus urgent |
| |
| 90 | caeruleo veluti cum Iuppiter agmine nubem |
| 91 | constituit; certant Zephyri frustaque rigentem |
| 92 | pulsat utrimque Notus; pendent mortalia longo |
| 93 | corda metu, quibus illa fretis, quibus incidat arvis. |
| 94 | Hiuc manus infelix clamore impellere magno |
| |
| 95 | saxa facesque atras et tortae pondera fundae; |
| 96 | fert sonitus immota phalanx irasque retentant |
| 97 | congeries dum prima fluat. stellantia Mopsus |
| 98 | tegmina et ingentem Corythi notat Eurytus umbram. |
| 99 | restitit ille gradu seseque a lumine ferri |
| |
| 100 | sustinuit praeceps, subitum ceu pastor ad amnem |
| 101 | spumantem nimbis fluctuque arbusta ruentem. |
| 102 | at Tydeus "en intentis quem viribus" inquit |
| 103 | "opperiar manibusque dari quem comminus optem; |
| 104 | quo steteris moriere loco." subit ilia cuspis |
| |
| 105 | Olenii; dedit ille sonum compressaque mandens |
| 106 | aequora purpuream singultibus expulit hastam. |
| 107 | ac velut in medio rupes latet horrida ponto, |
| 108 | quam super ignari nunquam rexere magistri |
| 109 | praecipites impune rates, sic agmine caeco |
| |
| 110 | incurrit strictis manus ensibus. occubat Iron |
| 111 | et Cotys et Pyrno melior genitore Bienor. |
| 112 | At magis interea diverso turbida motu |
| 113 | urbs agitur. Genyso coniunx amoverat arma: |
| 114 | ast illi subitus ventis vivoque reluxit |
| |
| 115 | torre focus; telis gaudes, miserande, repertis. |
| 116 | linquit et undantes mensas infectaque pernox |
| 117 | sacra Medon; chlamys imbelli circumvenit ostro |
| 118 | torta manum, strictoque vias praefulgurat ense. |
| 119 | talis iu arma ruit, nec vina dapesque remota |
| |
| 120 | statque loco torus inque omen mansere ministri. |
| 121 | inde vagi nec tela modis nec casibus isdem |
| 122 | conservere manu et longe iacuere perempti. |
| 123 | Ecce gravem nodis pinguique bitumine quassans |
| 124 | lampada turbata Phlegyas decurrit ab urbe. |
| |
| 125 | ille leves de more manus aciemque Pelasgum |
| 126 | per noctem remeasse ratus pulsumque requirens |
| 127 | saepe sibi vano Thamyrum clamore petebat |
| 128 | arduus et late fumanti nube coruscus: |
| 129 | quantus ubi immenso prospexit ab aethere Typhon |
| |
| 130 | igne simul ventisque rubens, quem Iuppiter alte |
| 131 | crine tenet; trepidant diro sub lumine puppes. |
| 132 | tollitur hinc totusque ruit Tirynthius acri |
| 133 | pectore, certa regens adversa spicula flamma; |
| 134 | per piceos accensa globos et pectus harundo |
| |
| 135 | per medium contenta fugit; ruit ille comanti |
| 136 | ore facem supra maiorque apparuit ignis. |
| 137 | Ambrosium Peleus, ingentem Ancaeus Echeclum |
| 138 | sternit et elatae propius succedere dextrae |
| 139 | Telecoonta sinit delicataque ora securi |
| |
| 140 | disiecit cervice tenus; simul aspera victor |
| 141 | cingula sublustri vibrantia detrahit umbra. |
| 142 | "has, precor, exuvias <et> opima cadavera" Nestor |
| 143 | "linquite" ait; "ferro potius mihi dextera, ferro |
| 144 | navet opus," prensumque manu detruncat Amastrum |
| |
| 145 | diversasque simul socios invadere turmas |
| 146 | admonuit. pergunt rupta testudine fusi |
| 147 | qua tenebrae campique ferunt. gravis invenit Ochum |
| 148 | Phlias et trepido Pollux impingitur Hebro. |
| 149 | ipse super vultus taboque natantia terga |
| |
| 150 | dux campi Martisque potens, ut caeco, profundo |
| 151 | currit hiems, Zelyn et Bronten Abrarinque relinquit |
| 152 | semineces: Glaucum sequitur Glaucumque ruentem |
| 153 | occupat et iugulo vulnus molitur aperto. |
| 154 | ille manu contra telum tenet ultima frustra |
| |
| 155 | verba ciens, fixamque videt decrescere cornum. |
| 156 | hinc Halyn, hinc rigido transcurrens demetit ense |
| 157 | Protin et insignem cithara cantuque fluenti |
| 158 | Dorcea, qui dulci festis adsistere mensis |
| 159 | pectine Bistoniae magnum post ausus alumnum. |
| |
| 160 | nec pharetram aut acres ultra Tirynthius arcus |
| 161 | exercet, socia sed disicit agmina clava. |
| 162 | ac veluti magna iuvenum cum densa securi |
| 163 | silva labat cuneisque gemit grave robur adactis |
| 164 | iamque abies piceaeque ruunt, sic dura sub ictu |
| |
| 165 | ossa virum malaeque sonant sparsusque cerebro |
| 166 | albet ager. levis ante pedes subsederat Hidmon; |
| 167 | occupat os barbamque viri clavamque superne |
| 168 | inrotat, "occumbes" et "nunc" ait "Herculis armis |
| 169 | donum ingens semperque tuis mirabile fatis." |
| |
| 170 | horruit ille cadens nomenque agnovit amicum |
| 171 | primus et ignaris dirum scelus attulit umbris. |
| 172 | nec tibi Thessalicos tunc profuit, Ornyte, reges |
| 173 | hospitiis aut mente moras fovisse benigna |
| 174 | et laribus sacrasse diem; procul advenit Idmon |
| |
| 175 | oblatumque ferit, galeam cristasque rubentes, |
| 176 | heu tua dona, gerens. quem te qualemque videbit |
| 177 | attonitus, Crenaee, parens! en frigidus orbes |
| 178 | purpureos iam somnus obit, iam candor et anni |
| 179 | deficiunt vitaque fugit decus omne soluta. |
| |
| 180 | desere nunc nemus et nympharum durus amores! |
| 181 | at diversa Sagen turbantem fallere nervo |
| 182 | tum primum puer ausus Hylas (spes maxima bellis |
| 183 | pulcher Hylas, si fata sinant, si prospera Iuno), |
| 184 | prostravitque virum celeri per pectora telo. |
| |
| 185 | Accessere, nefas, tenebris fallacibus acti |
| 186 | Tyndaridae in sese; Castor prius ibat in ictus |
| 187 | nescius, ast illos nova lux subitusque diremit |
| 188 | frontis apex. tum Castor Ityn, qua caerulus ambit |
| 189 | balteus et gemini committunt ora dracones, |
| |
| 190 | frater Hagen Thapsumque securigerumque Nealcen |
| 191 | transigit et Canthi pallentem vulnere Cydrum. |
| 192 | torserat hic totis conisus viribus hastam |
| 193 | venatori Erymo, brevis hanc sed fata ferentem |
| 194 | prodidit et piceo comitem miserata refulsit |
| |
| 195 | Luna polo; cessere iubae raptumque per auras |
| 196 | vulnus et extrema sonuit cita casside cuspis. |
| 197 | Nisaeum Telamon et Ophelten vana sonantem |
| 198 | per clipei cedentis opus cratemque trilicem, |
| 199 | qua stomachi secreta, ferit laetusque profatur |
| |
| 200 | "di, precor, hunc regem aut aeque delegerit alta |
| 201 | fors mihi gente satum, magnusque et flebilis urbi |
| 202 | conciderit." super addit Aren fratremque Melanthum |
| 203 | Phoceaque Oleniden, Lelegum qui pulsus ab oris |
| 204 | regis amicitiam et famuli propioris honores |
| |
| 205 | (qua patiens non arte?) tulit. nox alta cadentum |
| 206 | ingentes donec sonitus augetque ruinas. |
| 207 | ut magis Inarime, magis ut mugitor anhelat |
| 208 | Vesbius, attonitas acer cum suscitat urbes |
| 209 | sic pugnae crebrescit opus; neque enim ignea cedunt |
| |
| 210 | astra loco, lentis haeret nox conscia bigis. |
| 211 | Perge age Tartareae mecum simul omnia noctis, |
| 212 | Musa, sequi. trepidam Phaethon adflavit ab alto |
| 213 | Tisiphonen graviorque locos iam luce propinqua |
| 214 | umbra premit; non signa virum, non funera cernunt |
| |
| 215 | et rabie magis ora calent. vos prodite, divae, |
| 216 | Eumenidum noctisque globos vatique patescat |
| 217 | armorum fragor et tepidi singultibus agri |
| 218 | labentum atque acti Minyis per Litora manes. |
| 219 | Cyzicus hic aciem vanis discursibus implet |
| |
| 220 | fata trahens: iam pulsa sibi cessisse Pelasgum |
| 221 | agmina, iam passim vacuos disiecta per agros |
| 222 | credit ovans; tales actus, ea gaudia fingit |
| 223 | ira deum: fundo veluti cum Coeus in imo |
| 224 | vincla Iovis fractoque trahens adamante catenas |
| |
| 225 | Saturnum Tityumque vocat spemque aetheris amens |
| 226 | concipit, ast illum fluviis et nocte remensa |
| 227 | Eumenidum canis et sparsae iuba reppulit Hydrae. |
| 228 | saevit acerba fremens tardumque a moenibus agmen |
| 229 | increpitat "nunquamne dolor virtusve subibit |
| |
| 230 | nil ausas sine rege manus? at barbara buxus |
| 231 | si vocet et motis ululantia Dindyma sacris, |
| 232 | tunc ensis placeatque furor, modo tela sacerdos |
| 233 | porrigat et iussa sanguis exuberet ulna." |
| 234 | talibus insultans iamdudum numine divae |
| |
| 235 | deficit, infracti languescunt frigore cursus, |
| 236 | corda pavent, audit fremitus irasque leonum |
| 237 | cornuaque et motas videt inter nubila turres. |
| 238 | tunc gravis et certo tendens stridore per umbram |
| 239 | Aesonii venit hasta ducis latumque sub imo |
| |
| 240 | pectore rumpit iter. quam nunc incognita vellet |
| 241 | lustra sibi nullosque datos venatibus annos! |
| 242 | talia magnanimi diverso turbine fundunt |
| 243 | tela viri sonitusque pedum suspectaque motu |
| 244 | explorant; prensant socios vocemque reposcunt. |
| |
| 245 | quod si tanta lues seros durasset in ortus, |
| 246 | exstinctum genus et solas per moenia matres |
| 247 | vidisset stratamque dies in litore gentem. |
| 248 | Tum pater omnipotens, tempus iam rege perempto |
| 249 | flectere fata ratus miserasque abrumpere pugnas, |
| |
| 250 | supremam celeravit opem nutuque sereno |
| 251 | intonuit, quem Nocte satae, quem turbidus horret |
| 252 | Armipotens; tunc porta trucis coit infera belli. |
| 253 | continuo dant terga metu versique per agros |
| 254 | diffugiunt, quae sola salus; nec terga ruentum |
| |
| 255 | mens Minyis conversa sequi; stetit anxia virtus. |
| 256 | ecce levi primo iam spargere lumine portus |
| 257 | orta dies notaeque, nefas, albescere turres |
| 258 | "di maris" attonito conclamat ab agmine Tiphus, |
| 259 | "ut mea fatali damnastis pectora somno! |
| |
| 260 | heu socii quantis complerunt litora monstris!" |
| 261 | illi autem neque adhuc gemitus neque conscia facti |
| 262 | ora levant; tenet exsangues rigor horridus artus, |
| 263 | ceu pavet ad crines et tristia Pentheos ora |
| 264 | Thyias, ubi impulsae iam se deus agmine matris |
| |
| 265 | abstulit et caesi vanescunt cornua tauri. |
| 266 | nec minus effusi grandaevum ad Litora vulgus |
| 267 | ut socias videre manus dare versa retrorsus |
| 268 | terga metu. dextram tendens proclamat Iason |
| 269 | "quos fugitis? vellem hac equidem me strage meosque |
| |
| 270 | procubuisse magis. deus haec, deus asper utrisque |
| 271 | implicuit. sumus en Minyae, <sumus> hospita turba." |
| 272 | cur etiam flammas miserosque moramur honores? |
| 273 | Tum super exsangues confertae caedis acervos |
| 274 | praecipiti plangore ruunt; agnoscit in alta |
| |
| 275 | strage virum sua texta parens, sua munera coniunx. |
| 276 | it gemitus toto sinuosa per aequora caelo. |
| 277 | pars tenues flatus et adhuc stridentia prensant |
| 278 | vulnera, pars sera componunt lumina dextra. |
| 279 | at vero in mediis exsangui rege reperto |
| |
| 280 | aggeribus, tristi sileant ceu cetera planctu, |
| 281 | sic famulum matrumque dolor, sic omnis ad unum |
| 282 | versa manus. circa lacrimis ac mentibus aegri |
| 283 | stant Minyae deflentque nefas et cuspidis ictus |
| 284 | Aesoniae sortemque ducis solantur acerbam. |
| |
| 285 | ille ubi concretos pingui iam sanguine crines |
| 286 | pallentesque genas infractaque pectore caro |
| 287 | tela neque hesternos agnovit in hospite vultus, |
| 288 | ingemit atque artus fatur complexus amicos |
| 289 | "te tamen ignarum tanti, miserande, furoris |
| |
| 290 | nox habet et nullo testantem foedera questu; |
| 291 | at mihi luctificum venit iubar. heu quibus adsum |
| 292 | conloquiis, cui me hospitio fortuna revexit! |
| 293 | exstinguine mea (fatis id defuit unum) |
| 294 | speravi te posse manu, talisve reliqui |
| |
| 295 | has ego, amice, domos? quod si iam bella manebant |
| 296 | et placitum hoc superis, nonne haec mea iustius essent |
| 297 | funera, meque tuus <melius> nunc plangeret error, |
| 298 | nec Clarii nunc antra dei quercusque Tonantis |
| 299 | arguerem? talesne acies, talesne triumphos |
| |
| 300 | sorte dabant? tantumque nefas mens conscia vatum |
| 301 | conticuit, patriae exitium crudele senectae |
| 302 | et tot acerba canens? heu divis visa sinistris |
| 303 | regna mihi! quinam reditus? quae me hospita tellus |
| 304 | accipiet? quae non primis prohibebit harenis? |
| |
| 305 | invidere dei ne Phasidis arva remoti |
| 306 | et Scythicas populatus opes haec rursus adirem |
| 307 | litora neve tuos irem tunc ultor in hostes. |
| 308 | fas tamen est conferre genas, fas iungere tecum |
| 309 | pectora et exsangues miscere amplexibus artus. |
| |
| 310 | Ços age funereas ad litora volvite silvas |
| 311 | et socios lustrate rogos; date debita caesis |
| 312 | munera, quae nostro misisset Cyzicus igni." |
| 313 | Parte alia Clite laceras super ora mariti |
| 314 | fusa comas misera in planctus vocat agmina matrum |
| |
| 315 | fatur et haec: "primis coniunx ereptus in annis |
| 316 | cuncta trahis; necdum suboles nec gaudia de te |
| 317 | ulla mihi, quis maesta tuos nunc, optime, casus |
| 318 | perpeterer tenui luctum solamine fallens. |
| 319 | Mygdonis arma patrem funestaque proelia nuper |
| |
| 320 | natales rapuere domos, Triviaeque potentis |
| 321 | occidit arcana genetrix absumpta sagitta: |
| 322 | tu, mihi qui coniunx pariter fraterque parensque |
| 323 | solus et a prima fueras spes una iuventa, |
| 324 | deseris heu totamque deus simul impulit urbem. |
| |
| 325 | ast ego non media te saltem, Cyzice, vidi |
| 326 | tendentem mihi morte manus aut ulla monentis |
| 327 | verba tuli; quin te thalamis modo questa morari |
| 328 | heu talem tantique metus secura recepi." |
| 329 | illam vix gemino maerens cum Castore Pollux |
| |
| 330 | erigit haerentem compressaque colla trahentem. |
| 331 | Interea innumeras nudatis montibus urgent |
| 332 | certatim decorantque pyras et corpora maesti |
| 333 | summa locant; vadit sonipes cervice remissa |
| 334 | venatrix nec turba canum pecudesque morantur |
| |
| 335 | funereae, quae cuique manus, quae cura suorum, |
| 336 | quae fortuna fuit. medio rex aggere longe |
| 337 | eminet; hunc crebris quatiens singultibus ora |
| 338 | adlevat Aesonides celsoque reponit in ostro. |
| 339 | dat pictas auro atque ardentes murice vestes |
| |
| 340 | quas rapuit telis festina vocantibus Austris |
| 341 | Hypsipyle; galeam dilectaque cingula regi |
| 342 | inicit. ille suam vultus conversus ad urbem |
| 343 | sceptra manu veterum retinet gestamen avorum. |
| 344 | nam quia nec proles alius nec denique sanguis, |
| |
| 345 | ipse decus regnique refert insigne parenti. |
| 346 | inde ter armatos Minyis referentibus orbes |
| 347 | concussi tremuere rogi, ter inhorruit aether |
| 348 | luctificum clangente tuba; iecere supremo |
| 349 | tum clamore faces; regum labor omnis in auras |
| |
| 350 | solvitur et celsis conlucent aequora flammis. |
| 351 | scilicet haec illo iuvenem populosque manebant |
| 352 | tempore, Peliacis caderet cum montibus arbor. |
| 353 | hoc volucrumque minae praesagaque fulmina longo |
| 354 | acta mari tulerant. sed quis non prima refellat |
| |
| 355 | monstra deum longosque sibi non auguret annos? |
| 356 | iamque solutus honos cineri, iam passibus aegris |
| 357 | dilapsae cum prole nurus, tandemque quiescunt |
| 358 | dissona pervigili planctu vada, qualiter Arctos |
| 359 | ad patrias avibus medio iam vere revectis |
| |
| 360 | Memphis et aprici statio silet annua Nili. |
| 361 | At non inde dies nec quae magis aspera curis |
| 362 | nox Minyas tanta caesorum ab imagine solvit. |
| 363 | bis Zephyri iam vela vocant; fiducia maestis |
| 364 | nulla viris, aegro adsidue mens carpitur aestu, |
| |
| 365 | necdum omnes lacrimas atque omnia reddita caesis |
| 366 | iusta putant; patria ex oculis acerque laborum |
| 367 | pulsus amor segnique iuvat frigescere luctu. |
| 368 | ipse etiam Aesonides, quamquam tristissima rerum |
| 369 | castiganda duci vultuque premenda sereno, |
| |
| 370 | dulcibus indulget lacrimis aperitque dolorem. |
| 371 | tum secreta trahens Phoebeum ad litora Mopsum |
| 372 | "quaenam" ait "ista lues, aut quae sententia divum? |
| 373 | decretusne venit fato pavor, an sibi nectunt |
| 374 | corda moras? cur immemores famaeque larisque |
| |
| 375 | angimur, aut pariet quemnam haec ignavia finem?" |
| 376 | "Dicam" ait "ac penitus causas labemque docebo" |
| 377 | Mopsus, et astra tuens "non si mortalia membra |
| 378 | sortitusque breves et parvi tempora fati |
| 379 | perpetimur, socius superi quondam ignis Olympi, |
| |
| 380 | fas ideo miscere neces ferroque morantes |
| 381 | exigere hinc animas redituraque semina caelo. |
| 382 | quippe nec in ventos nec in ultima solvimur ossa; |
| 383 | ira manet duratque dolor. cum deinde tremendi |
| 384 | ad solium venere Iovis questuque nefandam |
| |
| 385 | edocuere necem, patet ollis ianua leti |
| 386 | atque iterum remeare licet; comes una sororum |
| 387 | additur et pariter terras atque aequora lustrant. |
| 388 | quisque suos sontes inimicaque pectora poenis |
| 389 | implicat et varia meritos formidine pulsant. |
| |
| 390 | at quibus invito maduerunt sanguine dextrae, |
| 391 | si fors saeva tulit miseros, sed proxima culpa, |
| 392 | hos variis mens ipsa modis agit et sua carpunt |
| 393 | facta viros: resides et iam nil amplius ausi |
| 394 | in lacrimas humilesque metus aegramque fatiscunt |
| |
| 395 | segnitiem; quos ecce vides. sed nostra requiret |
| 396 | cura viam. memori iam pridem cognita vate |
| 397 | est procul ad Stygiae devexa silentia noctis |
| 398 | Cimmerium domus et superis incognita tellus |
| 399 | caeruleo tenebrosa situ, quo flammea nunquam |
| |
| 400 | Sol iuga sidereos nec mittit Iuppiter annos. |
| 401 | stant tacitae frondes immotaque silva comanti |
| 402 | horret querna iugo; specus umbrarumque meatus |
| 403 | subter et Oceani praeceps fragor arvaque nigro |
| 404 | vasta metu et subitae post longa silentia voces. |
| |
| 405 | ensifer hic atraque sedens in veste Celaeneus |
| 406 | insontes errore luit culpamque remittens |
| 407 | carmina turbatos volvit placantia manes. |
| 408 | ille mihi quae danda forent lustramina caesis |
| 409 | prodidit, ille volens Erebum tenebrasque retexit. |
| |
| 410 | ergo ubi puniceas oriens accenderit undas |
| 411 | tu socios adhibe sacris armentaque magnis |
| 412 | bina deis; me iam coetus accedere vestros |
| 413 | haud fas interea, donec lustralia pernox |
| 414 | vota fero. movet en gelidos Latonia currus; |
| |
| 415 | flecte gradum, placitis sileant age litora coeptis." |
| 416 | Iamque sopor mediis tellurem presserat horis |
| 417 | et circum tacito volitabant somnia mundo, |
| 418 | cum vigil arcani speculatus tempora sacri |
| 419 | Ampycides petit adversis Aesepia silvis |
| |
| 420 | flumina et aequoreas pariter decurrit ad undas. |
| 421 | hic sale purpureo vivaque nitentia lympha |
| 422 | membra novat seque horrificis accommodat actis. |
| 423 | tempora tum vittis et supplice castus oliva |
| 424 | implicat et stricto designat litora ferro; |
| |
| 425 | circum humiles aras ignotaque nomina divum |
| 426 | instituit silvaque super contristat opaca: |
| 427 | utque metum numenque loco sacramque quietem |
| 428 | addidit, ardenti nitidum iubar evocat alto. |
| 429 | Atque Argoa manus variis insignis in armis |
| |
| 430 | ibat agens lectas aurata fronte bidentes. |
| 431 | Delius hic longe candenti veste sacerdos |
| 432 | occurrit ramoque vocat, iamque ipse recenti |
| 433 | stat tumulo placida transmittens agmina lauro. |
| 434 | ducit et ad fluvios ac vincula solvere monstrat |
| |
| 435 | prima pedum glaucasque comis praetexere frondes |
| 436 | imperat, hinc alte Phoebi surgentis ad orbem |
| 437 | ferre manus totisque simul procumbere campis. |
| 438 | tunc piceae mactantur oves, prosectaque partim |
| 439 | pectora per medios, partim gerit obvius Idmon. |
| |
| 440 | ter tacitos egere gradus, ter tristia tangens |
| 441 | arma simul vestesque virum lustramina ponto |
| 442 | pone iacit; rapidis adolentur cetera flammis. |
| 443 | quin etiam truncas nemorum effigiesque virorum |
| 444 | rite locat quercus simulataque subligat arma. |
| |
| 445 | huc Stygias transire minas iramque severi |
| 446 | agminis, his orat vigiles incumbere curas |
| 447 | atque ita lustrifico cantu vocat: "ite, perempti, |
| 448 | ac memores abolete animos; sint otia vobis, |
| 449 | sit Stygiae iam sedis amor; procul agmine nostro |
| |
| 450 | et procul este mari cunctisque absistite bellis. |
| 451 | vos ego nec Graias unquam contendere ad urbes |
| 452 | nec triviis ululare velim, pecorique satisque |
| 453 | nullae ideo pestes nec luctifer ingruat annus, |
| 454 | nec populi nostrive luant ea facta minores." |
| |
| 455 | dixerat, et summas frondentibus intulit aris |
| 456 | libavitque dapes, placidi quas protinus angues, |
| 457 | umbrarum famuli, linguis rapuere coruscis. |
| 458 | Continuo puppem petere et considere transtris |
| 459 | imperat Ampycides nec visum vertere terrae; |
| |
| 460 | exciderint quae gesta manu, quae debita fatis. |
| 461 | illi alacres pars arma locant, pars ardua |
| 462 | insternunt tabulata toris, oriturque trementum |
| 463 | remorum sonus et laetae concordia vocis. |
| 464 | Iuppiter urgentem ceu summa Ceraunia nubem |
| |
| 465 | cum pepulit movitque iugis, fulsere repente |
| 466 | et nemora et scopuli nitidusque reducitur aether, |
| 467 | sic animi rediere viris, iamque ipse magister |
| 468 | nutat ab arce ratis remisque obsistere tendit. |
| 469 | instaurant primi certamina liber amictu |
| |
| 470 | Eurytus et dictis Talai non territus Idas; |
| 471 | inde alii increpitant atque aequora pectore tollunt. |
| 472 | par gemitu pulsuque labor versumque vicissim |
| 473 | mittitur in puppem remo mare. laetus et ipse |
| 474 | Alcides "quisnam hos vocat in certamina fluctus?" |
| |
| 475 | dixit et intortis adsurgens arduus undis |
| 476 | percussit subito deceptum fragmine pectus |
| 477 | atque in terga ruens Talaum fortemque Eriboten |
| 478 | et longe tantae securum Amphiona molis |
| 479 | obruit inque tuo posuit caput, Iphite, transtro. |
| |
| 480 | Iam summas caeli Phoebus candentior arces |
| 481 | vicerat et longas medius revocaverat umbras; |
| 482 | tardior hinc cessante viro quae proxima Tiphys |
| 483 | litora quosque dabat densa trabe Mysia montes |
| 484 | advehitur. petit excelsas Tirynthius ornos; |
| |
| 485 | haeret Hylas lateri passusque moratur iniquos. |
| 486 | Illum ubi Iuno poli summo de vertice puppem |
| 487 | deseruisse videt, tempus rata diva nocendi |
| 488 | Pallada consortem curis cursusque regentem, |
| 489 | nequa inde inceptis fieret mora, fallere prima |
| |
| 490 | molitur caroque dolis avertere fratri. |
| 491 | tum sic adloquitur: "procerum vi pulsus iniqua |
| 492 | germanique manu (repetis quo crimine) Perses |
| 493 | barbaricas iam movit opes Hyrcanaque signa. |
| 494 | Aeetes contra thalamis et virgine pacta |
| |
| 495 | conciliat reges Scythicos, primusque coacta |
| 496 | advehit Albana Styrus gener agmina porta. |
| 497 | bellum ingens, atque ipse citis Gradivus habenis |
| 498 | fundit equos. viden Arctoo de cardine quanta |
| 499 | tollat se nubes atque aequore pendeat atro? |
| |
| 500 | corripe prima vias; finem cum Phasidis alti |
| 501 | transierit Perses aciemque admoverit urbi, |
| 502 | coepta refer paulumque moras et foedera necte |
| 503 | consiliis atque arte tua. sponde adfore reges |
| 504 | dis genitos, quis arma volens, quis agmina iungat." |
| |
| 505 | at virgo, quamquam insidias aestusque novercae |
| 506 | sentiat et blandos quaerentem fingere vultus, |
| 507 | obsequitur tamen et iussas petit ocius oras. |
| 508 | Ingemuit Iuno tandemque silentia rumpit. |
| 509 | "en labor, en odiis caput insuperabile nostris! |
| |
| 510 | quam Nemeen tot fessa minis, quae belva Lernae |
| 511 | experiar? Phrygiis ultro concurrere monstris |
| 512 | nempe virum et pulso reserantem Pergama ponto |
| 513 | vidimus. en ego nunc regum soror, et mihi gentis |
| 514 | ullus honos? iam tum indecores iussaeque dolorum |
| |
| 515 | primitiae et tenero superati protinus angues. |
| 516 | debueram nullos iuveni iam quaerere casus |
| 517 | victa nec <ad> tales forsan descendere pugnas. |
| 518 | verum animis insiste tuis actumque |
| 519 | tende, pudor; mox et Furias Ditemque movebo." |
| |
| 520 | haec ait et pariter laevi iuga pinea montis |
| 521 | respicit ac pulchro venantes agmine nymphas, |
| 522 | undarum nemorumque decus. levis omnibus arcus |
| 523 | et manicae virides et stricta myrtus habena, |
| 524 | summo palla genu, tenui vagus innatat aura |
| |
| 525 | crinis ad obscurae decurrens cingula mammae. |
| 526 | ipsa citatarum tellus pede plausa sororum |
| 527 | personat et teneris summittit gramina plantis. |
| 528 | e quibus Herculeo Dryope percussa fragore |
| 529 | cum fugerent iam tela ferae processerat ultra |
| |
| 530 | turbatum visura nemus, fontemque petebat |
| 531 | rursus et attonitos referebat ab Hercule vultus. |
| 532 | hanc delapsa polo piceaeque adclinis opacae |
| 533 | Iuno vocat prensaque manu sic blanda profatur: |
| 534 | "quem tibi coniugio tot dedignata dicavi, |
| |
| 535 | nympha, procos, en Haemonia puer adpulit alno, |
| 536 | carus Hylas, saltusque tuos montesque pererrat. |
| 537 | vidistis roseis haec per loca Bacchus habenis |
| 538 | cum domitas acies et eoi fercula regni |
| 539 | duceret, ac rursus thiasos et sacra moventem. |
| |
| 540 | hunc tibi vel posito venantem pectine Phoebum |
| 541 | crede dari. quae spes nymphis aufertur Achaeis! |
| 542 | praereptum quanto proles Boebeia questu |
| 543 | audiet et flavi quam tristis nata Lycormae!" |
| 544 | sic ait et celerem frondosa per avia cervum |
| |
| 545 | suscitat ac iuveni sublimem cornibus offert. |
| 546 | ille animos tardusque fugae longumque resistens |
| 547 | sollicitat suadetque pari contendere cursu. |
| 548 | credit Hylas praedaeque ferox ardore propinquae |
| 549 | insequitur; simul Alcides hortatibus urget |
| |
| 550 | prospiciens: iamque ex oculis aufertur uterque, |
| 551 | cum puerum instantem quadripes fessaque minantem |
| 552 | tela manu procul ad nitidi spiracula fontis |
| 553 | ducit et intactas levis ipse superfugit undas. |
| 554 | hoc pueri spes lusa modo est, nec tendere certat |
| |
| 555 | amplius; utque artus et concita pectora sudor |
| 556 | diluerat, gratos avidus procumbit ad amnes. |
| 557 | stagna vaga sic luce micant ubi Cynthia caelo |
| 558 | prospicit aut medii transit rota candida Phoebi, |
| 559 | tale iubar diffundit aquis: nil umbra comaeque |
| |
| 560 | turbavitque sonus surgentis ad oscula nymphae. |
| 561 | illa avidas iniecta manus heu sera cientem |
| 562 | auxilia et magni referentem nomen amici |
| 563 | detrahit; adiutae prono iam pondere vires. |
| 564 | Iam pater umbrosis Tirynthius arcibus ornum |
| |
| 565 | depulerat magnoque iugis stridore revulsam |
| 566 | terga super fulvi porrexerat horrida monstri |
| 567 | litora curva petens; alio nam calle reversum |
| 568 | credit Hylan captaque dapes auxisse ferina. |
| 569 | sed neque apud socios structasque in litore mensas |
| |
| 570 | unanimum videt aeger Hylan nec longius acrem |
| 571 | intendens aciem. varios hinc excitat aestus |
| 572 | nube mali percussus amor, quibus haeserit oris, |
| 573 | quis tales impune moras casusve laborve |
| 574 | attulerit. densam interea descendere noctem |
| |
| 575 | iam maiore metu; tum vero et pallor et amens |
| 576 | cum piceo sudore rigor. ceu pectora nautis |
| 577 | congelat hiberni vultus Iovis agricolisve |
| 578 | cum coit umbra minax, comitis sic adficit error |
| 579 | Alciden saevaeque monet meminisse novercae. |
| |
| 580 | continuo, volucri ceu pectora tactus asilo |
| 581 | emicuit Calabris taurus per confraga saeptis |
| 582 | obvia quaeque ruens, tali se concitat ardens |
| 583 | in iuga senta fuga. pavet omnis conscia late |
| 584 | silva, pavent montes, luctu succensus acerbo |
| |
| 585 | quid struat Alcides tantaque quid apparet ira. |
| 586 | ille, velut refugi quem contigit improba Mauri |
| 587 | lancea sanguineus vasto leo murmure fertur |
| 588 | frangit et absentem vacuis sub dentibus hostem, |
| 589 | sic furiis accensa gerens Tirynthius ora |
| |
| 590 | fertur et intento decurrit montibus arcu. |
| 591 | heu miserae quibus ille feris, quibus incidit usquam |
| 592 | immeritis per lustra viris! volat ordine nullo |
| 593 | cuncta petens: nunc ad ripas deiectaque saxis |
| 594 | flumina, nunc motas nemorum procurrit ad umbras. |
| |
| 595 | rursus Hylan et rursus Hylan per longa reclamat |
| 596 | avia; responsant silvae et vaga certat imago. |
| 597 | At sociis immota fides Austrisque secundis |
| 598 | certa: morae est nec parvus Hylas, quamquam omnibus aeque |
| 599 | grata rudimenta; Herculeo sub nomine pendent. |
| |
| 600 | illum omnes lacrimis maestisque reposcere votis |
| 601 | incertique metu nunc longas litore voces |
| 602 | spargere, nunc seris ostendere noctibus ignes. |
| 603 | ipse vel excelsi cum densa silentia montis |
| 604 | strata vel oblatis ductor videt aequora ventis |
| |
| 605 | stat lacrimans magnoque viri cunctatur amore. |
| 606 | illius incessus habilemque ad terga pharetram, |
| 607 | illum inter proceres maestaeque silentia mensae |
| 608 | quaerit inops quondam ingenti comprensa trahentem |
| 609 | vina manu et durae referentem monstra novercae. |
| |
| 610 | Nec minus interea crudelis Iapyga Iuno |
| 611 | adsidue movet et primis cum solibus offert. |
| 612 | iamque morae impatiens cunctantes increpat ausus |
| 613 | Tiphys et oblato monet otia rumpere cursu. |
| 614 | ergo animum flexus dictis instantis Iason |
| |
| 615 | concedit sociosque simul sic fatur ad omnes: |
| 616 | "o utinam, Scythicis struerem cum funera terris, |
| 617 | vox mihi mentitas tulerit Parnasia sortes |
| 618 | agmine de tanto socium qui maximus armis |
| 619 | adforet, hunc Iovis imperiis fatoque teneri |
| |
| 620 | ante procellosum scopulis errantibus aequor. |
| 621 | necdum fama viri nec certior exstitit auctor. |
| 622 | verum agite et, dubiis variant quia pectora curis, |
| 623 | consulite et, motis seu vos via flatibus urget, |
| 624 | pergite et inceptos mecum revocate labores; |
| |
| 625 | seu plures <stat> ferre moras rursusque propinquis |
| 626 | quaesivisse iugis, pretium haud leve temporis acti." |
| 627 | Dixerat; at studiis iamdudum freta iuventus |
| 628 | orat inire vias: unum tanto afore coetu, |
| 629 | nec minus in sese generis dextrasque potentes |
| |
| 630 | esse ferunt. tali mentem pars maxima flatu |
| 631 | erigit et vana gliscunt praecordia lingua: |
| 632 | saltibus ut mediis tum demum laeta reducit |
| 633 | cerva gregem, tum gestit aper reboatque superbis |
| 634 | comminus ursa lupis, cum sese Martia tigris |
| |
| 635 | abstulit aut curvo tacitus leo condidit antro. |
| 636 | At pius ingenti Telamon iam fluctuat ira |
| 637 | cum fremitu, saevisque serens fera iurgia dictis |
| 638 | insequitur magnoque implorat numina questu. |
| 639 | idem orans prensatque viros demissaque supplex |
| |
| 640 | haeret ad ora ducis, nil se super Hercule fari, |
| 641 | sed socio quocumque, gemens; namque aspera fama |
| 642 | iam loca iamque feras per barbara litora gentes |
| 643 | non alium contra Alciden, non pectora tanta |
| 644 | posse dari. rursum instimulat ducitque faventes |
| |
| 645 | magnanimus Calydone satus, potioribus ille |
| 646 | deteriora fovens semperque inversa tueri |
| 647 | durus et haud ullis unquam superabilis aequis |
| 648 | rectorumve memor. "non Herculis" inquit "adempti |
| 649 | sed tuus in seros haec nostra silentia questus |
| |
| 650 | traxit honor, dum iura dares, dum tempora fandi. |
| 651 | septimus hic celsis descendit montibus Auster |
| 652 | iamque ratem Scythicis forsan statuisset in oris; |
| 653 | nos patriae immemores, maneant ceu nulla revectos |
| 654 | gaudia, sed duro saevae sub rege Mycenae, |
| |
| 655 | ad medium cunctamur iter. si finibus ullis |
| 656 | has tolerare moras et inania tempora possem, |
| 657 | regna hodie et dulcem sceptris Calydona tenerem |
| 658 | laetus opum pacisque meae, tutusque manerem |
| 659 | quis genitor materque locis. quid deside terra |
| |
| 660 | haeremus? vacuos cur lassant aequora visus? |
| 661 | tu comitem Alciden ad Phasidis amplius arva |
| 662 | adfore, tu socias ultra tibi rere pharetras? |
| 663 | non ea fax odiis oblitave numine fesso |
| 664 | Iuno sui. nova Tartareo fors semine monstra |
| |
| 665 | atque iterum Inachiis iam nuntius urget ab Argis. |
| 666 | non datur haec magni proles Iovis; at tibi Pollux |
| 667 | stirpe pares Castorque manent, at cetera divum |
| 668 | progenies, nec parva mihi fiducia gentis. |
| 669 | en egomet quocumque voces sequar, agmina ferro |
| |
| 670 | plura metam; tibi dicta manus, <tibi> quicquid in ipso |
| 671 | sanguine erit, iamque hinc operum quae maxima posco. |
| 672 | scilicet in solis profugi stetit Herculis armis |
| 673 | nostra salus. nempe ora aeque mortalia cuncti |
| 674 | ecce gerunt; ibant aequo nempe ordine remi. |
| |
| 675 | ille vel insano iamdudum turbidus aestu |
| 676 | vel parta iam laude tumens consortia famae |
| 677 | despicit ac nostris ferri comes abnuit actis. |
| 678 | vos, quibus et virtus et spes in limine primo, |
| 679 | tendite, dum rerum patiens calor et rude membris |
| |
| 680 | robur inest; neque enim solis dare funera Colchis |
| 681 | sit satis et tota pelagus lustrasse iuventa. |
| 682 | spes mihi quae tali potuit longissima casu |
| 683 | esse fuit: quiscumque virum perquirere silvis |
| 684 | egit amor; loca vociferans non ulla reliqui. |
| |
| 685 | nunc quoque, dum vario nutat sententia motu, |
| 686 | cernere devexis redeuntem montibus opto. |
| 687 | sat lacrimis comitique datum, quem sortibus aevi |
| 688 | crede vel in mediae raptum tibi sanguine pugnae." |
| 689 | Talibus Oenides urget; simul incita dictis |
| |
| 690 | heroum manus. ante omnes Argoa iubebat |
| 691 | vincla rapi Calais. furias miratur ovantum |
| 692 | Aeacides, multusque viri cunctantia corda |
| 693 | fert dolor, an sese comitem tam tristibus actis |
| 694 | abneget et celsi maerens petat ardua montis. |
| |
| 695 | non tamen et gemitus et inanes desinit iras |
| 696 | fundere. "quis terris, pro Iuppiter," inquit "Achaeis |
| 697 | iste dies! saevi capient quae gaudia Colchi! |
| 698 | non hi tum fiatus, non ista superbia dictis, |
| 699 | litore cum patrio iam vela petentibus Austris |
| |
| 700 | cunctus ad Alciden versus favor: ipse iuvaret, |
| 701 | ipse ducis curas meritosque subiret honores. |
| 702 | iamne animis, iam gente pares? aeque inclita vulgi |
| 703 | dextera? nulla fides, nulli super Hercule fietus? |
| 704 | nunc Porthaonides, nunc dux mihi Thracia proles? |
| |
| 705 | aspera nunc pavidos contra ruit agna leones? |
| 706 | hanc ego magnanimi spolium Didymaonis hastam, |
| 707 | quae neque iam frondes, virides nec proferet umbras, |
| 708 | ut semel est evulsa iugis ac matre perempta |
| 709 | fida ministeria et duras obit horrida pugnas, |
| |
| 710 | testor et hoc omni, ductor, tibi numine firmo: |
| 711 | saepe metu, saepe in tenui discrimine rerum |
| 712 | Herculeas iam serus opes spretique vocabis |
| 713 | arma viri, nec nos tumida haec tum dicta iuvabunt." |
| 714 | Talibus Aeacides socios terroribus urgens |
| |
| 715 | inlacrimat multaque comas deformat harena. |
| 716 | fata trahunt, raptusque virum certamine ductor |
| 717 | ibat et obtenta mulcebat lumina palla. |
| 718 | hic vero ingenti repetuntur pectora luctu |
| 719 | ut socii sedere locis nullaeque leonis |
| |
| 720 | exuviae tantique vacant vestigia transtri. |
| 721 | fiet pius Aeacides, maerent Poeantia corda, |
| 722 | ingemit et dulci frater cum Castore Pollux. |
| 723 | omnis adhuc vocat Alciden fugiente carina, |
| 724 | omnis Hylan, medio pereuntia nomina ponto. |
| |
| 725 | Dat procul interea toto pater aequore signum |
| 726 | Phorcys et immanes intorto murice phocas |
| 727 | contrahit antra petens; simul et Massylus et una |
| 728 | Lyctius et Calabris redit armentarius arvis. |
| 729 | ilicet extremi nox litore Solis Hiberas |
| |
| 730 | condidit alta domos et sidera sustulit axis. |
| 731 | flumina conticuere, iacet cum flatibus aequor. |
| 732 | Amphitryoniades nec quae nova lustra requirat, |
| 733 | nec quo temptet iter, comitis nec fata parenti |
| 734 | quae referat videt, aut socios qua mente revisat. |
| |
| 735 | urit amor solisque negat decedere silvis. |
| 736 | non aliter gemitum quondam lea prolis ademptae |
| 737 | aegra dedit; sedet inde viis inclusaque longo |
| 738 | pervigilant castella metu; dolor attrahit orbes |
| 739 | interea et misero manat iuba sordida luctu. |
| |