monumenta.ch > Hieronymus > sectio 38 > 10 > CAPUT XVII. > bnf7296.13 > Hugutio Pisanus, Derivationes, p21, U 3 > 35 > 19 > sectio 108 > sectio 25 > 14 > . . . > sectio 22 > 9 > 3
Ovidius, Ars Amatoria, II <<<    

bnf7311.79-b24  Liber III HIDE LINKS TO MANUSCRIPTS

1 Arma dedi Danais in Amazonas; arma supersunt,
2 quae tibi dem et turmae, Penthesilea, tuae.
3 ite in bella pares; vincant, quibus alma Dione
4 faverit et toto qui volat orbe puer.
5 non erat armatis aequum concurrere nudas;
6 sic etiam vobis vincere turpe, viri.
7 dixerit e multis aliquis 'quid virus in angues
8 bnf7311.80 adicis, et rabidae tradis ovile lupae?'
9 parcite paucarum diffundere crimen in omnes;
10 spectetur meritis quaeque puella suis.
11 si minor Atrides Helenen, Helenesque sororem
12 quo premat Atrides crimine maior habet,
13 si scelere Oeclides Talaioniae Eriphylae
14 cuius et in vivis ad Styga venit equis,
15 est pia Penelope lustris errante duobus
16 et totidem lustris bella gerente viro.
17 respice Phylaciden et quae comes isse marito
18 fertur et ante annos occubuisse suos.
19 fata Pheretiadae coniunx Pagasaea redemit
20 proque viro est uxor funere lata viri.
21 'accipe me, Capaneu! cineres miscebimur' inquit
22 Iphias, in medios desiluitque rogos.
23 ipsa quoque et cultu est et nomine femina Virtus:
24 non mirum, populo si placet illa suo.
25 nec tamen hae mentes nostra poscuntur ab arte;
26 conveniunt cumbae vela minora meae.
27 nil nisi lascivi per me discuntur amores;
28 femina praecipiam quo sit amanda modo.
29 femina nec flammas nec saevos discutit arcus;
30 parcius haec video tela nocere viris.
31 saepe viri fallunt: tenerae non saepe puellae,
32 paucaque, si quaeras, crimina fraudis habent.
33 Phasida iam matrem fallax dimisit Iaso;
34 venit in Aesonios altera nupta sinus.
35 quantum in te, Theseu, volucres Ariadna marinas
36 pavit in ignoto sola relicta loco.
37 quaere, Novem cur una Viae dicatur, et audi
38 depositis silvas Phyllida flesse comis.
39 et famam pietatis habet, tamen hospes et ensem
40 praebuit et causam mortis, Elissa, tuae.
41 quid vos perdiderit, dicam: nescistis amare;
42 defuit ars vobis; arte perennat amor.
43 nunc quoque nescirent: sed me Cytherea docere
44 iussit, et ante oculos constitit ipsa meos.
45 tum mihi 'quid miserae' dixit 'meruere puellae?
46 traditur armatis vulgus inerme viris.
47 illos artifices gemini fecere libelli;
48 haec quoque pars monitis erudienda tuis.
49 probra Therapnaeae qui dixerat ante maritae,
50 mox cecinit laudes prosperiore lyra.
51 si bene te novi, cultas ne laede puellas:
52 gratia, dum vives, ista petenda tibi est.'
53 dixit, et e myrto (myrto nam vincta capillos
54 constiterat) folium granaque pauca dedit;
55 sensimus acceptis numen quoque: purior aether
56 fulsit, et e toto pectore cessit onus.
57 dum facit ingenium, petite hinc praecepta, puellae,
58 quas pudor et leges et sua iura sinunt.
59 venturae memores iam nunc estote senectae:
60 sic nullum vobis tempus abibit iners.
61 dum licet, et vernos etiam nunc editis annos,
62 ludite: eunt anni more fluentis aquae;
63 nec, quae praeteriit, iterum revocabitur unda,
64 nec, quae praeteriit, hora redire potest.
65 utendum est aetate: cito pede labitur aetas,
66 nec bona tam sequitur, quam bona prima fuit.
67 hos ego, qui canent, frutices violaria vidi;
68 bnf7311.81 hac mihi de spina grata corona data est.
69 tempus erit, quo tu, quae nunc excludis amantes,
70 frigida deserta nocte iacebis anus,
71 nec tua frangetur nocturna ianua rixa,
72 sparsa nec invenies limina mane rosa.
73 quam cito (me miserum!) laxantur corpora rugis,
74 et perit in nitido qui fuit ore color.
75 quasque fuisse tibi canas a virgine iuras,
76 sparguntur subito per caput omne comae.
77 anguibus exuitur tenui cum pelle vetustas,
78 nec faciunt cervos cornua iacta senes:
79 nostra sine auxilio fugiunt bona: carpite florem,
80 qui, nisi carptus erit, turpiter ipse cadet.
81 adde, quod et partus faciunt breviora iuventae
82 tempora: continua messe senescit ager.
83 Latmius Endymion non est tibi, Luna, rubori,
84 nec Cephalus roseae praeda pudenda deae.
85 ut Veneri, quem luget adhuc, donetur Adonis,
86 unde habet Aenean Harmoniamque suos?
87 ite per exemplum, genus o mortale, dearum,
88 gaudia nec cupidis vestra negate viris.
89 ut iam decipiant, quid perditis? omnia constant;
90 mille licet sumant, deperit inde nihil.
91 conteritur ferrum, silices tenuantur ab usu;
92 sufficit et damni pars caret illa metu.
93 quis vetet adposito lumen de lumine sumi,
94 quisve cavo vastas in mare servet aquas?
95 et tamen ulla viro mulier 'non expedit' inquit?
96 quid, nisi quam sumes, dic mihi, perdis aquam?
97 nec vos prostituit mea vox, sed vana timere
98 damna vetat: damnis munera vestra carent.
99 sed me flaminibus venti maioris iturum,
100 dum sumus in portu, provehat aura levis.
101 Ordior a cultu; cultis bene Liber ab uvis
102 provenit, et culto stat seges alta solo.
103 forma dei munus; forma quota quaeque superbit?
104 pars vestrum tali munere magna caret.
105 cura dabit faciem; facies neclecta peribit,
106 Idaliae similis sit licet illa deae.
107 corpora si veteres non sic coluere puellae,
108 nec veteres cultos sic habuere viros:
109 si fuit Andromache tunicas induta valentes,
110 quid mirum? duri militis uxor erat.
111 scilicet Aiaci coniunx ornata venires,
112 cui tegumen septem terga fuere boum!
113 simplicitas rudis ante fuit; nunc aurea Roma est
114 et domiti magnas possidet orbis opes.
115 aspice quae nunc sunt, Capitolia, quaeque fuerunt:
116 alterius dices illa fuisse Iovis.
117 Curia, concilio quae nunc dignissima tanto,
118 de stipula Tatio regna tenente fuit.
119 quae nunc sub Phoebo ducibusque Palatia fulgent,
120 quid nisi araturis pascua bubus erant?
121 prisca iuvent alios: ego me nunc denique natum
122 gratulor: haec aetas moribus apta meis,
123 non quia nunc terrae lentum subducitur aurum
124 lectaque diverso litore concha venit,
125 nec quia decrescunt effosso marmore montes,
126 nec quia caeruleae mole fugantur aquae,
127 sed quia cultus adest, nec nostros mansit in annos
128 bnf7311.82 rusticitas priscis illa superstes avis.
129 vos quoque nec caris aures onerate lapillis,
130 quos legit in viridi decolor Indus aqua,
131 nec prodite graves insuto vestibus auro,
132 per quas nos petitis, saepe fugatis, opes.
133 munditiis capimur: non sint sine lege capilli;
134 admotae formam dantque negantque manus.
135 nec genus ornatus unum est: quod quamque decebit
136 eligat et speculum consulate ante suum.
137 longa probat facies capitis discrimina puri:
138 sic erat ornatis Laodamia comis.
139 exiguum summa nodum sibi fronte relinqui,
140 ut pateant aures, ora rotunda volunt.
141 alterius crines umero iactentur utroque:
142 talis es adsumpta, Phoebe canore, lyra.
143 altera succinctae religetur more Dianae,
144 ut solet, attonitas cum petit illa feras.
145 huic decet inflatos laxe iacuisse capillos,
146 illa sit adstrictis impedienda comis;
147 hanc placet ornari testudine Cyllenea,
148 sustineat similes fluctibus illa sinus.
149 sed neque ramosa numerabis in ilice glandes,
150 nec quot apes Hyblae nec quot in Alpe ferae,
151 nec mihi tot positus numero conprendere fas est:
152 adicit ornatus proxima quaeque dies.
153 et neglecta decet multas coma: saepe iacere
154 hesternam credas, illa repexa modo est.
155 ars casu similis: sic capta vidit ut urbe
156 Alcides Iolen, 'hanc ego' dixit 'amo.'
157 talem te Bacchus Satyris clamantibus 'euhoe'
158 sustulit in currus, Cnosi relicta, suos.
159 o quantum indulget vestro natura decori,
160 quarum sunt multis damna pianda modis!
161 nos male detegimur, raptique aetate capilli,
162 ut Borea frondes excutiente, cadunt.
163 femina canitiem Germanis inficit herbis,
164 et melior vero quaeritur arte color,
165 femina procedit densissima crinibus emptis,
166 proque suis alios efficit aere suos.
167 nec rubor est emisse: palam venire videmus
168 Herculis ante oculos virgineumque chorum.
169 quid de veste loquar? nec nunc segmenta requiro
170 nec te, quae Tyrio murice, lana, rubes.
171 cum tot prodierint pretio leviore colores,
172 quis furor est census corpore ferre suos?
173 aeris, ecce, color, tum cum sine nubibus aer
174 nec tepidus pluvias concitat auster aquas;
175 ecce, tibi similis, quae quondam Phrixon et Hellen
176 diceris Inois eripuisse dolis;
177 hic undas imitatur, habet quoque nomen ab undis:
178 crediderim nymphas hac ego veste tegi.
179 ille crocum simulat (croceo velatur amictu,
180 roscida luciferos cum dea iungit equos),
181 hic Paphias myrtos, hic purpureas amethystos,
182 albentesve rosas, Threiciamve gruem;
183 nec glandes, Amarylli, tuae, nec amygdala desunt,
184 et sua velleribus nomina cera dedit.
185 quot nova terra parit flores, cum vere tepenti
186 vitis agit gemmas pigraque fugit hiems,
187 lana tot aut plures sucos bibit: elige certos,
188 bnf7311.83 nam non conveniens omnibus omnis erit.
189 pulla decent niveas: Briseida pulla decebant;
190 cum rapta est, pulla tum quoque veste fuit.
191 alba decent fuscas: albis, Cephei, placebas:
192 sic tibi vestitae pressa Seriphos erat.
193 quam paene admonui, ne trux caper iret in alas,
194 neve forent duris aspera crura pilis!
195 sed non Caucasea doceo de rupe puellas
196 quaeque bibant undas, Myse Caice, tuas.
197 quid si praecipiam ne fuscet inertia dentes
198 oraque suscepta mane laventur aqua?
199 scitis et inducta candorem quaerere creta;
200 sanguine quae vero non rubet, arte rubet.
201 arte supercilii confinia nuda repletis
202 parvaque sinceras velat aluta genas.
203 nec pudor est oculos tenui signare favilla
204 vel prope te nato, lucide Cydne, croco.
205 est mihi, quo dixi vestrae medicamina formae,
206 parvus, sed cura grande, libellus, opus:
207 hinc quoque praesidium laesae petitote figurae;
208 non est pro vestris ars mea rebus iners.
209 non tamen expositas mensa deprendat amator
210 pyxidas: ars faciem dissimulata iuvat.
211 quem non offendat toto faex inlita vultu,
212 cum fluit in tepidos pondere lapsa sinus?
213 oesypa quid redolent? quamvis mittatur Athenis
214 demptus ab inmundo vellere sucus ovis?
215 nec coram mixtas cervae sumpsisse medullas
216 nec coram dentes defricuisse probem.
217 ista dabunt formam, sed erunt deformia visu;
218 multaque, dum fiunt, turpia, facta placent:
219 quae nunc nomen habent operosi signa Myronis,
220 pondus iners quondam duraque massa fuit;
221 anulus ut fiat, primo conliditur aurum;
222 quas geritis vestis, sordida lana fuit;
223 cum fieret, lapis asper erat: nunc, nobile signum,
224 nuda Venus madidas exprimit imbre comas.
225 tu quoque dum coleris, nos te dormire putemus:
226 aptius a summa conspiciere manu.
227 cur mihi nota tuo causa est candoris in ore?
228 claude forem thalami! quid rude prodis opus?
229 multa viros nescire decet; pars maxima rerum
230 offendat, si non interiora tegas.
231 aurea quae pendent ornato signa theatro
232 inspice, contemnes: brattea ligna tegit;
233 sed neque ad illa licet populo, nisi facta, venire,
234 nec nisi summotis forma paranda viris.
235 at non pectendos coram praebere capillos,
236 ut iaceant fusi per tua terga, veto.
237 illo praecipue ne sis morosa caveto
238 tempore, nec lapsas saepe resolve comas.
239 tuta sit ornatrix: odi, quae sauciat ora
240 unguibus et rapta brachia figit acu.
241 devovet, et tangit, dominae caput illa, simulque
242 plorat in invisas sanguinolenta comas.
243 quae male crinita est, custodem in limine ponat
244 orneturve Bonae semper in aede Deae.
245 dictus eram subito cuidam venisse puellae:
246 turbida perversas induit illa comas.
247 hostibus eveniat tam foedi causa pudoris,
248 bnf7311.84 inque nurus Parthas dedecus illud eat.
249 turpe pecus mutilum, turpis sine gramine campus,
250 et sine fronde frutex, et sine crine caput.
251 non mihi venistis, Semele Ledeve, docendae,
252 perque fretum falso, Sidoni, vecta bove,
253 aut Helene, quam non stulte, Menelae, reposcis,
254 tu quoque non stulte, Troice raptor, habes.
255 turba docenda venit pulchrae turpesque puellae,
256 pluraque sunt semper deteriora bonis.
257 formosae non artis opem praeceptaque quaerunt;
258 est illis sua dos, forma sine arte potens:
259 cum mare compositum est, securus navita cessat;
260 cum tumet, auxiliis adsidet ille suis.
261 rara tamen mendo facies caret: occule mendas,
262 quaque potes vitium corporis abde tui.
263 si brevis es, sedeas, ne stans videare sedere:
264 inque tuo iaceas quantulacumque toro;
265 hic quoque, ne possit fieri mensura cubantis,
266 iniecta lateant fac tibi veste pedes.
267 quae nimium gracilis, pleno velamina filo
268 sumat, et ex umeris laxus amictus eat.
269 pallida purpureis spargat sua corpora virgis,
270 nigrior ad Pharii confuge piscis opem.
271 pes malus in nivea semper celetur aluta:
272 arida nec vinclis crura resolve suis.
273 conveniunt tenues scapulis analemptrides altis:
274 angustum circa fascia pectus eat.
275 exiguo signet gestu, quodcumque loquetur,
276 cui digiti pingues et scaber unguis erit.
277 cui gravis oris odor numquam ieiuna loquatur
278 et semper spatio distet ab ore viri.
279 si niger aut ingens aut non erit ordine natus
280 dens tibi, ridendo maxima damna feres.
281 quis credat? discunt etiam ridere puellae,
282 quaeritur atque illis hac quoque parte decor.
283 sint modici rictus, parvaeque utrimque lacunae,
284 et summos dentes ima labella tegant,
285 nec sua perpetuo contendant ilia risu,
286 sed leve nescioquid femineumque sonet.
287 est, quae perverso distorqueat ora cachinno;
288 cum risu laeta est altera, flere putes.
289 illa sonat raucum quiddam atque inamabile: ridet,
290 ut rudit a scabra turpis asella mola.
291 quo non ars penetrat? discunt lacrimare decenter
292 quoque volunt plorant tempore, quoque modo.
293 quid, cum legitima fraudatur littera voce
294 Blaesaque fit iusso lingua coacta sono?
295 in vitio decor est: quaerunt male reddere verba
296 discunt, posse minus, quam potuere, loqui.
297 omnibus his, quoniam prosunt, inpendite curam;
298 discite femineo corpora ferre gradu.
299 est et in incessu pars non temnenda decoris;
300 allicit ignotos ille fugatque viros.
301 haec movet arte latus, tunicisque fluentibus auras
302 accipit, expensos fertque superba pedes;
303 illa velut coniunx Umbri rubicunda mariti
304 ambulat, ingentes varica fertque gradus.
305 sed sit, ut in multis, modus hic quoque: rusticus alter
306 motus, concesso mollior alter erit.
307 pars umeri tamen ima tui, pars summa lacerti
308 bnf7311.85 nuda sit, a laeva conspicienda manu.
309 hoc vos praecipue, niveae, decet: hoc ubi vidi,
310 oscula ferre umero, qua patet usque libet.
311 monstra maris Sirenes erant, quae voce canora
312 quamlibet admissas detinuere rates.
313 his sua Sisyphides auditis paene resolvit
314 corpora, nam sociis inlita cera fuit.
315 res est blanda canor: discant cantare puellae,
316 pro facie multis vox sua lena fuit,
317 et modo marmoreis referant audita theatris,
318 et modo Niliacis carmina lusa modis.
319 nec plectrum dextra, citharam tenuisse sinistra
320 nesciat arbitrio femina docta meo.
321 saxa ferasque lyra movit Rhodopeius Orpheus,
322 Tartareosque lacus tergeminumque canem.
323 saxa tuo cantu, vindex iustissime matris,
324 fecerunt muros officiosa novos.
325 quamvis mutus erat, voci favisse putatur
326 piscis Arioniae fabula nota lyrae.
327 disce etiam duplici genialia nablia palma
328 verrere: conveniunt dulcibus illa iocis.
329 sit tibi Callimachi, sit Coi nota poetae,
330 sit quoque vinosi Teia Musa senis;
331 nota sit et Sappho (quid enim lascivius illa?)
332 cuive pater vafri luditur arte Getae.
333 et teneri possis carmen legisse Properti,
334 sive aliquid Galli sive, Tibulle, tuum
335 dictaque Varroni fulvis insignia villis
336 vellera germanae, Phrixe, querenda tuae:
337 et profugum Aenean, altae primordia Romae,
338 quo nullum Latio clarius extat opus.
339 forsitan et nostrum nomen miscebitur istis,
340 nec mea Lethaeis scripta dabuntur aquis
341 atque aliquis dicet 'nostri lege culta magistri
342 carmina, quis partes instruit ille duas,
343 deve tribus libris, titulus quos signat Amorum,
344 elige, quod docili molliter ore legas,
345 vel tibi composita cantetur Epistula voce;
346 ignotum hoc aliis ille novavit opus.'
347 o ita, Phoebe, velis, ita vos, pia numina vatum,
348 insignis cornu Bacche novemque deae!
349 quis dubitet, quin scire velim saltare puellam,
350 ut moveat posito brachia iussa mero?
351 artifices lateris, scenae spectacula, amantur:
352 tantum mobilitas illa decoris habet.
353 parva monere pudet, talorum dicere iactus
354 ut sciat, et vires, tessera missa, tuas;
355 et modo tres iactet numeros, modo cogitet, apte
356 quam subeat partem callida, quamque vocet,
357 cautaque non stulte latronum proelia ludat,
358 unus cum gemino calculus hoste perit,
359 bellatorque sua prensus sine compare bellat
360 aemulus et coeptum saepe recurrit iter.
361 reticuloque pilae leves fundantur aperto
362 nec, nisi quam tolles, ulla movenda pila est.
363 est genus in totidem tenui ratione redactum
364 scriptula, quot menses lubricus annus habet;
365 parva tabella capit ternos utrimque lapillos,
366 in qua vicisse est continuasse suos.
367 mille facesse iocos; turpe est nescire puellam
368 bnf7311.86 ludere: ludendo saepe paratur amor.
369 sed minimus labor est sapienter iactibus uti;
370 maius opus mores composuisse suos.
371 tum sumus incauti, studioque aperimur in ipso
372 nudaque per lusus pectora nostra patent;
373 ira subit, deforme malum, lucrique cupido,
374 iurgiaque et rixae sollicitusque dolor;
375 crimina dicuntur, resonat clamoribus aether,
376 invocat iratos et sibi quisque deos.
377 nulla fides tabulae: quae non per vota petuntur?
378 et lacrimis vidi saepe madere genas.
379 Iuppiter a vobis tam turpia crimina pellat,
380 in quibus est ulli cura placere viro.
381 hos ignava iocos tribuit natura puellis;
382 materia ludunt uberiore viri.
383 sunt illis celeresque pilae iaculumque trochique
384 armaque et in gyros ire coactus equus.
385 nec vos Campus habet, nec vos gelidissima Virgo,
386 nec Tuscus placida devehit amnis aqua.
387 at licet et prodest Pompeias ire per umbras,
388 Virginis aetheriis cum caput ardet equis;
389 visite laurigero sacrata Palatia Phoebo,
390 ille Paraetonicas mersit in alta rates,
391 quaeque soror coniunxque ducis monimenta pararunt,
392 navalique gener cinctus honore caput,
393 visite turicremas vaccae Memphitidos aras,
394 visite conspicuis terna theatra locis;
395 spectentur tepido maculosae sanguine harenae
396 metaque ferventi circumeunda rota.
397 quod latet, ignotum est; ignoti nulla cupido:
398 fructus abest, facies cum bona teste caret.
399 tu licet et Thamyran superes et Amoebea cantu,
400 non erit ignotae gratia magna lyrae.
401 si Venerem Cous nusquam posuisset Apelles,
402 mersa sub aequoreis illa lateret aquis.
403 quid petitur sacris, nisi tantum fama, poetis?
404 hoc votum nostri summa laboris habet.
405 cura deum fuerant olim regumque poetae,
406 praemiaque antiqui magna tulere chori;
407 sanctaque maiestas et erat venerabile nomen
408 vatibus, et largae saepe dabantur opes.
409 Ennius emeruit, Calabris in montibus ortus,
410 contiguus poni, Scipio magne, tibi.
411 nunc hederae sine honore iacent operataque doctis
412 cura vigil Musis nomen inertis habet.
413 sed famae vigilare iuvat: quis nosset Homerum,
414 Ilias aeternum si latuisset opus?
415 quis Danaen nosset, si semper clusa fuisset
416 inque sua turri perlatuisset anus?
417 utilis est vobis, formosae, turba, puellae.
418 saepe vagos ultra limina ferte pedes.
419 ad multas lupa tendit oves, praedetur ut unam,
420 et Iovis in multas devolat ales aves.
421 se quoque det populo mulier speciosa videndam;
422 quem trahat, e multis forsitan unus erit.
423 omnibus illa locis maneat studiosa placendi
424 et curam tota mente decoris agat.
425 casus ubique valet: semper tibi pendeat hamus;
426 quo minime credas gurgite, piscis erit.
427 saepe canes frustra nemorosis montibus errant
428 bnf7311.87 inque plagam nullo cervus agente venit.
429 quid minus Andromedae fuerat sperare revinctae
430 quam lacrimas ulli posse placere suas?
431 funere saepe viri vir quaeritur: ire solutis
432 crinibus et fletus non tenuisse decet.
433 sed vitate viros cultum formamque professos
434 quique suas ponunt in statione comas.
435 quae vobis dicunt, dixerunt mille puellis;
436 errat et in nulla sede moratur Amor.
437 femina quid faciat, cum sit vir levior ipsa
438 forsitan et plures possit habere viros?
439 vix mihi credetis, sed credite: Troia maneret,
440 praeceptis Priami si foret usa sui.
441 sunt qui mendaci specie grassentur amoris
442 perque aditus talis lucra pudenda petant.
443 nec coma vos fallat liquido nitidissima nardo
444 nec brevis in rugas lingula pressa suas,
445 nec toga decipiat filo tenuissima, nec si
446 anulus in digitis alter et alter erit.
447 forsitan ex horum numero cultissimus ille
448 fur sit, et uratur vestis amore tuae.
449 'redde meum' clamant spoliatae saepe puellae,
450 'redde meum' toto voce boante foro.
451 has, Venus, e templis multo radiantibus auro
452 lenta vides lites Appiadesque tuae.
453 sunt quoque non dubia quaedam mala nomina fama:
454 deceptae, a, multi crimen amantis habent.
455 discite ab alterius vestras timuisse querellis,
456 ianua fallaci ne sit aperta viro.
457 parcite, Cecropides, iuranti credere Theseo:
458 quos faciet testis, fecit et ante deos.
459 et tibi, Demophoon, Thesei criminis heres,
460 Phyllide decepta nulla relicta fides.
461 si bene promittent, totidem promittite verbis:
462 si dederint, et vos gaudia pacta date.
463 illa potest vigiles flammas extinguere Vestae
464 et rapere e templis, Inachi, sacra tuis,
465 et dare mixta viro tritis aconita cicutis,
466 accepto Venerem munere si qua negat.
467 fert animus propius consistere: supprime habenas,
468 Musa, nec admissis excutiare rotis.
469 verba vadum temptent abiegnis scripta tabellis:
470 accipiat missas apta ministra notas.
471 inspice, quodque leges, ex ipsis collige verbis
472 fingat, an ex animo sollicitusque roget;
473 postque brevem rescribe moram: mora semper amantes
474 incitat, exiguum si modo tempus habet.
475 sed neque te facilem iuveni promitte roganti
476 nec tamen e duro quod petit ille nega.
477 fac timeat speretque simul, quotiensque remittes,
478 spesque magis veniat certa minorque metus.
479 munda sed e medio consuetaque verba, puellae,
480 scribite: sermonis publica forma placet.
481 a, quotiens dubius scriptis exarsit amator
482 et nocuit formae barbara lingua bonae!
483 sed quoniam, quamvis vittae careatis honore,
484 est vobis vestros fallere cura viros,
485 ancillae puerique manu perarate tabellas,
486 pignora nec iuveni credite vestra novo.
487 vidi ego pallentes isto terrore puellas
488 bnf7311.88 servitium miseras tempus in omne pati;
489 perfidus ille quidem, qui talia pignora servat,
490 sed tamen Aetnaei fulminis instar habent.
491 iudice me fraus est concessa repellere fraudem,
492 armaque in armatos sumere iura sinunt.
493 ducere consuescat multas manus una figuras
494 (a, pereant, per quos ista monenda mihi!)
495 nec nisi deletis tutum rescribere ceris,
496 ne teneat geminas una tabella manus.
497 femina dicatur scribenti semper amator:
498 'illa' sit in vestris, qui fuit 'ille', notis.
499 si licet a parvis animum ad maiora referre
500 plenaque curvato pandere vela sinu,
501 pertinet ad faciem rabidos compescere mores:
502 candida pax homines, trux decet ira feras.
503 ora tument ira, nigrescunt sanguine venae,
504 lumina Gorgoneo saevius igne micant.
505 'i procul hinc,' dixit 'non es mihi, tibia, tanti,'
506 ut vidit vultus Pallas in amne suos.
507 vos quoque si media speculum spectetis in ira,
508 cognoscat faciem vix satis ulla suam.
509 nec minus in vultu damnosa superbia vestro:
510 comibus est oculis alliciendus Amor.
511 odimus inmodicos (experto credite) fastus:
512 saepe tacens odii semina vultus habet.
513 spectantem specta, ridenti mollia ride;
514 innuet, acceptas tu quoque redde notas.
515 sic ubi prolusit, rudibus puer ille relictis
516 spicula de pharetra promit acuta sua.
517 odimus et maestas; Tecmessam diligat Aiax;
518 nos hilarem populum femina laeta capit.
519 numquam ego te, Andromache, nec te, Tecmessa, rogarem,
520 ut mea de vobis altera amica foret.
521 credere vix videor, cum cogar credere partu,
522 vos ego cum vestris concubuisse viris.
523 scilicet Aiaci mulier maestissima dixit
524 'lux mea' quaeque solent verba iuvare viros!
525 quis vetat a magnis ad res exempla minores
526 sumere nec nomen pertimuisse ducis?
527 dux bonus huic centum commisit vite regendos,
528 huic equites, illi signa tuenda dedit:
529 vos quoque, de nobis quem quisque erit aptus ad usum,
530 inspicite et certo ponite quemque loco.
531 munera det dives; ius qui profitebitur, adsit;
532 facundus causam saepe clientis agat.
533 carmina qui facimus, mittamus carmina tantum:
534 hic chorus ante alios aptus amare sumus.
535 nos facimus placitae late praeconia formae:
536 nomen habet Nemesis, Cynthia nomen habet;
537 Vesper et Eoae novere Lycorida terrae:
538 et multi, quae sit nostra Corinna, rogant.
539 adde, quod insidiae sacris a vatibus absunt
540 et facit ad mores ars quoque nostra suos.
541 nec nos ambitio, nec amor nos tangit habendi;
542 contempto colitur lectus et umbra foro.
543 sed facile haeremus validoque perurimur aestu
544 et nimium certa scimus amare fide.
545 scilicet ingenium placida mollitur ab arte
546 et studio mores convenienter eunt.
547 vatibus Aoniis faciles estote, puellae:
548 bnf7311.89 numen inest illis Pieridesque favent.
549 est deus in nobis et sunt commercia caeli;
550 sedibus aetheriis spiritus ille venit.
551 a doctis pretium scelus est sperare poetis;
552 me miserum, scelus hoc nulla puella timet.
553 dissimulate tamen, nec prima fronte rapaces
554 este: novus viso casse resistet amans.
555 sed neque vector equum, qui nuper sensit habenas,
556 comparibus frenis artificemque reget,
557 nec, stabilis animos annis viridemque iuventam
558 ut capias, idem limes agendus erit.
559 hic rudis et castris nunc primum notus Amoris,
560 qui tetigit thalamos praeda novella tuos,
561 te solam norit, tibi semper inhaereat uni;
562 cingenda est altis saepibus ista seges.
563 effuge rivalem: vinces, dum sola tenebis;
564 non bene cum sociis regna Venusque manent.
565 ille vetus miles sensim et sapienter amabit,
566 multaque tironi non patienda feret;
567 nec franget postes, nec saevis ignibus uret
568 nec dominae teneras adpetet ungue genas
569 nec scindet tunicasve suas tunicasve puellae
570 nec raptus flendi causa capillus erit.
571 ista decent pueros aetate et amore calentes;
572 hic fera composita vulnera mente feret.
573 ignibus heu lentis uretur, ut umida faena,
574 ut modo montanis silva recisa iugis.
575 certior hic amor est: brevis et fecundior ille:
576 quae fugiunt, celeri carpite poma manu.
577 omnia tradantur (portas reseravimus hosti)
578 et sit in infida proditione fides.
579 quod datur ex facili, longum male nutrit amorem:
580 miscenda est laetis rara repulsa iocis.
581 ante fores iaceat, 'crudelis ianua!' dicat
582 multaque summisse, multa minanter agat.
583 dulcia non ferimus; suco renovemur amaro;
584 saepe perit ventis obruta cumba suis.
585 hoc est, uxores quod non patiatur amari:
586 conveniunt illas, cum voluere, viri.
587 adde forem, et duro dicat tibi ianitor ore
588 'non potes,' exclusum te quoque tanget amor.
589 ponite iam gladios hebetes, pugnetur acutis;
590 nec dubito, telis quin petar ipse meis.
591 dum cadit in laqueos, captus quoque nuper, amator
592 solum se thalamos speret habere tuos.
593 postmodo rivalem partitaque foedera lecti
594 sentiat: has artes tolle, senescet amor.
595 tum bene fortis equus reserato carcere currit,
596 cum quos praetereat quosque sequatur habet.
597 quamlibet extinctos iniuria suscitat ignes:
598 en ego, confiteor, non nisi laesus amo.
599 causa tamen nimium non sit manifesta doloris,
600 pluraque sollicitus, quam sciet, esse putet.
601 incitat et ficti tristis custodia servi
602 et nimium duri cura molesta viri.
603 quae venit ex tuto, minus est accepta voluptas;
604 ut sis liberior Thaide, finge metus.
605 cum melius foribus possis, admitte fenestra
606 inque tuo vultu signa timentis habe.
607 callida prosiliat dicatque ancilla 'perimus!'
608 bnf7311.90 tu iuvenem trepidum quolibet abde loco.
609 admiscenda tamen Venus est secura timori,
610 ne tanti noctes non putet esse tuas.
611 qua vafer eludi possit ratione maritus
612 quaque vigil custos, praeteriturus eram.
613 nupta virum timeat, rata sit custodia nuptae;
614 hoc decet, hoc leges iusque pudorque iubent.
615 te quoque servari, modo quam vindicta redemit,
616 quis ferat? ut fallas, ad mea sacra veni.
617 tot licet observent, adsit modo certa voluntas,
618 quot fuerant Argo lumina, verba dabis.
619 scilicet obstabit custos ne scribere possis,
620 sumendae detur cum tibi tempus aquae;
621 conscia cum possit scriptas portare tabellas,
622 quas tegat in tepido fascia lata sinu.
623 cum possit sura chartas celare ligatas,
624 et vincto blandas sub pede ferre notas!
625 caverit haec custos, pro charta conscia tergum
626 praebeat, inque suo corpore verba ferat.
627 tuta quoque est fallitque oculos e lacte recenti
628 littera (carbonis pulvere tange, leges),
629 fallet et umiduli quae fiet acumine lini,
630 ut ferat occultas pura tabella notas.
631 adfuit Acrisio servandae cura puellae;
632 hunc tamen illa suo crimine fecit avum.
633 quid faciat custos, cum sint tot in Urbe theatra,
634 cum spectet iunctos illa libenter equos;
635 cum sedeat Phariae sistris operata iuvencae,
636 quoque sui comites ire vetantur, eat;
637 cum fuget a templis oculos Bona Diva virorum,
638 praeterquam siquos illa venire iubet?
639 cum, custode foris tunicas servante puellae
640 celent furtivos balnea multa iocos;
641 cum, quotiens opus est, fallax aegrotet amica
642 et cedat lecto quamlibet aegra suo;
643 nomine cum doceat, quid agamus, adultera clavis,
644 quasque petas non det ianua sola vias?
645 fallitur et multo custodis cura Lyaeo,
646 illa vel Hispano lecta sit uva iugo;
647 sunt quoque, quae faciant altos medicamina somnos
648 victaque Lethaea lumina nocte premant;
649 nec male deliciis odiosum conscia tardis
650 detinet, et longa iungitur ipsa mora.
651 quid iuvat ambages praeceptaque parva movere,
652 cum minimo custos munere possit emi?
653 munera, crede mihi, capiunt hominesque deosque:
654 placatur donis Iuppiter ipse datis.
655 quid sapiens faciet? stultus cum munere gaudet:
656 ipse quoque accepto munere mutus erit.
657 sed semel est custos longum redimendus in aevum;
658 saepe dabit, dederit quas semel, ille manus.
659 questus eram, memini, metuendos esse sodales;
660 non tangit solos ista querella viros.
661 credula si fueris, aliae tua gaudia carpent
662 et lepus hic aliis exagitatus erit.
663 haec quoque, quae praebet lectum studiosa locumque,
664 crede mihi, mecum non semel illa fuit.
665 nec nimium vobis formosa ancilla ministret:
666 saepe vicem dominae praebuit illa mihi.
667 quo feror insanus? quid aperto pectore in hostem
668 bnf7311.91 mittor, et indicio prodor ab ipse meo?
669 non avis aucupibus monstrat, qua parte petatur,
670 non docet infestos currere cerva canes.
671 viderit utilitas; ego coepta fideliter edam:
672 Lemniasin gladios in mea fata dabo.
673 efficite (et facile est) ut nos credamus amari:
674 prona venit cupidis in sua vota fides.
675 spectet amabilius iuvenem et suspiret ab imo
676 femina, tam sero cur veniatque roget;
677 accedant lacrimae, dolor et de paelice fictus,
678 et laniet digitis illius ora suis;
679 iamdudum persuasus erit; miserebitur ultro
680 et dicet 'cura carpitur ista mei.'
681 praecipue si cultus erit speculoque placebit,
682 posse suo tangi credet amore deas.
683 sed te, quaecumque est, moderate iniuria turbet,
684 nec sis audita paelice mentis inops;
685 nec cito credideris: quantum cito credere laedat,
686 exemplum vobis non leve Procris erit.
687 est prope purpureos colles florentis Hymetti
688 fons sacer et viridi caespite mollis humus;
689 silva nemus non alta facit; tegit arbutus herbam;
690 ros maris et lauri nigraque myrtus olent;
691 nec densum foliis buxum fragilesque myricae,
692 nec tenues cytisi cultaque pinus abest.
693 lenibus inpulsae zephyris auraque salubri
694 tot generum frondes herbaque summa tremit.
695 grata quies Cephalo: famulis canibusque relictis
696 lassus in hac iuvenis saepe resedit humo
697 'quaeque 'meos releves aestus, cantare solebat
698 'accipienda sinu, mobilis aura, veni.'
699 coniugis ad timidas aliquis male sedulus aures
700 auditos memori detulit ore sonos;
701 Procris, ut accepit nomen, quasi paelicis, Aurae,
702 excidit, et subito muta dolore fuit;
703 palluit, ut serae lectis de vite racemis
704 pallescunt frondes, quas nova laesit hiems,
705 quaeque suos curvant matura Cydonia ramos
706 cornaque adhuc nostris non satis apta cibis.
707 ut rediit animus, tenues a pectore vestes
708 rumpit et indignas sauciat ungue genas;
709 nec mora, per medias passis furibunda capillis
710 evolat, ut thyrso concita Baccha, vias.
711 ut prope perventum, comites in valle relinquit,
712 ipsa nemus tacito clam pede fortis init.
713 quid tibi mentis erat, cum sic male sana lateres,
714 Procri? quis adtoniti pectoris ardor erat?
715 iamiam venturam, quaecumque erat Aura, putabas
716 scilicet, atque oculis probra videnda tuis.
717 nunc venisse piget (neque enim deprendere velles),
718 nunc iuvat: incertus pectora versat amor:
719 credere quae iubeant, locus est et nomen et index
720 et quia mens semper quod timet, esse putat.
721 vidit ut oppressa vestigia corporis herba,
722 pulsantur trepidi corde micante sinus.
723 iamque dies medius tenues contraxerat umbras,
724 inque pari spatio vesper et ortus erant:
725 ecce, redit Cephalus silvis, Cyllenia proles,
726 oraque fontana fervida pulsat aqua.
727 anxia, Procri, lates; solitas iacet ille per herbas
728 bnf7311.92 et 'Zephyri molles auraque' dixit 'ades.'
729 ut patuit miserae iucundus nominis error,
730 et mens et rediit verus in ora color.
731 surgit et oppositas agitato corpore frondes
732 movit, in amplexus uxor itura viri;
733 ille feram movisse ratus, iuvenaliter artus
734 corripit, in dextra tela fuere manu.
735 quid facis, infelix? non est fera, supprime tela!
736 me miserum, iaculo fixa puella tuo est.
737 'ei mihi!' conclamat 'fixisti pectus amicum:
738 hic locus a Cephalo vulnera semper habet.
739 ante diem morior, sed nulla paelice laesa:
740 hoc faciet positae te mihi, terra, levem.
741 nomine suspectas iam spiritus exit in auras;
742 labor, io: cara lumina conde manu.'
743 ille sinu dominae morientia corpora maesto
744 sustinet, et lacrimis vulnera saeva lavat;
745 exit et incauto paulatim pectore lapsus
746 excipitur miseri spiritus ore viri.
747 sed repetamus opus: mihi nudis rebus eundum est,
748 ut tangat portus fessa carina suos.
749 sollicite expectas, dum te in convivia ducam,
750 et quaeris monitus hac quoque parte meos.
751 sera veni positaque decens incede lucerna:
752 grata mora venies; maxima lena mora est.
753 etsi turpis eris, formosa videbere potis,
754 et latebras vitiis nox dabit ipsa tuis.
755 carpe cibos digitis (est quiddam gestus edendi),
756 ora nec immunda tota perungue manu.
757 neve domi praesume dapes, sed desine citra
758 quam capis; es paulo quam potes esse minus.
759 Priamides Helenen avide si spectet edentem,
760 oderit, et dicat 'stulta rapina mea est.'
761 aptius est, deceatque magis potare puellas:
762 cum Veneris puero non male, Bacche, facis.
763 hoc quoque, qua patiens caput est, animusque pedesque
764 constant, nec, quae sunt singula, bina vide.
765 turpe iacens mulier multo madefacta Lyaeo:
766 digna est concubitus quoslibet illa pati.
767 nec somnis posita tutum succumbere mensa:
768 per somnos fieri multa pudenda solent.
769 ulteriora pudet docuisse, sed alma Dione
770 'praecipue nostrum est, quod pudet,' inquit 'opus.'
771 nota sibi sit quaeque; modos a corpore certos
772 sumite: non omnes una figura decet.
773 quae facie praesignis erit, resupina iaceto;
774 spectentur tergo, quis sua terga placent.
775 Milanion umeris Atalantes crura ferebat:
776 si bona sunt, hoc sunt accipienda modo.
777 parva vehatur equo: quod erat longissima, numquam
778 Thebais Hectoreo nupta resedit equo.
779 strata premat genibus, paulum cervice reflexa
780 femina per longum conspicienda latus.
781 cui femur est iuvenale, carent quoque pectora menda,
782 stet vir, in obliquo fusa sit ipsa toro.
783 nec tibi turpe puta crinem, ut Phylleia mater,
784 solvere, et effusis colla reflecte comis.
785 tu quoque, cui rugis uterum Lucina notavit,
786 ut celer aversis utere Parthus equis.
787 mille modi Veneris; simplex minimique laboris,
788 bnf7311.93 cum iacet in dextrum semisupina latus.
789 sed neque Phoebei tripodes nec corniger Ammon
790 vera magis vobis quam mea Musa canet;
791 si qua fides, arti, quam longo fecimus usu,
792 credite: praestabunt carmina nostra fidem.
793 sentiat ex imis Venerem resoluta medullis
794 femina, et ex aequo res iuvet illa duos.
795 nec blandae voces iucundaque murmura cessent
796 nec taceant mediis improba verba iocis.
797 tu quoque, cui Veneris sensum natura negavit,
798 dulcia mendaci gaudia finge sono.
799 infelix, cui torpet hebes locus ille, puella,
800 quo pariter debent femina virque frui.
801 tantum, cum finges, ne sis manifesta, caveto:
802 effice per motum luminaque ipsa fidem.
803 quam iuvet, et voces et anhelitus arguat oris;
804 a pudet! arcanas pars habet ista notas.
805 gaudia post Veneris quae poscet munus amantem,
806 illa suas nolet pondus habere preces.
807 nec lucem in thalamos totis admitte fenestris:
808 aptius in vestro corpore multa latent.
809 lusus habet finem: cygnis descendere tempus,
810 duxerunt collo qui iuga nostra suo.
811 ut quondam iuvenes, ita nunc, mea turba, puellae
812 inscribant spoliis 'Naso magister erat.'



Ovidius, Ars Amatoria, II <<<    
monumenta.ch > Hieronymus > sectio 38 > 10 > CAPUT XVII. > bnf7296.13 > Hugutio Pisanus, Derivationes, p21, U 3 > 35 > 19 > sectio 108 > sectio 25 > 14 > . . . > sectio 22 > 9 > 3

© 2006 - 2024 Monumenta Informatik