Walafrid Strabo, Visio Wettini, VII. [Sanctorum preces pro fidelibus. Visiones sanctorum defunctorum. De martyrum et virginum sede. Angeli oratio ad Wettinum. Responsio Wettini. De angelo custode. Recedit a vitiosis.]
1 | Vidit et innumeras diverso sorte phalanges |
2 | De monachis, gradibusque aliis, populique senatu, |
3 | De variisque locis longe patriisque remotis: |
4 | Hos gaudere hilares, illos frendere gementes; |
5 | Hos paradisus habet, discindit tartarus illos. |
6 | His visis multisque aliis quae scribere longum est, |
7 | Quaeque stylus currens stricta brevitate relinquit, |
8 | Ducitur ad quaedam praepulchrae moenia sedis, |
9 | Quae naturali consistere mole ferebat. |
10 | Hoc opus immenso nituit splendore, coruscans |
11 | Arcubus, effulgens variisque ornatibus aureis, |
12 | Argentique gerens multum structura metallum, |
13 | Praebuit arte oculis anaglyfa pascere mentem |
14 | Moenia, quae tantum latam longamque tenebant |
15 | Mensuram, pulchrumque statum mirabile factum, |
16 | Altaque per volucres pandebant culmina ventos |
17 | Quantum nulla potest intentio mentis in visum (F. in, usum) |
18 | Claudere tractandi, nec quis sermone fateri |
19 | Aut operi tanto veracem optare staturam, |
20 | Aut decus excellens veris disponere verbis. |
21 | Haec cernunt fratrique sacer tunc angelus illi: |
22 | Cras migrabis, ait, vitae confinia linquens |
23 | Terrenae, tamen interea certabimus ambo |
24 | Pro pietate preces sanctis prosternere Christi, |
25 | Ut vel parva tuis fiat concessio factis. |
26 | Inde beatorum parili venere volatu |
27 | Sedes usque sacerdotum, quis fulgidus ordo |
28 | Captat onus meriti, iugique potitur honore? |
29 | Angelus: Hos, inquit, secum Dominator opimis |
30 | Ditavit meritis, ideo enarrare coronam |
31 | Nemo potest qua quisque nitet cui Christus obumbrat. |
32 | Et quibus officia ornatas praebetis ad aras, |
33 | Hos rogitemus apud Dominum intercedere pro te. |
34 | Tunc pedibus venerandorum subnixus uterque |
35 | Unius illecebras precibus relevare precatur; |
36 | Nec mora sanctorum pariter consortia surgunt. |
37 | Aggressique thronum Christum petiere iacentes |
38 | Ut potius laxare velit quam digna referre. |
39 | Tum reboat de sancta vox testudine dicens: |
40 | Debuit exemplis multos incendere fratres, |
41 | Sed torpore madens desivit ferre laborem. |
42 | Hinc responsa silent, vocemque emittere cessant. |
43 | Angelus haec inter, fraterque in parte steterunt |
44 | Eminus, et sancti sedes cum pace revisunt. |
45 | Ipse Dionysium, Hilarium sanctosque ferebat |
46 | Martinum Anianumque suas cognosse fenestras. |
47 | Qualiter agnovit, quos nunquam corpore vidit? |
48 | Sed sperare datur quod vel sermone beati |
49 | Haec ducis audiret, vel quae sibi gratia cuncta |
50 | Monstrarat, quosdam faceret cognosse silentes. |
51 | Tunc hortante iterum gressum ductore retorquent |
52 | Ad sedesque viam nitidas pressere resumptam, |
53 | Gloria martyribus qua pollet opima beatis. |
54 | Credere non poteris speciem numerumque quot essent. |
55 | Hos, ait, invictus tulit haec in regna triumphus. |
56 | Hos etenim terris coelesti laude tenetis, |
57 | Hos precibus commissa suis tua solvere sanctis |
58 | Poscamus, statimque sacra ad vestigia sese |
59 | Proiiciunt, citiusque sacer consessus ab inde |
60 | Surgit, et ante Dei auratam prosternitur aulam. |
61 | Dimitti peccata rogans, vox sede recurrit. |
62 | Si quos prava docens peccati felle fefellit |
63 | Deque via in praeceps illex commisit abire, |
64 | Hos iterum revocet, solventur debita gratis. |
65 | Inquiruntque modum quo crimina solvere possit, |
66 | Qualiter ex aliis pravae miserabile virus |
67 | Doctrinae eximeret. Tum vox processit ad illos: |
68 | Convocet hos omnes quorum per inania mentes |
69 | Dogmata pervertit, nocuit vel in actibus unquam, |
70 | Aut quibus exemplum dicti vel praebuit actus |
71 | Quo vitam moresque suos corrumpere possent, |
72 | Et se sternat humo, dicatque per omnia sese |
73 | Esse reum, gessisse male et docuisse pudenter. |
74 | Sic veniam exposcat, statimque astantibus addat: |
75 | Vos precor, o nati Domini, per numina summi, |
76 | Per sanctosque viros, addens, animasque beatas |
77 | Coelicolasque omnes repetat, ne crimina quisquam |
78 | Haec vestrum tradatque alii faciensve docensve. |
79 | Et patet alterius quantum qui polluit actus, |
80 | Desipiat vel in exemplo seu dogmate pravo |
81 | Qui malus est, multos secum invitare suescit; |
82 | Et tamen e cunctis scelerum commercia sumet, |
83 | Infelix sua ferre nequit, maiora requirens. |
84 | Interea a longe bini de parte steterunt, |
85 | Ecce Sebastianum magno splendore micantem |
86 | Atque Valentinum specie cognovit aperta. |
87 | Inde etiam averso ducente, catervas |
88 | Virgineas adeunt, ubi splendor luce corusca |
89 | Summus adornavit nitidis consessibus ipsas; |
90 | Sunt, ait, hae sanctae quarum sub honore Tonantis |
91 | Nomina divinis colitis famulatibus, ipsas |
92 | Pro longa ad Dominum vita praemittere praesta. |
93 | Sic ait, et pedibus sese prosternere certant, |
94 | Protinus assurgunt, citiusque ad limina pergunt |
95 | Celsa throni longam fratri deposcere vitam |
96 | Sed prius orantes quam se prosternere possent, |
97 | Obvia maiestas Christique immensa potestas |
98 | Elevat inclines miro splendore nitescens, |
99 | Qualis ab humanis cerni agnoscique figuris |
100 | Nunquam posse datur; certant ut bella fidei, |
101 | Mitis ad astantes Christus dat verba puellas |
102 | Iusta docens si recta gerat, dignumque ministret |
103 | Omnibus exemplum, revocans ad moenia vitae |
104 | Quos adversa docens aeterno prodidit igni, |
105 | Tunc vester praestabit honor quod cuncta remittam. |
106 | O meritum sublime tuum, sanctissima mater |
107 | Virginitas, quae casta poli terraeque supremum |
108 | Imperium retines, Domino quae proxima Christo, |
109 | Aeternam super astra domum inviolata locasti: |
110 | Sola quidem caelebs tantum cognomen habebit; |
111 | Et corrupta tamen si se post crimina saltem |
112 | Convertens anima ad Dominum submissa recurrit, |
113 | Praemia certa manent, si nomine in aeva carebit. |
114 | His igitur gestis facili discedere gressu |
115 | Incipiunt, itinerque suum sacer angelus istis |
116 | Prosequitur dictis: Quantis humana volutet |
117 | Progenies vitiis, o quis narrare valebit! |
118 | Nam licet a Domino, numerosa peste laborans, |
119 | Abscedat genus humanum Factore relicto, |
120 | Atque iugo Satanae sua colla gravare suescat, |
121 | Nulla tamen tanto peccata furore Creator |
122 | Vindicat offensus quam quae contraria constant |
123 | Naturae, quod quisque nefas vitare laboret. |
124 | Quapropter cunctos nimium certare necesse est |
125 | Ne subeat mater scelerum Sodomita libido, |
126 | Et templum Domini mutetur in horrida nigri |
127 | Serpentis delubra, quibus se degere gaudet. |
128 | Sordida non tantum hic morbus contagia praebens |
129 | Inficit, alternas maribus dum turpiter instat, |
130 | Commaculatque animas ardente cupidine stupri. |
131 | Verum multiplici thalamum violare iugalem |
132 | Assolet illuvie, rabiem dum quisque sequentes |
133 | Luxuriae, instinctu violenti daemonis acti, |
134 | Naturae concessa suis stimulante relinquunt |
135 | Coniugibus luxu, licitumque in stupra calorem |
136 | Vertentes, Satanae incedunt hostile lupanar, |
137 | Unde tibi iubeo Auctoris de nomine nostri |
138 | Ista palam referens, ut clara voce revolvas, |
139 | Nec celare velis quantum discrimen adhaeret |
140 | Esse subinductas mulieres pluribus aptas: |
141 | Tempore nam quanto tam foedis sordibus instant, |
142 | Non capiunt aditus coeli vitamque beatam. |
143 | O quicunque malis cupimus nos subdere tantis, |
144 | Incidat in mentem tormenti poena futuri, |
145 | Dulcis enim est animo carnique insana voluptas, |
146 | Durior, heu! miseri gravibus plangoribus ignis |
147 | Tunc veniet, cum finis erit qui quemque sequetur. |
148 | Quaeso, probare velis digitum si ferre per ignem |
149 | Hunc facilem possis; certe sufferre recusas: |
150 | Qualiter aeternum tota cum mole calorem |
151 | Corporis incedis , quo vermis et ignis in aevum |
152 | Consistant vitiisque vicem dant omnibus atram. |
153 | Tunc Wettinus ait: Domine, haec proferre pavesco, |
154 | Vilis enim persona mihi est, nec congruit isti |
155 | Iudicio quod ad humanas transmittimus aures. |
156 | Angelus e contra, magnam promotus in iram, |
157 | Incusat: Quod summa Dei sententia iussit, |
158 | Non audes proferre pigro torpore retentus. |
159 | Tum satis admonuit proprios componere mores, |
160 | Atque suam radiis vitam illustrare beatis; |
161 | Adiungens: Ego sum qui te servare iubebar, |
162 | Angelus et custos rerum persisto tuarum. |
163 | Quem Scriptura Vetus Samsonem vulgat in orbem, |
164 | Huius in auxilio semper mansisse solebam: |
165 | Et miranda, favente Deo, complevimus ambo, |
166 | Quem mandante Deo primo comitabar ab ortu, |
167 | Donec per Dalilam in Domini procurreret iram, |
168 | Venderet et scorto auctoris sacra munera Christi, |
169 | Quo scelere infectus Dominumque Deumque reliquit. |
170 | Tunc ego discessi vitiis offensus ab illo. |
171 | Ergo puer bene castus eras, mihi quippe placebas, |
172 | Sed postquam propriis coepisti vivere votis, |
173 | Displicuit tua vita mihi, nam pravus abisti. |
174 | Nunc iterum placido temet complector amore |
175 | Moerentem lacrymis, et toto corde reversum. |
176 | Coelicolas hominum custodes esse sacrata |
177 | Scripta ferunt, Dominusque docens ostendit Iesus, |
178 | Ante Patris faciem stantes servare fideles, |
179 | Atque liber Pastoris opem demonstrat eamdem. |