Walafrid Strabo, Visio Wettini, VI. [Apostrophe ad sacerdotes. Monachorum cruciatus. De episcopo opem mortuo negante. Torquetur Carolus Magnus ob impuram libidinem, inter electos tamen annumerandus. Vitae comitum descriptio.]
1 | O patres! si pauca addam, ne spernite, quaeso. |
2 | Quid facit antistes? in ovile lupus ruit ullo |
3 | Non claudente fores, iacet ebrietate sepultus. |
4 | Pastor, adulterium in Domini committere sponsam |
5 | Qualiter audebis? Thalamum usque inducere debes |
6 | Regis, et ipse thorum prior invasisse nec horres? |
7 | Miror avaritiam sacratum pectus habere. |
8 | Cui servas? Resipisce, precor; non nascitur haeres. |
9 | Quid cumulas? Non quippe tuo sub iure tulisti, |
10 | Sed sic dona Dei quae dispensare iuberis. |
11 | Nemo bono obsistit si rectum velle tenebis. |
12 | Quid rapis et vendis, Solymorum more, columbas? |
13 | Valde cave expulsum, Dominus ne torqueat atris |
14 | Verberibus, pompasque truci condemnet Averno. |
15 | Cur tibi magnus eris, numerum si forte bidentum |
16 | Te recolis debere Deo signare potenti? |
17 | Crebra sub occultum claudis suspiria pectus, |
18 | Si non damna doles, verecundia ducat ab igne. |
19 | Cumque videbis oves dextra tui, parte sinistra |
20 | Esse tuas, nuper ductor, nec terga sequeris, |
21 | Pro cunctisque lues patiens incendia poenas. |
22 | Nolo tibi ille canat, praesul sacrate, propheta |
23 | Plebis erit similis stultae peccando sacerdos. |
24 | Laus gregis esse stude, et coelestia regna mereris. |
25 | Vidit et horrendum ligni lapidisque opus illic |
26 | Materia exstructum, castelli more locatum, |
27 | Ordine confuso, summo atque vapore repletum |
28 | Territus his frater, quaerens qui mansor inesset, |
29 | Audiit inclusam monachum pro sorte catervam |
30 | Purgandi, variis patriisque locisque manentum. |
31 | Hos inter speciale tenet discrimen et unus |
32 | Frater in illicitum cecidit qui crimen habendi: |
33 | Secretas cumulans iniusto pondere gazas, |
34 | Roboream ille habuit, quem plumbea possidet arca, |
35 | Iudicii usque diem dubio sub fine vomendum. |
36 | Hac se fraude duo primo armavere iugales |
37 | Saphira et Ananias, communis vasa pericli. |
38 | De quo fratre prius cuidam dum peste laborat, |
39 | Annos ante decem similis sententia visa est, |
40 | Dum raperetur in excessu: iamque illa vetustas |
41 | Dilituit, donec memores revocentur ab isto: |
42 | Ille etiam cui nunc patuit, non audiit ante, |
43 | Indicat iste locus vitium, quod saepe notatur |
44 | Saepius hoc monachis magis ac magis esse cavendum, |
45 | Succidique iuvat, quod tantum pondus adauget. |
46 | O monache, esse cupis, quod te iam velle negasti, |
47 | Dives opum, cui nulla patrum hoc documenta dederunt, |
48 | Sed paupertatem cuius pars Christus habetur. |
49 | Si vendis Christum, maneat quae cerne, gehenna. |
50 | Liquisti commune bonum furtumque peculi |
51 | Eligis, haud capies communi sorte coronam. |
52 | Tu tamen, Omnipotens, proprios rege ductor alumnos. |
53 | His visis celsum coelo montemque propinquum |
54 | Aspiciunt, dum ductor ait: hac arce tenetur |
55 | Abbas ante decem corpus qui liquerat annos. |
56 | |
57 | Ventorum incursus tempestatumque furores |
58 | Vim pluviae multumque discrimen ibidem |
59 | Abluit incauto quidquid neglexerat actu. |
60 | Laetus ut aeterni ducatur Regis in aulam, |
61 | Deliciasque sacras sanctorum sedis in aevum |
62 | Obtineat, poenaque carens ubi vita sequatur. |
63 | Angelus haec addit: Quidam quod praesul eumdem |
64 | Deberet precibus factisque iuvare benignis, |
65 | Ante dies multos, ceu demandaverat ipsi, |
66 | Legato ostensus, quem tunc per somnia ferre |
67 | Hortatur sibi dicta Patri: sed episcopus ille |
68 | Esse ratus soliti mendacia inania somni, |
69 | Ludendo excepit, despecto fratris amore. |
70 | Mente piger, nec corde sagax, succurrere tardus, |
71 | Vi tormentorum iam nunc succumbit amare, |
72 | Sortiturque suas proprio pro crimine poenas. |
73 | Ad quem frater: Ubi quem dicis clauditur, inquit |
74 | Dixerat: Ex alia montis male parte tenetur. |
75 | At nos quae paucis dedimus iam somnia verbis, |
76 | Monstramus per verba viri, qui haec ipse videbit. |
77 | Orsus, ait, dormire casa squalente videbam |
78 | Disposito sedisse loco, quem diximus ante |
79 | Abbatem, surasque et crura cruore fluentes, |
80 | Labitur in vocem: Fili, fer dicta patrono, |
81 | Respicis hanc aedem, bini coluisse iubemur |
82 | Informem socii, duo namque lavare suescunt |
83 | His comites sese nantes in gurgite thermis, |
84 | Resperguntque domum hanc lethalis pestis odore, |
85 | Ut miseri istius pellantur ab aede coloni. |
86 | Ad loca sanctorum, pete, mittat ut ille virorum |
87 | Deposcens quod gratis agunt solatia ferre, |
88 | Reprimere ut possit paries ubi nullus habetur |
89 | Immensum fetoris onus, relevetque dolores. |
90 | Haec, mi nate, precor, non oblivisceris haec tu. |
91 | Post haec antistes, dum cuncta ex ore ferentis |
92 | Audiit: Haec, inquit, phantasmata credo fuisse, |
93 | Idcircoque fidem verbis non commodo fictis. |
94 | Credere quae renuit, haec angelus iste resignat, |
95 | Quippe quod admonitus functis incredulus exstans, |
96 | Auxilium conferre precis tardaret egenti; |
97 | Atque ideo propriis fruitur sine munere poenis. |
98 | Denique quod paucis visum percurrimus odis, |
99 | Ante nec audivit qui nunc renovata revexit, |
100 | Et velut ad superos imo devexit abysso. |
101 | Annuit iste locus multum pia vota mereri: |
102 | Fidere sed noli post vitae tempora solvi |
103 | Alterius per verba focos quos colligit ipse |
104 | Actibus ex pravis; licet intercessio purget |
105 | Crimina multorum, tamen hac securus haberi |
106 | Nemo potest, quia quo nescit sua pondere facta |
107 | Pensentur; quapropter ego esse mihi utile dico |
108 | Quod gessi purgare prius, sua quemque sequentur. |
109 | |
110 | Contemplaturitem quemdam , lustrante pupilla |
111 | Ausoniae quondam qui regna tenebat et altae |
112 | Romanae gentis, fixo consistere gressu, |
113 | Oppositumque animal lacerare virilia stantis, |
114 | Laetaque per reliquum corpus lue membra carebant, |
115 | Viderat haec, magnoque stupens terrore profatur: |
116 | Sortibus hic hominum dum vitam in corpore gessit, |
117 | Iustitiae nutritor erat saecloque moderno, |
118 | Maxima pro Domino fecit documenta vigere, |
119 | Protexitque pio sacram tutamine plebem; |
120 | Et velutin mundo sumpsit speciale cacumen, |
121 | Recta volens dulcique volans per regna favore. |
122 | Ast hic quam saeva sub conditione tenetur, |
123 | Tam tristique notam sustentat peste severam, |
124 | Oro, refer. Tum ductor: In his cruciatibus, inquit, |
125 | Restat ob hoc quando bona facta libidine turpi |
126 | Foedavit, ratus illecebras sub mole bonorum |
127 | Assumi, et vitam voluit finire suetis |
128 | Sordibus; ipse tamen vitam captabit opimam, |
129 | Dispositum a Domino gaudens invadet honorem. |
130 | Admonet hic hominem qui dignis moribus horas |
131 | Has servare cupit, ne quodam crimine cuncta |
132 | Perdat, et omne probum fundat vastante ruina: |
133 | Talis aquas haurit pertuso vase receptans, |
134 | Quodque diu immisit sorbente foramine linquit. |
135 | Est labor iste gravis, malus atque miserrimus, ex quo |
136 | Semper habet damnum, nunquam mercedis honorem; |
137 | Omnibus in rebus vitam moderetur in arvis, |
138 | Qui cupit in coelis regnum retinere perenne. |
139 | Illic magnificis conspexit munera pompis |
140 | Daemonis in manibus, iam praesentanda parari |
141 | Pallia, et in vasis auri argentique metallum, |
142 | Et lini obsequitur candentia fila caballus, |
143 | Plurimus hunc ornat species fulgentis habenae. |
144 | Tum rogat haec cuius hominum de parte venirent, |
145 | Quidque figurarent. Tali sermone rependit |
146 | Angelus: Haec comitum sunt per diversa manentum |
147 | Regna soli, iniuste legalia iura regentum, |
148 | Quatenus huc ducti inspiciant quod cuncta rapinis |
149 | Collegere avidoque minores ore vorabant. |
150 | Nomina quorumdam manifeste protulit ex his, |
151 | Dixit et haec nunquam finiri dona, priusquam |
152 | Quisque sinum in proprium praeventus morte receptet |
153 | Quidquid ad hospitium aeternae transmiserat aulae. |
154 | Quam vero horrendo comitum sermone profanam |
155 | Intulerit vitam, nullus narrare redundat: |
156 | Non scelerum ultores Satanae, sed habentur |
157 | Illorum quidam multis stringendo periclis |
158 | Afficiunt homines, iustos damnare reosque |
159 | Iustificare viros, contempta lege, solentes: |
160 | Furibus adnexi vitiumque per omne sodales; |
161 | Muneribus capti, qui pro mercede futura |
162 | Nil faciunt, sed cum quaedam sub lege coercent |
163 | Debita iustitiae, furiunt pietate carentes. |
164 | Ardor avaritiae nescit concedere quidquam, |
165 | Sed totum extorquet totumque ad tartara mittit, |
166 | Accumulans iram cum venerit hora furoris. |
167 | Iustitiam nunquam vitam quaerendo beatam |
168 | Impendunt, et quam gratis praebere videntur, |
169 | Venalem portant animam pro pignore dantes. |
170 | Iudicio quosdam iam nunc succumbere dixit, |
171 | Dixerat ut Dominus de non credentibus olim: |
172 | Iudicium sumpsit quicunque incredulus exstat. |
173 | Iam satis est dictum: felix qui corde reservat, |
174 | Ne sit amor nummi maior quam mansio coeli. |
175 | Grandi abundantes subito comprendet egestas. |
176 | O comites, cuius comites perpendite sitis! |
177 | Christus ait: Quicunque polum conscendere quaerit, |
178 | Debet in angusto gressum configere calle. |
179 | Servus item mortis vestigia lata sequendo |
180 | Vergit in aeternum miseris ploratibus ignem. |
181 | Omnia mittantur, nunc tristes laeta tenebunt, |
182 | Quos gaudere libet, tristes tundentur in umbras. |
183 | Quod placet ingredere, est melius tunc laeta tenere. |