Servius, In Vergilii Georgicis commentarii, 1, Ad v. 100
| 1 | umida solstitia atque hiemes orate serenas a. bene ad votum se transtulit: neque enim rusticus aliud potest hic facere nisi optare. |
| 2 | nam duo sunt solstitia: unum aestivum viii. |
| 3 | K#1123. Iuliarum die, quo tempore remeare sol ad inferiores incipit circulos, et aliud hiemale viii. |
| 4 | K#1123. Ianuariarum die, quo tempore sol altiores incipit circulos petere: unde hiemalis solstitii dies minimus, sicut aestivi maximus invenitur. |
| 5 | videtur ergo contrarium esse quod dicit, optate pluvias per solstitia et per hiemem serenitatem, cum, ut diximus, unum aestivum sit et aliud hiemale solstitium. |
| 6 | sed sciendum, modo annum in quattuor partes esse divisum: in duo solstitia et duo aequinoctia, unum vernale et aliud autumnale, quae Graeci ἰσημε RI/AS vocant - sunt autem haec viii. |
| 7 | K#1123. aprilium et viii. |
| 8 | K#1123. octobrium die - : qui annus olim in duas tantum partes dividebatur, hoc est in aestivum et hiemale solstitium, in duo hemisphaeria: ut intellegamus omnia eum tempora voluisse complecti. |
| 9 | nam hoc dicit: optandum rusticis, ut autumnali et hiemali tempore sit serenitas - quae duo tempora pro uno habebantur secundum hemicyclii rationem, ut diximus, - vernali vero et aestivo tempore ut sint pluviae, quae et ipsa duo tempora pro uno erant. |
| 10 | tamen si diligenter attendamus, poetica licentia est usus, ut pluralem numerum pro singulari poneret: nam 'solstitia' pro solstitio et 'hiemes' pro hieme posuit. |
| 11 | dicit autem, optanda haec quae per naturam non sunt, quo possit utriusque temporis asperitas mitigari, et aestatis calor pluviis, et frigus hiemis serenitatis tepore. |
| 12 | sane quidam 'umida solstitia atque hiemes orate serenas' pro hiemali tantum sol stitio accipiunt, hoc est ea solstitia, quae umida hiberni temporis ra tione esse necesse est - nam aestatis solstitia umida esse non possunt - , ut sub una significatione dictum sit 'umida solstitia atque hiemes': quod ostendunt subsequentia 'hiberno laetissima pulvere farra'; neque enim aliquid de aestatis solstitio vel tempore memoravit. |
| 13 | sed verior ex positio hoc habet: 'umida solstitia atque hiemes orate serenas agricolae' non quod umida esse debeant, sed 'umida solstitia' epitheton hiemis est, et modo hoc dicit: solstitia illa, quae umida sunt naturaliter, id est hiberna, o agricolae, et hiemes serenas orate: nisi enim serenum cae lum fuerit, nec seri poterit nec arari, ut ipse dixit in sequenti 'hiberno laetissima pulvere farra'; nisi enim serenum fuerit, pulvis e terra le vari non poterit. |
| 14 | ergo hoc dicit: solstitia hiberna et non solum sol stitia, id est solstitiorum sola tempora, sed omnes hiemes serenas optandas. |