Hieronymus, Commentarii, in Zachariam, 3, Caput XII
| 1 | (Vers. 1.) Onus verbi Domini super Israel: Dixit Dominus extendens coelum, et fundans terram, et fingens spiritum hominis in eo: Ecce ego ponam Ierusalem superliminare crapulae omnibus populis in circuitu; sed et Iuda erit in obsidione contra Ierusalem. Et erit in die illa, ponam Ierusalem lapidem oneris cunctis populis, omnes qui levaverunt [Vulg. levabunt] eam, concisione lacerabuntur, et colligentur adversus eam omnes gentes [Vulg. omnia regna] terrae. LXX: Assumptio verbi Domini super Israel, dicit Dominus extendens coelum et fundans terram, et fingens spiritum hominis in eo: Ecce ego vonam Ierusalem ut superliminaria quae moventur omnibus [Al. in omnibus] populis in circuitu, et in Iudaea. Et erit obsidio circa Ierusalem, et erit in die illo, vonam Ierusalem lapidem qui conculcatur a cunctis gentibus: omnis qai conculcaverit eam illudens illudet, et congregabo super eam omnes gentes terrae. Triplex interpretatio est ab eo loco, in quo legimus: Ecce ego ponam Ierusalem superliminare crapulae omnibus populis in circuitu, usque ad eum locum ubi scriptum est (Cap. XIII, v. 7): Framea suscitare super pastorem meum; et super virum cohaerentem mihi, dicit Dominus exercituum: Percute pastorem, et dispergentur oves. Alii enim Iudaeorum putant iam haec ex parte completa a Zorobabel, usque ad C. Pompeium, qui primus Romanorum Iudaeam cepit et templum, quam historiam scribit Iosephus. |
| 2 | Alii vero quando Ierusalem fuerit instaurata, in fine mundi esse complenda: quod sibi cum ἠλειμμένω suo, quem supra stultum pastorem legimus, miserabilis gens Iudaea promittit. Alii autem, hoc est, nos qui Christi censemur nomine, in Ecclesia usque ad finem mundi quotidie expleri et explenda, memoramus. |
| 3 | Et ne per singula extendamus modum voluminis, proponentes: Haec dicunt illi: sic alii suspicantur: nos ita sentimus, tres posuimus sententias, ut ex interpretationis varietate, quid cui coaptandum sit, prudens lector intelligat. Dominus igitur qui coelum extendit ut pellem, et terram alta mole solidavit, et spiritum hominis finxit in eo, idem animarum Creator est omnium, ut ex duabus substantiis animae et corporis, unum animal compingeret. |
| 4 | Spiritus enim pro anima frequenter accipitur, ut ibi: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum [Luc. XXV, 46]. Et: Auferes spiritum eorum, et deficient, et in pulverem suum revertentur [Ps. CIII, 29]. Iste igitur Creator universitatis et Dominus, se Ierusalem superliminare crapulae omnibus populis in circuitu positurum esse, testatur, ut qui limen eius attigerit, inebrietur et corruat, sive ipsum superliminare in eum corruat a quo contingitur. |
| 5 | Sed et Iudas, obsessa Ierusalem, est captus a gentibus, et in illarum transiens societatem, cogetur obsidere metropolim suam. Non solum autem Dominus Ierusalem ponet cunctis populis quasi superliminare crapulae; sed ponet illam quasi lapidem oneris cunctis populis, quem qui levare voluerit, concisione lacerabitur. Congregabuntur enim adversus Ierusalem omnia regna terrarum. |
| 6 | Mos est in urbibus Palaestinae, et usque hodie per omnem Iudaeam vetus consuetudo servatur, ut in viculis, oppidis, et castellis rotundi ponantur lapides gravissimi ponderis, ad quos iuvenes exercere se soleant, et eos pro varietate virium sublevare, alii usque ad genua, alii usque ad umbilicum, alii ad humeros et caput, nonnulli super verticem, rectis iunctisque manibus, magnitudinem virium demonstrantes, pondus extollant. |
| 7 | In arce Atheniensium, iuxta simulacrum Minervae, vidi sphaeram aeneam gravissimi ponderis, quam ego pro imbecillitate corpusculi movere vix potui. Cum autem quaererem, quidnam sibi vellet, responsum est ab urbis eius cultoribus, athletarum in illa massa fortitudinem comprobari, nec prius ad agonem quemquam descendere, quam ex levatione ponderis sciatur quis cui debeat comparari. |
| 8 | Sensus ergo iste est: Ponam Ierusalem cunctis gentibus, quasi gravissimum lapidem sublevandum. Levabunt quidem eam, et pro virium varietate vastabunt; sed necesse est ut dum levatur, in ipso nixu et elevatione ponderis, gravissimus lapis scissuram aliquam vel rasuram in levantium corporibus derelinquat. Super Ecclesia sic interpretari potest, quod cuncti persecutores qui contra domum Domini dimicarunt inebrientur eo calice quo universis gentibus propinat Ieremias, ut bibant, et inebrientur, et cadant, et vomant, et insaniant [Ier. XXV]. Scio persecutionis tempore multos e nostris contra Ecclesiam pugnare compulsos; sed quicumque hoc pondus voluerit sublevare, levabit quidem, et pro ira Domini qua corripit peccatores, suis manibus sustentabit: verum ipse non erit impunitus, Dei contra se gladio dimicante. |
| 9 | Pro lapide oneris, quem nos, ut potuimus, interpretati sumus, Septuaginta verterunt, lapidem conculcatum a cunctis gentibus. Omnis qui conculcaverit eum (sive eam, id est, Ierusalem) illudens illudet. Qui manifestus est sensus, quod utroque modo Ierusalem et ab inimicis gentibus, et a persecutoribus conculcanda sit et illudendum ei pro voluntate illudentium. |
| 10 | Sed melior et verior est sensus superior. Breviter singula exponimus, ut tandem veniamus ad calcem, ne si prolixius scripserimus, et rerum obscuritate, et sermonis longitudine, Lectoris animus confundatur. |
| 11 | (Vers. 4.) In die illa dicit Dominus, percutiam omnem equum in stuporem, et ascensorem eius in amentiam: et super domum Iuda aperiam oculos meos, et omnem equum populorum percutiam in [Vulg. tacet in] caecitate. LXX: In die illa, dicit Dominus omnipotens: Percutiam omnem equum in stupore, et ascensorem eius in amentia: super domum autem Iuda aperiam oculos meos, et omnes equos populorum percutiam in caecitate. In illo tempore (hoc enim significat dies) quando obsessa fuerit Ierusalem, ita ut Iudas quoque eam obsidere cogatur, et carnaliter et spiritualiter percutiet Dominus omnes adversariorum equos in stuporem, ita ut omnes stupeant qui eos viderint esse percussos, et ascensores eorum, malorum premente magnitudine, vertentur in amentiam, et super domum Iuda, qui contra metropolim suam facere aliquid cogebantur, aperiet Dominus oculos suos, ut eorum misereatur, et eos dignos suo faciat aspectu, oculorumque suorum illustret lumine: omnes autem equos populorum aeterna percutiet caecitate. |
| 12 | Qui spiritualiter equi intelligendi sint, supra diximus: Fallax equus in salutem [Ps. XXXII, 17]. Et: Hi in curribus, et hi in equis [Ps. XXIX, 8], et caetera his similia. Ascensores quoque eorum, vel daemones, vel falsos magistros diximus, qui omnes in stuporem vertentur et amentiam, ut nihil sapere convincantur: sed palpabiles eos opprimant tenebrae, quales fuerunt quando Aegyptiorum primitiva percussa sunt [Exod. XI]. Super domum autem Iuda, id est, populum qui confitetur Deum, et fractus persecutionis angustiis ac timore perterritus, videtur esse in numero persequentium: aperiet Dominus oculos suos, ut plerosque respiciat dicentes ad se: Respice in me, et miserere mei [Ps. LXXXV, 16], et mereantur audire: Erit tibi Dominus lumen aeternum [Isai. LX]. Haec est gravissimi lapidis laceratio, quam in adversarios suos, qui Ierusalem levare et vexare conati sunt, Dominus comminatur. |
| 13 | (Vers. 5.) Et dicent duces Iuda in corde suo: Confortentur mihi habitatores Ierusalem in Domino exercituum Deo eorum [Al. suo]. LXX: Et dicent tribuni, id est, οἱ χιλίαρχοι, Iuda in cordibus suis: Inveniemus nobis, qui habitant Ierusalem, in Domino omnipotente Deo eorum. Cum aperuerit Dominus oculos suos super Iudam, et percusserit omnes equos gentium caecitate, duces Iuda, de quo supra dictum est: Sed et Iudas erit in obsidione contra Ierusalem, vota facient in cordibus suis, quia loqui libere non audebunt, ut vincat Ierusalem, et victus Iudas cum hostibus vincat cum civibus suis. |
| 14 | Pro eo quod nos diximus: confortentur mihi, et LXX transtulerunt εὐρήσομεν ἑαυτοῖς, inveniemus nobis; in Hebraico scriptum EMSA LI, quod Aquila transtulit, καρτέρησον μοι, id est, conforta mihi, ut sit sensus: Optabunt chiliarchi, et tribuni, ac duces Iuda, ac vota facient in abscondito mentis arcano, ut Deus confortet habitatores Ierusalem in Domino Deo suo, et vincant adversarios suos. |
| 15 | Iuxta tropologiam, duces ac tribuni apostoli sunt, et omnes apostolici viri atque doctores, qui Christi exercitui praefuerunt, qui nollent sibi alios invenire nisi eos qui habitent in Ierusalem, visione pacis, et qui habitent in Domino omnipotente Deo suo. De his ducibus Paulus apostolus fuit, qui invenit Titum, et Timotheum, Lucam atque Sylvanum: Petrus quoque qui Marcum scriptorem erudivit Evangelii [Al. in Evangelio], et caeteri apostoli qui omnem mundum sua doctrina et eruditione compleverunt, ut haberent discipulos habitatores Ierusalem. |
| 16 | (Vers. 6, 7.) In die illa ponam duces Iuda sicut caminum ignis in lignis, et sicut facem ignis in feno: et devorabunt ad dextram, et ad sinistram, omnes populos in circuitu: et habitabitur Ierusalem rursus in loco suo, in Ierusalem. Et salvabit Dominus tabernacula Iuda, sicut in principio: ut non magnifice glorietur domus David, et gloria habitantium Ierusalem contra Iudam: LXX: In die illa, ponam tribunos Iuda sicut torrem ignis in lignis, et sicut fenum ignis in stipula, et devorabunt a dextris et sinistris omnes populos Domini per circuitum, et habitabitur Ierusalem adhuc in semetipsa, et salva faciet Dominus tabernacula Iuda, sicut a principio: ut non magnificetur gloria domus David, et elatio habitatorum Ierusalem super Iudam. Quando duces Iuda dixerint in cordibus suis: Conforta mihi, Domine, obsessos Ierusalem, ut qui sua imbecillitate victi sunt, tuo superent auxilio: tunc ego Dominus omnipotens Deus eorum, ponam principes Iuda sicut fornacem ignis in lignis, et sicut facem in stipula, ut devorent adversarios, quibus simulata amicitia iungebantur. |
| 17 | Devorent autem a dextris et sinistris, et omnes populos occidant in circuitu, ut rursum Ierusalem habitetur in loco suo, et nequaquam hostiles impetus timeat. Urbes quoque et oppida, ac villas, et viculos tribus Iudae, qui direpti fuerant atque vastati, instaurent sicut fuerant antequam vastarentur, et nequaquam domus regia, et inclyti ac magnifici tribus Iuda, et habitatores Ierusalem glorientur adversus tribum Iuda, quod suo regatur imperio, suo consilio gubernetur; sed sciant quod Domini sit in utrisque victoria. Haec iuxta historiam seu facta sint, seu futura, fidem rerum Domini iudicio relinquentes, et sanctis eius, qui ab eo sapientiae ac veritatis spiritum receperunt. Nos dicamus, quod tempore persecutionis Ecclesiae, duces et tribuni nominis Christiani, de quibus supra diximus: cum Dominus pacem reddiderit Ierusalem, et interfecerit adversarium spiritu oris sui, futuri sint quasi caminus ignis in lignis, ut devorent infructuosas arbores, et sicut faces in stipula, ut quodcumque frumentum non habet, et circumfertur omni vento doctrinae, tradatur incendio. Et devorabunt (inquit) duces Iuda, et tribuni ad dexteram, et ad sinistram, eos qui in medio itinere incedere noluerunt, nec scierunt [Al. nesciunt]. ὑπερβολὰς esse κακίας, unde Dei populus pollicetur, nec ad dexteram, nec ad sinistram declinabimus, via recta gradiemur (Num XX). Via dextera, parcitas est, quam Graeci φειδολίαν vocant: sinistra, luxuries: media rectaque frugalitas. |
| 18 | Omnes igitur qui sunt in via dextra, quibus dicitur: Ne sis iustus nimis [Eccl. VII, 17]: Et in sinistra, qui audiunt: Viae quae ad sinistram sunt, perversae sunt [Prov. IV, 27], devorans flamma consumet, et desertis adversariis atque sublatis, rursum Ierusalem, id est Ecclesia, pristinam gloriam recipiet, et erit in suo statu, et Iudae tabernacula salvabuntur, toto orbe dispersa Christianorum conciliabula, de quibus quasi tentoriis et tabernaculis ire cupimus ad domum, quae non est manufacta, et ad coelestem Ierusalem. |
| 19 | Propterea autem tabernacula plebis et omnium qui censentur nomine Christiano, et reputantur in vulgus, antiquam pacem recipient obsessis Ecclesiarum principibus, et in fugam versis, ut nequaquam putant magistri atque doctores sua doctrina et sapientia: sed Domini auxilio pacem Ecclesiis redditam. |
| 20 | (Vers. 8.) In die illa proteget Dominus habitatores Ierusalem, et erit qui offenderit ex eis in die illa; quasi David: Et domus David, quasi Dei, sicut Angelus Damini in conspectu eorum. LXX: Et erit in die illa, proteget Dominus habitatores Ierusalem; et qui infirmus in eis fuerit in die illa, erit quasi domus David; et domus David, quasi domus Dei, et angelus Domini in conspectu eorum. Iuda obtinente victoriam, et Domino restituente tabernacula eius sicut fuerant a principio, ut nequaquam domus regia contra populum glorietur, in illa die et in illo tempore, Dominus (cuius auxilio Iudas a dextris et a sinistris adversarios devorabit) proteget etiam obsessos Ierusalem: et in tantam felicitatem ac beatitudinem omnia mutabuntur, ut qui vilissimus putabatur, sit quasi domus regia; et qui de domo regia erat, sit quasi de domo Dei, id est, quasi nuntius Domini et angelicae dignitatis in conspectu eorum, qui eo tempore fuerint resalvati. |
| 21 | Iuxta anagogen: Proteget Dominus habitatores Ecclesiae, pace Ecclesiarum post persecutionem gravissimam reddita, quando et sui nominis interpretatione decorabitur: Ierusalem enim visio pacis exprimitur. Et tam beati erunt qui pro Ecclesia militarunt, et in persecutione Dominum sunt confessi: ut qui minimus fuerit, et quasi homo in aliquo peccato dictoque offenderit, ponatur in ordine magistrorum: et magistri, qui suum servaverint gradum, sint quasi domus Dei, et quasi angelus Domini; quia hoc omni studio laboramus, positi in terra, et vario labore sudantes, ut transformemur in angelicam gloriam. |
| 22 | (Vers. 9.) Et erit in die illa: quaeram conterere omnes gentes quae veniunt contra Ierusalem. Et effundam super domum David et super habitatores Ierusalem spiritum gratiae et precum. LXX: et erit in die illa: quaeram auferre omnes gentes quae veniunt contra Ierusalem, et effundam super domum David: et super habitatores Ierusalem spiritum gratiae et misericordiae. In die illo quando proteget Dominus habitatores Ierusalem, quaeret Dominus conterere omnes gentes, quae veniunt contra Ierusalem. |
| 23 | Conteret autem non in perditionem, sed in emendationem, ut adversum Ierusalem militare desistant, et esse incipiant de Ierusalem. Si enim de nihilo creavit omnia, non idcirco fecit ut perderet quae creavit; sed ut illius misericordia quae creata sunt salvarentur. Unde et in Sapientia, quae Salomonis inscribitur (si cui tamen placet librum recipere), scriptum reperimus: Creavit ut essent omnia, et salutares generationes mundi: et non erit eis venenum mortiferum (Sapient. I). Sicut enim venit Dominus ut quaereret quod perierat, et salvavit humanum genus: sic et gentes in eo perdidit, quod gentes erant adversariae. |
| 24 | Denique sequitur: Effundam super domum David et super habitatores Ierusalem spiritum gratiae et misericordiae. De hac gratia scribit et Paulus: Charitas Dei diffusa est in cordibus nostris [Al. vestris] per Spiritum sanctum, qui datus est nobis [Rom. V, 5]. Et in supradicto volumine continetur: Quae in coelo sunt, quis investigabit ? nisi quod tu dedisti sapientiam, et Spiritum sanctum tuum misisti de excelsis: et sic correctae sunt semitae eorum qui versantur in terra: et quae tibi placent, eruditi sunt homines [Sap. IX, 16]. Et in Isaia loquitur Deus: Dedi spiritum meum super te [Isai. XLII, 1]. Et rursum de eodem Scriptura commemorat: Dedi spiritum meum super eum [Ibidem]. Verbum autem effusionis, sensum largitatis ostendit: sicut manifestum est in eo quod diximus: Charitas Dei diffusa est in cordibus vestris. Et in alio loco ex persona Dei: Effundam de spiritu meo super omnem carnem [Ioel. II, 29]. Qui sit autem spiritus gratiae, idem Apostolus loquitur ad Hebraeos: Quanto magis putatis deteriora mereri supplicia eum qui Filium Dei conculcaverit, et sanguinem testamenti pollutum duxerit, in quo sanctificatus est, et spiritui gratiae contumeliam fecerit [Heb. X, 29]! Unde et Spiritus sancti diversae gratiae esse dicuntur. |
| 25 | Et salutatio Apostoli: Gratia (inquit) vobis et pax multiplicetur [I Tim. I, 1]: ut postquam nobis peccata donaverit, tunc pax per misericordiam consequatur. Haec Iudaei ex parte iam facta, et plenius in consummatione mundi futura commemorant. Nos autem post adventum Christi quotidie impleri intelligimus et probamus. |
| 26 | (Vers. 10.) Et aspicient ad me quem confixerunt: et plangent eum planctu quasi super unigenitum: et dolebunt super eum, ut doleri solet in morte primogeniti. LXX: Et aspicient ad me, pro eo quod insultaverunt: et plangent super eum planctum, quasi super charissimum: Et dolebunt dolore, quasi super primogenito. Hebraicae litterae DALETH et RES, hoc est D et R, similes sunt, et parvo tantum apice distinguuntur. Ex quo evenit ut idem verbum diverse legentes, aliter atque aliter transferant. Intelligentiae gratia unum demus exemplum: Et vestitus, inquit, erat Samuel EPHOD BAD [I Reg. II, 18], id est, indumento lineo, BAD enim linum appellatur: unde et BADDIM lina dicuntur. |
| 27 | Pro quo Hebraico Latinoque sermone, male quidam legunt EPHOD BAR: siquidem BAR, aut filius appellatur, aut frumenti manipulus, aut electus, aut οὖλος, id est, crispus. Quod ibi errore interpretationis accidit, etiam hic factum deprehendimus. Si enim legatur DACARU, ἐξεκέντησαν, id est, compunxerunt sive confixerunt accipitur: sin autem contrario ordine, litteris commutatis, RACADU, ὠρχήσαντο, id est, saltaverunt intelligitur. et ob similitudinem litterarum error est natus. |
| 28 | Ioannes autem evangelista, qui de pectore Domini hausit sapientiam, Hebraeus ex Hebraeis quem Salvator amabat plurimum [Ioan. XIX], non magnopere curavit quid Graecae litterae continerent; sed verbum interpretatus e verbo est, ut in Hebraeo legerat, et tempore Dominicae passionis dixit esse completum. Quod si quis non recipit, det testimonium, de quo sanctarum Scripturarum loco Ioannes ista protulerit: et cum non repererit, cogetur ingratis suscipere veritatem. |
| 29 | Plangent autem Iudaei quasi super unigenito et primogenito, idipsum significante in Domino Salvatore, et unigenito et primogenito. Unigenitus dicitur, propter naturae proprietatem: Primogenitus iuxta Apostolum, ex mortuis resurgentium [Coloss. I]. Pro unigenito, charissimum Septuaginta transtulerunt, de quo in Evangelio legimus: Hic est Filius meus charissimus, in quo mihi complacui [Matth. III, 17]. Tunc dolebunt a se crucifixum, cum viderint in claritate regnantem. |
| 30 | Verbum κατωρχήσαντο, apud Graecos, non ab illusione, sed a saltatu compositum est, quod scilicet contra Dominum quasi ludendo saltaverint, quando dicebant illudentes atque ridentes: Vah! qui destruis templum, et in tribus diebus aedificas illud: salvum fac temetipsum, descendens de cruce [Matth. XV, 29, 30]. Haec et alia illudentes, et quodam amentiae tripudio saltantes loquebantur. |
| 31 | (Vers. 11, 12.) In die illa magnus erit planctus in Ierusalem, sicut planctus Adadremmon in campo Mageddon. Et planget terra, familiae et familiae seorsum: familiae domus David seorsum, et mulieres (sive uxores) eorum seorsum (verbum enim Hebraicum NESE, id est γυναῖκες, utrumque significat). Familiae domus Nathan seorsum, et mulieres eorum seorsum: familiae domus Levi seorsum: et mulieres eorum seorsum: familiae Semei seorsum, et mulieres eorum seorsum. Omnes familiae reliquae, familiae et familiae seorsum, et mulieres eorum seorsum. LXX: In die illa magnus erit planctus in Ierusalem, sicut planctus malogranati quod in campo succiditur, et planget terra per tribus ac tribus: tribus David seorsum, et mulieres eorum seorsum: tribus domus Iudae seorsum, et mulieres eorum seorsum: tribus domus Nathan seorsum, et mulieres eorum seorsum: tribus domus Levi seorsum, et mulieres eorum seorsum: tribus Simeon seorsum, et mulieres eorum seorsum: omnes reliquae tribus seorsum, et mulieres eorum seorsum. ADADREMMON, pro quo LXX transtulerunt ῥοῶνος, urbs est iuxta Iezraelem, quae hoc olim vocabulo nuncupata est, et hodie vocatur Maximianopolis in campo Mageddon, in quo Iosias, rex iustus, a Pharaone cognomento Nechao vulneratus est [IV Reg. III]: super quo Lamentationes scripsit Ieremias, quae leguntur in Ecclesia, et scripsisse eum, Paralipomenon testatur liber [II Paral. XXXV]. Sicut igitur eo tempore post reges peccatores spes omnis populi erat in Iosia, et occiso illo, magnus planctus in urbe commotus est, sicut legimus in Hebraico: Spiritus oris nostri Christus Dominus captus est in peccatis nostris, cui diximus: In umbra tua vivemus in gentibus [Thren. IV, 10] (licet alii iuxta intelligentiam spiritualem hoc referant ad Dominum Iesum), ita crucifixo Salvatore renovabitur planctus in Ierusalem, sicut quondam fuit in urbe Adadremmon, in campo Mageddon. Quodque sequitur: Plangent familiae et familiae, sive tribus et tribus seorsum: familiae domus David seorsum, et uxores, sive mulieres eorum seorsum, hoc significat, quod tempore tribulationis et luctus non debeamus servire coniugiis et operi nuptiarum. |
| 32 | Unde et in Ioel, captivitate propinqua, dicitur ad Iudaeos: Egrediatur sponsus de cubiculo [Al. cubili] suo, et sponsa de thalamo suo [Ioel. II, 16]. Et impendente diluvio, imperatur Noe: Ingredere in arcam tu, et filii tui, et uxor tua, et uxores filiorum tuorum [Gen. VII, 1]. Et postea finito diluvio, dicit [Al. dicitur] ad eum: Egredere tu, et uxor tua, et filii tui, et uxores eorum [Gen. VIII, 16], ut qui in arca, impendente discrimine, fuerant separati, redditi mundo, generationi et liberis deservirent. |
| 33 | Hoc autem non solum in tempore fit angustiae, sed et in tempore orationis: quando volumus Dominum deprecari, dicente Apostolo ad Corinthios: Nolite fraudare invicem, nisi forte ex consensu ad tempus, ut vacetis orationi [I Cor. VII, 5]. Igitur et nunc tribus domus David, et tribus domus Nathan, et tribus domus Levi, et tribus domus Semei, a suis uxoribus separantur: ut plangant unigenitum et primogenitum Dominum Iesum, de quo dixerat: Sanguis eius super nos, et super filios nostros [Mat. XXVII, 25]. In David regia tribus accipitur, hoc est, Iuda. In Nathan prophetalis ordo describitur. Levi refertur ad sacerdotes, ex quo ortum est sacerdotium. |
| 34 | In Semei doctores accipiuntur: ex hac enim tribu magistrorum agmina pullularunt. Reliquas tribus tacuit, quae non habent aliquod privilegium dignitatis. In eo autem quod ait: Omnes tribus reliquae, tribus et tribus seorsum, et uxores eorum seorsum, universas absque nomine comprehendit. Dicamus, et iuxta LXX ῥοῶν appellatur, non una arbor malorum granatorum, id est, mali punici, sed locus his arboribus consitus, de quo iuxta intelligentiam spiritualem sponsus dicit in Cantico canticorum: Descendi, ut viderem in genimine torrentis si floruisset vinea, si floruissent mala punica [Cant. VI, 10]. Descendit enim Salvator ad torrentem huius saeculi et turbidas aquas, de quibus et in typo eius Elias bibisse describitur [III Reg. XVII]: ut post flores vineae et mali punici fructum utrumque susciperet, et inebrians Ecclesiam suam, audiret ab ea: Potabis me de vino unguentarii, de vino malorum granatorum meorum [Cant. VIII, 2]. Huiuscemodi potio non solum aestus stomachi fugat, sed et corruptum ventrem sanare dicitur, et reliquis prodesse visceribus. |
| 35 | Nihil hoc pomo pulchrius; in rubore, Ecclesiae significat verecundiam: in granorum ordine, gradus et membra totius corporis per singula officia distributa. Cum in huiuscemodi vinea et malis fructum Salvator non invenerit, dicet: Omnem palmitem non ferentem fructum, tollet Pater; et omnem qui fert fructum, purgabit eum ut fructum plus afferat [Ioan. XV, 2]. Et in alio loco Ioannes Baptista conclamat: Iam securis ad radices arborum posita est [Mat. III, 10]. Omnis arbor quae non facit fructum bonum, excidetur, et in ignem mitetur [Luc. III, 9]. In succisione vitium [Al. vitiorum] vel malorum, quando in die iudicii omnia deponentur nomina dignitatum, et impletum fuerit illud quod scriptum est: Ecce homo et opera eius [Matth. III, Luc. III]; et paleae a tritico separatae, erit planctus magnus non in alio loco, sed in Ierusalem. Etenim plaga atque iudicium a sanctis incipiet, et reges et sacerdotes et prophetae et doctores tundent manibus pectora: cum mala pulcherrima viderint esse succisa, et eum quem confixerant, in Patris ac sua maiestate regnare [I Petr. IV]. |