Hieronymus, Commentarii, in Ioelem, Prologus
1 | Non idem ordo est duodecim prophetarum apud septuaginta interpretes, qui in Hebraica veritate retinetur. Illi enim ponunt secundum Amos, tertium Michaeam, quartum Ioel, quintum Abdiam, sextum Ionam, septimum Naum, octavum Abacuc, nonum Sophoniam, decimum Aggaeum, undecimum Zachariam, duodecimum Malachiam: Hebraei autem post Osee, qui apud utrosque primus est, secundum legunt Ioel, tertium Amos, quartum Abdiam, quintum Ionam, sextum Michaeam, septimum Naum, octavum Abacuc, nonum Sophoniam, decimum Aggaeum, undecimum Zachariam, duodecimum, qui et ultimus est, Malachiam. |
2 | Et quia semel omnes unius voluminis prophetas enumeravimus, utile nobis videtur ἐτυμολογίας singulorum et Graece et Latine breviter annotare. Osee interpretatur σώζων, quem nos salvatorem possumus dicere. Ioel ἀρχόμενος, id est, incipiens. Amos, βαστάζων, qui apud Latinos portans dicitur. |
3 | Abdias δοῦλος Κυρίου, id est, servus Domini. Ionas, περιστερὰ, hoc est, columba. Michaeas, τίς ὡς [Al. gr|ὀστισοῦν],|gr ex duabus orationis partibus nomen compositum, quod apud nos sonat, quis quasi, aut quis velut? Naum, παράκλησις, id est, consolatio. Abacuc, περιλαμβάνων, id est, amplexus sive luctans [Al. amplexans]. Sophonia, κεκρυμμένος Κυρίου, hoc est, arcanus Domini. Aggaeus, ἑορτάζόν, quem nos festivum, sive solemnem possumus dicere. |
4 | Zacharias, μνήμη Κυρίου, id est, memoria Domini. Malachias, ἄγγελός μου, id est, nuntius meus. Quae omnia quo sensu accipienda sint, in suis voluminibus disseretur. |
5 | Quatuor autem reliqui prophetae, ut sedecim compleamus, Isaias, Ezechiel, Ieremias, Daniel, hanc habent intelligentiam: Isaias σωτηρία Κυρίου dicitur, id est, salus Domini: Ezechiel κράτος Κυρίου, quod nos robur vel imperium Domini possumus appellare: Ieremias ὐψηλὸς Κυρίου, id est, excelsus Domini: Daniel, ἔκρινε με Κύριος, id est, iudicavit me Dominus. Quae cum ita se habeant, obsecro, mi Pammachi, qui omni arte pugnandi adversum diabolum dimicas, ut nobis contra Amalec pugnantibus leves cum Moyse ad Dominum manus, et adversarios Israel orationibus superes. |
6 | Nuper de Aegypto egressi sumus, et in Osee Pharaone submerso, Rubrum transivimus mare [Exod. XIV ] [et XV]: nunc post latam eremi vastitatem, multo nobis labore sudandum est, ut ad Septuaginta palmas et fontes apostolicos pervenire valeamus. Insurgat licet scorpio, et arcuato vulnere ferire conetur: tu comes itineris, et excantator venenatorum morsuum, spiritualem nobis ψυλλέα exhibe quodque sanctae ac venerabili Paulae parenti tuae polliciti sumus, pius haeres suscipe, et quidquid vel ingenio vel doctrina minus tua exspectatione possumus, amici favore sustenta, nec in nobis vires consideres, sed voluntatem. |