Hieronymus, Commentarii, in Ezechielem, 6, Caput XIX
| 1 | (Vers. 1 seqq.) Et tu assume planctum super principes Israel, et dices: Quare mater tua leaena inter leones cubavit? in medio leunculorum enutrivit catulos suos. Et eduxit unum de leunculis suis, leo factus est: et didicit capere praedam, hominemque comedere. Et audierunt de eo gentes, et non absque vulneribus suis ceperunt eum, et adduxerunt eum in catenis in terram Aegypti. |
| 2 | Quae cum vidisset quoniam infirmata est, et periit expectatio eius, tulit unum de leunculis suis, leonem constituit eum. Qui incedebat inter leones, et factus est leo. Didicit capere praedam, et homines devorare. Didicit viduas facere, et civitates eorum in desertum adducere, et desolata est terra, et plenitudo eius, a voce rugitus illius. |
| 3 | Et convenerunt adversum eum gentes undique de provinciis et expanderunt super eum rete suum: in vulneribus earum captus est. Et miserunt eum in caveam, in catenis adduxerunt eum ad regem Babylonis, miseruntque eum in carcerem ne audiretur vox eius ultra super montes Israel. LXX: Et tu accipe lamentum super principem Israel, et dices: Quid mater tua catulus in medio leonum facta est? in medio leonum multiplicavit catulos suos. |
| 4 | Et exsilivit unus de catulis eius: leo factus est, et didicit rapere rapinas: homines comedit, et audierunt contra eum gentes. In corruptione earum captus est, et adduxerunt in chamo in terram Aegypti. Et vidit quoniam ablatus esset ab ea, et perisset substantia eius, et tulit alium de catulis suis, leonem constituit eum: et conversabatur in medio leonum. |
| 5 | Leo factus est, et didicit rapere rapinas: homines comedit, et pascebatur in audacia sua, et civitates eorum ad desertum adduxit, et vastavit terram et plenitudinem eius a voce rugitus sui. Et dedit super eum gentes per circuitum de regionibus: et expanderunt super eum retia sua. In corruptione earum captus est, et posuerunt eum in chamo, et in cavea venit ad regem Babylonis, et introduxerunt eum in carcerem: ut non audiretur vox eius ultra super montes Israel. Scio me in hoc loco multiplicem legisse explanationem, et tantis obscuritatibus impeditam, ut non tam aperuerit, quam involverit lectionem, dum universa quae scripta sunt, refert ad contrarias fortitudines, et in coelesti Ierusalem leones et bella describit: quomodo alter eorum captus sit, et rursum in locum eius alius constitutus, multaque ponit testimonia: diabolum, et comites eius, leones appellari solere, ut est illud de apostolo Petro: Adversarius noster diabolus quasi leo rugiens circuit, et quaerit quomodo possit intrare [I Petr. V, 8]; et de Psalmis: Ne tradas bestiis animam confitentem tibi [Psal. LXXIII, 19]. Certe ubi ad historiam venit, dicit Iohanan filium Careae ductum in Aegyptum: qui quomodo fugiens cum paucis leo appellatus sit, scire non possum: et alterum leonum Sedeciam, qui et ipse ductus in Babylonem sit. |
| 6 | Nos autem istiusmodi explanationes lectoris arbitrio relinquentes, dicemus captivitate vicina, prophetam non tam futura vaticinari, quam narrare praeterita. Post sextum enim Sedeciae annum (siquidem statim in consequentibus legimus: Et factum est in anno septimo, in quinto mense, decima mensis) assumitur planctus super principes, vel principem Israel, et dicitur: Quare mater tua leaena inter leones cubavit? Planctus igitur super principes est, omnes videlicet qui de Iosiae stirpe generati sunt. |
| 7 | Mater principum Ierusalem leaena appellatur, quae leunculos genuit et nutrivit: unumque de leunculis suis eduxit, et fecit leonem, Ioachaz significans filium Iosiae, quem Nechao Pharao duxit in Aegyptum, et pro eo constituit Ioacim. Quo mortuo, Iechonias filius eius rex constitutus, cum matre et optimatibus civitatis a Nabuchodonosor ductus est in Babylonem: de quo nascitur Salathiel, pater Zorobabel, qui ex eo quod in Babylone natus est, nomen accepit [IV Reg. XXIII]. Perspicuumque est sub metaphora leaenae, leunculorum, et leonis, rursumque alterius leonis, illa describi quae eo tempore iam facta erant, quo haec propheta dicebat. |
| 8 | Postquam enim Ierusalem eduxit de stirpe regia Ioachaz filium Iosiae, et constituit in regem, tam crudelis in brevi exstitit tempore, ut tropologice cepisse praedas, et homines devorasse memoretur. Ad quem cum venisset Aegyptius, cepit eum non absque vulneribus, sive in fovea, ut proprie in Hebraico continetur: ut conservet tropologicam captionem leonum, qua semper in foveis capi solent. |
| 9 | Et adduxit eum in chamo sive in catenis in terram Aegypti, ibique mortuus est. Quod cum vidisset mater eius Ierusalem, quae eum genuerat, quae nutrierat, quae constituerat in regnum, quod perisset expectatio eius, tulit de aliis regibus Iechoniam, filium Ioacim, et constituit in regem. Qui et ipse praecessoris imitatus crudelitatem, sub leonis feritate describitur, quod homines devorarit, multas viduas fecerit, ad desertum adduxerit civitates; et ad vocem rugitus eius territa sit universa provincia, ita ut convenirent ad eum gentes, et expanderent super eum rete suum, et in fovea caperent, et mitterent eum in caveam, et in catenas, non quod hoc Iechoniae factum sit, ipse enim se tradidit regi Babylonio, et in Chaldeam asportatus est; sed ut leonis servetur translatio, qui capitur in foveis, catenisque constringitur, et in caveis reservatur. |
| 10 | Alioquin iuxta historiam: hoc de Sedecia legimus, qui post Iechoniam rex Ierusalem constitutus est. Et haec fecit occasio, ut quia catenae leguntur, et caveae, et carcer nominatur, Sedeciam potius quam Iechoniam plerique intelligant. Servatus igitur in carcere est, nec interfectus, et tantummodo sublatus e regno. Caeterum Sedeciam caecum ductum in Babylonem, ibique statim occisum, narrat historia. |
| 11 | (Vers. 10 seqq.) Mater tua quasi vinea in sanguine tuo super aquam plantata: fructus eius et frondes eius creverunt ex aquis multis. Et factae sunt ei virgae solidae in sceptra dominantium, et exaltata est statura eius in frondes. Et vidit altitudinem suam in multitudine palmitum suorum: et evulsa est in ira, in terramque proiecta, et ventus urens siccabit fructum eius: emarcuerunt, et arefactae sunt virgae roboris eius, ignis comedit eam. |
| 12 | Et nunc transplantata est in desertum in terra invia et sitienti. Et egressus est ignis de virga ramorum eius, qui fructus eius comedit, et non fuit in ea virga fortis, sceptrum dominantium: planctus est, et erit in planctum. LXX: Mater tua quasi vinea, sicut flos in malis granatis in aqua plantata. Fructus eius et germen illius factum est ex aqua multa. |
| 13 | Et facta est ei virga fortitudinis in tribum ducum: et exaltata est magnitudine sua in medio propaginum. Et vidit magnitudinem suam in multitudine palmitum suorum, et confracta est in furore: in terram proiecta est, et ventus urens arefecit electa eius. Vindicati sunt, et arefacta est virga fortitudinis eius. Ignis consumpsit eam, et nunc plantaverunt eam in deserto in terra sine aqua, et exivit ignis de virga electorum eius, et comedit eam, et non erat in ea virga fortitudinis. Tribus in parabolam lamentationis est, et erit in planctum. Diversis sermonibus una res dicitur. Et quomodo in superioribus legimus Ierusalem pulchrae mulieri comparatam, et rursum leaenae quae in cubili suo leones nutrierit, sic nunc viti vel vineae pulcherrimae comparatur, quae super aquas plantata sit multas, et idcirco humore nutriti palmites in tantum increverint, ut unus palmes, quem Scriptura virgam solidissimam, sive fortissimam nuncupat, profecerit in sceptra dominantium. |
| 14 | Pro quo vertere Septuaginta, in tribum ducum, ut scilicet reges ex ea fierint. Tantae autem erat ipsa vinea pulchritudinis, ut splendor viroris eius, floribus mali punici coaequaretur, quod in Hebraico dicitur quasi vinea in sanguine tuo, rubore florum sanguini comparato, exaltata ergo vinea erecta: Quia superbis Deus resistit, humilibus autem dat gratiam [Iac. IV, 6], evulsa est in furore Domini in terramque proiecta, ut ruinas Ierusalem, elegans vitis translatio custodiret. |
| 15 | Quamvis enim pulchra sit vinea, et longis propaginibus extendatur, si hastilia calamosque subtraxeris, terrae iuncta, arescit calore, maxime si ventus urens, quem Graeci καύσωμα vocant, siccaverit fructum eius, ut emarcescat, et quasi ignis cremetur ardoribus. Quod autem in Septuaginta additum est: Vindicati sunt, pro eo quod in Hebraico scriptum est, emarcuerunt, quam consequentiam habere possit, scire non valeo. |
| 16 | Illa igitur vinea tantae ubertatis, et fructuum, tantaeque pulchritudinis, quomodo nunc transplantata est in desertum, in terra invia et sitienti? Significat autem terram Babylonis ad quam translati sunt, vel Aegyptum, quo confugerunt, aut ipsam terram Iudaeam, in qua pauci pauperes remanserunt, quibus praefectus erat Godolias [Al. Gotholias], ut congregaret et regeret reliquias populi [IV Reg. XXV]. Contra quem surrexit de stirpe regia, et de virga ramorum vineae Ismael, qui interfecit eum in Maspha [Al. Masepha], et comedit omnem fructum vineae, et exinde non fuit in ipsa vinea virga fortis, et sceptrum dominantium [Ierem. XL ] [et XLI]. Nullus enim remansit de regibus qui populum gubernaret, sed cum Ioannam filio Careae ad Aegyptum confugerunt. |
| 17 | Idcirco planctus est, et parabola lamentationis, ut plangatur regium genus quod in Iudaea ultra cessavit, donec veniret cui repositum est: Et ipse erat exspectatio gentium [Genes. XLIX, 10]. Ex quo perspicuum est, et superiorem lectionem, in qua dicitur: Quare mater tua leaena inter leones cubavit? et hanc in qua scriptum est: Mater tua quasi vinea in sanguine tuo super aquam plantata, ad Ierusalem pertinere, quae perdidit leones et palmites suos, et non remansit in ea virga quae consurgeret in tribum, sive in sceptra dominantium. |
| 18 | A planctu enim incipit, et finitur in planctu. Assume planctum super principes Israel. Hoc est, in principio et nunc in fine, planctus est; et lamentatione, planctuque parabolae stirps regia prosequenda. Porro secundum anagogem, quod alii ad coelestem referunt Ierusalem, ut dicant ex ea in istam vallem lacrymarum plurimos corruisse, et reges esse desisse, et vineam quondam pulcherrimam vento urente siccatam, ita ut nullus in ea virentium palmitum remanserit, quam postea sub urbis figura plangat Ieremias, nos intelligimus [Matth. XXIV] super Ecclesiam, eo quod in novissimo tempore multiplicata iniquitate, refrigescat [Al. refrigescet] charitas multorum: ita ut probentur si fieri potest etiam electi Dei, et principes eius capiantur retibus diaboli, qui non sit unius regis captione contentus, sed quotidie reges et principes capere festinet, secundum illud quod scriptum est: Escae eius electae [Abac. I, 16]. Palmites quoque Ecclesiae qui dudum floribus et rubori sanguinis aequabantur, postea vento siccentur. Quam expositionem et Evangelii quoque parabola sonat, in qua sole orto, ea quae germinaverant, aestuavevunt, et repente siccata sunt [Marc. IV]; ita ut vix remaneat unus e palmitibus qui consurgat in virgam, et dignus populi princeps fiat. |
| 19 | Quod aliis verbis loquitur Amos: Inducam famen et sitim super terram: non famem panis et sitim aquae, sed famem audiendi sermones Dei (Amos VIII, 11). Unde debemus plangere, et lamentari super principes Israel, quorum vitio et superbia Iudaea deserta, et capta est Ierusalem. |