Gregorius Magnus, Dialogi, 4, CAPUT XXXVI De his qui quasi per errorem educi videntur e corpore, et de vocatione et revocatione Petri monachi, et de morte et resuscitatione Stephani, ac de visione cuiusdam militis.
| 1 | GREGORIUS. Hoc cum fit, Petre, si bene perpenditur, non error, sed admonitio est. Superna enim pietas ex magna misericordiae suae largitate disponit, ut nonnulli etiam post exitum repente ad corpus redeant, et tormenta inferni, quae audita non crediderant, saltem visa pertimescant. Nam quidam Illiricianus monachus, qui in hac urbe in monasterio mecum vivebat, mihi narrare consueverat, quia quodam tempore cum adhuc in eremo moraretur, agnoverit quod Petrus quidam monachus ex regione ortus Iberiae, qui ei in loco vastae solitudinis, cui Evasa nomen est, inhaerebat, sicut ipso narrante didicerat, priusquam eremum peteret, molestia corporis interveniente defunctus est: sed protinus corpori restitutus, inferni supplicia atque innumera loca flammarum se vidisse testabatur. |
| 2 | Qui etiam quosdam huius saeculi potentes in eisdem flammis suspensos se vidisse narrabat. Qui cum iam ductus esset ut in illas et ipse mergeretur, subito angelum corusci habitus apparuisse fatebatur, qui eum in ignem mergi prohiberet. Cui etiam dixit: Egredere, et qualiter tibi posthac vivendum sit, cautissime attende. |
| 3 | Post quam vocem paulatim recalescentibus membris, ab aeternae mortis somno evigilans, cuncta quae circa illum fuerant gesta narravit. Tantisque se postmodum ieiuniis vigiliisque constrinxit, ut inferni eum vidisse et pertimuisse tormenta, etiamsi taceret lingua, conversatio loqueretur: quippe cui omnipotentis Dei mira largitate in morte actum est ne mori debuisset. |
| 4 | Sed quia humanum cor gravis valde duritiae est, ipsa quoque poenarum ostensio non aeque omnibus utilis est. Nam illustris vir Stephanus, quem bene nosti, de semetipso mihi narrare consueverat, quia in Constantinopolitana urbe pro quadam causa demoratus, molestia corporis superveniente defunctus est. |
| 5 | Cumque medicus atque pigmentarius ad aperiendum eum atque condiendum esset quaesitus, et die eodem minime inventus, subsequente nocte corpus iacuit inhumatum. Qui ductus ad inferni loca, vidit multa quae prius audita non credidit. Sed cum praesidenti illic iudici praesentatus fuisset, ab eo receptus non est, ita ut diceret: Non hunc deduci, sed Stephanum ferrarium iussi. |
| 6 | Qui statim reductus in corpore est, et Stephanus ferrarius qui iuxta eum habitabat, eadem hora defunctus est. Sicque probatum est vera fuisse verba quae audierat, dum haec effectus mortis Stephani demonstravit. |
| 7 | Ante triennium quoque in hac pestilentia quae hanc urbem clade vehementissima depopulavit, in qua etiam corporali visu sagittae coelitus venire, et singulos quosque ferire videbantur, sicut nosti, Stephanus idem defunctus est. Quidam vero miles in hac eadem urbe nostra percussus, ad extrema pervenit. Qui eductus in corpore exanimis iacuit, sed citius rediit, et quae cum eo fuerant gesta narravit. |
| 8 | Aiebat enim, sicut tunc res eadem etiam multis innotuit, quia pons erat, sub quo niger atque caliginosus foetoris intolerabilis nebulam exhalans fluvius decurrebat. Transacto autem ponte, amoena erant prata atque virentia, odoriferis herbarum floribus exornata, in quibus albatorum hominum conventicula esse videbantur. Tantusque in eodem loco odor suavitatis inerat, ut ipsa suavitatis fragrantia illic deambulantes habitantesque satiaret. |
| 9 | Ibi mansiones diversorum singulae, magnitudine lucis plenae. Ibi quaedam mirae potentiae aedificabatur domus, quae aureis videbatur laterculis construi, sed cuius esset, non potuit agnosci. Erant vero super ripam praedicti fluminis nonnulla habitacula, sed alia exurgentis foetoris nebula tangebantur, alia autem exurgens foetor e flumine minime tangebat. |
| 10 | Haec vero erat in praedicto ponte probatio ut quisquis per eum vellet iniustorum transire, in tenebrosum foetentemque fluvium laberetur: iusti vero quibus culpa non obsisteret, securo per eum gressu ac libero ad loca amoena pervenirent. Ibi se etiam Petrum ecclesiasticae familiae maiorem qui ante quadriennium est defunctus, deorsum positum, in locis teterrimis magno ferri pondere religatum ac depressum vidisse confessus est. |
| 11 | Qui dum requireret cur ita esset, ea se dixit audisse, quae nos qui eum in hac ecclesiastica domo novimus, scientes eius acta recolimus. Dictum namque est: Haec idcirco patitur, quia si quid ei pro facienda ultione iubebatur, ad inferendas plagas plus ex crudelitatis desiderio, quam ex obedientia serviebat. Quod sic fuisse, nullus qui illum novit, ignorat. |
| 12 | Ibi se etiam quemdam peregrinum presbyterum vidisse fatebatur, qui ad praedictum pontem veniens, tanta per eum auctoritate transiit, quanta et hic sinceritate vixit. In eodem quoque ponte hunc quem praediximus Stephanum se recognovisse testatus est. Qui dum transire voluisset, eius pes lapsus est, et ex medio corpore iam extra pontem deiectus, a quibusdam teterrimis viris ex flumine surgentibus, per coxas deorsum, atque a quibusdam albatis et speciosissimis viris coepit per brachia sursum trahi. |
| 13 | Cumque hoc luctamen esset, ut hunc boni spiritus sursum, mali deorsum traherent, ipse qui haec videbat, ad corpus reversus est, et quid de eo plenius gestum sit, minime cognovit. Qua in re de eiusdem Stephani vita datur intelligi, quia in eo mala carnis cum eleemosynarum operatione certabant. Qui enim per coxas deorsum, per brachia trahebatur sursum, patet nimirum, quia et eleemosynas amaverat, et carnis vitiis perfecte non restiterat, quae eum deorsum trahebant. |
| 14 | Sed in illo occulti arbitri examine quid in eo vicerit, et nos, et eum qui vidit et revocatus est, latet. Constat tamen, quia idem Stephanus postquam, sicut superius narravi, et inferni loca vidit, et ad corpus rediit, perfecte vitam minime correxit, qui post multos annos de corpore adhuc ad certamen vitae et mortis exiit. Qua de re colligitur, quia ipsa quoque inferni supplicia cum demonstrantur, aliis hoc ad adiutorium, aliis vero ad testimonium fiat: ut isti videant mala quae caveant, illi vero eo amplius puniantur, quod inferni supplicia nec visa, et cognita vitare noluerunt. |
| 15 | PETR. Quid est hoc, quaeso te, quod in amoenis locis cuiusdam domus laterculis aureis aedificari videbatur? Ridiculum est valde, si credimus quod in illa vita adhuc metallis talibus egeamus. |
| 16 | ΚΕΦΑΛ. ΛΖ′. Περὶ τῶν ἐξαίφνης ἁρπαζομένων ψυχῶν καὶ πάλιν ἐπιστρεφουσῶν. |
| 17 | ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Τούτου γινομένου, Πέτρε, ἐὰν καλῶς νοηθῇ, οὐχὶ πλάνη, ἀλλὰ νουθεσία ὑπάρχει. Ἡ γὰρ τοῦ Θεοῦ εὐσπλαγχνία, διὰ μεγίστην ἐλέους δωρεὰν οἰκονομικῶς τοῦτο ποιεῖ. Ὥστε πολλοὺς μετὰ τὴν ἔξοδον πάλιν ἐν τῷ σώματι ὑποστρέψαι, ἵνα τὰς τοῦ ᾅδου βασάνους, ἅσπερ ἀκούοντες οὐκ ἐπίστευον, μᾶλλον θεωροῦντες φοβηθῶσι. |
| 18 | Μοναχὸς γάρ τις Ἰλλυρικιανὸς τῷ ὀνόματι ἐν ταύτῃ τῇ πόλει σὺν ἐμοὶ ἐν τῷ μοναστηρίω διάγων, διηγήσατό μοι, ὅτι ἐν τοῖς χρόνοις ἐν οἷς ἀκμὴν ἐν τῇ ἐρήμω διέτριβε, τοῦτο ὅπερ διηγεῖτο μεμάθηκεν. |
| 19 | Ἔλεγε γὰρ, ὅτι μοναχός τις Πέτρος ὀνόματι ἐκ τῆς χώρας τῆς Ἰβηρίας γενόμενος, γέροντι μοναχῷ ὀνόματι Ἐβασὰ προσκολληθεὶς, ἐν τόπω ἐρήμω κατάλσω κατῴκει. Παρ᾽ αὐτοῦ οὖν διηγουμένου μεμάθηκεν, ὅτι πρὸ τοῦ τὴν ἔρημον αἰτήσηται, ἀσθενείας αὐτῷ ἐπελθούσης, ἀπέθανε. |
| 20 | Παραυτὰ δὲ πάλιν ἐν τῷ σώματι ἀποδοθεὶς, τὰ τοῦ ᾅδου βάσανα καὶ ἀμετρήτους τόπους φλογὸς ἑωρακέναι ἔλεγε· καί τινας τοῦ κόσμου τούτου δυνάστας ἐν τῇ αὐτῇ φλογὶ κρεμαμένους θεωρῆσαι διεβεβαιοῦτο. |
| 21 | Ἐν ὅσω δὲ λοιπὸν καὶ αὐτὸς ἐπὶ τῷ ἐκεῖσε ῥιφῆναι ἀπηνέχθη, αἴφνης ἄγγελον ἀστραπτούσης θέας ἐπιφανῆναι ἔλεγεν, ὅστις τοῦτον ἐν τῷ πυρὶ ῥιφῆναι ἐκώλυσεν. Πρὸς αὐτὸν δὲ εἶπεν· Ἄπελθε καὶ βλέπε πῶς μέλλεις μετὰ ταῦτα προσέχων ἑαυτῷ ζῆσαι. |
| 22 | Μετὰ δὲ ταύτην τὴν φωνὴν, κατ᾽ ὀλίγον τῶν μελῶν αὐτοῦ ἀναζεόντων ἐκ τοῦ ὕπνου τοῦ αἰωνίου θανάτου ἐφυπνισθεὶς, πάντα τὰ περὶ αὐτὸν γεγονότα διηγήσατο. Τοσαύταις δὲ μετέπειτα νηστείαις καὶ ἀγρυπνίαις ἑαυτὸν ἐκδέδωκε διὰ τὸ ἑωρακέναι καὶ φοβηθῆναι αὐτὸν τὰ τοῦ ᾅδου βάσανα, ὥστε κἂν ἡ γλῶσσα αὐτοῦ ήσύχαζεν, ἡ πολιτεία ἐλάλει. |
| 23 | Οὕτω τοίνυν τῇ θαυμαστῇ τοῦ Θεοῦ προνοίᾳ ὁ θάνατος αὐτοῦ ἐπράχθη, ἵνα μὴ αἰωνίως ἀποθάνῃ |
| 24 | Ἐπεὶ οὖν ἡ ἀνθρωπίνη καρδία σφόδρα βαρείας σκληρότητος ὑπάρχει, ἴσως κἂν αὐτὴ τῶν βασάνων ἡ ἐπίδειξις πρὸς μετάνοιαν αὐτοὺς ἐπιστρέψῃ. Καὶ Στέφανος δὲ ὁ ἰλλούστριος, ὃν αὐτὸς καλῶς ἔγνως, περὶ ἑαυτοῦ μοι διηγήσατο. |
| 25 | Ἔλεγε δὲ οὕτως· Ὅτι ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀπελθόντος μου, καὶ διὰ πρᾶγμά τι ἐκεῖσέ μου βραδύναντος, νόσου σωματικῆς ἐπελθούσης, ἀπέθανεν. Ἰατροῦ δὲ καὶ πιγμενταρίου ζητηθέντων ἐπὶ τῷ ἀνοῖξαι καὶ σμυρνίσαι αὐτὸν, οὐδαμῶς ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ εὑρεθῆναι ἠδυνήθησαν. |
| 26 | Τῆς δὲ νυκτὸς ἐπελθούσης, ἔκειτο τὸ σῶμα ἄταφον. Ἀπενεχθῆναι δὲ εἰς τοὺς τόπους τοῦ ᾅδου ἔλεγε, καὶ πολλὰ θεάσασθαι, ἅπερ πρότερον ἀκούων, οὐκ ἐπίστευεν. Ὡς δὲ πρὸς τὸν προκαθεζόμενον ἐκεῖσε ἄρχοντα ἐπαρουσίασε, παρ᾽ αὐτοῦ οὐκ ἐδέχθη, ὥστε εἰπεῖν αὐτὸν· Οὐχὶ τοῦτον, ἀλλὰ Στέφανον τὸν χαλκέα ἀγαγεῖν ἐκέλευσα. |
| 27 | Ὅστις εὐθέως ἐν τῷ σώματι ἀπεστράφη, καὶ Στέφανος ὁ χαλκεὺς ὁ πλησίον αὐτοῦ κατοικῶν αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἀπέθανεν. Οὕτως οὖν ἀληθινὰ ὑπάρχειν τὰ ῥήματα ἅπερ ἤκουσεν ἐπιστεύθη, ἡνίκα τὸ γενόμενον περὶ τοῦ θανάτου Στεφάνου τοῦ χαλκέως ἐδείχθη. |
| 28 | Πρὸ τριετίας τοίνυν ἐν τῷ λοιμῷ τῷ ταύτην τὴν πόλιν ἐν συμφορᾷ σφοδροτάτῃ διὰ τοῦ θανατικοῦ ἀοίκητον ποιήσαντι, σωματικῇ θεωρίᾳ βέλη οὐρανόθεν ἐρχόμενα, καὶ ἕνα ἕκαστον κρούοντα ἐθεωροῦντο. Ἐν ᾧ καὶ ὁ προλεχθεὶς Στέφανος ἀπέθανε. Στρατιώτης δέ τις ἐν ταύτῃ τῇ ἡμετέρᾳ πόλει ἐκ τῆς συμφορᾶς τοῦ αὐτοῦ θανατικοῦ κρουσθεὶς, ἐτελεύτησεν. |
| 29 | Τὸ δὲ τούτου σῶμα ἄψυχον ἔκειτο. Διὰ τάχους δὲ πάλιν ἡ ψυχὴ ὑποστρέψασα ἐν τῷ σώματι, καὶ εἰς ἑαυτὸν ἐλθὼν ἅπερ ἑώρακε διηγεῖτο, ὥστε πολλοῖς κατάδηλον τοῦτο γενέσθαι. Ἔλεγε δὲ οὕτως, ὅτι γέφυρα ὑπῆρχεν, ὑφ᾽ ἣν ζόφος καὶ ἀμβλυωπία, δυσωδία τε ἀνύποιστος, καὶ ὁμίχλη ἐκφερομένη περὶ αὐτὴν ἐθεωρεῖτο. |
| 30 | Ποταμὸς καὶ κάτωθεν αὐτῆς ὑπέτρεχεν. Ἔμπροσθεν δὲ τῆς γεφύρας λιβάδια χλοάζοντα ὑπῆρχον ἐξαίσια, βοτάναις εὐωδεστάταις καὶ ἄνθεσι ποικίλοις κοσμούμενα. Λευχειμονούντων δὲ ἀνδρῶν συνέδρια ἐν αὐτοῖς εἶναι ἐθεωροῦντο. |
| 31 | Τοσαύτη δὲ ὀσμὴ εὐωδίας ἐν αὐτῷ τῷ τόπω ὑπῆρχεν, ὥστε τοὺς ἐκεῖσε διακινοῦντας καὶ κατοικοῦντας, ἐκ τῆς ὀσφρήσεως τῆς αὐτῆς εὐωδίας χορτάζεσθαι. Ἐκεῖ μοναὶ διάφοροι μεγίστου φωτὸς γέμουσαι, οἶκος δὲ θαυμαστῆς εὐπρεπείας ἐκεῖσε ᾠκοδομεῖτο, ὅστις χρυσοῖς βισάλοις ἐφαίνετο κτιζόμενος. |
| 32 | Τίνος δὲ ἦν, γνῶναι οὐκ ἠδυνήθη. Καὶ ἐπάνω δὲ τῆς ὄχθης τοῦ προλεχθέντος ποταμοῦ πλεῖσται μοναὶ ὑπῆρχον, ἀλλά τισιν ἐξ αὐτῶν ἀνερχομένη ἡ δυσωδία καὶ ὀμίχλη προσήγγιζε· τισι δὲ, οὐδαμῶς εἰς δὲ τὴν προλεχθεῖσαν γέφυραν ἦν ἡ δοκιμασία. |
| 33 | Ὅστις γὰρ τῶν ἀδίκων δι᾽ αὐτῆς περάσαι ἤθελεν, ἐν τῷ σκοτεινῷ καὶ δυσωδεστάτω ποταμῷ ὠθούμενος ἐβάλλετο. Οἱ δὲ δίκαιοι ἐν οἷς πταῖσμα οὐκ ἦν, ἀμερίμνω καὶ ἐλευθερίω ποδὶ δι᾽ αὐτῆς διήρχοντο καὶ εἰς τοὺς εὐωδεστάτους τόπους ἀπήρχοντο. |
| 34 | Ἐκεῖ Πέτρον τὸν τῆς ἐκκλησιαστικῆς φαμιλίου μειζότερον, τὸν πρὸ τῆς τετραετίας ταύτης τελευτήσαντα, κατακέφαλα κρεμάμενον ἐν τοῖς φοβεροῖς τόποις ἐκείνοις θεάσασθαι ἔλεγε, μεγάλω βάρει σιδήρου δεδεμένον. |
| 35 | Ἐρωτήσαντος δὲ αὐτοῦ, διὰ τί τοῦτο ὑπομένει, ταῦτα ἀκηκοέναι ἑαυτὸν ἔφασκεν, ἅπερ καὶ ἡμεῖς γινώσκομεν, οἵτινες αὐτὸν ἐν τούτω τῷ ἐκκλησιαστικῷ οἴκω ἐγνωρίσαμεν, καὶ τὰς αὐτοῦ μνημονεύομεν πράξεις. |
| 36 | Ἐῤῥέθη γὰρ αὐτῷ ὅτι διὰ τοῦτο ταῦτα ὑπομένει. Ἐπειδὴ γὰρ ἐὰν αὐτῷ διὰ πταῖσμα δοῦναί τινι πληγὰς ἐκελεύετο, πλειόνως μᾶλλον ἐκ τῆς ὠμοτάτης ἐπιθυμίας, ἤπερ δι᾽ ὑπακοὴν ἐδούλευε. |
| 37 | Ταῦτα δὲ οὕτως ἔχειν πάντες οἱ γνωρίσαντες αὐτὸν ἐπίστανται. Ἐκεῖσε δὲ καὶ πρεσβύτερόν τινα ξένον ἑωρακέναι ἔλεγεν, ὅστις ἐν τῇ προλεχθείσῃ γεφύρᾳ ἐλθὼν, τοσαύτῃ παῤῥησίᾳ δι᾽ αὐτῆς διῆλθεν, ὅσῃ καὶ ἐνθάδε ἀκεραιότητι ἔζησεν. |
| 38 | Εἰς δὲ τὴν αὐτὴν γέφυραν καὶ Στέφανον, ὃν προείρηκα γνωρίσαι ἔφασκε. Τούτου δὲ περάσαι θελήσαντος, ὁ ποὺς αὐτοῦ ὠλίσθησε, καὶ ἀπὸ μέσου τοῦ σώματος ἔξω τῆς γεφύρας ἐκρέματο. Φοβεροὶ δέ τινες ἄνδρες ἐκ τοῦ ποταμοῦ τοῦτον ἀνιστάμενοι ἀπὸ τῶν μηρῶν κάτω ἔσυρον, ἕτεροι δὲ εὐσχειμονοῦντες καὶ περικαλλεῖς ἄνδρες διὰ τῶν βραχιόνων αὐτοῦ τοῦτον ἄνω ἔσυρον. |
| 39 | Ἐν ὅσω δὲ αὐτὴ ἡ πάλη ἐπράττετο, τῶν ἀγαθῶν πνευμάτων ἄνω τῶν δὲ πονηρῶν κάτω, ὁ ταῦτα θεωρῶν, εἰς τὸ ἴδιον σῶμα ὑπέστρεψε, καὶ τί περὶ αὐτοῦ εἰς τέλος γέγονεν οὐδαμῶς ἔγνω. Ἐν τῷ πράγματι οὖν τούτω περὶ τῆς αὐτοῦ Στεφάνου ζωῆς δίδοται νοῆσαι, ὅτι τὰ κακὰ τῆς σαρκὸς μετὰ τῶν τῆς ἐλεημοσύνης ἔργων πάλιν συνεκροτοῦσαν. Ἐν ᾧ γὰρ διὰ τῶν μηρῶν κάτω ἐσύρετο, διὰ δὲ τῶν βραχιόνων ἄνω, φανερὸν λίαν καθέστηκεν, ὅτι τὴν μὲν ἐλεημοσύνην ἠγάπησε, τῶν δὲ τῆς σαρκὸς παθῶν ὁλοκλήρως οὐκ ἀντέστη, δι᾽ ὧν κάτω ἐσύρετο. |
| 40 | Τῇ οὖν κρυπτῇ τοῦ Θεοῦ ἐτάσει ἐγνωρισμένον ὑπάρχει τί ἐν αὐτῷ ἐνίκησεν. Ἐπεὶ καὶ ἡμᾶς καὶ αὐτὸν τὸν ταῦτα θεασάμενον καὶ ὑποστρέψαντα πάλιν λανθάνει τί περὶ αὐτοῦ ἐγένετο. Δείκνυται δὲ περὶ τοῦ αὐτοῦ Στεφάνου, καθὼς ἀνωτέρω διηγησάμην, ὅτι καὶ μετὰ τὸ θεάσασθαι αὐτὸν τοὺς τοῦ ᾅδου τόπους, καὶ ὑποστρέψαι ἐν τῷ σώματι, οὐδαμῶς τὴν ἑαυτοῦ ζωὴν ὁλοκλήρως διωρθώσατο. |
| 41 | Ὅστις μετὰ πολλοὺς χρόνους ἐν τῇ πάλῃ τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου ἐκ τοῦ σώματος ἐξῆλθεν. Ὅθεν ἐν τούτω τῷ πράγματιφανεροῦται, ὅτι τὰ τοῦ ᾅδου βάσανα ἐπιδεικνύμενα, τισὶ μὲν εἰς ἀσφάλειαν, τισὶ δὲ εἰς περισσοτέραν κατάκρισιν γίνεται, ἵνα οἱ μὲν θεωρήσαντες τὰ κακὰ φοβηθῶσιν, οἱ δὲ διὰ τοῦτο ἐπὶ πλεῖον καταδικασθῶσιν, ὅτι οὔτε θεασάμενοι καὶ γνωρίσαντες τὰ τοῦ ᾅδου βάσανα ἑαυτοὺς διωρθώσαντο. |
| 42 | ΠΕΤΡ. Τί ἐστι τοῦτο, αἰτῶ σε, ὅτι ἐν τόποις τερπνοῖς καὶ εὐωδεστάτοις, οἶκὸς τινι κτιζόμενος βισάλοις χρυσοῖς ἐθεάθη. Γέλοῖόν μοι γὰρ φαίνεται σφόδρα ἐὰν πιστεύωμεν, ὅτι ἐν ἐκείνῃ τῆ ζωῇ πάλιν μετάλλων τοιούτων ἔχομεν δεηθῆναι. |
| 43 | ΓΡΗΓΟΡ. Τίς ὑγιαίνων τὰς φρένας τοῦτο ὑπολαμβάνει; Ἐκ δὲ τούτου τοῦ ἐκεῖσε δειχθέντος φανερῶς δίδοται νοῆσαι ποίαν ἐργασίαν ἐνταῦθα ἐργάζεται ἐκεῖνος οὗ ἡ μονὴ ταύτῃ ᾠκοδομεῖτο. Ἐπειδὴ γὰρ τὸ τοῦ αἰωνίου φωτὸς δῶρον τῇ τῆς ἐλεημοσύνης διαδόσει τινὶ προσπορίζεται, θαυμασίως δείκνυται, ὅτι χρυσίω τὴν ἑαυτοῦ οἰκοδομεῖ μονὴν ὁ τοιοῦτος. |
| 44 | Ὅπερ δὲ τὴν μνήμην ἀνωτέρω διέφυγε, οὐ καλὸν παρασιωπῆσαι. Ὁ στρατιώτης οὖν ὁ ταῦτα θεασάμενος, ἔλεγεν ὅτι τὰ αὐτὰ χρυσᾶ βίσαλα εἰς τὴν τοῦ οἴκου οἰκοδομὴν γέροντες καὶ νεώτεροι. |
| 45 | κόραι τε καὶ πα ῖδες παρέφερον. Ὅθεν δείκνυται ὅτι αὐτοὶ οἱ τὴν ἐλεημοσύνην παθόντες ἐνταῦθα, οὗτοι ἐργάται ἐκεῖσε εἶναι ἐθεωροῦντο. |