Gregorius Magnus, Dialogi, 3, CAPUT XXXVIII De visione Redempti Ferentinae civitatis episcopi.
| 1 | GREGORIUS. Hac de re nihil, Petre, mireris; nam Redemptum Ferentinae civitatis episcopum, vitae venerabilis virum, qui ante hos fere annos septem ex hoc mundo migravit, tua dilectio cognitum habuit. Hic sicut mihi adhuc in monasterio posito valde familiariter iungebatur, hoc quod Ioannis iunioris praedecessoris mei tempore de mundi fine cognoverat, sicut longe lateque claruerat, a me requisitus mihi ipse narrabat. |
| 2 | Aiebat namque quia quadam die dum parochias suas ex more circuiret, pervenit ad Ecclesiam beati Eutychii martyris. Advesperascente autem die stratum fieri sibi iuxta sepulcrum martyris voluit, atque ibi post laborem quievit, cum nocte media, ut asserebat, nec dormiebat, nec perfecte vigilare poterat; sed depressus, ut solet, somno, gravabatur quodam pondere vigilans animus, atque ante eum idem beatus martyr Eutychius astitit, dicens: Redempte, vigilas? |
| 3 | Cui respondit: Vigilo. Qui ait: Finis venit universae carnis, finis venit universae carnis, finis venit universae carnis. Post quam trinam vocem visio martyris, quae mentis eius oculis apparebat, evanuit. Tunc vir Dei surrevit, seque in orationis lamentum dedit. Mox enim illa terribilia in coelo signa secuta sunt, ut hastae atque acies igneae ab Aquilonis parte viderentur. |
| 4 | Mox effera Langobardorum gens de vagina suae habitationis educta, in nostram cervicem grassata est atque humanum genus, quod in hac terra prae nimia multitudine quasi spissae segetis more surrexerat, succisum aruit. |
| 5 | Nam depopulatae urbes, eversa castra, concrematae ecclesiae, destructa sunt monasteria virorum ac feminarum, desolata ab hominibus praedia, atque ab omni cultore destituta, in solitutudine vacat terra, nullus hanc possessor inhabitat, occupaverunt bestiae loca quae prius multitudo hominum tenebat. |
| 6 | Et quid in aliis mundi partibus agatur, ignoro. Nam in hac terra, in qua nos vivimus, finem suum mundus iam non nuntiat, sed ostendit. Tanto ergo nos necesse est instantius aeterna quaerere, quanto a nobis cognoscimus velociter temporalia fugisse. Despiciendus a nobis hic mundus fuerat, etiam si blandiretur, si rebus prosperis demulceret animum; at postquam tot flagellis premitur, tanta adversitate fatigatur, tot nobis quotidie dolores ingeminat, quid nobis aliud quam ne diligatur clamat? |
| 7 | Multa autem fuerant quae adhuc de electorum factis narrari debuissent, sed haec silentio supprimo, quia ad alia festino. |
| 8 | PETR. Quia multos intra sanctae Ecclesiae gremium constitutos de vita animae post mortem carnis perpendo dubitare, quaeso ut debeas, vel quae ex ratione suppetunt, vel si qua animarum exempla animo occurrunt, pro multorum aedificatione dicere, ut hi qui suspicantur, discant cum carne animam non fiairi. |
| 9 | GREGOR. Laboriosum valde hoc opus est, et maxime occupato animo atque ad alia tendenti. Sed si sunt quibus prodesse valeat, voluntatem meam procul dubio postpono utilitati proximorum, et, in quantum Deo largiente valuero, quod anima post carnem vivat subsequenti hoc quarto volumine demonstrabo. |
| 10 | ΚΕΦΑΛ. ΛΗ′. Περὶ τῆς ὀπτασίας Ῥεδέμπτου ἐπισκόπου πόλεως Φερεντίνης. |
| 11 | ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Περὶ τοῦ πράγματος τούτου μηδὲν, Πέτρε, θαυμάσῃς. Τὸν γὰρ εὐλαβέστατον τῇ ζωῇ ἄνδρα Ῥέδεμπτον, τὸν Φερεντίνης ἐπίσκοπον, τὸν πρὸ ταύτης τῆς ἑπταετίας ἐκ τοῦ κόσμου τούτου μεταστάντα ἡ σὴ ἀγάπη ἐν γνώσει εἶχεν. |
| 12 | Ὅστις ἔτι ἐν τῷ μοναστηρίω ὑπάρχοντί μοι, σφόδρα μοι παῤῥησιαστικῶς ἐπλησίαζε. Τοῦτο δὲ ὅπερ διηγοῦμαι, καὶ Ἰωάννης ὁ ἔσχατος ὁ προηγησάμενός με ἔγνω, ὅστις ἀρτίως ἐκ τοῦ κόσμου τούτου μετῆλθε, καὶ πᾶσι δὲ διὰ πλάτους ἐδηλοποιήθη. |
| 13 | Ὁ αὐτὸς οὖν Ῥέδεμπτος παρ᾽ ἐμοῦ ἐρωτηθεὶς, διηγήσατό μοι, λέγων· ὅτι ἔν τινι ἡμέρᾳ τὰ παρόχια αὐτοῦ κατὰ τὸ ἔθος γυρεύων, ἦλθεν εἰς τὴν ἐκκλησίαν τοῦ μακαρίου μάρτυρος Εὐτυχίου. Ὀψίας δὲ γενομένης, τὴν κλίνην αὑτοῦ πλησίον τῆς σοροῦ τοῦ μάρτυρος γενέσθαι προσέταξεν. |
| 14 | Ἐκεῖσε οὖν ἐκ τοῦ κόπου ἀνεπαύσατο. Περὶ δὲ τὸ μεσονύκτιον, καθὼς ἔλεγεν, οὔτε παντελῶς ἐκοιμᾶτο, οὔτε πάλιν γρηγορῆσαι ἠδύνατο. Ἀλλὰ καθὼς πολλάκις συμβαίνει, βεβαρυμένος ἔκειτο. |
| 15 | Ἡ δέ ψυχὴ ἐγρηγόρει. Ὁ οὖν αὐτὸς μακάριος μάρτυς Εὐτύχιος παρέστη αὐτῷ λέγων· Ῥέδεμπτε, γρηγορεῖς; Ἀποκριθεὶς δὲ αὐτῷ, εἶπε· Γρηγορῶ. Ὁ δὲ πρὸς αὐτὸν ἔφη· Τέλος ἔρχεται πάσῃ σαρκὶ, τέλος ἔρχεται πάσῃ σαρκὶ, τέλος ἔρχεται πάσῃ σαρκί. |
| 16 | Μετὰ δὲ τὴν τρισσὴν ταύτην φωνὴν, ἡ ὀπτασία τοῦ μάρτυρος ἡ φανεῖσα τοῖς νοεροῖς αὐτοῦ ὀφθαλμοῖς, ἀφανὴς γέγονε. Τότε ὁ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος ἀνέστη, καὶ ἑαυτὸν ἐν τῷ τῆς εὐχῆς πένθει δέδωκεν. |
| 17 | Εὐθέως οὖν ἐν τῷ οὐρανῷ τὰ φοβερὰ ἐκεῖνα σημεῖα ἐπηκολούθησαν. Ῥομφαῖαι γὰρ καὶ διατάσεις ἔμπυροι ἐκ τοῦ μέρους τοῦ βοῤῥᾶ ἐθεάθησαν. Τὸ τηνικαῦτα δὲ λοιπὸν τὸ θηριῶδες τῶν Λογγοβάρδων ἔθνος, ἐκ τῆς κατοικήσεως τοῦ τόπου αὐτοῦ ἐξελθὸν, τῷ ἡμετέρω τραχήλω ἐπετέθη. |
| 18 | Καὶ τὸ σφόδρα πυκνωθὲν, δίκην γεννήματος, πλῆθος τῶν ἀνθρώπων ἐν ταύτῃ τῇ γῇ ἐπαναστάντες, οὗτοι ἐκκόψαντες ἐξήραναν. Ἄνευ γὰρ ὄχλου αἱ πόλεις ἀπέμειναν, κατεστράφησαν κάστρα, ἐνεπυρίσθησαν ἐκκλησίαι, κατελύθησαν μοναστήρια ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν. |
| 19 | Τὰ προάστεια δὲ ἐκ τῆς τῶν ἀνθρώπων ἐπιμελείας ἔρημα καταλειφθέντα, ἀργὴ ἡ γῇ, καὶ οὐδεὶς ταύτην νεμόμενος κατοικεῖ. Ἐπελάβοντο τὰ θηρία τῶν τοπίων, ἅπερ πρότερον τὸ τῶν ἀνθρώπων πλῆθος κατεκράτει. |
| 20 | Καὶ τί μὲν ἐν ἑτέροις μέρεσι τοῦ κόσμου πράττεται, οὐκ ἐπίσταμαι. Ἐπεὶ ἐν ταύτῃ τῇ γῇ ἐν ᾗ ἡμεῖς κατοικοῦμεν, τὸ τέλος αὑτοῦ ὁ κόσμος οὐχὶ λοιπὸν μηνύει, ἀλλὰ φανερῶς δείκνυσιν. |
| 21 | Ὅθεν ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμᾶς τοσοῦτον πεπονημένως τὰ αἰώνια ζητῆσαι, ὅσον γινώσκομεν τὰ πρόσκαιρα παρ᾽ ἡμῶν ἐκπεφευγέναι· βδελυκτὸν ἡγούμενοι τοῦτον τὸν κόσμον, εἰ καὶ ἐκολακεύετο, ὅτε ἐν τοῖς πράγμασι κατευωδοῦτο, τὴν ψυχὴν ἐκθηλάζων. Τοσαύταις γὰρ μάστιξι βαρούμενος, καὶ τοσαύτῃ διαστροφῇ θλιβόμενος, καὶ τοσούτους ἡμῖν πόνους καθ᾽ ἡμέραν διπλασιάζων, οὐδὲν ἕτερον εἰ μὴ ἵνα μὴ ἀγαπηθῇ παρ᾽ ἡμῶν κραυγάζει. |
| 22 | Πολλαὶ οὖν ἀκμὴν ὑπάρχουσιν ἐκλεκτῶν πράξεις, ἅσπερ διηγήσασθαι ὤφελον. Ἀλλὰ ταύτας σιγῇ καλύπτω διὰ τὸ εἰς ἕτερά με σπεύδειν. |
| 23 | ΠΕΤΡ. Πολλοὺς τῶν ἔνδον ὄντων τοῦ κόλπου τῆς ἁγίας τοῦ Θεοῦ ἐκκλησίας διστάζοντας κατανοῶ περὶ τῆς ζωῆς τῆς ψυχῆς μετὰ τὸν τῆς σαρκὸς θάνατον. Δυσωπῶ οὖν, ἵνα ἅπερ δικαίως ἐξαιτοῦνται, εἴπῃς, ὑπὲρ τῆς τῶν πολλῶν οἰκοδομῆς, οἷα τῇ ψυχῇ σου ὑπεισέρχονται ὑποδείγματα, ὥστε τοὺς ἐν δισταγμῷ ὄντας μαθεῖν, ὅτι ἡ ψυχὴ σὺν τῇ σαρκὶ οὐκ ἀποθνήσκει. |
| 24 | ΓΡΗΓΟΡ. Σφόδρα ἐπίπονον τοῦτο τὸ ἔργον ὑπάρχει. Καὶ μάλιστα τῆς ψυχῆς ἐν ἀσχολίᾳ οὔσης, καὶ εἰς ἕτερα παρατεινομένης. Ἐὰν δέ εἰσί τινες οἷς ὠφέλεια γενέσθαι δύναται, τὸ θέλημά μου καταλιμπάνω, καὶ πρὸς τὴν τῶν πλησίον κοπιῶ, καὶ τοῦ Θεοῦ δύναμιν παρέχοντος, καθὼς δυνηθῶ, ἐν τῷ ἐπακολουθοῦντι τετάρτω βιβλίω ὑποδεικνύω, ὅτι ἡ ψυχὴ μετὰ τὴν τῆς σαρκὸς τελείωσιν ἀθάνατος διαμένει. |