Gregorius Magnus, Dialogi, 3, CAPUT XX De Stephano presbytero provinciae Valeriae, cui diabolus caligas e tibiis traxit.
| 1 | Quidam qui nunc nobiscum sunt rem quam narro testantur. Vir vitae venerabilis, Stephanus nomine, Valeriae provinciae presbyter fuit, huius nostri Bonifacii diaconi atque dispensatoris Ecclesiae agnatione proximus. Qui quadam die de itinere domum regressus, mancipio suo negligenter loquens praecepit, dicens: Veni, diabole, discalcea me. |
| 2 | Ad cuius vocem mox coeperunt se caligarum corrigiae in summa velocitate dissolvere, ut aperte constaret quod ei ipse qui nominatus fuerat ad extrahendas diabolus caligas obedisset. Quod mox ut presbyter vidit, vehementer expavit, magnisque vocibus clamare coepit, dicens: Recede, miser, recede; non enim tibi, sed mancipio meo locutus sum. |
| 3 | Ad cuius vocem protinus recessit, et ita ut inventae sunt, magna iam ex parte dissolutae, corrigiae remanserunt. Qua in re colligi potest, antiquus hostis, qui iam praesto est factis corporalibus, quam nimiis insidiis nostris cogitationibus insistat. |
| 4 | PETR. Laboriosum est valde atque terribile contra inimici insidias semper intendere, et continue quasi in acie stare. |
| 5 | GREGOR. Laboriosum non erit, si custodiam nostram non nobis, sed gratiae supernae tribuimus; ita tamen, ut et ipsi, quantum possumus, sub eius protectione vigitemus. Si autem antiquus hostis a mente coeperit expelli, ex divina largitate plerumque agitur, ut non solum iam timeri non debeat, sed ipse etiam bene viventium virtute terreatur. |
| 6 | ΚΕΦΑΛ. Κ′. Περὶ Στεφάνου πρεσβυτέρου χώρας Βαλερίας. |
| 7 | Τινὲς δὲ καὶ τῶν νυνὶ μεθ᾽ ἡμῶν ὄντων ἐνταῦθα, περὶ τοῦ πρᾶγματος τούτου μαρτυροῦσιν. Ἀνήρ τις πάνυ τὴν ζωὴν εὐλαβέστατος, Στέφανος ὀνομαζόμενος, τῆς Βαλερίας χώρας ὑτῆρχε πρεσβύτερος, τούτου δὲ ἡμετέρου Βονιφατίου τοῦ διακόνου, καὶ διοικητοῦ τῆς ἐκκλησίας κατὰ γένος ἐπλησίαζεν. |
| 8 | Οὗτος ἔν τινι ἡμέρᾳ ἐξ ὁδοιπορίας εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ εἰσελθὼν, τῷ ἀνδραπόδω αὐτοῦ ἀκάκως ἐπέτρεψε, λέγων· Ἐλθὲ, διάβολε, ἐξυπόλυσόν με. Οὗτινος τῇ φωνῇ παραχρῆμα ἤρξαντο ἀφ᾽ ἑαυτῶν τὰ τῶν καλιγίων αὐτοῦ λωρία μετὰ πολλῆς σπουδῆς λύεσθαι. |
| 9 | Ὥστε φανερῶς δείκνυσθαι, ὅτι ἐκεῖνος ὁ ὀνομασθεὶς διάβολος τούτω ὑπακούσας πρὸς τὸ σύραι τὰ καλίγια αὐτοῦ παρέστη. Τοῦτο δὲ ὁ πρεσβύτερος θεασάμενος, σφόδρα ἐξέστη καὶ μεγίστῃ φωνῇ κράζειν ἤρξατο, λέγων· Ἀπόστα, ἐλεεινὲ, ἀπόστα, οὐ γάρ σοι, ἀλλὰ τῷ ἀνδραπόδω μου ἐλάλησα. |
| 10 | Παρευθὺ οὖν τῇ αὐτοῦ φωνῇ ἀπέστη. Καὶ καθὼς ἦσαν ἐκ μέρους λυθέντα τὰ τῶν καλιγίων αὐτοῦ λωρία, οὕτως ηὑρέθησαν. Ἐξ οὗ πράγματος κατανόησον, ὅτι εἰ τοῖς σωματικοῖς ἔργοις ὁ ἀρχέκακος ἐχθρὸς οὕτω παρέστι, πόσω μᾶλλον πλειοτέρως ἐνεδρεύων τῶν ἡμετέρων λογισμῶν οὐκ ἀφίσταται. |
| 11 | ΠΕΤΡ. Δύσκολον πάνυ καὶ φοβερὸν ἐστι κατὰ τῶν τοῦ ἐχθροῦ ἐνέδρων πάντοτε προσέχειν οὕτω συντόμως αὐτοῦ καὶ διηνεκῶς παρισταμένου. |
| 12 | ΓΡΗΓΟΡ. Δύσκολον οὐκ ἔστιν, ἐὰν τὴν ἡμετέραν ἀσφάλειαν, οὐχ ἡμῖν αὐτοῖς, ἀλλὰ τῇ ἄνωθεν χάριτι ἐμπιστεύσωμεν. Πλὴν ὅμως, ἵνα καὶ ἡμεῖς, ὅσον δυνάμεθα, ὑπὸ τὴν σκέπην αὐτοῦ γρηγορήσωμεν. |
| 13 | Ἐὰν δὲ ὁ ἀρχαῖος ἐχθρὸς ἄρξηται ἐκ τοῦ νοὸς ἐκβληθῆναι, διὰ τῆς θείας παροχῆς, ἀσφαλῶς δείκνυται, ὅτι οὐ μόνον αὐτὸν οὐδεὶς δειλιάσει, ἀλλὰ μᾶλλον ἐκεῖνος, διὰ τῆς τῶν καλῶς πολιτευομένων δυνάμεως, φοβηθήσεται. |