Gregorius Magnus, Dialogi, 3, CAPUT VIII De Constantio Aquinae civitatis episcopo.
| 1 | Vir quoque venerabilis vitae Constantius Aquinae civitatis episcopus fuit, qui nuper praedecessoris mei tempore beatae memoriae Ioannis papae defunctus est. Hunc prophetiae habuisse spiritum multi testantur, qui eum familiariter scire potuerunt. Cuius inter multa hoc ferunt religiosi veracesque viri qui praesentes fuerunt, quod in die obitus sui cum a circumstantibus civibus utpote discessurus Pater tam amabilis amarissime plangeretur, eum flendo requisierunt, dicentes: Quem post te, Pater, habebimus? |
| 2 | Quibus ipse Pater per prophetiae spiritum respondit, dicens: Post Constantium, mulionem; post mulionem, fullonem. O te, Aquine, et hoc habes. Quibus prophetiae verbis editis, vitae spiritum exhalavit extremum. Quo defuncto, eius Ecclesiae pastoralem suscepit curam Andreas diaconus illius, qui quondam in stabulis itinerum cursum servaverat equorum. |
| 3 | Atque hoc ex hac vita subducto, ad episcopatus ordinem Iovinus accersitus est, qui in eadem urbe fullo fuerat. Quo adhuc superstite, ita cuncti inhabitatores civitatis illius et barbarorum gladiis et pestilentiae immanitate vastati sunt, ut post mortem illius nec quis episcopus fieret, nec quibus fieret inveniri potuisset. |
| 4 | Sic itaque completa est viri Dei sententia, quatenus post decessum duorum se sequentium eius Ecclesia pastorem minime haberet. |
| 5 | ΚΕΦΑΛ. Η′. Περὶ Κωνσταντίου ἐπισκόπου πόλεως Ἀκυίνου. |
| 6 | Ἀνήρ τις πάνυ τῇ ζωῇ εὐλαβέστατος, Κωνστάντιος τοὔνομα, ἐπίσκοπος τῆς Ἀκυίνου πόλεως ὑπῆρχεν, ὅστις οὐ πρὸ πολλοῦ χρόνου ἐπὶ τοῦ προηγησαμένου με Ἰωάννου τοῦ ἐν μακαρίᾳ τῇ μνήμῃ γενομένου πατριάρχου ἐτελεύτησε. |
| 7 | Τοῦτον προφητείας ἐσχηκέναι χάρισμα πολλοὶ μαρτυροῦσιν, οἱ πάνυ καλῶς αὐτὸν ἐπιστάμενοι, ἄνδρες ἀληθινοὶ καὶ σπουδαῖοι, οἵτινες ὄψει παρόντες ἅπερ διηγοῦντο θεάσασθαι ἔφασκον. |
| 8 | Τούτου ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς τελευτῆς αὐτοῦ ἐλθόντος, πάντες οἱ τῆς πόλεως αὐτοῦ πολίται, ὡς ποθεινοτάτω πατρὶ, καὶ ἤδη τελευτᾷν μέλλοντι, παρεστῶτες αὐτὸν ἔκλαιον, κλαίοντες δὲ ἠρώτουν αὐτὸν, λέγοντες· Τίνα μετὰ σὲ, πάτερ, ποιμένα ἐσχηκέναι μέλλομεν; Πρὸς οὓς διὰ τοῦ τῆς προφητείας πνεύματος ἀπεκρίθη, λέγων· Μετὰ Κωνστάντιον σταυλάρην, μετὰ σταυλάρην κναφέα. |
| 9 | Οὐαί σοι, πόλις Ἀκυίνη, ὅτι καὶ τοῦτο ἔχεις ὑπομεῖναι. Ταῦτα διὰ τῆς προφητείας εἰπὼν τὰ ρήματα τὸ τῆς ζωῆς τέλος ἐδέξατο. Τούτου δὲ τελευτήσαντος, τὴν ποιμαντικὴν φροντίδα τῆς αὐτῆς ἐκκλησίας ἐδέξατο Ἀνδρέας ὁ τούτου διάκονος, ὅστις ποτὲ τῶν στρατιωτικῶν βερέδων τοὺς σταύλους τῶν ἵππων ἐφύλασσε. |
| 10 | Καὶ τούτου δὲ ἐκ τῆς παρούσης ζωῆς ὑποχωρήσαντος, εἰς τὸν τῆς ἐπισκοπῆς βαθμὸν Ἰωβῖνος κατήντησεν, ὅστις ἐν τῇ αὐτῇ πόλει κναφεὺς ὑπῆρχε. Τούτου δὲ ἔτι περιόντος, πάντες οἱ τὴν αὐτὴν πόλιν κατοικοῦντες ὑπὸ βαρβάρων, μαχαίρᾳ καὶ λιμῷ πικροτάτω κατεφθάρησαν· ὥστε λοιπὸν μετὰ τὸν τούτου θάνατον εὑρίσκεσθαι, μήτε τὸν ὀφείλοντα γενέσθαι ἐπίσκοπον, μήτε τίνων γενήσεται. |
| 11 | Οὕτω τοίνυν ἡ τοῦ ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ πρόῤῥησις ἐπληρώθη, ὥστε λοιπὸν μετὰ τὴν ἔξοδον τῶν δύο τῶν μετ᾽ αὐτὸν γεγονότων, ἡ αὐτὴ ἐκκλησία ποιμένα λοιπὸν μὴ σχῇ. |