Gregorius Magnus, Dialogi, 1, CAPUT III De hortulano monacho monasterii eiusdem.
| 1 | GREGORIUS. Felix qui appellatur Curvus [Martyrol. 6 Novemb.], quem ipse bene nosti, qui eiusdem monasterii nuper praepositus fuit, multa mihi de fratribus eiusdem monasterii admiranda narrabat: ex quibus aliqua quae ad memoriam veniunt supprimo, quia ad alia festino. Sed unum dicam, quod ab eo narratum praetereundum nullo modo aestimo. |
| 2 | In eodem monasterio quidam magnae vitae monachus erat hortulanus. Fur vero venire consueverat, per sepem ascendere, et occulte olera auferre. Cumque ille multa plantaret, quae minus inveniret, et alia pedibus conculcata, alia direpta conspiceret; totum hortum circumiens, invenit iter unde fur venire consueverat. Qui in eodem horto deambulans, reperit etiam serpentem, cui praecipiens dixit: Sequere me: atque ad aditum furis perveniens, imperavit serpenti, dicens: In nomine Iesu praecipio tibi ut aditum istum custodias, ac furem huc ingredi non permittas. |
| 3 | Protinus serpens totum se in itinere in transversum tetendit, et ad cellam monachus rediit. Cumque meridiano tempore cuncti fratres quiescerent, more solito fur advenit, ascendit sepem; et cum in hortum pedem deponeret, vidit subito quia tensus serpens clausisset viam; et tremefactus post semetipsum concidit, eiusque pes per calceamentum in sude sepis inhaesit, sicque usque dum hortulanus rediret, deorsum capite pependit. |
| 4 | Consueta hora venit hortulanus, pendentem in sepe furem reperit, serpenti autem dixit: Gratias Deo, implesti quod iussi; recede modo. Qui statim abscessit. Ad furem vero perveniens, ait: Quid est, frater? Tradidit te mihi Deus. Quare in labore monachorum furtum toties facere praesumpsisti? Et haec dicens, pedem illius a sepe in qua inhaeserat, solvit, eumque sine laesione deposuit. |
| 5 | Cui dixit: Sequere me. Quem sequentem duxit ad horti aditum, et olera quae furto appetebat auferre, ei cum magna dulcedine praebuit, dicens: Vade, et post haec furtum non facias; sed cum necesse habes, huc ad me ingredere, et quae tu cum peccato laboras tollere, ego tibi devotus dabo. |
| 6 | PETR. Nuncusque, ut invenio, incassum ego non fuisse Patres in Italia qui signa facerent aestimabam. |
| 7 | ΚΕΦΑΛ. Γ′. Περὶ μοναχοῦ κηπουροῦ τῆς αὐτῆς μονῆς. |
| 8 | ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Ἦν τις ἐν τῷ αὐτῷ μοναστηρίω Φῆλιξ ὀνόματι, ὁ ἐπιλεγόμενος Κεκυφὼς, τουτέστι κυρτὸς, ὃν καὶ αὐτὸς καλῶς ἐπίστασαι, ὅς τις καὶ δευτεράριος τῆς αὐτῆς μονῆς γέγονεν. |
| 9 | Οὗτος πολλά μοι θαυμαστὰ περὶ τῶν αὐτόθι ἀδελφῶν διηγήσατο. Ἐξ ὧν τὰ μὲν παρασιωπῶ, διὰ τὸ εἰς ἕτερά με σπεύδειν, πλὴν ἑνὸς ἐξ αὐτῶν, ὅπερ οὐδαμῶς παρελθεῖν δύναμαι. |
| 10 | Μοναχός τις ἐν τῷ αὐτῷ μοναστηρίω ὑπῆρχε θαυμαστῆς διαγωγῆς, ὅς τις τὴν τοῦ κήπου φροντίδα ἦν πεπιστευμένος. Κλέπτης δέ τις διὰ τοῦ φραγμοῦ εἰσερχόμενος κρυφῇ τὰ λάχανα ἐλάμβανεν. |
| 11 | Ἐκεῖνος οὖν πλεῖστα φυτεύων, καὶ ὀλίγα εὑρίσκων, ἄλλα δὲ τοῖς ποσὶ καταπεπατημένα, καὶ ἕτερα κεκομμένα θεωρῶν, ὅλον τὸν κῆπον γυρεύσας, εὗρε τὴν εἴσοδον δι᾽ ἧς ὁ κλέπτης ἐν τῷ κήπω εἰσέρχεσθαι εἴωθε. |
| 12 | Γυρεύων δὲ τὸν κῆπον, εὗρεν ὄφιν, ᾧτινι κελεύσας, εἶπε· Ἀκολούθει μοι. Ἐλθὼν οὖν ἐν τῇ εἰσόδω δι᾽ ἧς ὁ κλέπτης εἰσήρχετο, λέγει τῷ ὄφει· Ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ κελεύω σοι ἵνα τὴν εἴσοδον ταύτην φυλάξῃς, καὶ τὸν κλέπτην ἐνθάδε εἰσελθεῖν μὴ ἐάσῃς. |
| 13 | Εὐθέως οὖν ὁ ὄφις, ὅλον ἑαυτὸν ἁπλώσας ἔκλεισε τὴν ὁδόν, ὁ δὲ μοναχὸς ἐν τῷ ἑαυτοῦ κελλίω ὑπέστρεψεν. Ἡνίκα δὲ πάντες ἐν τῷ μεσημβρινῷ καιρῷ ἀνεπαύοντο, ὁ κλέπτης, κατὰ τὸ ἔθος, ἐλθὼν εἰς τὸν φραγμὸν ἀνῆλθεν, καὶ ὡς τὸν πόδα αὐτοῦ εἰς τὸν κῆπον κατήγαγεν, ἄφνω θεασάμενος τὸν ὄφιν ἡπλωμένον καὶ τὴν ὁδὸν κλείσαντα, γενόμενος ἔντρομος εἰς τὰ ὀπίσω ἔπεσεν· ὁ δὲ ποῦς αὐτοῦ ἐκ τοῦ ὑποδήματος ἐν τοῖς τοῦ φραγμοῦ ξύλοις ἐκρατήθη, καὶ ἕως οὗ ὁ κηπουρὸς ἦλθε, κατακέφαλα ἐκρεμᾶτο. Τοῦ οὖν κηπουροῦ ἐλθόντος, καὶ τὸν κλέπτην ἐν τῷ φραγμῷ κρεμάμενον εὑρίσκοντος, τῷ μὲν ὄφει εἶπεν· Εὐχαριστία τῷ Θεῷ, ἐπλήρωσας ὃ ἐκελεύσθης, ὑποχώρησον ἄρτι. |
| 14 | Ὅστις παρευθὺς ἀνεχώρησε. Πρὸς δὲ τὸν κλέπτην ἐλθὼν, εἶπε· Τί ἐστιν, ἀδελφέ; Ἰδοὺ παρέδωκέ σε ὁ Θεός. Διατί εἰς τὸν κάματον τῶν μοναχῶν κλέμμα πλειστάκις ποιῆσαι ἐτόλμησας; Ταῦτα οὖν πρὸς αὐτὸν εἰπὼν, τὸν πόδα αὐτοῦ ἐκ τοῦ φραγμοῦ, ἐν ᾧ κρατηθεὶς ὑπῆρχεν, ἔλυσεν, καὶ ἄνευ βλάβης αὐτὸν κατήγαγε, φήσας πρὸς αὐτὸν· Ἀκολούθει μοι. |
| 15 | Ἀκολουθοῦντος δὲ αὐτοῦ, ἀπήγαγεν αὐτὸν εἰς τὴν τοῦ κήπου εἴσοδον, καὶ ὅπερ λάχανον κλεψιμαίω τρόπω ἐπᾶραι ἤθελε, μετὰ πάσης καλοηθείας δέδωκεν, εἰπών· Ἄπελθε, καὶ τοῦ λοιποῦ κλέμμα μὴ τολμήσῃς ποιῆσαι, ἀλλ᾽ ὅτε χρείαν ἔχεις, ἔνθεν πρός με εἴσελθε, καὶ ὅπερ σοι μετὰ ἁμαρτίας ἠγώνισας ἐπᾶραι, ἐγώ σοι μετὰ εὐχαριστίας δίδωμι. |
| 16 | ΠΕΤΡ. Καθὼς εὑρίσκω, μέχρι τοῦ παρόντος ἀκαίρως ἐνόμιζον ἐν τῆ Ἰταλίᾳ μὴ γεγονέναι πατέρας σημειοφόρους. |