monumenta.ch > Cassianus > 21
Cassianus, Collationes, 1, 8, XX. Interrogatio de apostatis angelis, qui in Genesi cum filiabus hominum concubuisse dicuntur. <<<     >>> XXII. Obiectio quemadmodum generi Seth cum filiabus Cain profana commixtio ante interdictum legis potuerit imputari.

Cassianus, Collationes, 1, 8, CAPUT XXI. Solutio propositae quaestionis.

1	[Lege decimam quintam annotationem Cuychii.] Serenus: Duas quaestiones non mediocres pariter proposuistis, de quibus, quantum possum, eodem quo proposuistis ordine respondebo. [Videtur mihi haec sententia satis enucleate explicata a dom. Cuychio, nec ampliori explicatione indigere. Si quis tamen plura desiderat, videat Abulensem in cap. VI Geneseos quaest. 6, et in cap. VII Exodi quaest. 12; Sixtum Senensem lib. V Biblioth. annot. 73 et 77, ac postremo P. Martinum Delrium lib. II de Magia, quaest. 15, ex quo duas tantummodo conclusiones quaestionis summariam decisionem et explicationem continentes hic annotasse suffecerit. Prima conclusio. Daemones, licet incorporei et spiritales, possunt assumere corpora defunctorum, vel ex aere de novo sibi efformare ad carnis similitudinem palpabilia, et in huiusmodi corporibus cum feminis actum venereum exercere, ut solent cum strigibus et sagis; atque etiam ex tali concubitu prolem procreare. Est communis sententia, Patrum, theologorum et philosophorum, comprobata plurimorum saeculorum et nationum experientia. Secunda conclusio. Attamen nequeunt daemones vi sua, ex propria substantia, more hominum seu animantium generare, puta ex virtute proprii seminis, quod nullum habent, nec habere ex se possunt, omnis materiae necnon animae vegetatricis expertes. Et hoc tantum voluerunt D. Chrysostomus homil. 22 in Genesim, Cassianus, sive Serenus, hoc loco; Philastrius libro adversus haereses cap. 108.] Nullo modo credendum est spiritales naturas coire cum feminis carnaliter posse. Quod si aliquando hoc secundum litteram fieri potuisset, [Contigisse multoties etiam ante Cassiani et Sereni huius tempora, multi auctores sunt, ut vel impudentiae vel amentiae sit hac de re dubitare, D. Augustino teste; nec illis tantum temporibus, sed et posterioribus, et nostro etiam saeculo contigisse nimis certa, et explorata, et contestata comprobat experientia, ut dictum est: non quidem, ut absque semine viri aliquis nasceretur de mulieribus coitione daemonum; sed per semen alicuius hominis mutuatum: quo fit ut qui inde nascatur non sit filius daemonis dicendus, sed illius hominis cuius est semen acceptum, ut docet D. Thomas ex Augustino (I part. q. 51, a. 3, ad 5, lib. III de Trin. c. 8 et 9).] quomodo nunc quoque idipsum vel non raro contingeret, et absque semine vel coitu viri aliquos nasci similiter de mulieribus conceptu daemonum cerneremus? [At unde id constat? An quia immundi spiritus passim vocantur? At non idcirco quod ipsi per se immundi sint, aut immundis delectationibus in se afficiantur, aut delectentur concubitu, sed quod ad res immundas homines incitent, et gaudeant ab hominibus Deum offendi, et genus humanum huiusmodi libidinum sordibus foede contaminari. Est igitur hoc paradoxon ex eodem principio et fonte manans, quo caetera, de quibus supra (Cap. 12).] cum praesertim constet eos libidinum sordibus admodum delectari, quas proculdubio per semetipsos exercere plus quam per homines mallent, si illud ullo modo potuisset impleri; Ecclesiaste quoque idipsum pronuntiante (Cap. I): Quid est quod fuit? idipsum quod est; et quid est quod factum est?
2	idipsum quod fiet; et: Non est omne recens sub sole quod loquatur et dicat: Ecce hoc novum est, non fuit in saeculis quae fuerunt ante nos. Sed ita quaestio propositionis huius absolvitur. Post necem Abel iusti, ne a fratricida et impio omne hominum genus exordium sumeret, in locum fratris exstincti nascitur Seth, qui non solum posteritati, sed etiam fraternae iustitiae pietatique succederet. Cuius progenies secuta patris iustitiam, a societate et coniunctione cognationis illius, quae ex Cain sacrilego descendebat, semper divisa permansit, sicut etiam genealogiae descriptio manifeste declarat, ita dicens [Genes. V]: Adam genuit Seth, Seth genuit Enos, Enos genuit Cainan, Cainan autem genuit Malaleel, Malaleel autem genuit Iareth, Iareth autem genuit Enoch, Enoch autem genuit Mathusalem, Mathusalem genuit Lamech, Lamech genuit Noe.
3	Item genealogia Cain ita divisa describitur [Genes. IV]: Cain genuit Enoch, Enoch genuit Irath, Irath genuit Maviael, Maviael genuit [Mathusael, non Mathusalem; nam hic alius a Mathusalem, qui de stirpe Seth, de quo supra.] Mathusael, Mathusael genuit Lamech, Lamech genuit Iubal. Itaque illa generatio quae de Seth iusti propagine descendebat, [Id est, sibi mutuo sociata et matrimonio iuncta, ut Dionysius exponit, in eadem videlicet familia et stirpe Seth.] suae lineae iugiter et agnationi permixta, [Nempe Seth, primi eius familiae parentis et progenitoris. Permansit enim in ea familia et stirpe vera religio et veri Dei cultus, usque ad coniunctionem cum progenie Cain, cuius contagione secula est religionis mutatio et morum corruptio quae diluvii causa exstitit. Porro Dionysius et alii, quos secutus Ciaconius, legunt: In patrum atque avita sanctitate, etc.] in patris atque atavi sanctitate longa aetate duravit, nequaquam scilicet sacrilegiis ac malitia nequissimae prolis infecta, quae in semet impietatis germen velut [Atavi nomine videtur ipsum Cainum intelligere, cuius genealogiam paulo superius expressit: a quo eius posteri impietatem et idololatriam, velut haereditarium susceperunt. Quidam mss. cum Dionysio legunt: Velut antiqua traditione. Alii vero, quos secutus Plantinus: Velut avita traditione, ut notavit Cuychius.] atavi [avita, vel antiqua] traditione retinebat insertum. Donec ergo perseveravit inter illos generationes eorum ista discretio, semen illud Seth, utpote de optima radice procedens, [Solutio prioris quaestionis a Germano propositae: Cum in Genesi dicitur filios Dei ingressos ad filias hominum, illasque genuisse gigantes, non oportere id de angelis sive bonis sive malis intelligi, quasi illi concubitum mulierum appetierint et experti sint; sed de filiis, seu posteris Seth; qui dicuntur angeli Dei, vel potius filii Dei, quia ad illud usque tempus in veri Dei cultu perseveraverant; qui ad filias hominum ingressi perhibentur, quando cum filiabus Cain consuetudinem habere coeperunt, easque sibi in coniugium et copulam asciverunt. Sed operae pretium videtur D. Augustinum de his subtilius et accuratius audire disserentem (Lib. XV de Civit. cap. 23): Non illos ita fuisse angelos Dei, ut homines non essent, sicut quidam putant; sed homines proculdubio fuisse, Scriptura ipsa sine ulla ambiguitate declarat. Cum enim praemissum esset quod videntes angeli filias hominum, quia bonae sunt, sumpserunt sibi uxores ex omnibus, quas elegerant; mox adiunctum est: Et dixit Dominus Deus: Non permanebit spiritus meus in hominibus his in aeternum, propter quod caro sunt. Spiritu quippe Dei fuerunt facti angeli Dei, et filii Dei; sed declinando ad inferiora homines dicuntur nomine naturae, non gratiae; dicuntur et caro, desertores spiritus, et deserendo deserti. Et septuaginta quidem Interpretes et angelos Dei dixerunt istos, et filios Dei; quod quidem non omnes codices habent: nam quidam non nisi filios Dei habent. Aquila autem, quem interpretem Iudaei caeteris anteponunt, non angelos Dei, nec filios Dei, sed filios deorum interpretatus est. Utrumque autem verum est. Nam et filii Dei erant, sub quo patre suorum patrum etiam fratres erant; et filii deorum, quoniam a diis geniti erant, cum quibus etiam ipsi dii erant, iuxta illud Psalmi: Ego dixi, Dii estis, et filii Excelsi omnes; merito enim creditur septuaginta Interpretes accepisse propheticum spiritum, ut si quid eius auctoritate mutarent, atque aliter quam erat, quod interpretabantur, dicerent, neque hoc divinitus esse dictum dubitaretur; quamvis hoc in Hebraeo esse perhibeatur ambiguum; ut et filii Dei, et filii deorum posset interpretari. Hactenus D. Augustinus.] pro merito sanctitatis, angeli Dei, sive, ut diversa exemplaria continent, filii Dei vocati sunt; et econtrario illi propter impietatem vel suam vel patrum suorum et opera terrena, filii hominum nuncupantur. Cum esset ergo inter ipsos usque ad illud tempus haec utilis bonaque divisio, videntes post haec filii Seth, qui filii Dei erant, filias eorum qui de Cain progenie nascebantur, desiderio pulchritudinis earum accensi, acceperunt sibimet de ipsis uxores, quae viris suis infundentes nequitias patrum suorum, ab illa eos ingenita sanctitate ac simplicitate paterna protinus corruperunt.
4	Ad quos satis congrue directum est illud eloquium [Psal. LXXXI]: Ego dixi, dii estis, et filii Excelsi omnes. Vos autem sicut homines moriemini, et sicut unus de principibus cadetis. Quique [Id est, perfecta rerum naturalium cognitione.] ab illa vera physicae philosophiae disciplina tradita sibi a maioribus exciderunt, quam primus homo ille, qui universarum naturarum institutionem evestigio subsecutus est, potuit evidenter attingere, suisque posteris certa ratione transmittere.
5	Quippe qui mundi ipsius infantiam adhuc teneram, et quodammodo palpitantem rudemque conspexerat, et in quem tanta fuit non solum sapientiae plenitudo, sed etiam gratia prophetiae, divina illa insufflatione transfusa, ut universis animantibus nomina rudis adhuc mundi huius habitator imponeret [Genes. II], ac non solum omnigenum bestiarum atque serpentium furores virusque discerneret, sed etiam virtutes herbarum, arborum quoque, lapidumque naturas, ac temporum necdum expertorum vicissitudines partiretur, ita ut potuerit efficaciter dicere [Sap. VII]: [Haec de seipso praedicat Salomon rex sapientissimus, Dei beneficium singulare sibi collatum commemorans; quae hic Auctor Adamo accommodat. Uter vero sapientior fuerit, et haec verba verius usurpare potuerit, Adamus an Salomon. vide apud Pererium lib. IV Commentariorum in Genesim q. 3.] Dominus dedit mihi eorum quae sunt, scientiam veram, ut sciam dispositiones orbis terrarum, et virtutes elementorum, initium et consummationem, et medietatem temporum, annorum cursus et stellarum dispositiones, naturas animalium, et iras bestiarum, et vim spirituum, et cogitationes hominum, differentias arborum, et virtutes radicum, et quae sunt abscondita et in promptu cognovi.
6	Hanc ergo scientiam omnium naturarum per successiones generationum semen Seth paterna traditione suscipiens, donec divisum a sacrilega propagine perduravit, quemadmodum sancte perceperat, ita etiam vel ad Dei cultum, vel ad utilitatem vitae communis exercuit. Cum vero fuisset impiae generationi permixtum, ad res profanas ac noxias quae pie didicerat, instinctu quoque daemonum derivavit, [Hinc libri curiosarum artium dicti. Graeco textu, βιβλοὶ περίεργοι, id est, libri curiosi, de quibus in Actis Apostolorum (Cap. IX) legitur quod, Paulo apud Ephesum daemonia ex obsessis corporibus eiiciente, multi ex his qui fuerant curiosa sectati, id est, qui curiosas artes exercuerant, contulerunt libros, et combusserunt coram omnibus, et computatis pretiis eorum, invenerunt pecuniam denariorum quinquaginta millium.] curiosasque ex ea maleficiorum artes atque praestigias ac magicas superstitiones audacter instituit, docens posteros suos, ut sacro illo cultu divini nominis derelicto, vel elementa haec, vel ignem, vel aereos daemones venerarentur et colerent.
7	Haec igitur quam diximus curiosarum rerum notitia quomodo in diluvio non perierit, ac supervenientibus saeculis innotuerit, licet hoc minime absolutio propositae quaestionis exposcat, tamen quia nos occasio huius expositionis admonuit, perstringendum breviter puto. Quantum itaque antiquae traditiones ferunt, [Chamus, qui et Zoroastes, vel Zoraster dictus est, magicae artis inventor et propagator daemonis instinctu et magisterio; de quo D. Clemens lib. IV Recognit., ubi de angelis praevaricatoribus agens (Vide Plinium Hist. lib. XXX, cap. 1): Docuerunt, ait, homines quod daemones artibus quibusdam obedire mortalibus possent, ac velut ex fornace quadam, et officina malitiae totum mundum, subtracto pietatis lumine, impietatis fumo repleverunt. Pro his et aliis nonnullis causis diluvium mundo introductum est, et omnes qui erant super terras, deleti sunt, excepta Noe familia, qui cum tribus filiis eorumque uxoribus superfuit, ex quibus unus Cham nomine cuidam ex filiis suis, qui Misraim appellabatur, a quo Aegyptiorum, et Babyloniorum, ac Persarum genus, male compertam magicam tradidit disciplinam. Hunc gentes quae tunc erant, Zoroastrem appellaverunt, admirantes primum magicae artis auctorem, cuius nomine etiam libri plurimi super hoc habentur. Haec Clemens pontifex. Porro Zoroastes vel Zoroaster non unus, sed multi fuere, ut ex Arnobio et aliis refert M. Delrius lib. I de Magia (Cap. 3). Primus ille Chaldaeus, de quo hic agitur, filius Noe, alias Ham, sive Cham dictus, magiae inventor, de quo Clemens Romanus supra; a quo saepe in sacris litteris (Psal. CIV et CV) Aegyptus terra Cham nuncupatur, auctore D. Hieronymo in Quaest. Hebraicis. Secundus Bactrianus, seu Bactrianorum rex, qui cum Nino rege Assyriorum bellum gessit, a quo et victus et regno pulsus est; quem tamen Suidas cum priore confundere videtur. De eodem Plinius et Iustinus historici (Plin. l. XXX c. 1; Iust. lib. I; Clem. l. I Stromat.). Tertius Pamphilius genere, qui et Erus dictus, de quo Clemens Alexandrinus. Quartus denique Armenius Hostanis nepos.] Cham filius Noe, qui superstitionibus istis et sacrilegis fuit artibus ac profanis infectus, sciens nullum se posse super his memorialem librum in arcam prorsus inferre, in qua erat una cum patre iusto ac sanctis fratribus ingressurus, [Videntur haec ex Hebraeorum non admodum certa et authentica traditione accepta: cum nec D. Hieronymus, nec alius antiquorum scriptorum meminerit. Horum tamen similia scribit auctor Historiae Scholasticae (In Genes. cap. XXXIX): Ninus, inquit, vicit Cham, qui adhuc vivebat, et regnabat apud Bactrianos; vel, ut placet aliis, in Thracia, et appellabatur Zoroaster, inventor magicae artis; qui et hanc et septem liberales artes quatuordecim columnis scripsit; septem aeneis, et septem lateritiis contra duplex orbis excidium, quod futurum audierat, alterum per aquam, alterum vero per ignem. Haec ille, imitatus, ut apparet, Iosephum, qui haec eadem aut similia de Seth eiusque nepotibus refert his verbis (Lib. I Antiq. c. 4, ex vers. Rufini): Disciplinam rerum coelestium et ornatum earum primitus invenerunt; et ne dilaberentur ab hominibus, quae ab eis inventa fuerant aut antequam venirent ad cognitionem, deperirent, cum praedixisset Adam exterminationem rerum omnium, unam ignis virtute, alteram aquarum vi ac multitudine fore venturam; duas facientes columnas, aliam ex lapidibus, aliam ex lateribus; ambabus, quae invenerant, conscripserunt; ut si constructa lateribus exterminaretur ab imbribus, lapidea permanens hominibus discendi copiam faceret; et quae inscripta continebat, spectanda exhiberet. Ita Iosephus. Quam historiam insigni poemate expressit et illustravit Guilielmus Salustius poeta Gallus (2 Hebd. ult. poem.). Tali igitur exemplo, sed perversa aemulatione et solertia (ut sunt filii huius saeculi non minus prudentes, immo prudentiores filiis lucis) credibile est et Chamum illum impium et magicis artibus deditum suas artes scelestas et profana commenta, ut hic habetur, ne diluvio perirent, diversorum metallorum laminis et durissimis lapidibus impressisse, insculpsisse, et post diluvium docuisse posteros suos, sicque per orbem disseminasse.] scelestas artes ac profana commenta diversorum metallorum laminis, quae scilicet aquarum inundatione corrumpi non possent, et durissimis lapidibus insculpsit.
8	Quae, diluvio peracto, eadem qua celaverat curiositate perquirens, sacrilegiorum ac perpetuae nequitiae seminarium transmisit in posteros. Hac itaque ratione illa opinio vulgi, qua credunt angelos vel maleficia vel diversas artes hominibus tradidisse, in veritate completa est. [Ex nefando concubitu posterorum Seth et Enos (in quorum familiis colebatur Deus) et posterorum Cain, qui idolis dudum serviebant, prodiere gigantes, homines immanis magnitudinis ac proceritatis. Atque ex istiusmodi hominum disparis cultus ac religionis coniunctione cognitio Dei prorsus exstincta est (I Petr. III), praeterquam in familia Noe, id est, octo animabus, quae per arcam salvae factae sunt, id est, a diluvio ereptae. Caeterum D. Augustinus docet etiam gigantes exstitisse, antequam familiae Seth et Cain connubiis iungerentur (I De Civ. Dei c. 23).] De illis ergo, quemadmodum diximus, filiis Seth et filiabus Cain, nequiores filii procreati sunt, qui fuerunt robustissimi venatores, violentissimi ac truculentissimi viri, qui pro enormitate corporum vel crudelitatis ac malitiae, gigantes nuncupati sunt [Genes. VI]. Hi namque finitimos populari ac rapinas inter homines exercere primi coeperunt, praeda potius exigentes vitam suam, quam sudore operis sui ac labore contenti; et quorum usque adeo scelera supercreverant, ut nisi mundatione diluvii alias mundus expiari non posset. Ita ergo filiis Seth libidinis instigatione transgressis illud mandatum quod ab exordio mundi huius naturali instinctu diutissime fuerat custoditum, necesse fuit per litteram legis postea reparari: Filiam tuam non dabis filio eius uxorem, nec de filiabus eorum accipies filio tuo, qui seducent corda vestra, ut discedatis a Deo vestro, et sequamini deos earum, ac serviatis eis [Deut. VII].

Cassianus HOME
bav560.156 csg574.194 ubbB_V_0013.76v

Cassianus, Collationes, 1, 8, XX. Interrogatio de apostatis angelis, qui in Genesi cum filiabus hominum concubuisse dicuntur. <<<     >>> XXII. Obiectio quemadmodum generi Seth cum filiabus Cain profana commixtio ante interdictum legis potuerit imputari.
monumenta.ch > Cassianus > 21

© 2006 - 2024 Monumenta Informatik