| 1 | Beatus Matthaeus evangelista, dilectissimi, non immerito inter caetera coelestium secretorum animalia facie hominis describitur [Ezech. I], quia longe ab antiquis patribus exordium Evangelii sumens, lucidius caeteris genealogiam Dominicae humanitatis praenotavit. At sciendum est quia horum omnium nomina allegorici et moralis sensus plene in se contineant intellectus, Abraham pater multarum gentium, Isaac gaudium, Iacob supplantator, Iudas confessio interpretatur; Phares divisio, Zara oriens, Esron sagittam videns, Thamar palma dicitur; Aram electus, Aminadab populus spontaneus, Naason augur fortis, Salmon sensibilis accipitur; Boos in ipso fortitudo, Raab lata, Obeth serviens, Ruth festinans subauditur; Iesse incendium, David manu fortis, vel desiderabilis, Salomon pacificus, Urias lux mea Deus, Bethsabee filia iuramenti subintelligitur; Roboam latitudo populi, Abia pater Dominus, Asa tollens, Iosaphat Dominus iudicavit exprimitur; Ioram excelsus, Ozias robustus Domini dicitur; Ioathan perfectus, Achas apprehendens dicitur; Ezechias fortitudo Domini, Manasses obliviosus, Amon fidelis, Iosias salus Domini interpretatur; Iechonias praeparatio Domini, Salathiel petitio mea Deus, Zorobabel iste magister, Abiud pater meus iste interpretatur; Eliacim Dei resurrectio, Azor adiutus, Sadoc iustus, Ioachim frater meus subintelligitur; Eliud Deus meus, Eleazar Deus adiutor, Mathan donum, Iacob supplantator exprimitur: Ioseph appositus, sive auctus, Maria illuminatrix, sive stella maris, Iesus salvator, sive salutaris, Christus unctus interpretatur. Igitur per hos patriarchas Christus Dominus noster veniens in mundum, horum omnium in se ipso allegorice gessit officium, et in eorum interpretatione nominum nostram salutem designavit. In Abraham pater est omnium credentium, in quo, iuxta Apostolum, omnes clamamus: Abba pater [Rom. VIII]. In Isaac gaudium est omnium fidelium, de quo angelus dixit: Ecce annuntio vobis gaudium magnum quod erit omni populo [Luc. II]. In Iacob supplantator est, quia ipse subnervavit et contrivit diabolum, vastatorem humani generis, et vasa eius diripuit [Matth. XII, Luc. XI]. In Iuda confessio, quia ipse dixit: Confiteor tibi, Pater coeli et terrae [Matth. XI]. In Phares divisio, quia segregat oves ab haedis, id est, bonos a malis, electos a reprobis [Matth. XXV]. In Zara oriens, sicut scriptum est: Visitavit nos oriens ex alto [Luc. I]. In Thamar palma victoriae, sicut ipse dixit: Confidite, quia ego vici mundum [Ioan. XVI]. In Aram electus, de quo Pater loquitur: Ecce puer meus quem elegi, electus meus, dedi super eum Spiritum meum [Isai. XLIII]. In Aminadab populus spontaneus, qui sponte posuit animam suam, ut nos efficeret sibi populum spontaneum, Deoque acceptabilem [Ioan. X]. In Naason augur, id est propheta fortis, cum dicit: Cum venerit Filius hominis in maiestate sua, tunc sedebit ut iudicet orbem terrae in aequitate [Matth. XXV] [Psal. XCV]. In Salomone sensibilis, id est intellectualis, de quo scriptum est: Ipse autem ut vidit cogitationes eorum [Matth. IX]. Et iterum: Dominus novit cogitationes hominum [Psal. XCIII]. Et: Scrutans corda et renes Deus [Psal. VII]. In Boos fortitudo in ipso est, quia a nemine fortitudinem accepit, de quo dictum est: Dominus fortis et potens, Dominus potens in praelio [Psal. XXIII]; et ipse in Evangelio: Omnia traham ad meipsum [Ioan. XII]. In Raab latitudo potentiae eius exprimitur, quem totus non capit orbis, et cuius regni non erit finis [Dan. VII] [Luc. I]. In Obeth serviens, quia non venit ministrari, sed ministrare, formam servi accipiens [Matth. XX]. In Ruth festinans ad salutem nostram, qui festinanter vult omnes homines salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire [I Tim. II], dicens in Evangelio: Poenitentiam agite, appropinquabit enim regnum coelorum [Matth. III]. In Iesse incendium agnoscitur ut ait: Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut ardeat [Luc. XII]? Et sicut Ioannes dicit: Ipse vos baptizabit in spiritu et igne [Luc. III]. In David desiderabilis, quia speciosus erat forma prae filiis hominum [Psal. XLIV]. In eodem manu fortis, quando flagellum de funiculis in manu tenens, in mensam vendentium et ementium multitudinem eiecit de templo [Luc. XIX, Ioan. II]; vel quando diabolum vicit, et calumniatorem nostrum contrivit. In Salomone pacificus, sicut ipse dixit: Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis [Ioan. XIV]. Et Apostolus: Ipse est pax nostra, qui facit utraque unum [Ephes. II]. In Bethsabee filius iuramenti, de quo dictum est: Iuravit Dominus, et non poenitebit eum, tu es sacerdos in aeternum [Psal. CIX]. In Roboam latitudo populi est, cum dicit: Multi ab Oriente et Occidente venient, et recumbent cum Abraham, et Isaac, et Iacob in regno coelorum [Matth. VIII]. In Abia pater Dominus, qui ait: Nolite vocare vobis patrem in terra; unus est enim Pater vester, qui in coelis est [Matth. XXIII]. In Asa tollens, de quo Ioannes: Ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi [Ioan. I]. In Iosaphat iudex, quia ipse est iudex vivorum et mortuorum [Act. X], sicut ipse ait: Pater non iudicat quemquam, sed omne iudicium dedit Filio [Ioan. V]. In Ioram excelsus, quia ipse ascendit super omnes coelos, ut adimpleret omnia [Ephes. IV]. Et ut Psalmista dicit: Excelsus super omnes gentes Dominus, et super coelos gloria eius [Psal. CXII]. In Ozia robustus Domini, quia ipse captivitatem humani generis in manu robusta liberavit, et in alta coelorum deduxit [Psal. LXVII] [Ephes. IV]. In Ioathan perfectus, sicut in Evangelio ait: Nos enim decet adimplere omnem iustitiam [Matth. III]. In Achaz apprehendens, qui coelum palmo ponderavit, et terram pugillo concludit [Isai. XL]. In Ezechia fortitudo Domini, quia, iuxta Apostolum, Christus Dei virtus est, et Dei sapientia [I Cor. I]. In Manasse obliviosus iniquitatis, sicut scriptum est: In qua die conversus fuerit peccator ab iniquitate sua, omnium iniquitatum eius non recordabor [Ezech. XVIII]. In Amon fidelis, iuxta Paulum, ut misericors fieret et fidelis pontifex ad Dominum [Hebr. II]; et, iuxta Ioannem, qui est testis fidelis [Apoc. III]. In Osia salus Domini, quia omnis quicunque invocaverit nomen Domini, salvus erit [Ioel. II]. In Iechonia praeparatio Domini, qui ait: Si abiero, et praeparavero vobis locum [Ioan. XVI]. In Salathiel petitio mea Deus, qui ait: Pater sancte, serva eos quos dedisti mihi [Ioan. XVII]. In Zorobabel magister publicanorum peccatorum, ut eos ab errore viae suae revocaret, et sic, ut ipse ait: Nec vocemini magistri, quia magister vester unus est Christus [Matth. XXIII]. In Abiud pater meus: quia ipse est Pater, et caput omnium credentium [Rom. IV]. In Eliacim Domini resurrectio, ut ait: Ego sum resurrectio et vita, qui credit in me, non morietur in aeternum, sed ego resuscitabo eum in novissimo die [Ioan. XI]. In Azor adiutus, ut ait: Qui me misit mecum est, et non reliquit me solum [Ioan. VIII]. Et iterum: Opera quae ego facio, a meipso non facio, sed Pater qui mecum est, ipse facit opera [Ioan. XIV]. In Sadoc iustus, sicut scriptum est: Ut sit ipse iustus, iustificans eos qui ex fide Abrahae sunt [Rom. III]. In Ioachim frater meus, ut ait: Si quis fecerit voluntatem Patris mei qui in coelis est, ipse meus frater, et soror et mater est [Matth. XII]. In Eliud Deus meus, quia ipse est Deus ex substantia Patris ante saecula genitus, qui in patibulo crucis dixit: Heli, heli, hoc est, Deus Deus meus [Matth. XXVII] [Psal. XXI]. In Eleazar Deus adiutor, quia ipse est adiutor in opportunitatibus, in tribulatione [Psal. IX], et protector omnium sperantium in se [Psal. XVII]. In Mathan donum, quia ipse ascendens in altam captivam duxit captivitatem, dedit dona hominibus; et quia per ipsum Pater Deus omnia dona perdonavit [Psal. LXVII] [Ephes. IV]. In Iacob, ut supra diximus, supplantator est hostis antiqui, qui fidelibus dedit potestatem calcandi super serpentes et scorpiones, et super omnem virtutem inimici [Luc. X]. Ioseph auctus, cui dedit Pater gentes in haereditatem suam, et in possessionem suam terminos terrae [Psal. II]; vel augmentum vitae aeternae est, sicut ipse dixit: Ego veni, ut vitam habeant, et abundantius habeant [Ioan. X]. In sancta et perpetua virgine Maria, stella maris ipse est, id est, lux mundi, sicut ipse ait: Ego sum lux mundi [Ioan. VIII]. Et Ioannes: Erat lux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum [Ioan. I]. In proprio nomine Iesu salutaris, vel salvator est, angelo apponente qui ait: Ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum [Matth. I]. Idem vero Christus, id est, unctus appellatus est, quem unxit Deus Pater in humanitate oleo laetitiae [Psal. XLIV], id est, unctione Spiritus sancti, in sacerdotem et regem sempiternum, quatenus Christianos ex suo nomine vocatos per id quod Salvator est, a peccatis salvaret: per id quod sacerdos est, Deo Patri reconciliaret: per id quod rex est, in regnum sempiternum collocaret. Moraliter hae quoque interpretationes nominum ad nostram aedificationem multimodis pertinere noscuntur. Sicut Christus ubique nostrae salutis gerebat causam, ita et patriarcharum nomina nostrum profectum designant. In Abraham, ut patres simus multarum virtutum, et haereditatis iure multiplicationem bonorum possideamus. In Isaac, ut gaudium habeamus in Domino, et non in mundo, iuxta hoc quod ipse dixit: Gaudete, quia nomina vestra scripta sunt in coelo [Luc. X]. Et, iuxta Apostolum: Gaudete in Domino semper [Philipp. IV]. In Iacob, ut supplantatores simus vitiorum nostrorum, et carnale desiderium vivaci pede a diaboli potestate calcemus. In Iuda, ut, secundum Psalmistam, praeveniamus faciem Domini in confessione, et confiteamur nomini sancto eius [Psal. XCIV] [Psal. CIII]. In Phares, ut dividamus nos ab impiis, et abstrahamus nos ab omni fratre ambulante inquiete, et non communicemus operibus eius malis [II Thess. III]. In Zara, ut lucifer verus oriatur in cordibus nostris, et sol iustitiae splendeat in nobis ubique [Sap. V]; et ut luceat lux nostra coram hominibus, ut videant opera nostra bona, et glorificent Patrem nostrum qui in coelis est [Matth. V]. In Esron, ut sagittae simus salutis Domini [IV Reg. XIII], ut dici de nobis possit: Sagittae potentis acutae [Psal. CXIX]. In Thamar, ut cum palma victoriae pompas diaboli, et concupiscentias mundi superemus propter eum qui dilexit nos [I Ioan. II]. In Aram, ut simus genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis, et annuntiemus virtutes eius, qui nos de tenebris vocavit in admirabile lumen suum [I Petr. II]. In Aminadab, ut spontaneus Domini populus simus, in aedificationem corporis Christi [Ephes. IV]. In Naason, ut, auguriis gentium derelictis, divinis promissis fidem adhibeamus. In Salmon, ut sensibiles, id est, intellectuales veritatis Dei, et factores inveniamur, quia non auditores legis, sed factores iustificabuntur [Rom. II] [Iac. I]. In Boos, ut, iuxta Apostolum, confortemur in Domino, et in potentia virtutis eius, succincti lumbos nostros in veritate, induti lorica iustitiae, sumentes scutum fidei, et galeam salutis, et gladium spiritus, quod est verbum Dei [Ephes. IV]. In Raab, ut latum mandatum Domini nimis diligenter observantes [Psal. CXVIII], Dominum Deum ex toto corde, tota anima, tota virtute diligamus, et proximum sicut nosmetipsos amplectamur [Matth. XXVI] [Deut. VI]. In Obeth, ut serviamus Domino per spiritum timoris, et dilectione sancta [Psal. II], quatenus rationabile sit obsequium nostrum [Rom. XII], et acceptabile fiat sacrificium nostrum [Dan. III]. In Ruth, ut festinantes ingredi in illam requiem, id est, in coelestem Hierusalem, dum tempus habemus, operemur bonum ad omnes [Galat. VI], quia non habemus hic manentem civitatem, sed futuram inquirimus [Hebr. XIII]. In Iesse, ut incensum orationum nostrarum in ara cordis nostri, in spiritu contribulato Domino offeramus, cum Psalmista dicentes: Dirigatur, Domine, oratio mea sicut incensum in conspectu tuo [Psal. CXL]. In David, ut manu fortes contra Goliam spiritualem pugnantes [I Reg. XVII], et exhibentes corpora nostra hostiam viventem, sanctam, Deo placentem, desiderabile templum efficiamur Spiritui sancto [Rom. XII]. In Salomone, ut quantum ex nobis est, cum omnibus hominibus pacem habeamus, illud Dominicum intendentes: Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur [Matth V]. In Bethsabee, ut iuramentum omnimodis custodiamus, ne periurio incidamus in laqueum diaboli [Matth. V] [Iac. V]. In Uria, ut lux nostra Deus sit, videlicet, ut eum sequentes non ambulemus in tenebris mortis, sed habeamus lumen vitae [Ioan. VIII]. In Roboam, ut longe lateque per orbem terrarum populus dispersus, unitatem spiritus in vinculo pacis et charitatis habeamus, unum Deum, unam fidem, unum baptisma profiteamur [Ephes. IV], de corde puro et conscientia bona, et fide non ficta [I Tim. I]. In Abia, ut charitatem fraternitatis invicem diligentes [Rom. XII], unum patrem habeamus Dominum in coelis, qui nos voluntarie genuit verbo veritatis, ut simus initium aliquod creaturae eius [Iac. I], et benedictionem haereditate possideamus, et gloriemur in spe gloriae filiorum Dei [Rom. V]. In Asa, ut tollamus membra nostra de luto et sterquilinio vitiorum, ne serviant immunditiae et iniquitati ad iniquitatem, sed iustitiae in sanctificationem [Rom. VI], quia non vocavit nos Deus in immunditiam, sed in sanctificationem [I Thes. IV]. In Iosaphat, ut recte iudicemus omni personae, sicut scriptum est: Recte iudicate, filii hominum [Psal. LVII]; et quodcunque volumus ut faciant nobis homines, faciamus et illis [Matth. VII] [Tob. IV]; similiter scientes, quia mensura qua mensi fuerimus, remetietur nobis [Marc. IV] [Matth. VII] [Luc. VI]. In Ioram, ut excelsi vel sublimes in Domino effecti, quae sursum sunt quaeramus, ubi Christus est ad dexteram Dei sedens; quae sursum sunt sapiamus, non quae super terram [Coloss. III], quoniam omne datum optimum, et omne donum perfectum desursum est, descendens a Patre luminum [Iac. I]. In Ozia, ut robusti in Domino effecti, in omnibus persecutionibus nostris, et tribulationibus quas sustinemus, exemplum accipiamus laboris et patientiae prophetas, qui locuti sunt in nomine Domini Iesu. In Ioathan, ut perfecti simus, sicut et Pater noster coelestis perfectus est [Matth. V]; in omnibus nos ipsos exemplum praebentes [Tit. II], et docentes omnem hominem in omni sapientia, ut exhibeamus omnem hominem perfectum [Coloss. I]. In Achaz, apprehendamus disciplinam, ne quando irascatur Dominus, et pereamus de via iusta [Psal. II], quae Christus est, qui dixit: Ego sum via, veritas, et vita [Ioan. XIV]. In Ezechia, ut fortes Domini resistamus adversario nostro diabolo, qui tanquam leo rugiens circuit, quaerens quem devoret [I Petr. V]; non in nostra virtute confidentes, sed Domini fortitudinem cum propheta collaudantes: Fortitudo mea et laus mea Dominus, et factus est mihi in salutem [Isai. XII]. In Manasse, ut obliviosi simus iniuriarum nostrarum, et eius [Leg. his] qui contra nos agunt, propter nomen Domini ignoscamus, ne illud maledictum incurramus: Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris [Matth. VI] [Luc. XI]. In Ammon, ut fideles in fide radicati et fundati [Coloss. II], in omnibus sumamus scutum fidei, in quo possimus omnia tela nequissimi ignea exstinguere [Ephes. VI]. In Iosia, ut salutem Domini et animarum semper deposcamus, ne obcaecemur in infidelitate, ne claudicemus in viis mandatorum eius, ne surdi ad audiendum verbum Dei efficiamur, ne moriamur in peccatis, sed ut salvemur semper ab eo qui salvos facit sperantes in se [Psal. XVI]. In Iechonia, ut praeparati simus in adventu Domini secundo, vigilantes et orantes, ne intremus in tentationem [Matth. XXVI], sed cum illis intrare ad nuptias mereamur, de quibus ipse dicit: Beati sunt servi illi, quos cum venerit Dominus, invenerit vigilantes [Luc. XII]. In Salathiel, quatenus petitio nostra ad Deum semper dirigatur, ut gaudium nostrum sit plenum [Ioan. XVI], non huius saeculi moerore permistum, sed infinita beatitudine sempiternum; et hoc in nomine Salvatoris, ut impetrare possimus quod petimus. In Zorobabel, ut magistri simus veritatis, prohibentes magisteria et confusiones haereticorum, et quae verbis docemus, exemplis commendemus, ne de nobis Dominus dicat: Quare tu enarras iustitias meas, et assumis testamentum meum per os tuum? Tu vero odisti disciplinam, et proiecisti sermones meos retrorsum [Psal. XLIX]. In Abiud, ut sit nobis Deus in patrem, et nos illi in filios, habentes spiritum adoptionis, in quo clamamus Abba pater [Rom. VIII]. Si autem filii et haeredes, haeredes quidem Dei, cohaeredes autem Christi [Ibid.]. In Eliacim, ut resurgamus a tumulis vitiorum ad celsitudinem virtutum, de terrenis ad coelestia, de morte ad vitam, de Gaza ad Galilaeam, id est, de inferno ad aeternam transmigrationem, ubi sancti ibunt de virtute in virtutem, donec videbitur Deus Deorum in Sion [Psal. LXXXIII]. In Azor, ut adiuti divina gratia, cuncta nobis adversantia patienter supportemus, et Dominum adiutorem nostrum cum Psalmista collaudemus: Dominus adiutor et protector meus, et in ipso speravit cor meum, et adiutus sum [Psal. XXVII]. In Sadoc, ut iusti appareamus ante Deum, incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querela [Luc. I], ut cum iustis mereamur audire vocem dicentis: Venite, benedicti Patris mei, percipite regnum quod vobis paratum est a constitutione mundi [Matth. XXV]. In Ioachim, ut fratres Iesu Christi mereamur appellari, non per cognationem carnis, sed per unctionem Spiritus sancti, quem effudit in nos abunde [Tit. III], ut facientes voluntatem ipsius sobrie et iuste et pie vivendo in hoc saeculo [Tit. II], ad Patrem suum, et Patrem nostrum, ad Deum suum, et Deum nostrum ascendere possimus in futuro [Ioan. XX]. In Eliud, ut nullum habeamus Deum, nisi Dominum Iesum Christum, cui omne genu flectitur, et omnis lingua confitetur [Philipp. II], et ut ipsi soli sacrificium laudis immolemus, et vota nostra reddamus [Psal. XLIX], ipsumque solum adoremus, quem oportet adorari in spiritu et veritate [Ioan. IV]. In Eleazar, ut nullum quaeramus adiutorem, nisi Dominum Iesum Christum, qui potens est omnia facere superabundanter quam petimus aut intelligimus [Ephes. III], et ut quodcunque facimus in verbo aut in opere, omnia in nomine Domini faciamus [Coloss. III], dicentes cum Propheta: Adiutorium nostrum in nomine Domini, qui fecit coelum et terram [Psal. CXXIII]. In Nathan, ut donum supernae gratiae, spiritum, scilicet, sapientiae et intellectus, spiritum consilii et fortitudinis, spiritum scientiae et pietatis, spiritumque timoris Domini retinentes, discretionem habeamus inter bonum et malum, quae est mater omnium virtutum [Isai. XI]. In Iacob, ut supplantemus a nobis zizania vitiorum, et plantemus in nobis aromata virtutum, ut sicut cinnamomum et balsamum aromatizans, et quasi myrrha electa odorem demus [Eccli. XXIV], et plantati in domo Domini, floreamus in aeternum ante Deum [Psal. XCI]. In Ioseph, ut de die in diem, virtuti virtutem, sanctificationi sanctificationem apponentes, merito et numero augeamur, et in eo crescamus in salutem, et ut per scalam in coelum erectam quotidie de gradu ad gradum ascendamus, donec spiritualiter formetur Christus in nobis [Galat. IV]. In sancta et perpetua virgine Maria, quae stella maris vel illuminatrix interpretatur, ut illuminatores mundi, id est, doctores sanctae Ecclesiae simus, et in cordibus credentium lumen fidei et amorem Christi per doctrinam veritatis et exempla sanctitatis oriri faciamus, et Deo habitaculum praeparemus. In Iesu Domino nostro, ut salvatores animarum nostrarum esse valeamus, manifeste declaratur. Quisquis enim in fide, spe et charitate, vigiliis, ieiuniis et orationibus, castitate, sobrietate, eleemosynarum largitione, dilectioneque Dei et proximi, usque in finem perseveraverit, et converti fecerit peccatorem ab errore viae suae salvabit animam eius a morte, et operit multitudinem peccatorum [Iac. V]. In Christo autem, ut ita Christiani simus, quatenus sicut ille ambulavit, et nos ambulemus [I Ioan. II]; et sicut ille pro nobis animam suam posuit, ita et nos pro fratribus nostris animas deponamus [I Ioan. III]; et sicut ipse horum nominum interpretationes in se naturaliter gerebat, ita et nos in omni activa et contemplativa vita spiritaliter, ut dictum est, recolamus. Ad hoc enim Christus passus est, nobis relinquens exemplum, ut sequamur vestigia eius [I Petr. II], et abnegemus nosmetipsos, et tollamus crucem nostram, et sequamur eum [Luc. IX], perducentem nos ad gloriam sempiternam, quam oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quam praeparavit Deus diligentibus se. Ipsi honor, laus et imperium per infinita saecula saeculorum. Amen. |