Beda Venerabilis, Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum, 5, CAPUT XXIV. Recapitulatio chronica totius Operis; et de persona Auctoris.
| 1 | Verum ea quae temporum distinctione latius digesta sunt, ob memoriam conservandam, breviter recapitulari placuit. |
| 2 | Anno igitur ante incarnationem Dominicam sexagesimo, Gaius Iulius Caesar, primus Romanorum, Brittanias bello pulsavit, et vicit; nec tamen ibi regnum potuit obtinere. |
| 3 | Anno ab incarnatione Domini 46, Claudius, secundus Romanorum, Brittanias adiens, plurimam insulae partem in deditionem recepit; et Oreadas quoque insulas Romano adiecit imperio. |
| 4 | Anno incarnationis Dominicae [Al., ab incarn. Domini] 167, Eleuther Romae praesul factus, quindecim annos Ecclesiam gloriosissime rexit: cui litteras rex Brittaniae Lucius mittens, ut Christianus efficeretur petiit, et impetravit. |
| 5 | Anno ab incarnatione Domini 189, Severus imperator factus, decem et septem annis regnavit, qui Brittaniam vallo a mari usque ad mare praecinxit. |
| 6 | Anno 381, Maximus in Brittania creatus imperator, in Galliam transiit, et Gratianum interfecit. |
| 7 | Anno 409, Roma a Gothis fracta [Al. add. est]: ex quo tempore Romani in Brittania regnare cessarunt. |
| 8 | Anno 430, Palladius ad Scottos in Christum credentes a Caelestino papa primus mittitur episcopus. |
| 9 | Anno 449, Marcianus cum Valentiniano imperium suscipiens, septem annis tenuit: quorum tempore Angli a Brittonibus accersiti [Al., arcesiti] Brittaniam adierunt. |
| 10 | Anno 538, eclipsis solis facta est XIV Kalendas Martii, ab hora prima usque ad tertiam. |
| 11 | Anno 540, eclipsis solis facta est XII Kalendas Iulias [Al., Iulii], et apparuerunt stellae pene hora dimidia ab hora diei tertia. |
| 12 | Anno 547, Ida regnare coepit, a quo regalis Nordanhymbrorum prosapia originem tenet, et duodecim annis in regno permansit. |
| 13 | Anno 565 [Al., 562], Columba presbyter de Scottia venit Brittaniam ad docendos Pictos, et in insula Hii monasterium fecit. |
| 14 | Anno 596, Gregorius papa misit Brittaniam Augustinum cum monachis, qui verbum Dei genti Anglorum evangelizarent. |
| 15 | Anno 597, venere Brittaniam praefati doctores, qui fuit annus plus minus centesimus quinquagesimus adventus Anglorum in Brittaniam. |
| 16 | Anno 601, misit papa Gregorius pallium Brittaniam Augustino iam facto episcopo, et plures verbi ministros, in quibus et Paulinum. |
| 17 | Anno 603, pugnatum [Al. add. est] ad Degsastanae. |
| 18 | Anno 604, Orientales Saxones fidem Christi percipiunt [Al., perceperunt] sub rege Sabercto antistite Mellito. |
| 19 | Anno 605, Gregorius [Al. add. papa] obiit. |
| 20 | Anno 616, Aedilberct rex Cantuariorum [Al. add. gentis] defunctus est. |
| 21 | Anno 625, Paulinus a Iusto archiepiscopo ordinatur genti Nordanhymbrorum antistes. |
| 22 | Anno 626, Eanfled, filia Aeduini regis, baptizata [Al. add. est] cum duodecim in sabbato Pentecostes. |
| 23 | Anno 627, Aeduini rex baptizatus cum sua gente in Pascha. |
| 24 | Anno 633, Aeduine rege perempto, Paulinus Cantiam rediit. |
| 25 | Anno 640, Eadbald rex Cantuariorum obiit. |
| 26 | Anno 642 [Al., 645], Osuald rex occisus. |
| 27 | Anno 644, Paulinus, quondam Eboraci, sed tunc [Al. nunc] Hrofensis antistes civitatis, migravit ad Dominum. |
| 28 | Anno 651, Osuini rex occisus, et Aidan episcopus defunctus est. |
| 29 | Anno 653, Middilangli sub principe Penda, fidei mysteriis sunt imbuti. |
| 30 | Anno 655, Penda periit [Al., Penda rex Merciorum occisus est], et Mercii sunt facti Christiani. |
| 31 | Anno 664, Earconberct rex Cantuariorum defunctus, et Colman cum Scottis ad suos reversus est; et pestilentia venit; et Ceadda ac Uilfrid Nordanhymbrorum ordinantur episcopi. |
| 32 | Anno 668, Theodorus ordinatur episcopus. |
| 33 | Anno 670, Osuiu rex Nordanhymbrorum obiit. |
| 34 | Anno 673, Ecgberct, rex Cantuariorum obiit; et synodus facta est ad Herutforda, praesente Ecgfrido rege, praesidente archiepiscopo Theodoro, utillima, decem capitulorum. |
| 35 | Anno 675, Uulfheri, rex Merciorum, postquam septem decim annos regnaverat, defunctus, Aedilfredo fratri reliquit imperium. |
| 36 | Anno 676, Aedilred vastavit Cantiam. |
| 37 | Anno 678, [Chiffl., 677] cometa apparuit; Uilfrid episcopus a sede sua pulsus est ab Ecgfrido rege; et pro eo Bosa, Eata et Eadhaeth consecrati antistites. |
| 38 | Anno 679, Aelfuini occisus. |
| 39 | Anno 680, synodus facta est in campo Haethfeltha de fide catholica, praesidente archiepiscopo Theodoro: in qua adfuit Iohannes abba Romanus. Quo anno Hild abbatissa in Streanaeshalch obiit. |
| 40 | Anno 685, Ecgfrid rex Nordanhymbrorum occisus est [Al., obiit]. Anno eodem Hlotheri rex Cantuariorum obiit. |
| 41 | Anno 688, Caeduald rex Occidentalium Saxonum Romam de Brittania pergit. |
| 42 | Anno 690, Theodorus archiepiscopus obiit. |
| 43 | Anno 697, Osthryd regina a suis, id est, Merciorum primatibus, interempta. |
| 44 | Anno 698 [Al., 699], Berctred dux regius Nordanhymbrorum a Pictis interfectus. |
| 45 | Anno 704, Aedilred, postquam triginta unum [Al om. unum] annos Merciorum genti praefuit, monachus factus, Coenredo regnum dedit. |
| 46 | Anno 705, Aldfrid rex Nordanhymbrorum defunctus est. |
| 47 | Anno 709, Coenred rex Merciorum, postquam quinque [Al., sex] annos regnabat, Romam pergit. |
| 48 | Anno 711, Berctrid praefectus cum Pictis pugnavit. |
| 49 | Anno 716, Osred rex Nordanhymbrorum interfectus, et rex Merciorum Ceolred defunctus; et vir Domini Ecgberct Hiienses monachos ad catholicum Pascha et ecclesiasticam correxit tonsuram. |
| 50 | Anno 725, Uictred rex Cantuariorum obiit. |
| 51 | Anno 729, cometae apparuerunt, sanctus Ecgberct transiit. Osric mortuus est. |
| 52 | Anno 731, Berctuald archiepiscopus obiit. Anno eodem Tatuini consecratus archiepiscopus nonus Dorovernensis Ecclesiae, Aedilbaldo rege Merciorum quintum decimum agente annum imperii. |
| 53 | Haec de Historia Ecclesiastica Brittaniarum [Al., Brittanorum], et maxime gentis Anglorum, prout vel ex litteris antiquorum, vel ex traditione maiorum, vel ex mea ipse cognitione scire potui, Domino adiuvante digessi Baeda famulus Christi [Al., Dei famulus] et presbyter monasterii beatorum apostolorum Petri et Pauli, quod est ad Uiuraemuda et Ingyruum. |
| 54 | Qui natus in territorio eiusdem monasterii [DCLXXIX], cum essem annorum septem, cura propinquorum datus sum educandus reverentissimo abbati Benedicto, ac deinde Ceolfrido; cunctumque ex eo tempus vitae in eiusdem monasterii habitatione peragens, omnem meditandis Scripturis operam dedi: atque inter observantiam disciplinae regularis et quotidianam cantandi in ecclesiia curam, semper aut discere, aut docere, aut scribere dulce habui. |
| 55 | Nono decimo autem vitae meae anno diaconatum [DCXCI]; tricesimo gradum presbyteratus [DCCII], utrumque per ministerium reverentissimi episcopi Iohannis, iubente Ceolfrido abbate, suscepi. |
| 56 | Ex quo tempore accepti presbyteratus usque ad annum aetatis meae quinquagesimum nonum [DCCXXXI], haec in Scripturam sanctam meae meorumque necessitati ex opusculis venerabilium Patrum breviter adnotare, sive etiam ad formam sensus et interpretationis eorum superadiicere curavi. |
| 57 | In principium Genesis, usque ad nativitatem Isaac, et iectionem [Al., eiectionem, deiectionem, reprobationem] Ismahelis, libros IV [Al., III]. |
| 58 | De Tabernaculo, et vasis eius, ac vestibus Sacerdotum, libros III [Al., IV]. |
| 59 | In primam partem Samuhelis, id est, usque ad mortem Saulis, libros III. |
| 60 | De aedificatione templi, allegoricae expositionis sicut et caetera, libros II. |
| 61 | Item in Regum librum XXX quaestionum. |
| 62 | In Proverbia Salomonis, libros III. |
| 63 | In Cantica canticorum, libros VII [Al., VIII; al., VI]. |
| 64 | In Isaiam, Danihelem, duodecim prophetas, et partem Hieremiae distinctiones capitulorum ex tractatu B. Hieronymi excerptas. |
| 65 | In Ezram [Al., Esdram] et Neemiam, libros III. |
| 66 | In Canticum Habacum, librum I. |
| 67 | In librum beati Patris Tobiae, explanationis allegoricae de Christo et Ecclesia, librum I. |
| 68 | Item, capitula lectionum in Pentateuchum Mosi, Iosue, Iudicum. |
| 69 | In libros Regum, et Verba dierum. |
| 70 | In librum beati Patris Iob. |
| 71 | In Parabolas, Ecclesiasten, et Cantica canticorum. |
| 72 | In Isaiam Prophetam, Ezram quoque, et Neemiam. |
| 73 | In Evangelium Marci, libros IV. |
| 74 | In Evangelium Lucae, libros VI. |
| 75 | Omeliarum Evangelii, libros II. |
| 76 | In Apostolum quaecumque in opusculis sancti Augustini exposita inveni, cuncta per ordinem transcribere curavi. |
| 77 | In Actus Apostolorum, libros II. |
| 78 | In Epistolas VII [Al., VI] catholicas, libros singulos. |
| 79 | In Apocalypsin sancti Iohannis, libros III. |
| 80 | Item, Capitula lectionum in totum Novum Testamentum, excepto Evangelio. |
| 81 | Item, librum epistolarum ad diversos: quarum [Al., om. quarum] de sex aetatibus saeculi una est; de mansionibus filiorum Israel, una; una [Al. om. una] de eo quod ait Isaias: Et claudentur ibi in carcerem, et post dies multos visitabuntur; de ratione Bissexti, una; de Aequinoctio, iuxta Anatolium, una. |
| 82 | Item, de historiis sanctorum; librum vitae et passionis sancti Felicis confessoris de metrico Paulini opere in prosam transtuli. |
| 83 | Librum vitae et passionis sancti Anastasii, male de Graeco translatum, et peius a quodam imperito emendatum, prout potui, ad sensum [Al., prout ad sensum] correxi. |
| 84 | Vitam sancti Patris, monachi simul et antistitis, Cudbercti, et prius heroico metro, et postmodum plano sermone descripsi. |
| 85 | Historiam abbatum monasterii huius, in quo supernae pietati de servire gaudeo, Benedicti, Ceolfridi, et Huaetbercti in libellis duobus. |
| 86 | Historiam Ecclesiasticam nostrae insulae ac gentis, in libris V. |
| 87 | Martyrologium de natalitiis sanctorum martyrum diebus; in quo omnes quos invenire potui, non solum qua die, verum etiam quo genere certaminis, vel sub quo iudice mundum vicerint, diligenter [Al. om. diligenter] adnotare studui. |
| 88 | Librum Hymnorum, diverso metro, sive rhythmo. |
| 89 | Librum Epigrammatum heroico metro, sive elegiaco. |
| 90 | De Natura rerum, et de Temporibus libros singulos. |
| 91 | Item, de Temporibus librum unum maiorem. |
| 92 | Librum de Orthographia, alphabeti ordine distinctum. |
| 93 | Item, librum de metrica Arte; et huic adiectum [Al., adiunctum] alium de Schematibus sive Tropis libellum, hoc est, de figuris modisque locutionum, quibus Scriptura sancta contexta est. |
| 94 | Teque [Al., Te] deprecor, bone Iesu, ut cui propitius donasti verba tuae [Al. add. sapientiae vel] scientiae dulciter haurire, dones etiam benignus, aliquando ad te fontem omnis sapientiae pervenire, et parere [Al., apparere] semper ante faciem tuam. BEDAE CHRONOLOGIA CONTINUATA AUCTORE ANONYMO. (C) |
| 95 | Anno 731, Ceoluulf rex captus et adtonsus et remissus in regnum, Acca episcopus de sua sede fugatus. |
| 96 | Anno [Al. add. ab incarnatione Domini] 732, Ecgberct pro Uilfrido episcopus factus. |
| 97 | Anno 733, eclipsis facta est solis XIX [Al., XVIII] Kalendas Septembris circa horam diei tertiam; ita ut pene totus orbis solis, quasi nigerrimo et horrendo scuto videretur esse coopertus . |
| 98 | Anno 734, luna sanguineo rubore perfusa, quasi hora integra II Kalendarum Februariarum circa galli cantum, dehinc nigredine subsequente ad lucem propriam reversa. |
| 99 | Anno eodem, Tatuini episcopus obiit. |
| 100 | Anno 735, Nothelmus archiepiscopus ordinatur; et Ecgberctus episcopus, accepto ab apostolica sede Pallio, primus post Paulinum in archiepiscopatum confirmatus est; ordinavitque Fruidbertum et Fruiduualdum episcopos, et Baeda presbyter obiit. |
| 101 | Anno 737, nimia siccitas terram fecit infecundam; et Ceoluulfus sua voluntate adtonsus, regnum Eadbercto reliquit. |
| 102 | Anno 739, Edilhartus Occidentalium Saxonum rex obiit; et Nothelmus archiepiscopus. |
| 103 | Anno 740, Cudberctus pro Nothelmo consecratus est. Aedilbaldus rex Merciorum, per impiam fraudem vastabat partem Nordanhymbrorum; eratque rex eorum Eadberctus occupatus cum suo exercitu contra Pictos. Aediluualdus quoque episcopus obiit, et pro eo Conuulfus ordinatur antistes. Aruwini et Eadberctus interempti. |
| 104 | Anno 741, siccitas magna terram occupavit. Carolus rex Francorum obiit; et pro eo filii Caroloman et Pippin regnum acceperunt. |
| 105 | Anno 745, Uilfrid episcopus, et Ingualdus Lundoniae episcopus, migraverunt ad Dominum. |
| 106 | Anno 747, Herefridus vir Dei obiit. |
| 107 | Anno 750, Cudretus, rex Occidentalium Saxonum, surrexit contra Aedilbaldum regem et Oengusum. Theneorus atque Eanredus obierunt. Eadberctus Campum Cyil cum aliis regionibus suo regno addidit. |
| 108 | Anno 756, anno regni Eadbercti quinto, Idibus Ianuarii, ecclipsis solis facta est. Postea eodem anno et mense, hoc est, nono Kalendarum Februariarum, luna eclipsim pertulit, horrendo et nigerrimo scuto. |
| 109 | Bonifacius, qui et Uinfridus, Francorum episcopus, cum quinquaginta tribus martyrio coronatus est; et pro eo Redgerus consecratur archiepiscopus a Stephano papa. |
| 110 | Anno 757, Aedilbaldus rex merciorum a suis tutoribus noctu morte fraudulenta miserabiliter peremptus occubuit: Beonredus regnare coepit: Cymuulfus [Al., Cynewulfus] rex Occidentalium Saxonum obiit. Eodem etiam anno Offa, fugato Beonredo, Merciorum regnum sanguinolento quaesivit gladio. |
| 111 | Anno 758, Eadberctus rex Nordanhymbrorum Dei amoris causa et coelestis patriae, violentia accepta sancti Petri tonsura, filio suo Osuulfo regnum reliquit. |
| 112 | Anno 759, Osuulfus a suis ministris facinorose occisus est; et Edilualdus anno eodem a sua plebe electus, intravit in regnum: cuius secundo anno magna tribulatio mortalitatis venit et duobus ferme annis permansit, populantibus duris ac diversis aegritudinibus, maxime tamen dysenteriae languore. |
| 113 | Anno 761, Oengus Pictorum rex obiit, qui regni sui principium usque ad finem facinore cruento tyrannus perduxit carnifex: et Osuini occisus est. |
| 114 | Anno 765 Aluchredus rex susceptus est in regnum. |
| 115 | Anno 766, Ecgberctus archiepiscopus prosapia regali ditatus ac divina scientia imbutus, et Erithubertus [Al., Fritherhtus] vere fideles episcopi ad Dominum migraverunt. |