| 1 | Anno Dominicae incarnationis septingentesimo vicesimo quinto, qui erat [Al. add. annus] septimus Osrici regis Nordanhymbrorum qui Coenredo successerat, Ulctred filius Ecgbercti, rex Cantuariorum, defunctus est nono die Kalendarum Maiarum; et regni quod per triginta quatuor semis annos tenebat, [Filios. «Quorum Eadberct 23, Aedilberct 11, Alric 34 annis paterna tenentes instituta haud decolore exitu regnum contaminaverunt, nisi quod Aedilberct fortuito urbis incendio et Alric infausto adversus Mercios praelio gloriam temporum suorum non parum obnubilaverunt.» Malms. de Reg. I, 1. Bromton apud X Script., 742, hos vocat Egfredum, Edbrictum, et Cuthredum.] filios tres, Aedilberctum, Eadberctum, et Alricum [Al., Aldricum] reliquit heredes. Anno post quem proximo Tobias, Hrofensis Ecclesiae praesul defunctus est, vir ut [Supra. Vide V, 8.] supra meminimus, doctissimus. Erat enim discipulus beatae memoriae magistrorum, Theodori archiepiscopi et abbatis Hadriani: unde, ut dictum est, cum eruditione litterarum vel ecclesiasticarum vei generalium, ita Graecam quoque cum Latina didicit linguam, ut tam notas ac familiares sibi eas, quam nativitatis [Al., novitatis] suae loquelam haberet. |
| 2 | Sepultus vero est in porticu sancti Pauli apostoli, quam intro [Ecclesiam. Hanc construxit rex Aedilberct, II, 3. Lanfrancus archiepiscopus postea renovavit, et Willielmus archiepiscopus an. 1130, tertio Non. Maii, dedicavit. Gervasii Act. pontif. Cant. in Lanfranc. et Willielmo.] ecclesiam sancti Andreae sibi ipse in locum sepulcri fecerat. Post quem episcopatus officium [Alduulf. Tatwinum consecravit. Vide infra. An. 732 obtinuit ab Aedilbaldo rege Merciorum vectigal annuum unius navis sibi et successoribus concedi. Idem dono accepit ab Eadbercto rege Cant. terram decem aratrorum in Andscohesham et donationem a Nothelmo archiepiscopo an. 738 confirmari obtinuit. Obiisse dicitur a Florentio an. 741, a Sim. Dun. et Chr. Mail. et Pseudo-Asserio an. 739.] Alduulf, Berctualdo archiepiscopo consecrante suscepit. |
| 3 | [Anno domin. incarn. DCCXXIX. Sic vere Trev. et Anglo Saxonica, cum falso in vulgatis aliis legeretur DCCXXVIII. Ratio in promptu est quia ibidem Beda Pascha dominicum octavo Kalendarum Maiarum die evenisse dicit; quod anno convenit 729, ut clarum est ex veteri computo. CHIFFL.] Anno Dominicae incarnationis septingentesimo vicesimo nono, apparuerunt cometae duae [Al., duo] circa solem, multum intuentibus terrorem incutientes. Una [Al., unus] quippe solem praecedebat, mane orientem; altera [Al., alter] vespere sequebatur occidentem, quasi orienti simul et occidenti dirae cladis praesagae [Al., praesagi]: vel certe una [Al., unus] diei, altera [Al., alter] noctis praecurrebat exortum, ut utroque tempore mala mortalibus imminere signarent. Portabant autem facem [Al., faciem] ignis contra aquilonem, quasi ad accendendum adclinem: apparebantque mense Ianuario, et duabus ferme septimanis permanebant. |
| 4 | Quo tempore gravissima Sarracenorum lues Gallias misera clade vastabat, [Et ipsi. Secundum fidem omnium fere historicorum Saraceni duas clades a Carolo Martello acceperunt, necnon primam quam hic Beda indicat an. 732. Vide Mabillon. sec. III Ben., part. I, p. 526, et Pagi in ann. Bar. 732. Sed ne hic sit verus huius cladis annus, videtur esse obstaculo, quod an. 731 Historiam suam Beda absolverit: nisi cum Pagi, quem vide an. 729, dicamus, «eum postea verba illa et huius victoriae mentionem in suam Historiam inseruisse.»] et ipsi non multo post in eadem provincia dignas suae perfidiae poenas luebant. Quo anno sanctus vir Domini Ecgberct, ut supra commemoravimus, ipso die Paschae migravit ad Dominum: et mox peracto Pascha, hoc est, septima Iduum Maiarum die, [Osric. Filius Alhfridi.] Osric rex Nordanhymbrorum, vita decessit, cum ipse regni quod undecim annis gubernabat, successorem fore [Ceoluulfum. Huic Beda Historiam inscribit. Incepit regnum secundum Chr. Sax. an. 731, secundum Wesmt. an. 730, sed secundum Bedam an. 729. An. 733 captus est, attonsus et remissus in regnum Westm. An. 737 fit monachus in mon. Lindisfarn. S. Cudbercto conferens thesauros regios et terras, id est Bregesne et Wereworde cum suis appendiciis, simul et ecclesiam quam ibidem ipse aedificaverat. Alias quoque quatuor villas, Wudecestre, Huuittingaham, Eadfingham, Eaguulfigham. An. 760 in Lindisfarnensi monasterio sepultus est; «sed succedente tempore ab Ecgredo eiusdem loci antistite, ad Northam translatus, decursis posthaec multorum annorum curriculis caput illius Dunelmum translatum est una cum aliis sanctorum reliquiis.» Sim. Dun., p. 9. Hoc rege monacho facto data est Lindisfarnensis ecclesiae monachis licentia bibendi vinum vel cervisiam, qui ante illud tempus non nisi lac vel aquam bibebant. Ibid., p. 139.] Ceoluulfum [Al., Ceoldwlfum] decrevisset, fratrem illius qui ante se regnaverat, Coenredi regis, cuius regni et principia et processus tot ac tantis redundavere rerum adversantium motibus, ut quid de his scribi debeat, quemve habitura [Al., habituri] sint [Finem. Et pessimum quidem habuere finem. Nam apud historicos vix quid in prov. Nordanh. historia legimus nisi vel clades vel depositiones regum. Vide Will. Malms. de Reg. I, 3; Chron. Sax., an. 757, 759, 774, 778, 789, 790, 794 et alibi; Bromton., p. 795.] finem singula, necdum sciri valeat. |
| 5 | Anno Dominicae incarnationis septingentesimo tricesimo primo, [Berctuald. Vide V, 8.] Berctuald archiepiscopus, longa consumptus aetate, defunctus est die Iduum Ianuariarum; qui sedit [Al., egit] annos triginta septem, menses sex, dies quatuordecim; pro quo anno eodem factus est archiepiscopus, vocabulo [Tatuini. Epistolam Gregorii papae de promotione Tatuini ad primatum totius Brittaniae vide apud Malms. Pont. I, an. 732. Hic benedixit Nodbaldum Albini successorem in abbatem. Chron. Thorn. Obiit an. 734, III Kal. Aug. iuxta Florent., iuxta Birchingtonum Kal. Aug., iuxta Thorn. an. 735, ultimo die Iulii. Vide eius epitaph. Lel. Coll. II, 116.] Tatuini, de provincia Merciorum, cum fuisset presbyter in monasterio quod vocatur [Briudun. Monasterium iuxta Bredon montes in Com. Unigorn., quod Eanulfus avus Offae regis Merc. in honore B. Petri construxit, et quod Offa postea an. 780 multis praediis ditavit. Mon. Angl., l, 122.] Briudun. Consecratus est autem in Doruverni civitate, a viris venerabilibus Danihele Uentano, et Ingualdo Lundoniensi, et Alduino [Al., Adwaldo]. Lyccitfeldensi, et Alduulfo Hrofensi antistitibus, die decima Iunii mensis, Dominica; vir religione et prudentia insignis, sacris quoque litteris nobiliter instructus. |
| 6 | Itaque in praesenti, Ecclesiis Cantuariorum Tatuini et Alduulf episcopi praesunt. Porro provinciae Orientalium Saxonum [Inguald. Chartae Croilandensi an. 716, et an. 798 concilio Baccanceldensi subscripsisse fingitur. Ingulf. et X Script., p. 2212. Mortuus est an. 743, testibus plerisque historicis; an. 744 iuxta Hovedenum et Historiolam Londinensem.] Inguald episcopus; provinciae Orientalium Anglorum Aldberct et Hadulac episcopi; provinciae Occidentalium Saxonum, [Danihel. De Danihele et Fortheri vide V, 18.] Danihel et Fortheri episcopi; provinciae Merciorum, [Alduini. Qui et Wor nominatur, successit Haeddae morienti an. 721. Obiit an. 737. Angl. Sacr., I, 428.] Alduini episcopus; et eis populis qui ultra amnem Sabrinam ad occidentem habitant, [Walchstod. Herefordiae episcopus, ubi primus sedit Putta, IV, 12. De cruce ab eo ad ornatum domus Dei inchoata, itemque eius et suorum antecessorum epitaphium sepulcro illis a Cuthbercto constructo inscriptum vide Malms. Pont. IV.] Ualchstod episcopus; provinciae Huicciorum [Uilfrid. Successit Ecguino an. 717. Obiit an. 742, iuxta Annales Eccl. Unigorn. An. 743, iuxta Florentium.] Uilfrid episcopus; provinciae Lindisfarorum [Cyniberct. De successione episcoporum Lindisfarorum vide IV, 12. Obiit an. 732. SIM. DUN., p. 99.] Cyniberct [Al., Cymberct] episcopus praeest. Episcopatus [Vectae. Vide IV, 16.] Uectae insulae ad Danihelem pertinet, episcopum Uentae civitatis. Provincia Australium Saxonum iam aliquot annis absque episcopo manens, ministerium sibi episcopale ab Occidentalium Saxonum antistite quaerit. |
| 7 | Et hae omnes provinciae caeteraeque australes ad confinium usque Hymbrae fluminis, cum suis quaeque [Al., quoque] regibus, Merciorum regi [Aedilbaldo. Hic. an. 716 incepit regnare. An. 733 expugnavit Sumurtum. An. 740 per impiam fraudem vastabat partem Nordanhymbrorum. An. sequenti Cuthredus rex Occ. Sax. acriter in eum bellum gessit. An. 743 hic et Cuthredus pugnabant contra Brittones. An. 749 privilegium Merciorum ecclesiis et monasteriis concessit. An. 757 occisus est in Seccandune a suis tutoribus morte fraudulenta, et sepultus est in Hreopandune. Bonifacii epistolam ad eum vide Spelm. Conc. I, 232.] Aedilbaldo subiectae sunt. At vero provinciae Nordanhymbrorum, cui rex Ceoluulf praeest, quatuor nunc episcopi praesulatum tenent; [Uilfrid. Successit S. Iohanni, V, 6, seditque an. 15. De tempore quo defunctus est, variant scriptores. Continuator Epit. Bedae eius obitum refert ad an. 745, Chr. Sax. ad an. 744; Westm. ad an. 743, Tho. Stubbs ad an. 736, Sim. Dun. ad an. 735. Epitomen et Chron. Sax. auctoritatem sequi propter eorum antiquitatem venerabilem maxime arridet, non obstante quod prior an. 732, et posterius an. 734 Ecgberctum episcopum factum prodit, Uilfrido sc. non adhuc defuncto, sed potius sedem ultro relinquente. Sed sequenda est forsan opinio, quam Pagi an. 731 de hac re scripsit. Arbitratur enim Uilfridum Ebor. defunctum an. 732, secundum Epit. Bedae, et auctores eos, qui Uilfridi huius mortem an. 743 vel seqq. illigant, errare existimat, ideo scilicet deceptos, qui interpretati sunt Bedae Epit. Continuatorem ad an. 745 de Uilfrido Ebor., cum potius interpretandus videtur de Uilfrido episcopo Huicciorum. «Lis inextricabilis inter Cantuarienses et Eborac. versatur, quod dicant Cantuarienses se Uilfridum seniorem habere, contra Eboracenses contendant hunc minorem ab archiepiscopo Odone Cantiam translatum.» MALMS., Pont. III, 1.] Uilfrid in Eboracensi Ecclesia, Ediluald in Lindisfaronensi [Al. add. Ecclesia], [Acca. De hoc vide V, 20.] Acca in Hagustaldensi, [Pecthelm. S. Aldhelmi primo Scireburnensis episcopi diaconus, V, 18. Obiit an. 735. FLOR.] Pecthelm in ea quae Candida casa vocatur, quae nuper multiplicatis fidelium plebibus, in sedem pontificatus addita, ipsum [Primum. Primus quidem fuit novae erectionis, sed Ninias olim ibi fuit episcopus, III, 4.] primum habet antistitem. |
| 8 | Pictorum quoque natio tempore hoc et foedus pacis cum gente habet Anglorum, et catholicae pacis ac veritatis cum universali Ecclesia particeps existere gaudet. Scotti qui Brittaniam incolunt suis contenti finibus nil contra gentem Anglorum insidiarum moliuntur aut fraudium. Brittones, quamvis et maxima ex parte domestico sibi odio gentem Anglorum, et totius catholicae Ecclesiae statum Pascha minus recte moribusque improbis impugnent; tamen et divina sibi et humana prorsus resistente virtute, in neutro cupitum possunt obtinere propositum: quippe qui quamvis ex parte sui sint iuris, nonnulla tamen ex parte Anglorum sunt servitio mancipati. Qua [Al., Et; al., Quae] adridente pace ac serenitate temporum, plures in gente Nordanhymbrorum, [Tam nobiles. Vide de hac re Bedam fusius querentem in epistola ad Ecgberctum archiepiscopum infra edita.] tam nobiles, quam privati, se suosque liberos, depositis armis satagunt magis accepta tonsura, monasterialibus adscribere votis, quam bellicis exercere studiis. |
| 9 | Quae res quem sit habitura finem, posterior aetas videbit. Hic est inpraesentiarum universae status Brittaniae, anno adventus Anglorum in Brittaniam circiter ducentesimo octogesimo quinto, dominicae autem incarnationis anno septingentesimo tricesimo primo: in cuius regno perpetuo exsultet terra, et congratulante in fide eius Brittania, laetentur insulae multae, et confiteantur memoriae sanctitatis eius. |