Beda Venerabilis, Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum, 1, 20

monumenta.ch > Beda Venerabilis > 20
Beda, Historia Eccl. Gentis Anglorum, 1, XIX. Ut iidem causa infirmitatis ibidem detentus, et incendia domorum orando restinxerit; et ipse per visionem a suo sit languore curatus. <<< >>> XXI. Ut renascentibus virgultis Pelagianae pestis Germanus cum Severo Brittaniam reversus, prius claudo iuveni incessum, deinde et populo Dei, condemnatis sive emendatis haereticis, gressum recuperarit fidei.

Beda Venerabilis, Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum, 1, CAPUT XX. Ut iidem episcopi Brittonibus in pugna auxilium caeleste tulerint, sicque domum reversi sint.

1	Interea [Saxones. Quod Saxones in Brittania fuerint in primo sancti Germani adventu, eruditis haud parum negotii dedit. Quidam Saxones hic pro Scottis poni volunt errore librorum Constantii et Bedae; alii errorem quaerunt in Prosperi Chronico, qui e Beda et Constantio corrigi debeat; alii vero Saxones aiunt tunc temporis advenisse non ad fixam habitationem, sed expeditione tantum militari ex foedere cum Pictis inito. Harum solutionum prima ex omnibus Mss. refutatur, secundam Prosperi ipsius explicatio contra Collatorem convellit. Ultima suas quidem habet difficultates, sed rationes etiam suas quae maxima ex parte aequilibrium tollant.] Saxones, Pictique bellum adversum Brittones iunctis viribus susceperunt, quos eadem necessitas in castra contraxerat: et cum trepidi partes suas pene inpares iudicarent, sanctorum antistitum auxilium petierunt: qui promissum maturantes adventum, tantum paventibus fiduciae contulerunt, ut accessisse maximus crederetur exercitus.
2	Itaque apostolicis ducibus Christus militabat in castris. Aderant etiam Quadragesimae venerabiles dies, quos religiosiores reddebat praesentia sacerdotum, in tantum ut cotidianis praedicationibus instituti, certatim populi ad gratiam baptismatis convolarent. Nam maxima exercitus multitudo undam lavacri salutaris expetiit, et ecclesia ad diem Resurrectionis dominicae frondibus contexta componitur, atque in expeditione campestri instra civitatis aptatur.
3	Madibus baptismate procedit exercitus, fides fervet in populo, et conterrito [Al., contrito, contempto] armorum [Al., armatorum] praesidio, divinitatis expectatur auxilium. Institutio vel forma castitatis [Al., castrorum] hostibus nunciatur, qui victoriam quasi de inermi exercitu presumentes, adsumpta alacritate festinant; quorum tamen adventus exploratione cognoscitur.
4	Cumque emensa sollemnitate paschali, recens de lavacro pars maior exercitus arma capere [Al., caperet], et bellum parare temtaret [Al., add. et], Germanus [Ducem. Ne quis incongruum putet quod Germanus exercitum ducat, noverit illum antequam episcopus esset ducatum et regimen temporale Autissiodorensis territorii administrasse. De quo auctor Vitae eius ait: «Deseritur mundi militia, caelestis assumitur.»] ducem se praelii profitetur [Al., profiteretur], eligit expeditos, circumiecta percurrit, et e regione qua hostium sperabatur adventus, vallem circumdatam mediis montibus intuetur.
5	Quo in loco novum componit exercitum, ipse dux agminis. Et iam aderat ferox hostium multitudo, quam adpropinquare intuebantur in insidiis constituti. Tum subito Germanus signifer universos admonet, et praedicat ut voci suae uno clamore respondeant; securisque hostibus qui se insperatos adesse confiderent, [Alleluia. Sanctus Gregorius, in Iob. XXVII, 6, haec habet verba: «Ecce lingua Brittaniae quae nil aliud noverat quam barbarum frendere, iamdudum in divinis laudibus Ebraeum coepit Alleluia resonare.» Hoc Beda ad Anglorum conversionem retulit, II, 1, et post eum I. Diaconus, in Vita Gregorii, non observato quod liber ille scriptus erat ante Anglorum conversionem, ac proinde haec verba Gregorii praelium huius capitis, eiusque Alleluia respexerunt, praesertim cum id ut iamdudum factum praedicet.] Alleluiam [Al., alleluia] tertio repetitam [Al., repetitum] sacerdotes exclamant.
6	Sequitur una vox omnium, et elatum [Al., elevatum] clamorem repercusso aere montium conclusa multiplicant: hostile agmen terrore prosternitur, ut [Al. add. ruisse] super se non solum rupes circumdatas, sed etiam ipsam caeli machinam contremiscunt, trepidationique iniectae vix sufficere pedum pernicitas credebatur: passim fugiunt, arma proiiciunt, gaudentes vel nuda corpora eripuisse discrimini: plures etiam timore praecipites, flumen quod [Al., mensi erant] transierant devoravit. Ultionem suam innocens exercitus intuetur, et victoriae concessae otiosus spectator efficitur.
7	Spolia colliguntur exposita, et caelestis palmae gaudia miles religiosus amplectitur. Triumphant pontifices hostibus fusis sine sanguine, triumphant victoria fide obtenta, non viribus.
8	Composita itaque insula securitate multiplici, superatisque hostibus vel invisibilibus vel carne conspicuis, reditum moliuntur pontifices. Quibus tranquillam navigationem, et merita propria et intercessio beati martyris Albani paraverunt, quietosque eos suorum desideriis felix carina [Restituit. Remansit. Codd. vulgg.: Remansit ininsula genus utrumque [al., gens utraque] hostes et cives, Angli et Brittones, quorum Angli pro regno, Brittones pro vita certabant. Haec clausula quae in variis lectionibus sequitur nullam habet veterum Mss. auctoritatem; docet tamen quis fuerit sensus illius temporis cum haec verba addebantur, id est, quod in primo sancti Germani adventu Saxones in Brittania remanebant pro imperio decertantes.] restituit.