Augustinus, Sermones, 11, SERMO LXVIII. De eisdem verbis Evangelii Matthaei, cap. VII, 13, 14, Lata et spatiosa est via, etc.
| 1 | (Admonitio ista continet qualiter per peccatum primi hominis de paradiso in infernum mundi huius proiecti sumus, ut ad inferiorem infernum non mereamur peccatorum pondere venire, sed bonis operibus velut quibusdam gradibus ad superiorem ac principalem patriam totis viribus conemur ascendere.) |
| 1 | [Inferni duo. Adam post lapsum inter paradisum et infernum inferiorem.] Scio, fratres charissimi, quod non possit ignorare sancta Charitas vestra, Adam patrem nostrum inter paradisi delicias fuisse collocatum; sed, persuadente diabolo, Dei praecepta contemnens in istius mundi miserias, velut de superiori loco ad inferiorem, fuisse deiectum. Supernum ergo est paradisus, infernum est hic mundus. Aliud infernum est, in quo post mortem peccatores et impii demerguntur. Nam quod duo sunt inferni, propheta hoc evidenter ostendit dicens: Deus, qui eripuisti animam meam ex inferno inferiori [Psal. LXXXV, 13]. Non enim diceret inferiorem infernum, nisi esse et superiorem sciret. Deus autem noster miserator et misericors, patiens et multum misericors, quando nos in Adam patre nostro de altitudine paradisi iusto iudicio suo in infernum mundi istius deposuit, pro ineffabili pietate ad inferiorem infernum nos ruina pervenire noluit; sed quodam modo inter paradisum et inferiorem infernum velut in medio collocavit: ut si poenitentiam vellemus agere, ad altitudinem principalis patriae mereremur ascendere; si vero in illa tyrannide superbiae, per quam suadente diabolo cecidimus, velimus iugiter permanere, ad inferioris inferni profunda, unde iam reditus esse non possit, peccati pondere premeremur. |
| 2 | [Lata via ad infernum inferiorem, arcta ad paradisum ducit.] Haec ergo, fratres charissimi, non transitorie, sed cum grandi timore ac tremore considerantes, intelligamus nos in isto superiori inferno per Dei misericordiam positos, ut magis ad illum qui nos creavit, desideremus bonorum operum gradibus remeare, quam cum illo qui nos decepit, ad inferioris inferni profunda descendere. Et quia positi sumus tanquam inter aquam et ignem, velut inter summum bonum et summum malum, quasi inter ruinam inferioris inferni et altitudinem paradisi, audiamus Dominum in Scripturis cum admirabili pietate clamantem: Posui te, inquit, inter mortem et vitam; elige vitam, ut vivas [Deut. XXX, 19]. De istis duabus viis nos Dominus in Evangelio admonuit, quando dixit, Lata et spatiosa est via, quae ducit ad mortem; et multi sunt qui intrant per eam: arcta et angusta via est, quae ducit ad vitam; et pauci sunt qui inveniunt eam. Et quia per arctam et angustam reditur ad paradisum, et per illam latam in illum inferiorem infernum descenditur; dum adhuc cum Dei adiutorio possumus et in potestate nostra consistit, sicut iam supra suggessimus, magis conemur per arctam et angustam ad paradisum conscendere, quam per illam latam et spatiosam ad inferni supplicia pervenire. |
| 3 | [Qui per latam, qui per arctam viam incedant. Brevis utriusque viae aut labor aut laetitia.] Sed forte aliquis dicit: Vellem scire qui sint illi, qui cum periculoso gaudio per latam descendunt; qui autem sint illi, qui per arctam et angustam cum labore conscendunt. Omnes enim amatores mundi, superbi, avari, raptores, invidi, ebriosi, et adulteria committentes, stateras dolosas et mensuras duplices habentes, odium in corde reservantes, malum pro malo reddentes, spectacula vel cruenta et furiosa vel turpia diligentes, per latam et spatiosam descendere comprobantur: casti vero et sobrii, misericordes, iustitiam tenentes, secundum vires suas eleemosynas prompto et hilari animo facientes, contra nullum hominem odium in corde servantes, per arctam et angustam viam ad superna ascendunt. Et licet adhuc hic in corpore habitare videantur in terris, tamen secundum Apostolum conversatio illorum in coelis est [Philipp. III, 20]: ut sacerdote dicente, Sursum corda; securi respondeant se habere ad Dominum. Considerate, rogo, fratres; et non solum cum dolore, sed etiam cum timore, eos qui per viam latam et spatiosam praecipitantur, arguite, dicentes et contestantes eis, quod post breve gaudium habituri sunt sine fine supplicium. Illis vero qui per arctam et angustam conantur ascendere, congaudete, et eis vos fideliter sociate, et cum ipsis ad altitudinem vel beatitudinem aeternae vitae pervenire contendite. Ne timeatis quia laborem habituri estis in via: sed gaudete, quia magnum praemium invenietis in patria. Unde iterum atque iterum rogo vos, fratres charissimi, ut et iustorum post parvum laborem aeternum gaudium consideremus, et peccatorum post transitoriam laetitiam sine ullo fine supplicium timeamus; considerantes quia nec illi, qui per arctam et angustam cum labore videntur ascendere, longo tempore laborare videntur. Nam quomodo illi qui cum infelici gaudio avaritiae vel luxuriae serviunt, consumpto itinere viae latae cum diabolo arsuri sunt in inferno: ita e contrario illi qui falsa gaudia viae latae vel vitae luxuriosae despiciunt, ubi cursum viae angustae compleverint, ad Angelorum consortium pervenire merebuntur in coelo. |
| 4 | [Aeger sanitatem cupiens iungat se medico, non morbo.] Et quia de superiori paradiso, loco ubi est vera beatitudo, et de duobus infernis locuti sumus, et quid fugere vel quid desiderare debeamus, secundum possibilitatem quam Deus dedit, breviter demonstravimus; sunt alia tria ad eamdem rem pertinentia, quae Charitati vestrae cupimus intimare. Tria enim sunt, de quibus utiliter ac fideliter cogitare et possumus et debemus: et ista tria in conversatione humana fieri etiam corporalibus oculis frequenter agnoscimus. Est enim medicus, aegrotus, et morbus. Si se iunxerit aegrotus cum medico; duo sunt, vincitur morbus. Si se aegrotus magis morbo quam medico voluerit iungere; et ibi, quia duo sunt, vincitur medicus: nam si medico consentiret, pereunte morbo aegrotus evaderet; quia duos contra se pugnantes vincere nullatenus posset. Quare istam similitudinem posuerim, diligenter attendite. Medicus, Deus est: aegrotus, homo est; peccatum, morbus est. Si se iungit peccator cum Deo, qui est verus medicus, statim perit morbus. Si vero infelix peccator diligit morbum suum, ut magis se peccatis suis, tanquam mortiferis morbis, velit iungere, quam coelesti medico adhaerere; morbum, id est, peccatum suum, non solum accusare non acquiescit, sed etiam fronte impudentissima defensare contendit: dum se peccatis suis vult iungere, quasi videtur coelestem medicum vincere; sed per istam infelicem victoriam, tanquam per latam et spatiosam viam descendit in gehennam. Quia si medico consentire voluisset, pereunte peccato, tanquam crudelissimo morbo, per arctam et angustam viam ascendere meruisset in coelum. |
| 5 | [Adhortatio ad eleemosynas, orationes et ieiunia.] Haec ergo, fratres charissimi, fideliter cogitantes, dum adhuc cum Dei adiutorio in nostra potestate consistit, peccatorum nostrorum vulnera quasi venena mortifera horrescentes, eleemosynis, orationibus, ieiuniis insistentes, et praecipue per charitatem, quae non solum amicos, sed etiam ipsos diligit inimicos, tanquam per medicamenta spiritualia, pro recipienda sanitate animarum nostrarum ad illius coelestis medici misericordiam recurramus. Ipse enim dixit, Nolo mortem peccatoris, sed ut convertatur et vivat; et iterum, cum conversus ingemueris, salvus eris [Ezech. XXXIII, 11]. Ad quam salutem nos pro sua pietate perducat, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. |