Ambrosius, De excidio urbis Hierosolymitanae, LIBER QUARTUS., CAPUT IX.
| 1 | Haec audiens cessit Ioannes, considerans adversa Dei voluntate frustra sese obniti: quandoquidem domi forisque hostilia streperent agmina, et gemina ex parte civitas oppugnaretur. |
| 2 | Fremebant Idumaei quod excluderentur. |
| 3 | Machinabantur in templo siti, quomodo iungerentur Idumeis: hos angebat metus, ne Idumaei ante effectum abirent: illis extorquebat pudor propositum regrediendi. |
| 4 | Et iam pene obrepserat diffidentia, cum subito nocte oritur procella intolerabilis, tempestas atra, fremunt venti, coelum inhorrescit, vis imbrium multa infunditur, terribiles coruscationes, tonitrua immania, terrarum mugitus, ut solvi mundus aestimaretur. |
| 5 | Quis crederet plus nocuisse istud intra urbem positis, quam extra urbem degentibus? cum utique hi tectis muniti forent, illi obiecti ad imbres: sed amplius terruit iniuriae metus, quam ipsa iniuria. |
| 6 | Denique illi qui nulla habebant refugia tectorum, clypeis sese tegebant manentes in officio, nec dilabentes: isti circa domos suas quisque dispersi, locum dederunt, ut ab his qui intra templum erant, portae aperirentur. |
| 7 | Anceps tamen et diversa populi sententia. |
| 8 | Alii Deum summum indignantem Idumaeis, tempestates movisse arbitrabantur, quod adversum participes suos armati venerant: Ananus et profundiora seniorum ingenia, coniectabant Idumaeos iniuria sui amplius excitari in sociorum perniciem. |
| 9 | Denique sollicitior caeteris noctibus, Ananus illa nocte non fatigatione corporis, sed animi magis desperatione solutus, cessit rebus adversum se fluctuantibus, et militantibus in excidium suum mundi procellis: nec revisendas putavit custodias, quasi daret auctoritatem dilabendi, quo cuique esset sententia. |
| 10 | Quam occasionem nacti qui in templum refugerant, surgentes secuerunt vectes portarum. |
| 11 | Cooperatus est illis fragor coeli, ut serarum sonus non audiretur, et tumultus egredientium. |
| 12 | Deinde venientes ad murum, portam quae vicina erat Idumaeorum coelibus, reseravere. |
| 13 | Ultimus ille dies universo populo fuisset, si non ad templum prius quam urbis signum dirigendum putassent. |
| 14 | Sed quia metuentes sibi, qui intra templum clausi tenebantur, ne cognito ingressu Idumaeorum, in ipsos circumfusae plebis impetus fieret, ut vindictam morituri exposceret, rogaverunt, ut ipsi primitus cladi eximerentur: tunc postea liberatis ipsis, et coniunctis viribus, in populum effunderentur. |
| 15 | Deflexere ad eos qui legatos miserant oratum auxilia saluti, simul ut insperatae merces irruptionis, auctoribus eius hoc munere potissimum rependerent. |
| 16 | Quod ubi processit ex sententia, simul omnes a templo quasi quodam castro effusi, extenta acie quoscumque repererant dormientes alios, perterritos alios, totis caedebant viis. |
| 17 | Nihil proderant preces, nihil lacrymae, nil insignia honoris, nullorum meritorum gratia, omnes passim iugulabantur. |
| 18 | Denique videntes bestialem in persequentibus immanitatem, quod nulli parceretur, ipsi sese illaquebant miserabiliore (ut mihi videtur) exitu, quam si ab hoste perimerentur: quia voluntaria mors immanitati ascribitur, informis laquei nodus etiam probro datur. |
| 19 | Sed quis consilio locus, ubi tantus erat metus suppliciorum, cum metueret unusquisque non mortem, sed cruciatus ante mortem, quibus mors remedio foret? Redundabat undique sanguis, et maxime circa templum: quia ibi congregati erant, qui clausos custodiebant. |
| 20 | Reperta itaque illo die caesorum octo millia quingenti viri. |
| 21 | Inde conversi ad urbem, sicut gregem quemdam pecorum, ita homines, quoscumque obvios habuere, interimebant. |
| 22 | Erat miserabile spectaculum, intra urbem omnibus ante reverendam, bellum geri, perniciem iniustam pauperibus ac debilibus inferri. |
| 23 | Sane iuvenes ac validiores in carcerem retrudebantur, quos factioni idoneos arbitrabantur; sed magna virtute plerique omnia supplicia malebant subire, quam ut perditis sociarentur. |
| 24 | Nec modus erat ullus, nec pudor: ita furebat rabies immanitatis. |
| 25 | Post ubi defuere visi processu temporis, causas sibi simulare coeperunt perimendorum, quo ad iudicia reos ducerent, non ut requireretur iustitia, sed ut crudelitas excitaretur. |