Ambrosius, De Spiritu Sancto, 3, CAPUT XVII.
| 118 | Refert itaque advertere quo loci haec Dominus disputaverit; frequenter enim eius oracula ex locorum in quibus diversatus est, qualitatibus aestimantur. Ieiunaturus, ab Spiritu, sicut legimus [Matth. IV, 1], ducitur in desertum, ut evacuaret diaboli tentamenta. Nam etsi in abundantia copiarum contineater vixisse laudandum est; tamen in divitiis et amoenitatibus frequentior tentationis illecebra est. Denique tentator ut tentet, copias pollicetar: et Dominus ut vincat, famem nutrit. Nec ego diffiteor in divitiis esse posse continentiam: sed etsi qui mare navigat, frequenter evadit; magis tamen obnoxius est periculo, quam qui navigare noluerit. |
| 119 | Videamus caetera. Promissurus regnum coelorum Iesus montem ascendit [Matth. V, 1]. Alibi per sata ducit discipulos [Matth. XII, 1], seminaturus in eorum affectibus coelestium segetem praeceptorum; ut messis animorum fecunda flavesceret. Consummaturus susceptae carnis officia, cum perfectionem in discipulis iam videret, quos verborum suorum radice fundaverat, hortum ingreditur [Ioan. XVIII, 1], ut olearum novellas in domo Domini plantaret, et iustum palmae florentem modo, vitemque fecundam rivo sui sanguinis irrigaret [Psal. CXXVII, 3]. |
| 120 | Hoc quoque loco in porticu Salomonis deambulabat dedicationis, ut legimus [Ioan. X, 23], die, hoc est, in pectore sapientis atque pacifici deambulabat Christus, eius sibi dedicaturus affectum. Quae ista porticus sit, docet Propheta dicens: Deambulabam in innocentia cordis mei in medio domus tuae [Psal. C, 2]. Habemus ergo in nobis domum Dei, habemus atria, habemus et porticus, habemus et plateas; quia scriptum est: Inque plateis tuis superfluant aquae tuae [Prov. V, 16]. Dilata ergo hanc porticum tui cordis Dei Verbo, quod tibi dicit: Dilata os tuum et adimplebo illud [Psal. LX, 11]. |
| 121 | Ergo deambulans in corde sapientis atque pacifici Dei Verbum, audiamus quid loquatur: Ego et Pater unum sumus [Ioan. X, 30]. Non dicet hoc in pectore perturbatoris et stulti; quia Animalis homo non percipit quae sunt Spiritus Dei; stultitia enim illi est [I Cor. II, 14]. Non capiunt fidei magnitudinem angusta impiorum pectora. Denique Iudaei audientes: Ego et Pater unum sumus; tulerunt lapides, ut lapidarent eum [Ioan. X, 31]. |
| 122 | Qui hoc audire non potest, Iudaeus est: qui hoc audire non potest, lapidat Christum asperioribus omni caure perfidiae suae saxis; et si mihi creditis, vulnerat Christum. Nam etsi ille iam nunc vulnus sentire non possit: Nunc enim secundum carnem iam non novimus Christum [II Cor. V, 16]; tamen Arianorum impietate lapidatur, qui Ecclesiae pietate laetatur. |
| 123 | Bonum mihi est, Domine, lex oris tui [Psal. CXVIII, 72]; servo praeceptum tuum. Unum te esse cum Patre ipse dixisti. Quia hoc credidit Petrus, claves regni coelorum accepit [Matth. XVI, 19], et sui securus peccata donavit; quia hoc non credidit Iudas, impietatis suae se laqueo strangulavit [Matth. XXVII, 5]. O dura infidelium saxa verborum! O informem laqueum proditoris, sed deformius pretium Iudaeorum! O argentum improbum, quo aut emitur ad necem iustus, aut venditur! Ioseph venditus [Gen. XXXVII, 28], emptus Iesus Christus [Matth. XXVI, 15]: alter ad servitutem, alter ad mortem. Detestabilis haereditas, feralis auctio, quae aut fratrem vendit iniuriae, aut Dominum licitatur exitio, salutis omnium redemptorem. |
| 124 | Duo igitur quae praestantiora sunt omnibus, Iudaea violavit, fidem atque pietatem; sed in utroque Christum fidei et pietatis auctorem. Nam et in patriarcha Ioseph typus Christi fuit, et in veritate sui corporis Christus: Qui non rapinam arbitratus est esse se aequalem Deo, sed formam servi accepit [Phil. II, 6, 7]; propter lapsus videlicet nostros suscipiens servitutem, nec refugiens passionem. |
| 125 | Alibi viginti aureis emitur, alibi triginta. Quomodo enim poterat verum eius pretium comprehendi, cuius non potest meritum definiri? Erratur in pretio, quia erratur in studio. Viginti aureis in veteri Testamento venditur, triginta in Evangelio; pretiosior enim typo veritas, largior gratia, quam disciplina: opimior Lege praesentia; quia Lex promisit adventum, Legem adventus implevit. |
| 126 | Viginti aureis emunt Ismaelitae, triginta Iudaei. Nec hic figura mediocris. Ad sacrilegium perfidi largiores, quam ad salutem fideles sunt. Utriusque tamen contractus considerare convenit qualitatem. Viginti aurei pretium servitutis, triginta aurei crucis sunt. Quamvis enim simili modo assumptionis et passionis sint admiranda mysteria; plenitudo tamen fidei in sacramento est passionis. Non minoris quidem aestimo sanctae Virginis partum: sed gratius sumo benedicti corporis sacramentum. Quid clementius quam quod mihi suas donavit iniurias? Plenius tamen est, quod tantum contulit nobis; ut qui moriturus non erat, quia Deus erat; nostra ille morte moreretur, ut nos eius Spiritu viveremus. |
| 127 | Denique non otiose et Iudas Iscarioth unguentum illud trecentis denariis aestimavit [Ioan. XII, 5]: quod utique ipsius pretii definitione crucem videretur Domini declarare. Unde et Dominus ait: Haec enim mittens hoc unguentum in corpus meum, ad sepeliendum me fecit [Matth. XXVI, 12]. Cur igitur Iudas hoc charius aestimavit? Quia peccatoribus pluris constat remissio peccatorum, et indulgentia videtur esse pretiosior. Denique habes scriptum: Quia cui multum dimittitur, plus diligit [Luc. VII, 47]. Ergo et ipsi peccatores Dominicae passionis, quam perdiderunt, gratiam confitentur, et testimonium ferunt Christo, qui Christum sunt persecuti. |
| 128 | Aut quia in malevolam animam non intrat sapientia [Sap. I, 4]; etiam hoc loquebatur proditoris affectus, charius aestimabat Dominici corporis passionem; ut omnes a fide pretii enormitate revocaret. Ideoque Dominus gratis se obtulit, ne quem revocaret a Christo paupertatis necessitas. Patriarchae eum vili vendiderunt, ut omnes emerent. Esaias dixit: Quicumque non habetis argentum , ite, emite, et bibite: manducate sine argento [Esa. LV, 1]; ut eum acquireret, qui non habebat argentum. O Iuda proditor, unguentum passionis eius trecentis denariis aestimas, et passionem eius triginta denariis vendis [Matth. XXVI, 15]! Dives in aestimatione, vilis in scelere. |
| 129 | Ergo non omnes eodem pretio emunt Christum. Alio emit Photinus, qui ad mortem emit: alio Arianus, qui emit ad iniuriam: alio catholicus, qui emit ad gloriam. Sed emit sine pecunia, secundum quod scriptum est: Qui non habet pecuniam, emat sine pretio [Esai. LV, 1]. |
| 130 | Non omnes, inquit, qui dicunt mihi, Domine, Domine, intrabunt in regnum coelorum [Matth. VII, 21]. Etsi multi se nominent christianos, nomen usurpant, non tamen omnes mercedem habent. Et Cain obtulit sacrificium [Gen. IV, 3], et Iudas accepit osculum [Luc. XXII, 48], sed audivit: Iuda, osculo Filium hominis tradis? hoc est, amoris pignore scelus imples, ac pacis instrumento odia seris, et charitatis officio mortem irrogas. |
| 131 | Ergo nec Ariani sibi usurpato nomine blandiantur, quia christianos esse se dicunt. Respondebit eis Dominus: Nomen meum praetenditis, et substantiam denegatis: sed non agnosco nomen meum, ubi non est mea sempiterna divinitas. Non est nomen meum, quod a Patre dividitur, ab Spiritu separatur: non agnosco nomen meum, ubi non agnosco doctrinam meam: non agnosco nomen meum, ubi non agnosco Spiritum meum. Nescit enim se Spiritus Patris comparare servitiis, quae creavit. De quo multa iam diximus [Lib. I, cap. 1 et seq.]. |