monumenta.ch > Ambrosius > 4
Ambrosius, De Incarnationis Dominicae Sacramento, 1, III. <<<     >>> V.

Ambrosius, De Incarnationis Dominicae Sacramento, 1, CAPUT IV.

23 Noli igitur et tu secundum naturam interpretari, quod praeter divinitatis naturam est. Nam etsi credas a Christo veram carnem esse susceptam, et offeras [Eodem plane sensu dictum vidimus lib. IV de Fide, cap. 10: Sacramenta sumimus, quae per sacrae orationis, mysterium in carnem transfigurantur et sanguinem: quae verba ibidem a sacramentariorum strophis ipsamet a legitimo et naturali sensu detorquentium propugnavimus. Verum hic ipse locus peculiarem meretur animi attentionem. Primo enim nemo est ex antiquis auctoribus a quibus citatus reperitur, Theodoreto scilicet, Ivone ac Petro Lombardo, qui eum simplici significatione et κατὰ λέξιν non acceperint. De posterioribus duobus non reluctaturos existimamus adversarios: at prioris verba, quibus Ambrosiana Graece reddit, consideranda. Sunt autem huiusmodi, κᾂν γὰρ πιστεύσῃς ὡς ἀληθὲς εἴη τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, καὶ προσκομίσῃς τῷ θυσιαστηρίῷ πρὸς μεταποίησιν, etc. Quibus verbis figurativam tantum signari mutationem quis sibi persuadeat? aut potius quis non illic manifestum agnoscat fidei Graecorum de veritate eucharistica testimonium? Deinde cum in priori membro voces, veram carnem esse susceptam, ponantur in sua naturali significatione. in posteriori membro vocem corpus non in diversa accipiendam series ipsa per se admonet. Sed efficaciora sunt adhuc verba sequentia, non distinguas tamen naturam divinitatis et corporis; ubi vero corpori veram divinitatem opponi vel meridiana luce clarius est. Postremo sensus, quem Ambrosio affingunt adversarii, perquam absurdus est. Idem enim est, ac si scripsisset sanctus Antistes: Nequaquam satis est, si credatis Christum in cruce affixum pependisse; nec si credatis figuram eius aeneum serpentem exstitisse; nisi etiam credatis Christum in eo exspirasse, non autem eius divinitatem. Quod ratiocinium ineptissimum esse nemo non videt: verum e contrario pulcherrima gradatio conficietur, si Ambrosiana verba a suo naturali significatu non avertantur.] transfigurandum corpus altaribus; non distinguas tamen naturam divinitatis et corporis, et tibi dicitur: Si recte offeras, non recte autem dividas, peccasti [Gen. 4, 7]. Divide quod meum, divide quod suum Verbi est. Ego quod erat illius, non habebam: et ille quod meum est, non habebat. Suscepit quod meum est, ut impertiret quod suum est: suscepit non ut confunderet, sed ut repleret. Si credas susceptionem, affingas confusionem; Manichaeus esse desisti, nec tamen Ecclesiae filius esse coepisti.
24 Si credas susceptionem corporis, adiungas divinitati compassionem: portionem utique perfidiae, non perfidiam declinasti; credis enim quod tibi prodesse praesumis: non credis quod Deo dignum est.
25 Rursus si credas quia idem Deus et novi et veteris Testamenti est, tempora autem Verbo eius et momenta praemittas: tolerabilior Valentinus est, qui non saecula ante Deum, sed deos putat esse, [De hac Valentini absurditate, praeter Epiph. Haer. 31 et August. de Haeres. cap. 11, vide Iraen. l. I, adv. Haer.; Tertul. adv. Valent., etc.] quod saecula sunt; minoris enim sacrilegii est copulari divinitati saecula, quam praeferri.
26 Si credas iterum quia Christus principium non sumpsit ex Virgine, sed tamen aliquod ante Christum aestimes esse principium: in tempore distantia, [Rom. edit., consensio est; aperto quidem sensu, sed ab omni auctoritate destituto.] de impietate contentio est; Virginis enim supparem negasti esse, non temporis. Ego autem et supparem Virginis secundum susceptionem corporis non negabo, et creatorem temporis confitebor. Quid enim proficis, si dicas quia Christus haec an illa sit creatura? Creatura mutatur, [Omnes edit nec pauci mss., divinitas adoratur; reliqui mss., non divinitas adoratur. Melius, cum hic sensus sit, dum Christum unam dicis creaturam esse, non aliam; creaturam quidem mutas, eius autem divinitatem non adoras.] non divinitas adoratur.
27 Noluit se sic Christus agnosci, nec his tantum, quae supra hominem sunt, meritis aestimari. Denique cum interrogasset: Quem me dicunt esse homines [Matth. 16, 13]? cum alii dicerent Eliam, alii Hieremiam, aut unum ex prophetis; nullius sententiam praedicavit: cum Petrus dixisset: Tu es Christus Filius Dei vivi (Ibid., 16); hunc solum non immerito laudavit.
28 Ergo Ioannes dicit, Petrus dicit, Christus probavit, et tu non probas, Ariane? Nec Ioanni et Petro putas esse credendum, quos vel solos pro testimonio gloriae suae Dominus noster Iesus Christus ad omnium fidem credidit abundare? Denique quasi ad testimonium veteris et novi Testamenti Moyses cum Elia adsciscitur, cum Ioanne Petrus frequenter adhibetur [Matth. 17, 1].
29 Petrus dicit, Tu es [Ioan. 13, 23]; non dicit: Tu esse coepisti. Petrus dicit: Tu es Filius Dei; non dicit: Tu es creatura. Dixit hoc Ioannes. Si adhuc non credidisti, quia non intellexisti mysterium supra sapientiam recumbentis, repetivit Petrus. Commendavit utrumque Christus, alterum iudicio, alterum mysterio; id enim addidit, ut legeres quod in Christi pectore recumbebat, et intelligeres quod eius caput, in quo principale omnium sensuum est, arcano quodam sapientiae replebatur. Sed si non putas intelligendum esse mysterium, saltem noli impugnare iudicium. Laudatur Petrus, quia Dei Filium credidit, quem videbat; quia se ab imperitae plebis rudibus adhuc opinionibus separabat. Denique cum interrogasset Dominus, quid homines de Filio hominis aestimarent, cum diceretur vulgi sententia, Petrus tacebat.
30 Taces ergo, Simon, et respondentibus aliis, adhuc taces [Matth. 16, 14]; cum ipse sis primus, qui etiam non interrogatus interrogas: nec times, ne reprehendaris a Domino, quia non respondes interroganti? Ideo, inquit, non respondeo, quia non interrogor meam, sed alienam sententiam; legi enim: Ut non loquatur os meum opera hominum [Psal. 16, 4]: opus autem est perfidorum perfidias praedicare. Ergo taceo adhuc, quia nondum id quod sentio interrogor: non proferam labiis, quod animus non probavit. Erit tempus quando respondeam. Interrogabor et ipse quid sentiam, tunc demum respondebo quod meum est; meum est enim fidem loqui, pietatem asserere, gratiam praedicare.
31 Non igitur quasi pigrior sensu, voce tardior tacet, nec quasi fastidiosus differt vocis obsequium: sed quasi [Mss. aliquot, cautus periculum. Vulgares opiniones evitat. Infra vero edit. Rom. sola, in superioribus habes.] cautus periculum vulgaris opinionis evitat, qui periculum non evitabat salutis. Denique in posterioribus habes quia exsilivit e navi, ut occurreret Domino [Matth. 14, 29], non gloriae cupidus, sed obedientiae praematurus.
32 Hic ergo qui ante reticebat, ut doceret nos quod impiorum nec verbum debeamus iterare: hic, inquam, ubi audivit: Vos autem quid me dicitis [Matth. 16, 15]? statim loci non immemor sui, primatum egit: primatum confessionis utique, non honoris; primatum fidei, non ordinis. Hoc est dicere: Nunc nemo me vincat, nunc meae partes sunt: debeo compensare quod tacui, debet prodesse quod silui. Lingua mea non habet spinas; sine impedimento fides debet exire. Dum alii coenum, alienae licet, prolatae tamen impietatis evacuant, qui aut Eliam, aut Hieremiam, aut unum ex prophetis Christum esse dixerunt [Matth. 16, 14]; habuit enim ista vox coenum, habuit ista vox spinas: dum alii, inquam, [Amerb. et Eras. et mss. nonnulli, in hoc labant coenum: Gill et Rom., in hoc lavant coenum, sed melius in mss. pluribus in omittitur.] hoc lavant coenum, dum in aliis enodantur hae spinae, vox nostra Filium Dei Christum resultet. Mihi purus est sermo, cui nullas spinas expressa reliquit impietas.
33 Hic est ergo Petrus qui respondit pro caeteris apostolis, immo prae caeteris (Ibid., 16); et ideo fundamentum dicitur, quia novit non solum proprium, sed etiam commune servare. [Nonnnulli mss., Huic affabulatus est.] Huic astipulatus est Christus, revelavit Pater. Nam qui veram generationem loquitur Patris, a Patre assumpsit, non sumpsit ex carne.
Ambrosius HOME

csg98.177 csg102.226

Ambrosius, De Incarnationis Dominicae Sacramento, 1, III. <<<     >>> V.
monumenta.ch > Ambrosius > 4

© 2006 - 2024 Monumenta Informatik