ubk205.90 r-26 hab4112.70 r-16 csg863.188 bnf13045.84-a5 bnf10315.87-b5 bnf10314.98-a29 bnf8041.147-8 bnf8040.99-a5 bnf8039.70-b9 bnf7900.83 v-b18 bbb45.36v-b22 bav1685.55 r-27 bav1684.16 v-b22 bav1683.59 v-18 Liber VIII HIDE LINKS TO MANUSCRIPTS
1 | Iam super Herculeas fauces nemorosaque Tempe |
2 | Haemoniae deserta petens dispendia silvae |
3 | cornipedem exhaustum cursu stimulisque negantem |
4 | Magnus agens incerta fugae vestigia turbat |
5 | inplicitasque errore vias. pavet ille fragorem |
6 | ubk205.90 v motorum ventis nemorum, comitumque suorum |
7 | qui post terga redit trepidum laterique timentem |
8 | exanimat. quamvis summo de culmine lapsus |
9 | nondum vile sui pretium scit sanguinis esse, |
10 | seque, memor fati, tantae mercedis habere |
11 | credit adhuc iugulum, quantam pro Caesaris ipse |
12 | avolsa cervice daret. deserta sequentem |
13 | non patitur tutis fatum celare latebris |
14 | clara viri facies. multi, Pharsalica castra |
15 | cum peterent nondum fama prodente ruinas,csg863.189 |
16 | occursu stupuere ducis vertigine rerum |
17 | attoniti, cladisque suae vix ipse fidelis |
18 | auctor erat. gravis est Magno quicumque malorum |
19 | testis adest. cunctis ignotus gentibus esse |
20 | mallet et obscuro tutus transire per urbes |
21 | bbb45.37r nomine; sed poenas longi Fortuna favoris |
22 | exigit a misero, quae tanto pondere famae |
23 | res premit adversas fatisque prioribus urguet. |
24 | nunc festinatos nimium sibi sentit honores |
25 | bav1685.55 v actaque lauriferae damnat Sullana iuventae, |
26 | hab4112.70 v nunc et Corycias classes et Pontica signa |
27 | deiectum meminisse piget. sic longius aevum |
28 | destruit ingentis animos et vita superstes |
29 | imperio. nisi summa dies cum fine bonorum |
30 | adfuit et celeri praevertit tristia leto, |
31 | bnf10315.88 bnf10314.99 dedecori est fortuna prior. quisquamne secundis |
32 | tradere se fatis audet nisi morte parata? |
33 | litora contigerat per quae Peneius amnis |
34 | bnf8039.71 Emathia iam clade rubens exibat in aequor. |
35 | inde ratis trepidum ventis ac fluctibus inpar, |
36 | ubk205.91 r bnf8041.148 flumineis vix tuta vadis, evexit in altum. |
37 | bav1684.17 r cuius adhuc remis quatitur Corcyra sinusque |
38 | Leucadii, Cilicum dominus terraeque Liburnae |
39 | exiguam vector pavidus correpsit in alnum. |
40 | conscia curarum secretae in litora Lesbi |
41 | flectere vela iubet, qua tunc tellure latebas |
42 | maestior, in mediis quam si, Cornelia, campis |
43 | Emathiae stares. tristis praesagia curas |
44 | bnf7900.84 r exagitant, trepida quatitur formidine somnus, |
45 | Thessaliam nox omnis habet; tenebrisque remotiscsg863.190 |
46 | rupis in abruptae scopulos extremaque curris |
47 | litora; prospiciens fluctus nutantia longe |
48 | semper prima vides venientis vela carinae, |
49 | quaerere nec quicquam de fato coniugis audes. |
50 | en ratis, ad vestros quae tendit carbasa portus! |
51 | quid ferat ignoras, et nunc tibi summa pavoris |
52 | nuntius armorum tristis rumorque sinister. |
53 | victus adest coniunx. quid perdis tempora luctus? |
54 | cum possis iam flere times. tum puppe propinqua |
55 | prosiluit crimenque deum crudele notavit, |
56 | deformem pallore ducem vultusque prementem |
57 | bnf8040.100 canitiem atque atro squalentis pulvere vestes. |
58 | obvia nox miserae caelum lucemque tenebris |
59 | abstulit atque animam clausit dolor; omnia nervis |
60 | membra relicta labant, riguerunt corda, diuque |
61 | spe mortis decepta iacet. iam fune ligato |
62 | litoribus lustrat vacuas Pompeius harenas. |
63 | quem postquam propius famulae videre fideles, |
64 | non ultra gemitus tacitos incessere fatum |
65 | permisere sibi, frustraque attollere terra |
66 | ubk205.91 v hab4112.71 r semianimem conantur eram; quam pectore Magnus |
67 | ambit et astrictos refovet conplexibus artus. |
68 | coeperat in summum revocato sanguine corpus |
69 | Pompei sentire manus maestamque mariti |
70 | posse pati faciem: prohibet succumbere fatis |
71 | Magnus et inmodicos castigat voce dolores. |
72 | 'nobile cur robur fortunae vulnere primo |
73 | femina tantorum titulis insignis auorum |
74 | frangis? habes aditum mansurae in saecula famae. |
75 | bav1685.56 r laudis in hoc sexu non legum iura nec arma,csg863.191 |
76 | unica materia est coniunx miser. erige mentem, |
77 | et tua cum fatis pietas decertet, et ipsum |
78 | bnf8041.149 quod sum victus ama. nunc sum tibi gloria maior, |
79 | bnf13045.85 a me quod fasces et quod pia turba senatus |
80 | tantaque discessit regum manus. incipe Magnum |
81 | sola sequi. deformis adhuc vivente marito |
82 | summus et augeri vetitus dolor: ultima debet |
83 | esse fides lugere virum. tu nulla tulisti |
84 | bello damna meo: vivit post proelia Magnus |
85 | sed fortuna perit. quod defles, illud amasti. ' |
86 | vocibus his correpta viri vix aegra levavit |
87 | membra solo talis gemitu rumpente querellas: |
88 | bnf10314.100 'o utinam in thalamos invisi Caesaris issem |
89 | infelix coniunx et nulli laeta marito. |
90 | bis nocui mundo: me pronuba ducit Erinys |
91 | Crassorumque umbrae, devotaque manibus illis |
92 | Assyrios in castra tuli civilia casus, |
93 | praecipitesque dedi populos cunctosque fugavi |
94 | a causa meliore deos. o maxime coniunx, |
95 | o thalamis indigne meis, hoc iuris habebat |
96 | ubk205.92 r in tantum fortuna caput? cur inpia nupsi, |
97 | si miserum factura fui? nunc accipe poenas, |
98 | sed quas sponte luam: quo sit tibi mollius aequor, |
99 | bnf10315.89 certa fides regum totusque paratior orbis, |
100 | sparge mari comitem. mallem felicibus armis |
101 | bbb45.37v dependisse caput: nunc clades denique lustra, |
102 | Magne, tuas. ubicumque iaces civilibus armis |
103 | nostros ulta toros, ades huc atque exige poenas, |
104 | Iulia crudelis, placataque paelice caesa |
105 | Magno parce tuo. ' sic fata iterumque refusa |
106 | hab4112.71 v coniugis in gremium cunctorum lumina solvitcsg863.192 |
107 | in lacrimas. duri flectuntur pectora Magni, |
108 | siccaque Thessalia confudit lumina Lesbos. |
109 | tunc Mytilenaeum pleno iam litore vulgus |
110 | adfatur Magnum. 'si maxima gloria nobis |
111 | semper erit tanti pignus servasse mariti, |
112 | tu quoque devotos sacro tibi foedere muros |
113 | oramus sociosque lares dignere vel una |
114 | nocte tua: fac, Magne, locum, quem cuncta revisant |
115 | saecula, quem veniens hospes Romanus adoret. |
116 | nulla tibi subeunda magis sunt moenia victo: |
117 | bnf8040.104 omnia victoris possunt sperare favorem, |
118 | bnf8039.72 haec iam crimen habent. quid, quod iacet insula ponto, |
119 | Caesar eget ratibus? procerum pars magna coibit |
120 | bnf8041.150 certa loci; noto reparandum est litore fatum. |
121 | accipe templorum cultus aurumque deorum; |
122 | accipe, si terris, si puppibus ista iuventus |
123 | aptior est; tota, quantum valet, utere Lesbo. |
124 | ? |
125 | hoc solum crimen meritae bene detrahe terrae, |
126 | bav1685.56 v ne nostram videare fidem felixque secutus |
127 | ubk205.92 v et damnasse miser. ' tali pietate virorum |
128 | laetus in adversis et mundi nomine gaudens |
129 | esse fidem 'nullum toto mihi' dixit 'in orbe |
130 | gratius esse solum non parvo pignore vobis |
131 | ostendi: tenuit nostros hac obside Lesbos |
132 | adfectus; hic sacra domus carique penates, |
133 | hic mihi Roma fuit. non ulla in litora puppem |
134 | ante dedi fugiens, saevi cum Caesaris iram |
135 | iam scirem meritam servata coniuge Lesbon, |
136 | non veritus tantam veniae committere vobis |
137 | materiam. sed iam satis est fecisse nocentis: |
138 | fata mihi totum mea sunt agitanda per orbem.csg863.193 |
139 | heu nimium felix aeterno nomine Lesbos, |
140 | sive doces populos regesque admittere Magnum, |
141 | seu praestas mihi sola fidem. nam quaerere certum est, |
142 | fas quibus in terris, ubi sit scelus. accipe, numen |
143 | siquod adhuc mecum es, votorum extrema meorum: |
144 | da similis Lesbo populos, qui Marte subactum |
145 | non intrare suos infesto Caesare portus, |
146 | non exire vetent. ' dixit, maestamque carinae |
147 | hab4112.72 r bnf10314.101 inposuit comitem. cunctos mutare putares |
148 | tellurem patriaeque solum: sic litore toto |
149 | plangitur, infestae tenduntur in aethera dextrae. |
150 | Pompeiumque minus, cuius fortuna dolorem |
151 | bav1684.17 v moverat, ast illam, quam toto tempore belli |
152 | ut civem videre suam, discedere cernens |
153 | ingemuit populus; quam vix, si castra mariti |
154 | victoris peteret, siccis dimittere matres |
155 | iam poterant oculis: tanto devinxit amore |
156 | hos pudor, hos probitas castique modestia vultus, |
157 | ubk205.93 r quod summissa nimis, nulli gravis hospita turbae, |
158 | stantis adhuc fati vixit quasi coniuge victo. |
159 | iam pelago medios Titan demissus ad ignes |
160 | nec quibus abscondit nec siquibus exerit orbem |
161 | totus erat. vigiles Pompei pectore curae |
162 | nunc socias adeunt Romani foederis urbes |
163 | bnf13045.87 bnf8041.151 et varias regum mentes, nunc invia mundi |
164 | arva super nimios soles Austrumque iacentis. |
165 | bnf7900.84 v saepe labor maestus curarum odiumque futuri |
166 | proiecit fessos incerti pectoris aestus, |
167 | rectoremque ratis de cunctis consulit astris, |
168 | bnf10315.90 unde notet terras, quae sit mensura secandi |
169 | aequoris in caelo, Syriam quo sidere servetcsg863.194 |
170 | aut quotus in Plaustro Libyam bene derigat ignis. |
171 | doctus ad haec fatur taciti servator Olympi |
172 | 'signifero quaecumque fluunt labentia caelo, |
173 | numquam stante polo miseros fallentia nautas, |
174 | sidera non sequimur, sed, qui non mergitur undis |
175 | axis inocciduus gemina clarissimus Arcto, |
176 | bav1685.57 r ille regit puppes. hic cum mihi semper in altum |
177 | surget et instabit summis minor Ursa ceruchis, |
178 | bnf8040.105 Bosporon et Scythiae curvantem litora Pontum |
179 | spectamus. quidquid descendet ab arbore summa |
180 | Arctophylax propiorque mari Cynosura feretur, |
181 | in Syriae portus tendit ratis. inde Canopos |
182 | bbb45.38r excipit, Australi caelo contenta vagari |
183 | stella, timens Borean: illa quoque perge sinistra |
184 | trans Pharon, in medio tanget ratis aequore Syrtim. |
185 | sed quo vela dari, quo nunc pede carbasa tendi |
186 | nostra iubes? ' dubio contra cui pectore Magnus |
187 | ubk205.93 v hab4112.72 v 'hoc solum toto' respondit 'in aequore serva, |
188 | ut sit ab Emathiis semper tua longius oris |
189 | puppis et Hesperiam pelago caeloque relinquas: |
190 | cetera da ventis. comitem pignusque recepi |
191 | depositum: tum certus eram quae litora vellem, |
192 | nunc portum fortuna dabit'. sic fatur; at ille |
193 | iusto vela modo pendentia cornibus aequis |
194 | torsit et in laevum puppim dedit, utque secaret |
195 | quas Asinae cautes et quas Chios asperat undas |
196 | bav1683.60 r hos dedit in proram, tenet hos in puppe rudentes. |
197 | aequora senserunt motus aliterque secante |
198 | iam pelagus rostro nec idem spectante carina |
199 | mutavere sonum. non sic moderator equorum, |
200 | dexteriore rota laevum cum circumit axem,csg863.195 |
201 | cogit inoffensae currus accedere metae. |
202 | ostendit terras Titan et sidera texit. |
203 | sparsus ab Emathia fugit quicumque procella, |
204 | bnf8039.73 adsequitur Magnum; primusque a litore Lesbi |
205 | bnf10314.102 bnf8041.152 occurrit gnatus, procerum mox turba fidelis. |
206 | nam neque deiecto fatis acieque fugato |
207 | abstulerat Magno reges fortuna ministros: |
208 | terrarum dominos et sceptra Eoa tenentis |
209 | exul habet comites. iubet ire in devia mundi |
210 | Deiotarum, qui sparsa ducis vestigia legit. |
211 | 'quando' ait 'Emathiis amissus cladibus orbis, |
212 | qua Romanus erat, superest, fidissime regum, |
213 | Eoam temptare fidem populosque bibentis |
214 | Euphraten et adhuc securum a Caesare Tigrim. |
215 | ne pigeat Magno quaerentem fata remotas |
216 | Medorum penetrare domos Scythicosque recessus |
217 | ubk205.94 r et totum mutare diem, vocesque superbo |
218 | Arsacidae perferre meas: "si foedera nobis |
219 | prisca manent mihi per Latium iurata Tonantem, |
220 | per vestros astricta magos, inplete pharetras |
221 | Armeniosque arcus Geticis intendite nervis, |
222 | si vos, o Parthi, peterem cum Caspia claustra |
223 | et sequerer duros aeterni Martis Alanos, |
224 | passus Achaemeniis late decurrere campis |
225 | in tutam trepidos numquam Babylona coegi. |
226 | bav1685.57 v arva super Cyri Chaldaeique ultima regni, |
227 | qua rapidus Ganges et qua Nysaeus Hydaspes |
228 | hab4112.73 r accedunt pelago, Phoebi surgentis ab igne |
229 | iam propior quam Persis eram: tamen omnia vincens |
230 | sustinui nostris vos tantum desse triumphis, |
231 | solusque e numero regum telluris Eoaecsg863.196 |
232 | ex aequo me Parthus adit. nec munere Magni |
233 | stant semel Arsacidae; quis enim post vulnera cladis |
234 | Assyriae iustas Latii conpescuit iras? |
235 | tot meritis obstricta meis nunc Parthia ruptis |
236 | bnf10315.91 excedat claustris vetitam per saecula ripam |
237 | Zeugmaque Pellaeum. Pompeio vincite, Parthi, |
238 | bnf8040.108 bav1683.60 v vinci Roma volet. "' regem parere iubenti |
239 | ardua non piguit, positisque insignibus aulae |
240 | egreditur famulo raptos indutus amictus. |
241 | in dubiis tutum est inopem simulare tyranno; |
242 | bnf13045.88 quanto igitur mundi dominis securius aevum |
243 | verus pauper agit! dimisso in litore rege |
244 | ipse per Icariae scopulos, Ephesonque relinquens |
245 | et placidi Colophona maris, spumantia parvae |
246 | radit saxa Sami; spirat de litore Coo |
247 | bnf8041.153 aura fluens; Cnidon inde fugit claramque relinquit |
248 | ubk205.94 v sole Rhodon magnosque sinus Telmessidos undae |
249 | conpensat medio pelagi. Pamphylia puppi |
250 | occurrit tellus, nec se committere muris |
251 | ausus adhuc ullis te primum, parva Phaseli, |
252 | Magnus adit; nam te metui vetat incola rarus |
253 | exhaustaeque domus populis, maiorque carinae |
254 | quam tua turba fuit. tendens hinc carbasa rursus |
255 | iam Taurum Tauroque videt Dipsunta cadentem. |
256 | crederet hoc Magnus, pacem cum praestitit undis, |
257 | et sibi consultum? Cilicum per litora tutus |
258 | parva puppe fugit. sequitur pars magna senatus |
259 | ad profugum collecta ducem; parvisque Syhedris, |
260 | quo portu mittitque rates recipitque Selinus, |
261 | in procerum coetu tandem maesta ora resolvit |
262 | bbb45.38v vocibus his Magnus: 'comites bellique fugaequecsg863.197 |
263 | bnf10314.103 bav1684.18 r atque instar patriae, quamvis in litore nudo, |
264 | in Cilicum terra, nullis circumdatus armis |
265 | consultem rebusque novis exordia quaeram, |
266 | ingentis praestate animos. non omnis in arvis |
267 | bnf7900.183 Emathiis cecidi, nec sic mea fata premuntur |
268 | hab4112.73 v ut nequeam relevare caput cladesque receptas |
269 | excutere. an Libycae Marium potuere ruinae |
270 | erigere in fasces et plenis reddere fastis, |
271 | me pulsum leviore manu fortuna tenebit? |
272 | mille meae Graio volvuntur in aequore puppes, |
273 | mille duces; sparsit potius Pharsalia nostras |
274 | quam subvertit opes. sed me vel sola tueri |
275 | fama potest rerum toto quas gessimus orbe |
276 | bav1685.58 r et nomen quod mundus amat. vos pendite regna |
277 | viribus atque fide, Libyam Parthosque Pharonque, |
278 | ubk205.95 r quemnam Romanis deceat succurrere rebus. |
279 | ast ego curarum vobis arcana mearum |
280 | bav1683.61 r expromam mentisque meae quo pondera vergant. |
281 | aetas Niliaci nobis suspecta tyranni est, |
282 | ardua quippe fides robustos exigit annos. |
283 | hinc anceps dubii terret sollertia Mauri; |
284 | namque memor generis Carthaginis inpia proles |
285 | inminet Hesperiae, multusque in pectore vano est |
286 | Hannibal, obliquo maculat qui sanguine regnum |
287 | et Numidas contingit avos. iam supplice Varo |
288 | bnf8039.74 intumuit viditque loco Romana secundo. |
289 | quare agite Eoum, comites, properemus in orbem. |
290 | bnf8041.154 dividit Euphrates ingentem gurgite mundum |
291 | Caspiaque inmensos seducunt claustra recessus, |
292 | et polus Assyrias alter noctesque diesque |
293 | vertit, et abruptum est nostro mare discolor undacsg863.198 |
294 | Oceanusque suus. regnandi sola voluptas. |
295 | celsior in campo sonipes et fortior arcus, |
296 | nec puer aut senior letalis tendere nervos |
297 | segnis, et a nulla mors est incerta sagitta. |
298 | bnf8040.109 primi Pellaeas arcu fregere sarisas |
299 | Bactraque Medorum sedem murisque superbam |
300 | Assyrias Babylona domos. nec pila timentur |
301 | nostra nimis Parthis, audentque in bella venire |
302 | experti Scythicas Crasso pereunte pharetras. |
303 | spicula nec solo spargunt fidentia ferro, |
304 | bnf10315.92 stridula sed multo saturantur tela veneno; |
305 | bnf7900.185 vulnera parva nocent fatumque in sanguine summo est. |
306 | o utinam non tanta mihi fiducia saevis |
307 | esset in Arsacidis! fatis nimis aemula nostris |
308 | ubk205.95 v hab4112.74 r fata movent Medos, multumque in gente deorum est. |
309 | effundam populos alia tellure revolsos |
310 | excitosque suis inmittam sedibus ortus. |
311 | quod si nos Eoa fides et barbara fallent |
312 | foedera, vulgati supra commercia mundi |
313 | naufragium fortuna ferat: non regna precabor |
314 | bnf7900.84 v-b42 quae feci. sat magna feram solacia mortis |
315 | orbe iacens alio, nihil haec in membra cruente, |
316 | nil socerum fecisse pie. sed, cuncta revolvens |
317 | vitae fata meae, semper venerabilis illa |
318 | orbis parte fui, quantus Maeotida supra, |
319 | quantus apud Tanain toto conspectus in ortu! |
320 | quas magis in terras nostrum felicibus actis |
321 | nomen abit, aut unde redi maiore triumpho? |
322 | bav1683.61 v Roma, fave coeptis; quid enim tibi laetius umquam |
323 | bnf10314.104 praestiterint superi, quam, si civilia Partho |
324 | bnf13045.89 milite bella geras, tantam consumere gentemcsg863.199 |
325 | et nostris miscere malis? cum Caesaris arma |
326 | bav1685.58 v concurrent Medis, aut me fortuna necesse est |
327 | vindicet aut Crassos. ' sic fatus murmure sensit |
328 | consilium damnasse viros; quos Lentulus omnis |
329 | virtutis stimulis et nobilitate dolendi |
330 | praecessit dignasque tulit modo consule voces. |
331 | 'sicine Thessalicae mentem fregere ruinae? |
332 | bnf8041.155 bnf7900.85r una dies mundi damnavit fata? secundum |
333 | Emathiam lis tanta datur? iacet omne cruenti |
334 | vulneris auxilium? solos tibi, Magne, reliquit |
335 | Parthorum fortuna pedes? quid transfuga mundi, |
336 | terrarum totos tractus caelumque perosus, |
337 | aversosque polos alienaque sidera quaeris, |
338 | ubk205.96 r Chaldaeos culture focos et barbara sacra |
339 | Parthorum famulus? quid causa obtenditur armis |
340 | libertatis amor? miserum quid decipis orbem, |
341 | si servire potes? te, quem Romana regentem |
342 | horruit auditu, quem captos ducere reges |
343 | vidit ab Hyrcanis, Indoque a litore, silvis, |
344 | deiectum fatis, humilem fractumque videbit |
345 | bbb45.39r ex tolletque animos Latium vaesanus in orbem |
346 | se simul et Romam Pompeio supplice mensus? |
347 | nil animis fatisque tuis effabere dignum: |
348 | hab4112.74 v exiget ignorans Latiae commercia linguae |
349 | ut lacrimis se, Magne, roges. patimurne pudoris |
350 | hoc vulnus, clades ut Parthia vindicet ante |
351 | Hesperias, quam Roma suas? civilibus armis |
352 | elegit te nempe ducem: quid vulnera nostra |
353 | in Scythicos spargis populos cladesque latentis? |
354 | quid Parthos transire doces? solacia tanti |
355 | perdit Roma mali, nullos admittere regescsg863.200 |
356 | sed civi servire suo? iuvat ire per orbem |
357 | ducentem saevas Romana in moenia gentes |
358 | bnf8040.110 signaque ab Euphrate cum Crassis capta sequentem? |
359 | qui solus regum fato celante favorem |
360 | defuit Emathiae, nunc tantas ille lacesset |
361 | auditi victoris opes aut iungere fata |
362 | tecum, Magne, volet? non haec fiducia genti est. |
363 | omnis, in Arctois populus quicumque pruinis |
364 | bav1683.62 r nascitur, indomitus bellis et mortis amator: |
365 | quidquid ad Eoos tractus mundique teporem |
366 | ibitur, emollit gentes clementia caeli. |
367 | illic et laxas vestes et fluxa virorum |
368 | ubk205.96 v velamenta vides. Parthus per Medica rura, |
369 | Sarmaticos inter campos effusaque plano |
370 | Tigridis arva solo, nulli superabilis hosti est |
371 | libertate fugae; sed non, ubi terra tumebit, |
372 | bnf10315.93 bnf8039.75 aspera conscendet montis iuga, nec per opacas |
373 | bnf8041.156 bella geret tenebras incerto debilis arcu, |
374 | nec franget nando violenti verticis amnem, |
375 | nec tota in pugna perfusus sanguine membra |
376 | bav1685.59 r exiget aestivum calido sub pulvere solem. |
377 | bav1684.18 v non aries illis, non ulla est machina belli |
378 | aut fossas inplere valent, Parthoque sequenti |
379 | murus erit quodcumque potest opstare sagittae. |
380 | bnf10314.105 pugna levis bellumque fugax turmaeque vagantes, |
381 | et melior cessisse loco quam pellere miles; |
382 | inlita tela dolis, nec Martem comminus usquam |
383 | ausa pati virtus, sed longe tendere nervos |
384 | et quo ferre velint permittere vulnera ventis. |
385 | ensis habet vires, et gens quaecumque virorum estcsg863.201 |
386 | bella gerit gladiis. nam Medos proelia prima |
387 | exarmant vacuaque iubent remeare pharetra. |
388 | hab4112.75 r nulla manus illis, fiducia tota veneni est. |
389 | credis, Magne, viros, quos in discrimina belli |
390 | cum ferro misisse parum est? temptare pudendum |
391 | auxilium tanti est, toto divisus ut orbe |
392 | a terra moriare tua, tibi barbara tellus |
393 | incumbat, te parva tegant ac vilia busta, |
394 | invidiosa tamen Crasso quaerente sepulchrum? |
395 | sed tua sors levior, quoniam mors ultima poena est |
396 | nec metuenda viris. at non Cornelia letum |
397 | infando sub rege timet. num barbara nobis |
398 | ubk205.97 r est ignota Venus, quae ritu caeca ferarum |
399 | polluit innumeris leges et foedera taedae |
400 | coniugibus? thalamique patent secreta nefandi |
401 | inter mille nurus? epulis vaesana meroque |
402 | regia non ullis exceptos legibus audet |
403 | bav1683.62 v concubitus: tot femineis conplexibus unum |
404 | non lassat nox tota marem. iacuere sorores |
405 | in regum thalamis sacrataque pignora matres. |
406 | bnf13045.90 damnat apud gentes sceleris non sponte peracti |
407 | Oedipodionias infelix fabula Thebas: |
408 | Parthorum dominus quotiens sic sanguine mixto |
409 | nascitur Arsacides! cui fas inplere parentem, |
410 | quid rear esse nefas? proles tam clara Metelli |
411 | stabit barbarico coniunx millesima lecto. |
412 | quamquam non ulli plus regia, Magne, vacabit |
413 | saevitia stimulata Venus titulisque virorum; |
414 | bnf8041.157 nam, quo plura iuvent Parthum portenta, fuisse |
415 | hanc sciet et Crassi: ceu pridem debita fatiscsg863.202 |
416 | Assyriis trahitur cladis captiva vetustae. |
417 | haereat Eoae vulnus miserabile sortis, |
418 | bnf8040.111 non solum auxilium funesto ab rege petisse |
419 | sed gessisse prius bellum civile pudebit. |
420 | nam quod apud populos crimen socerique tuumque |
421 | maius erit, quam quod vobis miscentibus arma |
422 | Crassorum vindicta perit? incurrere cuncti |
423 | debuerant in Bactra duces et, nequa vacarent |
424 | bbb45.39v arma, vel Arctoum Dacis Rhenique catervis |
425 | imperii nudare latus, dum perfida Susa |
426 | in tumulos prolapsa ducum Babylonque iaceret. |
427 | bav1685.59 v Assyriae paci finem, Fortuna, precamur; |
428 | ubk205.97 v hab4112.75 v et, si Thessalia bellum civile peractum est, |
429 | ad Parthos qui vicit eat. gens unica mundi est |
430 | de qua Caesareis possim gaudere triumphis. |
431 | non tibi, cum primum gelidum transibis Araxen, |
432 | umbra senis maesti Scythicis confixa sagittis |
433 | ingeret has voces? "tu, quem post funera nostra |
434 | ultorem cinerum nudae speravimus umbrae, |
435 | ad foedus pacemque venis? " tum plurima cladis |
436 | occurrent monimenta tibi: quae moenia trunci |
437 | lustrarunt cervice duces, ubi nomina tanta |
438 | bnf10314.106 obruit Euphrates et nostra cadavera Tigris |
439 | detulit in terras ac reddidit. ire per ista |
440 | bnf10315.94 si potes, in media socerum quoque, Magne, sedentem |
441 | Thessalia placare potes. quin respicis orbem |
442 | Romanum? si regna times proiecta sub Austro |
443 | infidumque Iubam, petimus Pharon arvaque Lagi. |
444 | Syrtibus hinc Libycis tuta est Aegyptos, at inde |
445 | bav1683.63 r gurgite septeno rapidus mare summovet amnis. |
446 | terra suis contenta bonis, non indiga merciscsg863.203 |
447 | aut Iovis: in solo tanta est fiducia Nilo. |
448 | sceptra puer Ptolemaeus habet tibi debita, Magne, |
449 | tutelae commissa tuae. quis nominis umbram |
450 | bnf7900.85 v horreat? innocua est aetas. ne iura fidemque |
451 | respectumque deum veteri speraveris aula; |
452 | nil pudet adsuetos sceptris: mitissima sors est |
453 | regnorum sub rege novo. ' non plura locutus |
454 | bnf8041.158 inpulit huc animos. quantum, spes ultima rerum, |
455 | libertatis habes! victa est sententia Magni. |
456 | bnf8039.76 tum Cilicum liquere solum Cyproque citatas |
457 | inmisere rates, nullas cui praetulit aras |
458 | ubk205.98 r undae diva memor Paphiae, si numina nasci |
459 | credimus aut quemquam fas est coepisse deorum. |
460 | haec ubi deseruit Pompeius litora, totos |
461 | emensus Cypri scopulos quibus exit in Austrum |
462 | inde maris vasti transverso vertitur aestu; |
463 | nec tenuit gratum nocturno lumine montem, |
464 | infimaque Aegypti pugnaci litora velo |
465 | vix tetigit, qua dividui pars maxima Nili |
466 | in vada decurrit Pelusia septimus amnis. |
467 | tempus erat quo Libra pares examinat horas, |
468 | hab4112.76 r non uno plus aequa die, noctique rependit |
469 | lux minor hibernae verni solacia damni. |
470 | conperit ut regem Casio se monte tenere, |
471 | flectit iter; nec Phoebus adhuc nec carbasa languent. |
472 | iam rapido speculator eques per litora cursu |
473 | hospitis adventu pavidam conpleverat aulam. |
474 | consilii vix tempus erat; tamen omnia monstra |
475 | Pellaeae coiere domus, quos inter Acoreus |
476 | iam placidus senio fractisque modestior annis |
477 | (hunc genuit custos Nili crescentis in arvacsg863.204 |
478 | bnf8040.112 bav1685.60 r Memphis vana sacris; illo cultore deorum |
479 | lustra suae Phoebes non unus vixerat Apis) |
480 | consilii vox prima fuit, meritumque fidemque |
481 | sacraque defuncti iactavit pignora patris. |
482 | sed melior suadere malis et nosse tyrannos |
483 | ausus Pompeium leto damnare Pothinus |
484 | 'ius et fas multos faciunt, Ptolemaee, nocentes; |
485 | dat poenas laudata fides, cum sustinet' inquit |
486 | 'quos fortuna premit. fatis accede deisque, |
487 | bav1683.63 v et cole felices, miseros fuge. sidera terra |
488 | ubk205.98 v bnf13045.91 ut distant et flamma mari, sic utile recto. |
489 | sceptrorum vis tota perit, si pendere iusta |
490 | incipit, evertitque arces respectus honesti. |
491 | bav1684.19 r libertas scelerum est quae regna invisa tuetur |
492 | sublatusque modus gladiis. facere omnia saeve |
493 | non inpune licet, nisi cum facis. exeat aula |
494 | bnf8041.159 qui vult esse pius. virtus et summa potestas |
495 | bnf10314.107 non coeunt; semper metuet quem saeva pudebunt. |
496 | non inpune tuos Magnus contempserit annos, |
497 | qui te nec victos arcere a litore nostro |
498 | posse putat. neu nos sceptris privaverit hospes |
499 | pignora sunt propiora tibi: Nilumque Pharonque, |
500 | si regnare piget, damnatae redde sorori. |
501 | Aegypton certe Latiis tueamur ab armis. |
502 | quidquid non fuerit Magni dum bella geruntur, |
503 | nec victoris erit. toto iam pulsus ab orbe, |
504 | bbb45.40r postquam nulla manet rerum fiducia, quaerit |
505 | cum qua gente cadat. rapitur civilibus umbris. |
506 | nec soceri tantum arma fugit: fugit ora senatus, |
507 | cuius Thessalicas saturat pars magna volucres, |
508 | hab4112.76 v bnf10315.95 et metuit gentes quas uno in sanguine mixtascsg863.205 |
509 | deseruit, regesque timet quorum omnia mersit, |
510 | Thessaliaeque reus nulla tellure receptus |
511 | sollicitat nostrum, quem nondum perdidit, orbem. |
512 | iustior in Magnum nobis, Ptolemaee, querellae |
513 | causa data est. quid sepositam semperque quietam |
514 | crimine bellorum maculas Pharon, arvaque nostra |
515 | victori suspecta facis? cur sola cadenti |
516 | haec placuit tellus, in quam Pharsalica fata |
517 | conferres poenasque tuas? iam crimen habemus |
518 | ubk205.99 r purgandum gladio. quod nobis sceptra senatus |
519 | te suadente dedit, votis tua fovimus arma. |
520 | hoc ferrum, quod fata iubent proferre, paravi |
521 | non tibi, sed victo; feriam tua viscera, Magne, |
522 | malueram soceri: rapimur quo cuncta feruntur. |
523 | tene mihi dubitas an sit violare necesse, |
524 | cum liceat? quae te nostri fiducia regni |
525 | huc agit, infelix? populum non cernis inermem |
526 | arvaque vix refugo fodientem mollia Nilo? |
527 | metiri sua regna decet viresque fateri. |
528 | tu, Ptolemaee, potes Magni fulcire ruinam, |
529 | bav1685.60 v sub qua Roma iacet? bustum cineresque movere |
530 | Thessalicos audes bellumque in regna vocare? |
531 | bav1683.64 r ante aciem Emathiam nullis accessimus armis: |
532 | Pompei nunc castra placent, quae deserit orbis? |
533 | nunc victoris opes et cognita fata lacessis? |
534 | adversis non desse decet, sed laeta secutos: |
535 | bnf8041.160 nulla fides umquam miseros elegit amicos. ' |
536 | adsensere omnes sceleri. laetatur honore |
537 | rex puer insueto, quod iam sibi tanta iubere |
538 | bnf8040.113 permittant famuli. sceleri delectus Achillas, |
539 | perfida qua tellus Casiis excurrit hareniscsg863.206 |
540 | bnf8039.77 et vada testantur iunctas Aegyptia Syrtes, |
541 | exiguam sociis monstri gladiisque carinam |
542 | instruit. o superi, Nilusne et barbara Memphis |
543 | et Pelusiaci tam mollis turba Canopi |
544 | hos animos? sic fata premunt civilia mundum? |
545 | sic Romana iacent? ullusne in cladibus istis |
546 | est locus Aegypto Phariusque admittitur ensis? |
547 | hanc certe servate fidem, civilia bella: |
548 | ubk205.99 v hab4112.77 r cognatas praestate manus externaque monstra |
549 | pellite, si meruit tam claro nomine Magnus |
550 | Caesaris esse nefas. tanti, Ptolemaee, ruinam |
551 | nominis haut metuis, caeloque tonante profanas |
552 | bnf10314.108 inseruisse manus, inpure ac semivir, audes? |
553 | non domitor mundi nec ter Capitolia curru |
554 | invectus regumque potens vindexque senatus |
555 | victorisque gener, Phario satis esse tyranno |
556 | quod poterat, Romanus erat: quid viscera nostra |
557 | scrutaris gladio? nescis, puer inprobe, nescis |
558 | quo tua sit fortuna loco: iam iure sine ullo |
559 | Nili sceptra tenes; cecidit civilibus armis |
560 | qui tibi regna dedit. iam vento vela negarat |
561 | Magnus et auxilio remorum infanda petebat |
562 | litora; quem contra non longa vecta biremi |
563 | appulerat scelerata manus, Magnoque patere |
564 | fingens regna Phari celsae de puppe carinae |
565 | in parvam iubet ire ratem, litusque malignum |
566 | incusat bimaremque vadis frangentibus aestum, |
567 | qui vetet externas terris adpellere classes. |
568 | bnf13045.93 bnf7900.86 r quod nisi fatorum leges intentaque iussu |
569 | ordinis aeterni miserae vicinia mortis |
570 | damnatum leto traherent ad litora Magnum,csg863.207 |
571 | non ulli comitum sceleris praesagia derant: |
572 | quippe, fides si pura foret, si regia Magno |
573 | bav1683.64 v sceptrorum auctori vera pietate pateret, |
574 | venturum tota Pharium cum classe tyrannum. |
575 | sed cedit fatis classemque relinquere iussus |
576 | bnf10315.96 bnf8041.161 obsequitur, letumque iuvat praeferre timori. |
577 | ibat in hostilem praeceps Cornelia puppem, |
578 | hoc magis inpatiens egresso desse marito |
579 | quod metuit clades. 'remane, temeraria coniunx, |
580 | ubk205.100 r bav1685.61 r et tu, nate, precor, longeque a litore casus |
581 | expectate meos et in hac cervice tyranni |
582 | explorate fidem' dixit. sed surda vetanti |
583 | tendebat geminas amens Cornelia palmas. |
584 | bbb45.40v 'quo sine me crudelis abis? iterumne relinquor, |
585 | Thessalicis summota malis? numquam omine laeto |
586 | distrahimur miseri. poteras non flectere puppem, |
587 | cum fugeres alto, latebrisque relinquere Lesbi, |
588 | hab4112.77 v omnibus a terris si nos arcere parabas. |
589 | an tantum in fluctus placeo comes? ' haec ubi frustra |
590 | effudit, prima pendet tamen anxia puppe, |
591 | attonitoque metu nec quoquam avertere visus |
592 | nec Magnum spectare potest. stetit anxia classis |
593 | ad ducis eventum, metuens non arma nefasque |
594 | sed ne summissis precibus Pompeius adoret |
595 | sceptra sua donata manu. transire parantem |
596 | Romanus Pharia miles de puppe salutat |
597 | Septimius, qui, pro superum pudor, arma satelles |
598 | regia gestabat posito deformia pilo, |
599 | bnf8040.114 inmanis violentus atrox nullaque ferarum |
600 | mitior in caedes. quis non, Fortuna, putassetcsg863.208 |
601 | parcere te populis, quod bello haec dextra vacaret |
602 | Thessaliaque procul tam noxia tela fugasses? |
603 | disponis gladios, nequo non fiat in orbe, |
604 | heu, facinus civile tibi. victoribus ipsis |
605 | bav1684.19 v dedecus et numquam superum caritura pudore |
606 | fabula, Romanus regi sic paruit ensis, |
607 | Pellaeusque puer gladio tibi colla recidit, |
608 | Magne, tuo. qua posteritas in saecula mittet |
609 | Septimium fama? scelus hoc quo nomine dicent |
610 | ubk205.100 v bnf10314.109 qui Bruti dixere nefas? iam venerat horae |
611 | terminus extremae, Phariamque ablatus in alnum |
612 | perdiderat iam iura sui. tum stringere ferrum |
613 | regia monstra parant. ut vidit comminus ensis, |
614 | involuit vultus atque, indignatus apertum |
615 | bav1683.65 r fortunae praebere, caput; tum lumina pressit |
616 | continuitque animam, nequas effundere voces |
617 | bnf8041.162 vellet et aeternam fletu corrumpere famam. |
618 | sed, postquam mucrone latus funestus Achillas |
619 | perfodit, nullo gemitu consensit ad ictum |
620 | respexitque nefas, servatque inmobile corpus, |
621 | seque probat moriens atque haec in pectore voluit: |
622 | 'saecula Romanos numquam tacitura labores |
623 | attendunt, aevumque sequens speculatur ab omni |
624 | orbe ratem Phariamque fidem: nunc consule famae. |
625 | bnf8039.78 fata tibi longae fluxerunt prospera vitae: |
626 | ignorant populi, si non in morte probaris, |
627 | an scieris adversa pati. ne cede pudori |
628 | hab4112.78 r auctoremque dole fati: quacumque feriris, |
629 | crede manum soceri. spargant lacerentque licebit, |
630 | bav1685.61 v sum tamen, o superi, felix, nullique potestascsg863.209 |
631 | hoc auferre deo. mutantur prospera vita, |
632 | non fit morte miser. videt hanc Cornelia caedem |
633 | Pompeiusque meus: tanto patientius, oro, |
634 | claude, dolor, gemitus: gnatus coniunxque peremptum, |
635 | si mirantur, amant. ' talis custodia Magno |
636 | mentis erat, ius hoc animi morientis habebat. |
637 | at non tam patiens Cornelia cernere saevum, |
638 | quam perferre, nefas miserandis aethera conplet |
639 | vocibus. 'o coniunx, ego te scelerata peremi: |
640 | ubk205.101 r letiferae tibi causa morae fuit avia Lesbos, |
641 | et prior in Nili pervenit litora Caesar. |
642 | nam cui ius alii sceleris? sed, quisquis, in istud |
643 | a superis inmisse caput, vel Caesaris irae |
644 | bnf10315.97 vel tibi prospiciens, nescis, crudelis, ubi ipsa |
645 | viscera sint Magni: properas atque ingeris ictus |
646 | qua votum est victo. poenas non morte minores |
647 | bnf13045.95 pendat et ante meum videat caput. haud ego culpa |
648 | libera bellorum, quae matrum sola per undas |
649 | et per castra comes nullis absterrita fatis |
650 | victum, quod reges etiam timuere, recepi. |
651 | hoc merui, coniunx, in tuta puppe relinqui? |
652 | perfide, parcebas? te fata extrema petente |
653 | vita digna fui? moriar, nec munere regis. |
654 | aut mihi praecipitem, nautae, permittite saltum, |
655 | aut laqueum collo tortosque aptare rudentes, |
656 | aut aliquis Magno dignus comes exigat ensem. |
657 | bav1683.65 v Pompeio praestare potest quod Caesaris armis |
658 | bnf8041.163 inputet. o saevi, properantem in fata tenetis? |
659 | vivis adhuc, coniunx, et iam Cornelia non est |
660 | bnf8040.116 iuris, Magne, sui: prohibent accersere mortem;csg863.210 |
661 | servor victori. ' sic fata interque suorum |
662 | lapsa manus rapitur trepida fugiente carina. |
663 | at, Magni cum terga sonent et pectora ferro, |
664 | bbb45.41r permansisse decus sacrae venerabile formae |
665 | iratamque deis faciem, nil ultima mortis |
666 | ex habitu vultuque viri mutasse fatentur |
667 | qui lacerum videre caput. nam saevus in ipso |
668 | hab4112.78 v bnf10314.110 Septimius sceleris maius scelus invenit actu, |
669 | ac retegit sacros scisso velamine vultus |
670 | ubk205.101 v semianimis Magni spirantiaque occupat ora |
671 | collaque in obliquo ponit languentia transtro. |
672 | tunc nervos venasque secat nodosaque frangit |
673 | ossa diu: nondum artis erat caput ense rotare. |
674 | at, postquam trunco cervix abscisa recessit, |
675 | vindicat hoc Pharius, dextra gestare, satelles. |
676 | degener atque operae miles Romane secundae, |
677 | Pompei diro sacrum caput ense recidis, |
678 | ut non ipse feras? o summi fata pudoris! |
679 | inpius ut Magnum nosset puer, illa verenda |
680 | bav1685.62 r regibus hirta coma et generosa fronte decora |
681 | caesaries conprensa manu est, Pharioque veruto, |
682 | dum vivunt vultus atque os in murmura pulsant |
683 | singultus animae, dum lumina nuda rigescunt, |
684 | suffixum caput est, quo numquam bella iubente |
685 | pax fuit; hoc leges Campumque et rostra movebat, |
686 | bnf7900.86 v hac facie, Fortuna, tibi, Romana, placebas. |
687 | nec satis infando fuit hoc vidisse tyranno: |
688 | vult sceleris superesse fidem. tunc arte nefanda |
689 | summota est capiti tabes, raptoque cerebro |
690 | adsiccata cutis, putrisque effluxit ab altocsg863.211 |
691 | umor, et infuso facies solidata veneno est. |
692 | ultima Lageae stirpis perituraque proles, |
693 | degener incestae sceptris cessure sorori, |
694 | cum tibi sacrato Macedon servetur in antro |
695 | et regum cineres extructo monte quiescant, |
696 | cum Ptolemaeorum manes seriemque pudendam |
697 | pyramides claudant indignaque Mausolea, |
698 | litora Pompeium feriunt, truncusque vadosis |
699 | bnf8041.164 bav1683.66 r huc illuc iactatur aquis. adeone molesta |
700 | ubk205.102 r totum cura fuit socero servare cadaver? |
701 | hac Fortuna fide Magni tam prospera fata |
702 | pertulit, hac illum summo de culmine rerum |
703 | morte petit cladesque omnis exegit in uno |
704 | saeva die quibus inmunes tot praestitit annos, |
705 | Pompeiusque fuit qui numquam mixta videret |
706 | laeta malis, felix nullo turbante deorum |
707 | et nullo parcente miser; semel inpulit illum |
708 | hab4112.79 r dilata Fortuna manu. pulsatur harenis, |
709 | bnf8039.79 carpitur in scopulis hausto per vulnera fluctu, |
710 | ludibrium pelagi, nullaque manente figura |
711 | una nota est Magno capitis iactura revolsi. |
712 | bnf10315.98 ante tamen Pharias victor quam tangat harenas |
713 | Pompeio raptim tumulum fortuna paravit, |
714 | ne iaceat nullo vel ne meliore sepulchro. |
715 | e latebris pavidus decurrit ad aequora Cordus. |
716 | quaestor ab Icario Cinyreae litore Cypri |
717 | infaustus Magni fuerat comes. ille per umbras |
718 | ausus ferre gradum victum pietate timorem |
719 | conpulit ut mediis quaesitum corpus in undis |
720 | bnf8040.117 bav1684.30 r duceret ad terram traheretque in litora Magnum. |
721 | lucis maesta parum per densas Cynthia nubescsg863.212 |
722 | praebebat, cano sed discolor aequore truncus |
723 | bnf10314.111 conspicitur. tenet ille ducem conplexibus artis |
724 | eripiente mari; tunc victus pondere tanto |
725 | bnf13045.96 expectat fluctus pelagoque iuvante cadaver |
726 | inpellit. postquam sicco iam litore sedit, |
727 | incubuit Magno lacrimasque effudit in omne |
728 | vulnus, et ad superos obscuraque sidera fatur |
729 | 'non pretiosa petit cumulato ture sepulchra |
730 | ubk205.102 v bav1685.62 v Pompeius, Fortuna, tuus, non pinguis ad astra |
731 | ut ferat e membris Eoos fumus odores, |
732 | ut Romana suum gestent pia colla parentem, |
733 | praeferat ut veteres feralis pompa triumphos, |
734 | ut resonent tristi cantu fora, totus ut ignes |
735 | proiectis maerens exercitus ambiat armis. |
736 | da vilem Magno plebei funeris arcam |
737 | quae lacerum corpus siccos effundat in ignes; |
738 | robora non desint misero nec sordidus ustor. |
739 | bnf8041.165 sit satis, o superi, quod non Cornelia fuso |
740 | crine iacet subicique facem conplexa maritum |
741 | bav1683.66 v imperat, extremo sed abest a munere busti |
742 | infelix coniunx nec adhuc a litore longe est.' |
743 | sic fatus parvos iuvenis procul aspicit ignes |
744 | corpus vile suis nullo custode cremantis. |
745 | inde rapit flammas semustaque robora membris |
746 | bbb45.41v subducit. 'quaecumque es, ' ait 'neclecta nec ulli |
747 | cara tuo sed Pompeio felicior umbra, |
748 | hab4112.79 v quod iam conpositum violat manus hospita bustum, |
749 | da veniam: siquid sensus post fata relictumst, |
750 | cedis et ipsa rogo paterisque haec damna sepulchri, |
751 | teque pudet sparsis Pompei manibus uri.' |
752 | sic fatus plenusque sinus ardente favillacsg863.213 |
753 | pervolat ad truncum, qui fluctu paene relatus |
754 | litore pendebat. summas dimovit harenas |
755 | et collecta procul lacerae fragmenta carinae |
756 | exigua trepidus posuit scrobe. nobile corpus |
757 | robora nulla premunt, nulla strue membra recumbunt: |
758 | admotus Magnum, non subditus, accipit ignis. |
759 | ille sedens iuxta flammas 'o maxime' dixit |
760 | ubk205.103 r 'ductor et Hesperii maiestas nominis una, |
761 | si tibi iactatu pelagi, si funere nullo |
762 | tristior iste rogus, manes animamque potentem |
763 | officiis averte meis: iniuria fati |
764 | hoc fas esse iubet; ne ponti belua quicquam, |
765 | bnf8041.180-22 ne fera, ne volucres, ne saevi Caesaris ira |
766 | audeat, exiguam, quantum potes, accipe flammam |
767 | Romana succense manu. fortuna recursus |
768 | si det in Hesperiam, non hac in sede quiescent |
769 | tam sacri cineres, sed te Cornelia, Magne, |
770 | accipiet nostraque manu transfundet in urnam. |
771 | interea parvo signemus litora saxo, |
772 | bnf10314.112 ut nota sit busti; siquis placare peremptum |
773 | forte volet plenos et reddere mortis honores, |
774 | inveniat trunci cineres et norit harenas |
775 | ad quas, Magne, tuum referat caput. ' haec ubi fatus, |
776 | excitat invalidas admoto fomite flammas. |
777 | carpitur et lentum Magnus destillat in ignem |
778 | tabe fovens bustum. sed iam percusserat astra |
779 | aurorae praemissa dies: ille ordine rupto |
780 | bnf10315.99 bnf8040.118 bav1685.63 r funeris attonitus latebras in litore quaerit. |
781 | quam metuis, demens, isto pro crimine poenam |
782 | quo te fama loquax omnis accepit in annoscsg863.214? |
783 | bav1683.67 r condita laudabit Magni socer inpius ossa: |
784 | i modo securus veniae fassusque sepulchrum |
785 | bnf8041.181 posce caput. cogit pietas inponere finem |
786 | officio. semusta rapit resolutaque nondum |
787 | ossa satis nervis et inustis plena medullis |
788 | hab4112.80 r aequorea restinguit aqua congestaque in unum |
789 | parva clausit humo. tunc, ne levis aura retectos |
790 | ubk205.103 v auferret cineres, saxo conpressit harenam, |
791 | bnf8039.80 nautaque ne bustum religato fune moveret |
792 | inscripsit sacrum semusto stipite nomen: |
793 | 'hic situs est Magnus'. placet hoc, Fortuna, sepulchrum |
794 | dicere Pompei, quo condi maluit illum |
795 | quam terra caruisse socer? temeraria dextra, |
796 | cur obicis Magno tumulum manesque vagantis |
797 | includis? situs est qua terra extrema refuso |
798 | pendet in Oceano; Romanum nomen et omne |
799 | imperium Magno tumuli est modus: obrue saxa |
800 | crimine plena deum. si tota est Herculis Oete |
801 | et iuga tota vacant Bromio Nyseia, quare |
802 | unus in Aegypto Magni lapis? omnia Lagibnf13045.97 |
803 | arva tenere potest, si nullo caespite nomenbnf7900.87 r |
804 | haeserit. erremus populi cinerumque tuorum, |
805 | Magne, metu nullas Nili calcemus harenas. |
806 | quod si tam sacro dignaris nomine saxum |
807 | adde actus tantos monimentaque maxuma rerum, |
808 | adde trucis Lepidi motus Alpinaque bella |
809 | armaque Sertori revocato consule victa |
810 | et currus quos egit eques, commercia tuta |
811 | gentibus et pavidos Cilicas maris, adde subactam |
812 | barbariem gentesque vagas et quidquid in Euro |
813 | regnorum Boreaque iacet. dic semper ab armiscsg863.215 |
814 | civilem repetisse togam, ter curribus actis |
815 | contentum multos patriae donasse triumphos. |
816 | quis capit haec tumulus? surgit miserabile bustum |
817 | non ullis plenum titulis, non ordine tanto |
818 | fastorum; solitumque legi super alta deorum |
819 | culmina et extructos spoliis hostilibus arcus |
820 | haud procul est ima Pompei nomen harena |
821 | ubk205.104 r depressum tumulo, quod non legat advena rectus, |
822 | quod nisi monstratum Romanus transeat hospes. |
823 | noxia civili tellus Aegyptia fato, |
824 | haud equidem inmerito Cumanae carmine vatis |
825 | bav1683.67 v cautum, ne Nili Pelusia tangeret orabbb45.42r |
826 | Hesperius miles ripasque aestate tumentis. |
827 | bnf8041.182 quid tibi, saeva, precer pro tanto crimine, tellus? |
828 | hab4112.80 v vertat aquas Nilus quo nascitur orbe retentus,bav1685.63 v |
829 | et steriles egeant hibernis imbribus agri,bnf10314.113 |
830 | totaque in Aethiopum putres solvaris harenas. |
831 | nos in templa tuam Romana accepimus Isimbav1684.30 v |
832 | semideosque canes et sistra iubentia luctus |
833 | et quem tu plangens hominem testaris Osirim; |
834 | tu nostros, Aegypte, tenes in pulvere manes. |
835 | tu quoque, cum saevo dederis iam templa tyranno, |
836 | nondum Pompei cineres, o Roma, petisti; |
837 | exul adhuc iacet umbra ducis. si saecula prima |
838 | victoris timuere minas, nunc excipe saltem |
839 | ossa tui Magni, si nondum subruta fluctubnf8040.119 |
840 | invisa tellure sedent. quis busta timebit? |
841 | quis sacris dignam movisse verebitur umbram? |
842 | imperet hoc nobis utinam scelus et velit uti |
843 | nostro Roma sinu: satis o nimiumque beatus, |
844 | si mihi contingat manes transferre revolsoscsg863.216 |
845 | Ausoniam, si tale ducis violare sepulchrum. |
846 | forsitan, aut sulco sterili cum poscere finem |
847 | a superis aut Roma volet feralibus Austrisbnf10315.100 |
848 | ignibus aut nimiis aut terrae tecta moventi, |
849 | consilio iussuque deum transibis in urbem, |
850 | Magne, tuam, summusque feret tua busta sacerdos.ubk205.104 v |
851 | nam quis ad exustam Cancro torrente Syenen |
852 | ibit et imbrifera siccas sub Pliade Thebas |
853 | spectator Nili, quis rubri stagna profundi |
854 | aut Arabum portus mercis mutator Eoae, |
855 | Magne, petet, quem non tumuli venerabile saxum |
856 | et cinis in summis forsan turbatus harenis |
857 | avertet manesque tuos placare iubebit |
858 | et Casio praeferre Iovi? nil ista nocebunt |
859 | famae busta tuae: templis auroque sepultus |
860 | vilior umbra fores. nunc est pro numine summo |
861 | hoc tumulo Fortuna iacens; augustius aris |
862 | victoris Libyco pulsatur in aequore saxum. |
863 | Tarpeis qui saepe deis sua tura negarunt |
864 | inclusum Tusco venerantur caespite fulmen. |
865 | proderit hoc olim, quod non mansura futuris |
866 | ardua marmoreo surrexit pondere moles.bav1683.68 r |
867 | pulveris exigui sparget non longa vetustashab4112.81 r |
868 | congeriem, bustumque cadet, mortisque peribuntbnf8041.183 |
869 | argumenta tuae. veniet felicior aetas |
870 | qua sit nulla fides saxum monstrantibus illud; |
871 | atque erit Aegyptus populis fortasse nepotum |
872 | tam mendax Magni tumulo quam Creta Tonantis. |