bnf7311.67-a26 Liber II HIDE LINKS TO MANUSCRIPTS
| 1 | Dicite 'io Paean!' et 'io' bis dicite 'Paean!': |
| 2 | decidit in casses praeda petita meos. |
| 3 | laetus amans donat viridi mea carmina palma, |
| 4 | praelata Ascraeo Maeonioque seni. |
| 5 | talis ab armiferis Priameius hospes Amyclis |
| 6 | candida cum rapta coniuge vela dedit; |
| 7 | talis erat qui te curru victore ferebat, |
| 8 | vecta peregrinis Hippodamia rotis. |
| 9 | quid properas, iuvenis? mediis tua pinus in undis |
| 10 | navigat, et longe quem peto portus abest. |
| 11 | non satis est venisse tibi me vate puellam: |
| 12 | arte mea capta est, arte tenenda mea est. |
| 13 | nec minor est virtus, quam quaerere, parta tueri: |
| 14 | casus inest illic; hoc erit artis opus. |
| 15 | nunc mihi, si quando, puer et Cytherea, favete, |
| 16 | nunc Erato, nam tu nomen amoris habes. |
| 17 | magna paro, quas possit Amor remanere per artes, |
| 18 | dicere, tam vasto pervagus orbe puer. |
| 19 | et levis est, et habet geminas, quibus avolet, alas: |
| 20 | difficile est illis inposuisse modum. |
| 21 | hospitis effugio praestruxerat omnia Minos: |
| 22 | audacem pinnis repperit ille viam. |
| 23 | Daedalus ut clausit conceptum crimine matris |
| 24 | semibovemque virum semivirumque bovem, |
| 25 | 'sit modus exilio,' dixit 'iustissime Minos: |
| 26 | accipiat cineres terra paterna meos. |
| 27 | et quoniam in patria, fatis agitatus iniquis, |
| 28 | vivere non potui, da mihi posse mori. |
| 29 | da reditum puero, senis est si gratia vilis: |
| 30 | si non vis puero parcere, parce seni.' |
| 31 | dixerat haec; sed et haec et multo plura licebat |
| 32 | dicere: regressus non dabat ille viro. |
| 33 | quod simul ut sensit, 'nunc, nunc, o Daedale,' dixit: |
| 34 | 'materiam, qua sis ingeniosus, habes. |
| 35 | possidet et terras et possidet aequora Minos: |
| 36 | bnf7311.68 nec tellus nostrae nec patet unda fugae. |
| 37 | restat iter caeli: caelo temptabimus ire. |
| 38 | da veniam coepto, Iuppiter alte, meo: |
| 39 | non ego sidereas adfecto tangere sedes: |
| 40 | qua fugiam dominum, nulla, nisi ista, via est. |
| 41 | per Styga detur iter, Stygias transnabimus undas; |
| 42 | sunt mihi naturae iura novanda meae.' |
| 43 | ingenium mala saepe movent: quis crederet umquam |
| 44 | aerias hominem carpere posse vias? |
| 45 | remigium volucrum disponit in ordine pinnas, |
| 46 | et leve per lini vincula nectit opus, |
| 47 | imaque pars ceris adstringitur igne solutis, |
| 48 | finitusque novae iam labor artis erat. |
| 49 | tractabat ceramque puer pinnasque renidens, |
| 50 | nescius haec umeris arma parata suis. |
| 51 | cui pater 'his' inquit 'patria est adeunda carinis, |
| 52 | hac nobis Minos effugiendus ope. |
| 53 | aera non potuit Minos, alia omnia clausit; |
| 54 | quem licet, inventis aera rumpe meis. |
| 55 | sed tibi non virgo Tegeaea comesque Bootae |
| 56 | ensiger Orion aspiciendus erit: |
| 57 | me pinnis sectare datis; ego praevius ibo: |
| 58 | sit tua cura sequi; me duce tutus eris. |
| 59 | nam sive aetherias vicino sole per auras |
| 60 | ibimus, impatiens cera caloris erit: |
| 61 | sive humiles propiore freto iactabimus alas, |
| 62 | mobilis aequoreis pinna madescet aquis. |
| 63 | inter utrumque vola; ventos quoque, nate, timeto, |
| 64 | quaque ferent aurae, vela secunda dato.' |
| 65 | dum monet, aptat opus puero, monstratque moveri, |
| 66 | erudit infirmas ut sua mater aves. |
| 67 | inde sibi factas umeris accommodat alas, |
| 68 | perque novum timide corpora librat iter. |
| 69 | iamque volaturus parvo dedit oscula nato, |
| 70 | nec patriae lacrimas continuere genae. |
| 71 | monte minor collis, campis erat altior aequis: |
| 72 | hinc data sunt miserae corpora bina fugae. |
| 73 | et movet ipse suas, et nati respicit alas |
| 74 | Daedalus, et cursus sustinet usque suos. |
| 75 | iamque novum delectat iter, positoque timore |
| 76 | Icarus audaci fortius arte volat. |
| 77 | hos aliquis, tremula dum captat harundine pisces, |
| 78 | vidit, et inceptum dextra reliquit opus. |
| 79 | iam Samos a laeva (fuerant Naxosque relictae |
| 80 | et Paros et Clario Delos amata deo) |
| 81 | dextra Lebinthos erat silvisque umbrosa Calymne |
| 82 | cinctaque piscosis Astypalaea vadis, |
| 83 | cum puer, incautis nimium temerarius annis, |
| 84 | altius egit iter, deseruitque patrem. |
| 85 | vincla labant, et cera deo propiore liquescit, |
| 86 | nec tenues ventos brachia mota tenent. |
| 87 | territus a summo despexit in aequora caelo: |
| 88 | nox oculis pavido venit oborta metu. |
| 89 | tabuerant cerae: nudos quatit ille lacertos, |
| 90 | et trepidat nec, quo sustineatur, habet. |
| 91 | decidit, atque cadens 'pater, o pater, auferor!' inquit, |
| 92 | clauserunt virides ora loquentis aquae. |
| 93 | at pater infelix, nec iam pater, 'Icare!' clamat, |
| 94 | 'Icare,' clamat 'ubi es, quoque sub axe volas? |
| 95 | Icare' clamabat, pinnas aspexit in undis. |
| 96 | ossa tegit tellus: aequora nomen habent. |
| 97 | non potuit Minos hominis conpescere pinnas; |
| 98 | bnf7311.69 ipse deum volucrem detinuisse paro. |
| 99 | fallitur, Haemonias siquis decurrit ad artes, |
| 100 | datque quod a teneri fronte revellit equi. |
| 101 | non facient, ut vivat amor, Medeides herbae |
| 102 | mixtaque cum magicis nenia Marsa sonis. |
| 103 | Phasias Aesoniden, Circe tenuisset Ulixem, |
| 104 | si modo servari carmine posset amor. |
| 105 | nec data profuerint pallentia philtra puellis: |
| 106 | philtra nocent animis, vimque furoris habent. |
| 107 | sit procul omne nefas; ut ameris, amabilis esto: |
| 108 | quod tibi non facies solave forma dabit: |
| 109 | sis licet antiquo Nireus adamatus Homero, |
| 110 | Naiadumque tener crimine raptus Hylas, |
| 111 | ut dominam teneas, nec te mirere relictum, |
| 112 | ingenii dotes corporis adde bonis. |
| 113 | forma bonum fragile est, quantumque accedit ad annos |
| 114 | fit minor, et spatio carpitur ipsa suo. |
| 115 | nec violae semper nec hiantia lilia florent, |
| 116 | et riget amissa spina relicta rosa. |
| 117 | et tibi iam venient cani, formose, capilli, |
| 118 | iam venient rugae, quae tibi corpus arent. |
| 119 | iam molire animum, qui duret, et adstrue formae: |
| 120 | solus ad extremos permanet ille rogos. |
| 121 | nec levis ingenuas pectus coluisse per artes |
| 122 | cura sit et linguas edidicisse duas. |
| 123 | non formosus erat, sed erat facundus Ulixes, |
| 124 | et tamen aequoreas torsit amore deas. |
| 125 | a quotiens illum doluit properare Calypso, |
| 126 | remigioque aptas esse negavit aquas! |
| 127 | haec Troiae casus iterumque iterumque rogabat: |
| 128 | ille referre aliter saepe solebat idem. |
| 129 | litore constiterant: illic quoque pulchra Calypso |
| 130 | exigit Odrysii fata cruenta ducis. |
| 131 | ille levi virga (virgam nam forte tenebat) |
| 132 | quod rogat, in spisso litore pingit opus. |
| 133 | 'haec' inquit 'Troia est' (muros in litore fecit): |
| 134 | 'hic tibi sit Simois; haec mea castra puta. |
| 135 | campus erat' (campumque facit), 'quem caede Dolonis |
| 136 | sparsimus, Haemonios dum vigil optat equos. |
| 137 | illic Sithonii fuerant tentoria Rhesi: |
| 138 | hac ego sum captis nocte revectus equis.' |
| 139 | pluraque pingebat, subitus cum Pergama fluctus |
| 140 | abstulit et Rhesi cum duce castra suo. |
| 141 | tum dea 'quas' inquit 'fidas tibi credis ituro, |
| 142 | perdiderint undae nomina quanta, vides?' |
| 143 | ergo age, fallaci timide confide figurae, |
| 144 | quisquis es, aut aliquid corpore pluris habe. |
| 145 | dextera praecipue capit indulgentia mentes; |
| 146 | asperitas odium saevaque bella movet. |
| 147 | odimus accipitrem, quia vivit semper in armis, |
| 148 | et pavidum solitos in pecus ire lupos. |
| 149 | at caret insidiis hominum, quia mitis, hirundo, |
| 150 | quasque colat turres, Chaonis ales habet. |
| 151 | este procul, lites et amarae proelia linguae: |
| 152 | dulcibus est verbis mollis alendus amor. |
| 153 | lite fugent nuptaeque viros nuptasque mariti, |
| 154 | inque vicem credant res sibi semper agi; |
| 155 | hoc decet uxores; dos est uxoria lites: |
| 156 | bnf7311.70 audiat optatos semper amica sonos. |
| 157 | non legis iussu lectum venistis in unum: |
| 158 | fungitur in vobis munere legis Amor. |
| 159 | blanditias molles auremque iuvantia verba |
| 160 | adfer, ut adventu laeta sit illa tuo. |
| 161 | non ego divitibus venio praeceptor amandi: |
| 162 | nil opus est illi, qui dabit, arte mea. |
| 163 | secum habet ingenium qui, cum libet, 'accipe' dicit; |
| 164 | cedimus, inventis plus placet ille meis. |
| 165 | pauperibus vates ego sum, quia pauper amavi; |
| 166 | cum dare non possem munera, verba dabam. |
| 167 | pauper amet caute, timeat maledicere pauper, |
| 168 | multaque divitibus non patienda ferat. |
| 169 | me memini iratum dominae turbasse capillos; |
| 170 | haec mihi quam multos abstulit ira dies! |
| 171 | nec puto, nec sensi tunicam laniasse; sed ipsa |
| 172 | dixerat, et pretio est illa redempta meo. |
| 173 | at vos, si sapitis, vestri peccata magistri |
| 174 | effugite et culpae damna timete meae. |
| 175 | proelia cum Parthis, cum culta pax sit amica, |
| 176 | et iocus et causas quicquid amoris habet. |
| 177 | si nec blanda satis, nec erit tibi comis amanti, |
| 178 | perfer et obdura: postmodo mitis erit. |
| 179 | flectitur obsequio curvatus ab arbore ramus: |
| 180 | frangis, si vires experiare tuas. |
| 181 | obsequio tranantur aquae: nec vincere possis |
| 182 | flumina, si contra quam rapit unda nates. |
| 183 | obsequium tigresque domat Numidasque leones; |
| 184 | rustica paulatim taurus aratra subit. |
| 185 | quid fuit asperius Nonacrina Atalanta? |
| 186 | subcubuit meritis trux tamen illa viri. |
| 187 | saepe suos casus nec mitia facta puellae |
| 188 | flesse sub arboribus Milaniona ferunt; |
| 189 | saepe tulit iusso fallacia retia collo, |
| 190 | saepe fera torvos cuspide fixit apros. |
| 191 | sensit et Hylaei contentum saucius arcum; |
| 192 | sed tamen hoc arcu notior alter erat. |
| 193 | non te Maenalias armatum scandere silvas |
| 194 | nec iubeo collo retia ferre tuo, |
| 195 | pectora nec missis iubeo praebere sagittis; |
| 196 | artis erunt cauto mollia iussa meae. |
| 197 | cede repugnanti: cedendo victor abibis; |
| 198 | fac modo, quas partes illa iubebit, agas. |
| 199 | arguet, arguito; quicquid probat illa, probato; |
| 200 | quod dicet, dicas; quod negat illa, neges. |
| 201 | riserit, adride; si flebit, flere memento; |
| 202 | imponat leges vultibus illa tuis. |
| 203 | seu ludet, numerosque manu iactabit eburnos, |
| 204 | tu male iactato, tu male iacta dato; |
| 205 | seu iacies talos, victam ne poena sequatur, |
| 206 | damnosi facito stent tibi saepe canes. |
| 207 | sive latrocinii sub imagine calculus ibit, |
| 208 | fac pereat vitreo miles ab hoste tuus. |
| 209 | ipse tene distenta suis umbracula virgis, |
| 210 | ipse fac in turba, qua venit illa, locum. |
| 211 | nec dubita tereti scamnum producere lecto, |
| 212 | et tenero soleam deme vel adde pedi. |
| 213 | saepe etiam dominae, quamvis horrebis et ipse, |
| 214 | algenti manus est calfacienda sinu. |
| 215 | nec tibi turpe puta (quamvis sit turpe, placebit)bnf7311.71 |
| 216 | ingenua speculum sustinuisse manu. |
| 217 | ille, fatigata praebendo monstra noverca |
| 218 | qui meruit caelum, quod prior ipse tulit, |
| 219 | inter Ioniacas calathum tenuisse puellas |
| 220 | creditur, et lanas excoluisse rudes. |
| 221 | paruit imperio dominae Tirynthius heros: |
| 222 | i nunc et dubita ferre quod ille tulit. |
| 223 | iussus adesse foro, iussa maturius hora |
| 224 | fac semper venias, nec nisi serus abi. |
| 225 | occurras aliquo, tibi dixerit: omnia differ, |
| 226 | curre, nec inceptum turba moretur iter. |
| 227 | nocte domum repetens epulis perfuncta redibit: |
| 228 | Tum quoque pro servo, si vocat illa, veni. |
| 229 | rure erit, et dicet venias; Amor odit inertes: |
| 230 | si rota defuerit, tu pede carpe viam. |
| 231 | nec grave te tempus sitiensque Canicula tardet |
| 232 | nec via per iactas candida facta nives. |
| 233 | militiae species amor est: discedite, segnes; |
| 234 | non sunt haec timidis signa tuenda viris. |
| 235 | nox et hiems longaeque viae saevique dolores |
| 236 | mollibus his castris et labor omnis inest. |
| 237 | saepe feres imbrem caelesti nube solutum, |
| 238 | frigidus et nuda saepe iacebis humo. |
| 239 | Cynthius Admeti vaccas pavisse Pheraei |
| 240 | fertur, et in parva delituisse casa. |
| 241 | quod Phoebum decuit, quem non decet? exue fastus, |
| 242 | curam mansuri quisquis amoris habes. |
| 243 | si tibi per tutum planumque negabitur ire |
| 244 | atque erit opposita ianua fulta sera, |
| 245 | at tu per praeceps tecto delabere aperto: |
| 246 | det quoque furtivas alta fenestra vias. |
| 247 | laeta erit, et causam tibi se sciet esse pericli; |
| 248 | hoc dominae certi pignus amoris erit. |
| 249 | saepe tua poteras, Leandre, carere puella: |
| 250 | transnabas, animum nosset ut illa tuum. |
| 251 | nec pudor ancillas, ut quaeque erit ordine prima, |
| 252 | nec tibi sit servos demeruisse pudor. |
| 253 | nomine quemque suo (nulla est iactura) saluta, |
| 254 | iunge tuis humiles ambitiose manus. |
| 255 | sed tamen et servo (levis est inpensa) roganti |
| 256 | porrige Fortunae munera parva die; |
| 257 | porrige et ancillae, qua poenas luce pependit |
| 258 | lusa maritali Gallica veste manus. |
| 259 | fac plebem, mihi crede, tuam; sit semper in illa |
| 260 | ianitor et thalami qui iacet ante fores. |
| 261 | nec dominam iubeo pretioso munere dones: |
| 262 | parva, sed e parvis callidus apta dato. |
| 263 | dum bene dives ager, cum rami pondere nutant, |
| 264 | adferat in calatho rustica dona puer. |
| 265 | rure suburbano poteris tibi dicere missa, |
| 266 | illa vel in Sacra sint licet empta Via. |
| 267 | adferat aut uvas aut, quas Amaryllis amabat, |
| 268 | at nunc castaneas non amat illa nuces. |
| 269 | quin etiam turdoque licet missaque columba |
| 270 | te memorem dominae testificere tuae. |
| 271 | turpiter his emitur spes mortis et orba senectus. |
| 272 | a, pereant, per quos munera crimen habent! |
| 273 | quid tibi praecipiam teneros quoque mittere versus? |
| 274 | ei mihi, non multum carmen honoris habet. |
| 275 | carmina laudantur, sed munera magna petuntur: |
| 276 | bnf7311.72 dummodo sit dives, barbarus ipse placet. |
| 277 | aurea sunt vere nunc saecula: plurimus auro |
| 278 | venit honos: auro conciliatur amor. |
| 279 | ipse licet venias Musis comitatus, Homere, |
| 280 | si nihil attuleris, ibis, Homere, foras. |
| 281 | sunt tamen et doctae, rarissima turba, puellae; |
| 282 | altera non doctae turba, sed esse volunt. |
| 283 | utraque laudetur per carmina: carmina lector |
| 284 | commendet dulci qualiacumque sono. |
| 285 | his ergo aut illis vigilatum carmen in ipsas |
| 286 | forsitan exigui muneris instar erit. |
| 287 | at quod eris per te facturus, et utile credis, |
| 288 | id tua te facito semper amica roget. |
| 289 | libertas alicui fuerit promissa tuorum: |
| 290 | hanc tamen a domina fac petat ille tua. |
| 291 | si poenam servo, si vincula saeva remittis, |
| 292 | quod facturus eras, debeat illa tibi: |
| 293 | utilitas tua sit, titulus donetur amicae: |
| 294 | perde nihil, partes illa potentis agat. |
| 295 | sed te, cuicumque est retinendae cura puellae, |
| 296 | attonitum forma fac putet esse sua. |
| 297 | sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus; |
| 298 | sive erit in Cois, Coa decere puta. |
| 299 | aurata est: ipso tibi sit pretiosior auro; |
| 300 | gausapa si sumpsit, gausapa sumpta proba. |
| 301 | astiterit tunicata, 'moves incendia' clama, |
| 302 | sed timida, caveat frigora, voce roga. |
| 303 | conpositum discrimen erit: discrimina lauda; |
| 304 | torserit igne comam: torte capille, place. |
| 305 | brachia saltantis, vocem mirare canentis, |
| 306 | et, quod desierit, verba querentis habe. |
| 307 | ipsos concubitus, ipsum venerere licebit |
| 308 | quod iuvat et quae clam gaudia noctis habet |
| 309 | ut fuerit torva violentior illa Medusa, |
| 310 | fiet amatori lenis et aequa suo. |
| 311 | tantum, ne pateas verbis simulator in illis, |
| 312 | effice, nec vultu destrue dicta tuo. |
| 313 | si latet, ars prodest; adfert deprensa pudorem |
| 314 | atque adimit merito tempus in omne fidem. |
| 315 | saepe sub autumnum, cum formosissimus annus |
| 316 | plenaque purpureo subrubet uva mero, |
| 317 | cum modo frigoribus premimur, modo solvimur aestu, |
| 318 | aere non certo, corpora languor habet. |
| 319 | illa quidem valeat, sed si male firma cubarit |
| 320 | et vitium caeli senserit aegra sui, |
| 321 | tunc amor et pietas tua sit manifesta puellae; |
| 322 | tum sere, quod plena postmodo falce metas. |
| 323 | nec tibi morosi veniant fastidia morbi, |
| 324 | perque tuas fiant, quae sinet ipsa, manus, |
| 325 | et videat flentem, nec taedeat oscula ferre, |
| 326 | et sicco lacrimas conbibat ore tuas. |
| 327 | multa vove, sed cuncta palam, quotiesque libebit, |
| 328 | quae referas illi, somnia laeta vide. |
| 329 | et veniat, quae lustret anus lectumque locumque, |
| 330 | praeferat et tremula sulphur et ova manu. |
| 331 | omnibus his inerunt gratae vestigia curae; |
| 332 | in tabulas multis haec via fecit iter. |
| 333 | nec tamen officiis odium quaeratur ab aegra; |
| 334 | sit suus in blanda sedulitate modus: |
| 335 | neve cibo prohibe, nec amari pocula suci |
| 336 | bnf7311.73 porrige; rivalis misceat illa tuus. |
| 337 | Sed non cui dederas a litore carbasa vento |
| 338 | utendum, medio cum potiere freto. |
| 339 | dum novus errat amor, vires sibi colligat usu; |
| 340 | si bene nutrieris, tempore firmus erit. |
| 341 | quem taurum metuis, vitulum mulcere solebas; |
| 342 | sub qua nunc recubas arbore, virga fuit; |
| 343 | nascitur exiguus, sed opes adquirit eundo, |
| 344 | quaque venit, multas accipit amnis aquas. |
| 345 | fac tibi consuescat: nil adsuetudine maius, |
| 346 | quam tu dum capias, taedia nulla fuge. |
| 347 | te semper videat, tibi semper praebeat aures, |
| 348 | exhibeat vultus noxque diesque tuos. |
| 349 | cum tibi maior erit fiducia, posse requiri, |
| 350 | cum procul absenti cura futurus eris, |
| 351 | da requiem: requietus ager bene credita reddit, |
| 352 | terraque caelestes arida sorbet aquas. |
| 353 | Phyllida Demophoon praesens moderatius ussit: |
| 354 | exarsit velis acrius illa datis. |
| 355 | Penelopen absens sollers torquebat Ulixes; |
| 356 | Phylacides aberat, Laodamia, tuus. |
| 357 | sed mora tuta brevis: lentescunt tempore curae |
| 358 | vanescitque absens et novus intrat amor: |
| 359 | dum Menelaus abest, Helene, ne sola iaceret, |
| 360 | hospitis est tepido nocte recepta sinu. |
| 361 | quis stupor hic, Menelae, fuit? tu solus abibas, |
| 362 | isdem sub tectis hospes et uxor erant. |
| 363 | accipitri timidas credis, furiose, columbas? |
| 364 | plenum montano credis ovile lupo? |
| 365 | nil Helene peccat, nihil hic committit adulter: |
| 366 | quod tu, quod faceret quilibet, ille facit. |
| 367 | cogis adulterium dando tempusque locumque; |
| 368 | quid nisi consilio est usa puella tuo? |
| 369 | quid faciat? vir abest, et adest non rusticus hospes, |
| 370 | et timet in vacuo sola cubare toro. |
| 371 | viderit Atrides; Helenen ego crimine solvo: |
| 372 | usa est humani commoditate viri. |
| 373 | sed neque fulvus aper media tam saevus in ira est, |
| 374 | fulmineo rabidos cum rotat ore canes, |
| 375 | nec lea, cum catulis lactentibus ubera praebet, |
| 376 | nec brevis ignaro vipera laesa pede, |
| 377 | femina quam socii deprensa paelice lecti: |
| 378 | ardet et in vultu pignora mentis habet. |
| 379 | in ferrum flammasque ruit, positoque decore |
| 380 | fertur, ut Aonii cornibus icta dei. |
| 381 | coniugis admissum violataque iura marita est |
| 382 | barbara per natos Phasias ulta suos. |
| 383 | altera dira parens haec est, quam cernis, hirundo: |
| 384 | aspice, signatum sanguine pectus habet. |
| 385 | hoc bene compositos, hoc firmos solvit amores; |
| 386 | crimina sunt cautis ista timenda viris. |
| 387 | nec mea vos uni damnat censura puellae: |
| 388 | di melius! vix hoc nupta tenere potest. |
| 389 | ludite, sed furto celetur culpa modesto; |
| 390 | gloria peccati nulla petenda sui est. |
| 391 | nec dederis munus, cognosse quod altera possit, |
| 392 | nec sint nequitiae tempora certa tuae, |
| 393 | et, ne te capiat latebris sibi femina notis, |
| 394 | non uno est omnis convenienda loco, |
| 395 | et, quotiens scribes, totas prius ipse tabellas |
| 396 | bnf7311.74 inspice: plus multae, quam sibi missa, legunt. |
| 397 | laesa Venus iusta arma movet telumque remittit |
| 398 | et, modo quod questa est, ipse querare facit. |
| 399 | dum fuit Atrides una contentus, et illa |
| 400 | casta fuit; vitio est improba facta viri. |
| 401 | audierat laurumque manu vittasque ferentem |
| 402 | pro nata Chrysen non valuisse sua; |
| 403 | audierat, Lyrnesi, tuos, abducta, dolores |
| 404 | bellaque per turpis longius isse moras. |
| 405 | haec tamen audierat; Priameida viderat ipsa: |
| 406 | victor erat praedae praeda pudenda suae. |
| 407 | inde Thyestiaden animo thalamoque recepit |
| 408 | et male peccantem Tyndaris ulta virum. |
| 409 | quae bene celaris, si qua tamen acta patebunt, |
| 410 | illa licet pateant, tu tamen usque nega. |
| 411 | tum neque subiectus, solito nec blandior esto: |
| 412 | haec animi multum signa nocentis habent. |
| 413 | sed lateri ne parce tuo: pax omnis in uno est; |
| 414 | concubitu prior est infitianda Venus. |
| 415 | sunt, qui praecipiant herbas, satureia, nocentes |
| 416 | sumere; iudiciis ista venena meis. |
| 417 | aut piper urticae mordacis semine miscent |
| 418 | tritaque in annoso flava pyrethra mero; |
| 419 | sed dea non patitur sic ad sua gaudia cogi, |
| 420 | colle sub umbroso quam tenet altus Eryx. |
| 421 | candidus, Alcathoi qui mittitur urbe Pelasga, |
| 422 | bulbus et, ex horto quae venit, herba salax |
| 423 | ovaque sumantur, sumantur Hymettia mella |
| 424 | quasque tulit folio pinus acuta nuces. |
| 425 | docta, quid ad magicas, Erato, deverteris artes? |
| 426 | interior curru meta terenda meo est. |
| 427 | qui modo celabas monitu tua crimina nostro, |
| 428 | flecte iter, et monitu detege furta meo. |
| 429 | nec levitas culpanda mea est: non semper eodem |
| 430 | impositos vento panda carina vehit. |
| 431 | nam modo Threicio Borea, modo currimus Euro; |
| 432 | saepe tument Zephyro lintea, saepe Noto. |
| 433 | aspice, ut in curru modo det fluitantia rector |
| 434 | lora, modo admissos arte retentet equos. |
| 435 | sunt quibus ingrate timida indulgentia servit |
| 436 | et, si nulla subest aemula, languet amor. |
| 437 | luxuriant animi rebus plerumque secundis, |
| 438 | nec facile est aequa commoda mente pati. |
| 439 | ut levis absumptis paulatim viribus ignis |
| 440 | ipse latet, summo canet in igne cinis, |
| 441 | sed tamen extinctas admoto sulphure flammas |
| 442 | invenit, et lumen, quod fuit ante, redit: |
| 443 | sic, ubi pigra situ securaque pectora torpent, |
| 444 | acribus est stimulis eliciendus amor. |
| 445 | fac timeat de te tepidamque recalface mentem: |
| 446 | palleat indicio criminis illa tui; |
| 447 | o quater et quotiens numero conprendere non est |
| 448 | felicem, de quo laesa puella dolet! |
| 449 | quae, simul invitas crimen pervenit ad aures, |
| 450 | excidit, et miserae voxque colorque fugit. |
| 451 | ille ego sim, cuius laniet furiosa capillos; |
| 452 | ille ego sim, teneras cui petat ungue genas, |
| 453 | quem videat lacrimans, quem torvis spectet ocellis, |
| 454 | quo sine non possit vivere, posse velit. |
| 455 | si spatium quaeras, breve sit, quo laesa queratur, |
| 456 | bnf7311.75 ne lenta vires colligat ira mora. |
| 457 | candida iamdudum cingantur colla lacertis, |
| 458 | inque tuos flens est accipienda sinus; |
| 459 | oscula da flenti, Veneris da gaudia flenti, |
| 460 | pax erit; hoc uno solvitur ira modo. |
| 461 | cum bene saevierit, cum certa videbitur hostis, |
| 462 | tum pete concubitus foedera, mitis erit. |
| 463 | illic depositis habitat Concordia telis, |
| 464 | illo, crede mihi, Gratia nata loco est. |
| 465 | quae modo pugnarunt, iungunt sua rostra columbae, |
| 466 | quarum blanditias verbaque murmur habet. |
| 467 | prima fuit rerum confusa sine ordine moles, |
| 468 | unaque erat facies sidera, terra, fretum; |
| 469 | mox caelum impositum terris, humus aequore cincta est |
| 470 | inque suas partes cessit inane chaos; |
| 471 | silva feras, volucres aer accepit habendas; |
| 472 | in liquida, pisces, delituistis aqua. |
| 473 | tum genus humanum solis errabat in agris |
| 474 | idque merae vires et rude corpus erat; |
| 475 | silva domus fuerat, cibus herba, cubilia frondes: |
| 476 | iamque diu nulli cognitus alter erat. |
| 477 | blanda truces animos fertur mollisse voluptas: |
| 478 | constiterant uno femina virque loco. |
| 479 | quid facerent, ipsi nullo didicere magistro; |
| 480 | arte Venus nulla dulce peregit opus. |
| 481 | ales habet, quod amet; cum quo sua gaudia iungat, |
| 482 | invenit in media femina piscis aqua; |
| 483 | cerva parem sequitur, serpens serpente tenetur; |
| 484 | haeret adulterio cum cane nexa canis; |
| 485 | laeta salitur ovis: tauro quoque laeta iuvenca est; |
| 486 | sustinet inmundum sima capella marem. |
| 487 | in furias agitantur equae, spatioque remota |
| 488 | per loca dividuos amne sequuntur equos. |
| 489 | ergo age et iratae medicamina fortia praebe; |
| 490 | illa feri requiem sola doloris habent, |
| 491 | illa Machaonios superant medicamina sucos; |
| 492 | his, ubi peccaris, restituendus eris. |
| 493 | haec ego cum canerem, subito manifestus Apollo |
| 494 | movit inauratae pollice fila lyrae. |
| 495 | in manibus laurus, sacris inducta capillis |
| 496 | laurus erat; vates ille videndus adit. |
| 497 | is mihi 'lascivi' dixit 'praeceptor Amoris, |
| 498 | duc, age, discipulos ad mea templa tuos, |
| 499 | est ubi diversum fama celebrata per orbem |
| 500 | littera, cognosci quae sibi quemque iubet. |
| 501 | qui sibi notus erit, solus sapienter amabit, |
| 502 | atque opus ad vires exiget omne suas. |
| 503 | cui faciem natura dedit, spectetur ab illa; |
| 504 | cui color est, umero saepe patente cubet; |
| 505 | qui sermone placet, taciturna silentia vitet; |
| 506 | qui canit arte, canat; qui bibit arte, bibat. |
| 507 | sed neque declament medio sermone diserti, |
| 508 | nec sua non sanus scripta poeta legat!' |
| 509 | sic monuit Phoebus: Phoebo parete monenti; |
| 510 | certa dei sacro est huius in ore fides. |
| 511 | ad propiora vocor. quisquis sapienter amabit, |
| 512 | vincet et e nostra, quod petet, arte feret. |
| 513 | credita non semper sulci cum fenere reddunt, |
| 514 | nec semper dubias adiuvat aura rates; |
| 515 | quod iuvat, exiguum, plus est, quod laedat amantes: |
| 516 | bnf7311.76 proponant animo multa ferenda suo. |
| 517 | quot lepores in Atho, quot apes pascuntur in Hybla, |
| 518 | caerula quot bacas Palladis arbor habet, |
| 519 | litore quot conchae, tot sunt in amore dolores; |
| 520 | quae patimur, multo spicula felle madent. |
| 521 | dicta erit isse foras: intus fortasse videbis: |
| 522 | isse foras, et te falsa videre puta. |
| 523 | clausa tibi fuerit promissa ianua nocte: |
| 524 | perfer et inmunda ponere corpus humo. |
| 525 | forsitan et vultu mendax ancilla superbo |
| 526 | dicet 'quid nostras obsidet iste fores?' |
| 527 | postibus et durae supplex blandire puellae |
| 528 | et capiti demptas in fore pone rosas. |
| 529 | cum volet, accedes: cum te vitabit, abibis; |
| 530 | dedecet ingenuos taedia ferre sui. |
| 531 | 'effugere hunc non est' quare tibi possit amica |
| 532 | dicere? non omni tempore sensus obest. |
| 533 | nec maledicta puta, nec verbera ferre puellae |
| 534 | turpe nec ad teneros oscula ferre pedes. |
| 535 | quid moror in parvis? animus maioribus instat; |
| 536 | magna canam: toto pectore, vulgus, ades. |
| 537 | ardua molimur, sed nulla, nisi ardua, virtus: |
| 538 | difficilis nostra poscitur arte labor. |
| 539 | rivalem patienter habe: victoria tecum |
| 540 | stabit: eris magni victor in arce Iovis. |
| 541 | haec tibi non hominem, sed quercus crede Pelasgas |
| 542 | dicere: nil istis ars mea maius habet. |
| 543 | innuet illa: feras; scribet: ne tange tabellas; |
| 544 | unde volet, veniat; quoque libebit, eat. |
| 545 | hoc in legitima praestant uxore mariti, |
| 546 | cum, tener, ad partes tu quoque, Somne, venis. |
| 547 | hac ego, confiteor, non sum perfectus in arte; |
| 548 | quid faciam? monitis sum minor ipse meis. |
| 549 | mene palam nostrae det quisquam signa puellae |
| 550 | et patiar nec me quo libet ira ferat? |
| 551 | oscula vir dederat, memini, suus; oscula questus |
| 552 | sum data; barbaria noster abundat amor. |
| 553 | non semel hoc vitium nocuit mihi; doctior ille, |
| 554 | quo veniunt alii conciliante viri. |
| 555 | sed melius nescisse fuit: sine furta tegantur, |
| 556 | ne fugiat ficto fassus ab ore pudor. |
| 557 | quo magis, o iuvenes, deprendere parcite vestras; |
| 558 | peccent, peccantes verba dedisse putent. |
| 559 | crescit amor prensis: ubi par fortuna duorum est, |
| 560 | in causa damni perstat uterque sui. |
| 561 | fabula narratur toto notissima caelo, |
| 562 | Mulciberis capti Marsque Venusque dolis. |
| 563 | Mars pater, insano Veneris turbatus amore |
| 564 | de duce terribili factus amator erat. |
| 565 | nec Venus oranti (neque enim dea mollior ulla est) |
| 566 | rustica Gradivo difficilisque fuit. |
| 567 | a, quotiens lasciva pedes risisse mariti |
| 568 | dicitur, et duras igne vel arte manus! |
| 569 | Marte palam simul est Vulcanum imitata, decebat, |
| 570 | multaque cum forma gratia mixta fuit. |
| 571 | sed bene concubitus primos celare solebant. |
| 572 | plena verecundi culpa pudoris erat. |
| 573 | indicio Solis (quis Solem fallere possit?) |
| 574 | cognita Vulcano coniugis acta suae. |
| 575 | (quam mala, Sol, exempla moves! pete munus ab ipsa |
| 576 | bnf7311.77 et tibi, si taceas, quod dare possit, habet.) |
| 577 | Mulciber obscuros lectum circaque superque |
| 578 | disponit laqueos: lumina fallit opus. |
| 579 | fingit iter Lemnon; veniunt ad foedus amantes; |
| 580 | impliciti laqueis nudus uterque iacent. |
| 581 | convocat ille deos; praebent spectacula capti; |
| 582 | vix lacrimas Venerem continuisse putant. |
| 583 | non vultus texisse suos, non denique possunt |
| 584 | partibus obscenis opposuisse manus. |
| 585 | hic aliquis ridens 'in me, fortissime Mavors, |
| 586 | si tibi sunt oneri, vincula transfer!' ait. |
| 587 | vix precibus, Neptune, tuis captiva resolvit |
| 588 | corpora; Mars Thracen occupat, illa Paphon. |
| 589 | hoc tibi pro facto, Vulcane, quod ante tegebant, |
| 590 | liberius faciunt, ut pudor omnis abest. |
| 591 | saepe tamen demens stulte fecisse fateris, |
| 592 | teque ferunt artis paenituisse tuae. |
| 593 | hoc vetiti vos este; vetat deprensa Dione |
| 594 | insidias illas, quas tulit ipsa, dare. |
| 595 | nec vos rivali laqueos disponite, nec vos |
| 596 | excipite arcana verba notata manu. |
| 597 | ista viri captent, si iam captanda putabunt, |
| 598 | quos faciet iustos ignis et unda viros. |
| 599 | en, iterum testor: nihil hic, nisi lege remissum |
| 600 | luditur; in nostris instita nulla iocis. |
| 601 | quis Cereris ritus ausit vulgare profanis |
| 602 | magnaque Threicia sacra reperta Samo? |
| 603 | exigua est virtus praestare silentia rebus; |
| 604 | at contra gravis est culpa tacenda loqui. |
| 605 | o bene, quod frustra captatis arbore pomis |
| 606 | garrulus in media Tantalus aret aqua! |
| 607 | praecipue Cytherea iubet sua sacra taceri; |
| 608 | admoneo, veniat nequis ad illa loquax. |
| 609 | condita si non sunt Veneris mysteria cistis, |
| 610 | nec cava vesanis ictibus aera sonant, |
| 611 | at tamen inter nos medio versantur in usu, |
| 612 | sed sic, inter nos ut latuisse velint. |
| 613 | ipsa Venus pubem, quotiens velamina ponit, |
| 614 | protegitur laeva semireducta manu. |
| 615 | in medio passimque coit pecus: hoc quoque viso |
| 616 | avertit vultus nempe puella suos. |
| 617 | conveniunt thalami furtis et ianua nostris |
| 618 | parsque sub iniecta veste pudenda latet, |
| 619 | et, si non tenebras, ad quiddam nubis opacae |
| 620 | quaerimus, atque aliquid luce patente minus. |
| 621 | tunc quoque, cum solem nondum prohibebat et imbrem |
| 622 | tegula sed quercus tecta cibumque dabat, |
| 623 | in nemore atque antris, non sub Iove, iuncta voluptas: |
| 624 | tanta rudi populo cura pudoris erat. |
| 625 | at nunc nocturnis titulos inponimus actis, |
| 626 | atque emitur magno nil, nisi posse loqui. |
| 627 | scilicet excuties omnes, ubi quaeque, puellas, |
| 628 | cuilibet ut dicas 'haec quoque nostra fuit'? |
| 629 | nec desint, quas tu digitis ostendere possis? |
| 630 | ut quamque adtigeris, fabula turpis erit? |
| 631 | parva queror: fingunt quidam, quae vera negarent, |
| 632 | et nulli non se concubuisse ferunt. |
| 633 | corpora si nequeunt, quae possunt, nomina tangunt, |
| 634 | famaque non tacto corpore crimen habet. |
| 635 | i nunc, claude fores, custos odiose puellae, |
| 636 | bnf7311.78 et centum duris postibus obde seras: |
| 637 | quid tuti superest, cum nominis extat adulter |
| 638 | et credi quod non contigit esse, cupit? |
| 639 | nos etiam veros parce profitemur amores, |
| 640 | Tectaque sunt solida mystica furta fide. |
| 641 | parcite praecipue vitia exprobrare puellis, |
| 642 | utile quae multis dissimulasse fuit. |
| 643 | nec suus Andromedae color est obiectus ab illo, |
| 644 | mobilis in gemino cui pede pinna fuit. |
| 645 | omnibus Andromache visa est spatiosior aequo, |
| 646 | unus, qui modicam diceret, Hector erat. |
| 647 | quod male fers, adsuesce: feres bene: multa vetustus |
| 648 | leniet, incipiens omnia sentit amor. |
| 649 | dum novus in viridi coalescit cortice ramus, |
| 650 | concutiat tenerum quaelibet aura, cadet. |
| 651 | mox eadem ventis, spatio durata, resistet, |
| 652 | firmaque adoptivas arbor habebit opes. |
| 653 | eximit ipsa dies omnes e corpore mendas, |
| 654 | quodque fuit vitium, desinit esse mora. |
| 655 | ferre novae nares taurorum terga recusant: |
| 656 | adsiduo domitas tempore fallit odor. |
| 657 | nominibus mollire licet mala: 'fusca' vocetur, |
| 658 | nigrior Illyrica cui pice sanguis erit; |
| 659 | si straba, sit 'Veneri similis'; si rava, 'Minervae'; |
| 660 | sit 'gracilis', macie quae male viva sua est; |
| 661 | dic 'habilem', quaecumque brevis, quae turgida, 'plenam'; |
| 662 | et lateat vitium proximitate boni. |
| 663 | nec quotus annus eat, nec quo sit nata require |
| 664 | consule, quae rigidus munera censor habet, |
| 665 | praecipue si flore caret, meliusque peractum |
| 666 | Tempus, et albentes iam legit illa comas. |
| 667 | utilis, o iuvenes, aut haec, aut serior aetas: |
| 668 | iste feret segetes, iste serendus ager. |
| 669 | [dum vires annique sinunt, tolerate labores: |
| 670 | iam veniet tacito curva senecta pede. |
| 671 | aut mare remigiis, aut vomere findite terras |
| 672 | aut fera belligeras addite in arma manus, |
| 673 | aut latus et vires operamque adferte puellis: |
| 674 | hoc quoque militia est, hoc quoque quaerit opes.] |
| 675 | adde, quod est illis operum prudentia maior, |
| 676 | solus et, artifices qui facit, usus adest. |
| 677 | illae munditiis annorum damna rependunt |
| 678 | et faciunt cura, ne videantur anus; |
| 679 | utque velis, Venerem iungunt per mille figuras: |
| 680 | invenit plures nulla tabella modos. |
| 681 | illis sentitur non inritata voluptas: |
| 682 | quod iuvet, ex aequo femina virque ferant. |
| 683 | odi concubitus, qui non utrumque resolvunt; |
| 684 | hoc est, cur pueri tangar amore minus. |
| 685 | odi quae praebet, quia sit praebere necesse, |
| 686 | siccaque de lana cogitat ipsa sua. |
| 687 | quae datur officio, non est mihi grata voluptas: |
| 688 | officium faciat nulla puella mihi. |
| 689 | me voces audire iuvat sua gaudia fassas, |
| 690 | quaeque morer meme sustineamque, roget. |
| 691 | aspiciam dominae victos amentis ocellos; |
| 692 | langueat et tangi se vetet illa diu. |
| 693 | haec bona non primae tribuit natura iuventae, |
| 694 | quae cito post septem lustra venire solent. |
| 695 | qui properant, nova musta bibant; mihi fundat avitumbnf7311.79 |
| 696 | consulibus priscis condita testa merum. |
| 697 | nec platanus, nisi sera, potest obsistere Phoebo, |
| 698 | et laedunt nudos prata novella pedes. |
| 699 | scilicet Hermionen Helenae praeponere posses, |
| 700 | et melior Gorge quam sua mater erat! |
| 701 | at Venerem quicumque voles adtingere seram, |
| 702 | si modo duraris, praemia digna feres. |
| 703 | conscius, ecce, duos accepit lectus amantes: |
| 704 | ad thalami clausas, Musa, resiste fores. |
| 705 | sponte sua sine te celeberrima verba loquentur, |
| 706 | nec manus in lecto laeva iacebit iners. |
| 707 | invenient digiti, quod agant in partibus illis, |
| 708 | in quibus occulte spicula tingit Amor. |
| 709 | fecit in Andromache prius hoc fortissimus Hector |
| 710 | nec solum bellis utilis ille fuit. |
| 711 | fecit et in capta Lyrneside magnus Achilles, |
| 712 | cum premeret mollem lassus ab hoste torum. |
| 713 | illis te manibus tangi, Brisei, sinebas, |
| 714 | imbutae Phrygia quae nece semper erant. |
| 715 | an fuit hoc ipsum, quod te, lasciva, iuvaret, |
| 716 | ad tua victrices membra venire manus? |
| 717 | crede mihi, non est Veneris properanda voluptas, |
| 718 | sed sensim tarda prolicienda mora. |
| 719 | cum loca reppereris, quae tangi femina gaudet, |
| 720 | non obstet, tangas quo minus illa, pudor. |
| 721 | aspicies oculos tremulo fulgore micantes, |
| 722 | ut sol a liquida saepe refulget aqua. |
| 723 | accedent questus, accedet amabile murmur, |
| 724 | et dulces gemitus aptaque verba ioco. |
| 725 | sed neque tu dominam velis maioribus usus |
| 726 | desere, nec cursus anteat illa tuos; |
| 727 | ad metam properate simul: tum plena voluptas, |
| 728 | cum pariter victi femina virque iacent. |
| 729 | hic tibi versandus tenor est, cum libera dantur |
| 730 | otia, furtivum nec timor urget opus. |
| 731 | cum mora non tuta est, totis incumbere remis |
| 732 | utile et admisso subdere calcar equo. |
| 733 | Finis adest operi: palmam date, grata iuventus, |
| 734 | sertaque odoratae myrtea ferte comae. |
| 735 | quantus apud Danaos Podalirius arte medendi, |
| 736 | Aeacides dextra, pectore Nestor erat, |
| 737 | quantus erat Calchas extis, Telamonius armis, |
| 738 | Automedon curru, tantus amator ego. |
| 739 | me vatem celebrate, viri, mihi dicite laudes; |
| 740 | cantetur toto nomen in orbe meum. |
| 741 | arma dedi vobis: dederat Vulcanus Achilli; |
| 742 | vincite muneribus, vicit ut ille, datis. |
| 743 | sed quicumque meo superarit Amazona ferro, |
| 744 | inscribat spoliis 'Naso magister erat'. |
| 745 | ecce, rogant tenerae, sibi dem praecepta, puellae: |
| 746 | vos eritis chartae proxima cura meae! |